کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بیان آیات (۱) سوره ماعون□ □ارايت الذى يكذب بالدين(۱) #تفسیرالمیزان □كلمه ( #رؤيت) هم مى تواند به
□بیان آیات (۲) سوره ماعون□
#تفسیرالمیزان
□فذلك الذى يدع اليتيم(۲)
□كلمه ( #دع) به معناى #رد كردن به زور و به #جفا است، و حرف ( #فاء) در كلمه ( #فذلك) براى #توهم معناى شرط است، و #تقدير كلام (ارايت الذى يكذب بالجزاء فعرفته بصفاته، فان لم تعرفه فذلك الذى...) است، يعنى: آيا آن كس را كه روز #جزا را تكذيب مى كند، از راه صفاتى كه #لازمه تكذيب است شناختى؟ اگر نشناختى پس بدان كه او كسى است كه يتيم را به #زور از در خانه خود مى راند، و او را جفا مى كند، و از عاقبت عمل #زشتش نمى ترسد، و اگر روز جزا را #انكار نمى داشت چنين جراتى را به خود نمى داد، و از #عاقبت عمل خود مى ترسيد، و اگر مى ترسيد به يتيم #ترحم مى نمود.(۲)
@mohamad_hosein_tabatabaei
□بیان آیات (۳) سوره ماعون□
#تفسیرالمیزان
□و لا يحض على طعام المسكين(۳)
□كلمه (#حض) به معناى #تحريك و #تشويق است، و در كلام، #مضافى حذف شده، #تقديرش (و لا يحض على #اطعام طعام المسكين) است، يعنى مردم را به #اطعام_طعام_مسكين تشويق نمى كند.
□ #بعضى از مفسرين گفته اند: اگر #تعبير به طعام كرد، #نه به اطعام، براى اين بود كه #اشاره كرده باشد به اينكه مسكين گويا #مالك زكات و صدقه است و #احتياج ندارد به اينكه كسى به او #اطعام كند، وقتى طعام را كه #حق خود او است به او بدهند او #خودش مى خورد، همچنان كه در جاى ديگر فرموده: (و فى اموالهم حق للسائل و المحروم).
□ #بعضى ديگر گفته اند: طعام در آيه به معناى #اطعام است. و اگر تعبير به تشويق به طعام كرد، و نه به خود عمل (#اطعام) براى اين بود كه #حض هم شامل #تشويق_عملى يعنى #خود عمل اطعام مى شود، و هم شامل #تشويق_زبانى.(۱)
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بیان آیات (۳) سوره ماعون□ #تفسیرالمیزان □و لا يحض على طعام المسكين(۳) □كلمه (#حض) به معناى #تحري
□بیان آیات (۴)و (۵) سوره ماعون□
#تفسیرالمیزان
□فويل للمصلين(۴)
□الذين هم عن صلاتهم ساهون(۵)
□يعنى آنهايى كه از #نمازشان غافلند #اهتمامى به امر نماز ندارند، و از #فوت شدنش باكى ندارند چه اينكه به #كلى فوت شود و چه اينكه #بعضى از اوقات فوت گردد، و چه اينكه #وقت_فضيلتش از دست برود و چه اينكه #اركان و شرايطش و احكام و مسائلش را #ندانسته نمازى باطل بخوانند.
□در آيه شريفه #تكذيب اگر روز #جزا به چنين نمازگزارانى #تطبيق شده، چون حرف (#فاء) كه بر سر جمله آمده مى فهماند جمله مزبور #نتيجه تكذيب روز جزا است و مى رساند چنين نمازگزارانى خالى از #نفاق نيستند، چون تكذيب روز جزا #تنها به اين نيست كه به كلى آن را #منكر شود، كسى هم كه #تظاهر به ايمان مى كند و نماز مسلمانان را مى خواند، اما طورى مى خواند كه #عملا نشان مى دهد #باكى از روز جزا ندارد، او نيز روز جزا را #تكذيب كرده است.(۲)
@mohamad_hosein_tabatabaei
□بحث روايتى سوره ماعون□
#تفسیرالمیزان
□در تفسير #قمى در ذيل آيه شريفه (ارايت الذى يكذب بالدين) آمده كه اين آيه درباره #ابوجهل و #كفار _قريش نازل شد.
و در #ذيل آيه شريفه (الذين هم عن صلاتهم ساهون) آمده كه #منظور از اين جمله كسانى هستند كه به #كلى نماز را ترك كنند، زيرا اگر صرف #سهو آدمى را مستوجب ويل سازد، بايد همه #مستوجب باشند، چون هر انسانى و مسلمانى در نمازش #سهو مى كند، امام #صادق (علیه السلام) در #ذيل اين آيه فرموده: منظور #تأخير نماز از اول وقت و #بدون عذر است.(۱)
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بحث روايتى سوره ماعون□ #تفسیرالمیزان □در تفسير #قمى در ذيل آيه شريفه (ارايت الذى يكذب بالدين) آمد
□بحث روايتى سوره ماعون□
#تفسیرالمیزان
□در كتاب #خصال از #على (علیه السلام) آمده كه در ضمن حديث #چهارصد بندى فرمود: هيچ عملى نزد خدا #محبوبتر از نماز نيست، پس مبادا هيچ كارى از كارهاى دنيا شما را از نماز در #اول_وقتش باز بدارد، براى اينكه خداى عزوجل اقوامى را به همين #جرم مذمت نموده و فرموده: (الذين هم عن صلاتهم ساهون )
يعنى كسانى كه از در #غفلت نسبت به امر نماز و اوقات آن سهل انگارى مى كنند.(۲)
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بحث روايتى سوره ماعون□ #تفسیرالمیزان □در كتاب #خصال از #على (علیه السلام) آمده كه در ضمن حديث #چه
□بحث روايتى سوره ماعون□
#تفسیرالمیزان
□در #كافى به سند خود از #محمد بن فضيل روايت كرده كه گفت: از عبد #صالح #موسى بن جعفر (علیه السلام) از #مفاد كلام خداى عزوجل پرسيدم كه می فرمايد: (الذين هم عن صلاتهم ساهون)، فرمود: كسى است كه حق نماز را #ضايع كند.
#مؤلف: و اين مضامين در رواياتى ديگر نيز آمده است.
□و در #الدرالمنثور است كه #ابن_جرير و ابن ابى حاتم و #بيهقى در كتاب #سنن خود، از #على بن ابيطالب روايت كرده اند:
كه در تفسير (الذين هم يراون) فرمود: يعنى با نماز خود #ريا مى كنند.
□و نيز در #همان كتاب آمده كه #ابونعيم و #ديلمى و #ابن عساكر از #ابوهريره نقل كرده اند كه گفت: #رسول خدا (صلی الله علیه وآله) در #تفسير آيه و (يمنعون الماعون) فرمود: #ماعون همه آن چيزهايى است كه مردم به عنوان #كمك در بين خود #عاريه مى دهند و مى گيرند، از تبر گرفته تا ديگ و دلو و نظاير آن.(۳)
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بحث روايتى سوره ماعون□ #تفسیرالمیزان □در #كافى به سند خود از #محمد بن فضيل روايت كرده كه گفت: از
□بحث روايتى سوره ماعون□
#تفسیرالمیزان
□در #كافى به سند خود از #ابوبصير از امام #صادق (علیه السلام) روايت آورده كه در #ضمن حديثى فرمود:
منظور از #ماعون در جمله (و يمنعون الماعون ) #قرضى است كه بدهى و #احسانى است كه بكنى، و #اثاث خانه اى است كه به #عاريه بدهى، #زكات هم يكى از #مصاديق ماعون است.
□ #مؤلف: در اين روايت ماعون به #زكات هم تفسير شده، و اين تفسير از طرق #اهل سنت نيز از #على (علیه السلام) روايت شده، نظير روايتى كه در #الدرالمنثور به اين عبارت آمده: (ماعون) #زكات_واجب است كه از آن #مضايقه مى كنند، و به #نماز خويش خودنمايى و #ريا مى كنند، و #مانع زكات خود مى شوند.(۴)
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بحث روايتى سوره ماعون□ #تفسیرالمیزان □در #كافى به سند خود از #ابوبصير از امام #صادق (علیه السلام)
□بحث روايتى سوره ماعون□
#تفسیرالمیزان
□و در #الدرالمنثور است كه #ابن قانع از #على بن ابیطالب روايت كرده كه گفت: از رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) شنيدم مى فرمود: مسلمان #برادر مسلمان است، وقتى با او #برخورد مى كند، سلامش مى گويد، و او سلام را به وجهى #بهتر به وى بر میگرداند، يعنى او بايد #سلام كند و اين بايد #عليك بگويد و بايد كه ماعون را از او #دريغ ندارد. پرسيدم يا رسول اللّه ماعون چيست؟ فرمود: از #سنگ گرفته تا آهن و از #آب گرفته تا هر چيز ديگر.
□ #مؤلف: رسول خدا در روايتى ديگر آهن را به #ديگ هاى مسين و #تبر آهنين، و سنگ را به ديگهاى سنگى #تفسير فرموده است.(۵)
@mohamad_hosein_tabatabaei
□بیان آیات (۱) و (۲) سوره قریش□
#تفسیرالمیزان
□لايلاف قريش(۱)
□ايلافهم رحله الشتاء و الصيف(۲)
□ماده (الف) - به كسره همزه - كه مصدر #ثلاثى_مجرد و باب افعالش (#ايلاف) مى آيد، به معناى #اجتماع با همبستگى و #الفت است، و به قول #راغب اصلا الفت را به همين جهت الفت مى گويند.
و در #صحاح_اللغه آمده: وقتى گفته میشود: (فلان قد آلف هذا الموضع)، #معنايش اين است كه فلانى با اين محل انس گرفته، و معناى اينكه گفته شود: (فلان آلف غيره هذا الموضع ) اين است كه فلانى آن شخص #ديگر را با اين محل مأنوس كرد، و گاه مى شود كه همين #تعبير يعنى تعبير به باب #افعال در مورد #لازم نيز استعمال مى شود، مثلا گفته مى شود: (فلان الف هذا الموضع ) و يا (يالف هذا الموضع ايلافا)، يعنى فلانى با اين محل انس گرفته و يا انس مى گيرد.(۱)
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بیان آیات (۱) و (۲) سوره قریش□ #تفسیرالمیزان □لايلاف قريش(۱) □ايلافهم رحله الشتاء و الصيف(۲) □م
□بیان آیات (۱) و (۲) سوره قریش□
#تفسیرالمیزان
□لايلاف قريش(۱)
□ايلافهم رحله الشتاء و الصيف(۲)
□و كلمه (#قريش) نام عشيره و #دودمان رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) است كه همگى از نسل #نضر_بن_كنانه اند كه نامش #قريش نيز بوده، و كلمه (#رحلت) - همانطور كه در #مجمع_البيان آمده - به معناى #حالتى است كه يك انسان سوار بر #راحله و در حال #سير دارد و (#راحله) به معناى #شترى است كه براى راهپيمايى #نيرومند باشد.
□و منظور از (#رحلت_قريش) مسافرت آنان از #مكه به بيرون براى #تجارت است، و اين رحلت از #مشخصات اهل اين شهر بوده، چون اين شهر در #دره اى خشك و سوزان و بى آب و علف واقع شده، كه نه #زرعى در آن هست و نه #ضرعى پستان شيردارى) #ناگزير قريش زندگى را از راه #تجارت مى گذارنيد، و در هر سال #دو نوبت به تجارت مى رفت، يك نوبت در #زمستان كه به طرف #يمن مى رفت، و نوبتى ديگر در #تابستان كه به سوى #شام ره مى سپرد، و با اين دو نوبت سفر كردن زندگى خود را #اداره مى نمود، و مردم #يمن و #شام پاس احترام قريش را مى داشتند، زيرا خانه #كعبه بيت الحرام در بين ايشان واقع شده بود، و به همين جهت راهزنان و غارتگران كه #ممر عيشى به جز #دزدى و غارت نداشتند، #متعرض ايشان نمى شدند، نه سر راه را برايشان مى گرفتند، و نه به شهرشان #حمله ور مى شدند.(۲)
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بیان آیات (۱) و (۲) سوره قریش□ #تفسیرالمیزان □لايلاف قريش(۱) □ايلافهم رحله الشتاء و الصيف(۲) □
□بیان آیات (۱) و (۲) سوره قریش□
#تفسیرالمیزان
□لايلاف قريش(۱)
□ايلافهم رحله الشتاء و الصيف(۲)
□و در جمله (لايلاف قريش) حرف #لام در كلمه (لايلاف) #لام_تعليل است، و #فاعل در (ايلاف) #خداى سبحان، و #مفعول ايلاف (آن كسانى كه خدا مردم را با ايشان #مأنوس كرد) قريشند، پس كلمه (قريش) #مفعول_اول فعل ايلاف است، و مفعول دومش #حذف شده، چون جمله بعدى يعنى (ايلافهم رحله الشتاء و الصيف) مى فهماند كه آن مفعول چيست و تقدير چنين است، (لايلاف اللّه قريشا رحله الشتاء و الصيف - #خداى سبحان با مرغان #ابابيل آن #دفاع را از خانه اش كرد، و به شما قريش اين #عزت و احترام را ارزانى داشت تا شما قريش با #رحلت زمستانى و تابستانى مانوس شويد، و امر معاشتان بگذرد).(۳)
@mohamad_hosein_tabatabaei
□بیان آیه (۳) سوره قریش□
#تفسیرالمیزان
□فليَعبدوا رَب هذا البَيت(۳)
□حرف ( #فاء) در #آغاز جمله (فليعبدوا) در اصطلاح #ادبيات براى اين آمده كه مطلب بويى از #شرطيت را داشته، يعنى جا داشته كسى #توهم كند كه #پرستش رب اين بيت لابد #شرايطى دارد كه با بودن آن شرايط #بايد رب اين بيت را پرستيد، و با نبودنش نپرستند.
□براى #رفع اين توهم مى فرمايد:
(اگر در #گذشته چنين كرديم و چنان شد و شما چنان بوديد و چنين شديد، كارى به گذشته نداريم، گذشته هر چه بوده بايد #امروز رب آن بيت را #بپرستيد، كه شما را با ايام #دو رحلت مأنوس كرد، در اين وظيفه هيچ شرطى در كار نيست).
و يا بويى از #تفصيل را داشته، يعنى جا داشته توضيح دهد در چه حالى رب اين بيت را بپرستند، و در چه حالى نپرستند، و اين #دو حال را از يكديگر جدا كند، چون جاى چنين #توهمى بوده، فرموده: نه، تفصيلى در بين #نيست، در هر حالى كه پيش بيايد بايد رب اين بيت را بپرستيد، پس حرف فاء در اين آيه نظير حرف (فاء) در آيه (ولربك فاصبر) است.
□و #حاصل معناى آيات #سه گانه اين است كه #قريش بايد رب اين بيت را بپرستد، بخاطر اينكه رب اين بيت ايشان را با #دو رحله #تابستانى و #زمستانى مانوس كرد، تا هم #گردونه تجارت و زندگيشان بگردد، و هم در #وطن ايمن باشند.
@mohamad_hosein_tabatabaei