🍁🍁🍁🌷🌷🌷🍁🍁🍁
درس اخلاق (گناهان زبان)
غیبت
قسمت پنجم
ریشه هاى درونى غیبت
در این بخش به بررسى ریشه هاى درونى و امورى که سر منشاء غیبت هستند، پرداخته مى شود. این امور عبارتند از:
۱ – فرو نشاندن خشم
براى فردى که از برادر مؤ منش خشمگین مى شود و آتش غضب در درونش شراره مى کشد، امکان پدید آمدن دو حالت وجود دارد: نخست آن که پشت سرش عیوب او را بر شمرد و از این راه خشم خود را فرو نشاند و دیگر این که خشم خود را به صورت خشم و کینه و عقده فرو نشاند؛ ولى ریشه کن نکرده ، هر جا مناسبتى پیش آید، عیوبش را به طور مستمر عنوان کند که هر دو حالت از رذایل است .
۲- همراهى با همنشینان و دوستان
گاه انسان براى گرم کردن مجلس دوستانه و به گمان عقب نماندن از دیگران ، زبان به غیبت مى گشاید؛ مثل آن که در مجلسى دوستانه ، یکى از دوستان غیبت مى کند و در این بین ، فردى که قصد غیبت نداشته ، از ترس این که مبادا جمع او را نپذیرد، بحث را پى مى گیرد و زبان خود را به غیبت مى آلاید.
۳ – خنثا کردن اثر
گاهى شخص براى پیشگیرى یا خنثا کردن اثر حرفى که درباره او زده شده است ، به غیبت آلوده مى شود.
هر گاه انسان براى خنثا کردن اثر سخن کسى که مى خواهد آبروى او را ببرد، یا بر ضد او شهادتى بدهد، پیش دستى کرده ، نقایص و عیوب او را غیابش عنوان کند، حتى اگر آن عیوب درست هم باشد، این فرد غیبت کرده است و اگر براى نفوذ کلامش به دروغ نیز توسل جوید، به افتراء نیز دچار شده است .
روشن است که این مساءله نیز به کوچکى نفس انسان یا به ترس او باز مى گردد.
۴ – توجیه یا رفع اتهام
گاه فرد، عمل زشتى انجام داده یا به آن متهم شده است و براى توجیه یا رفع اتهام ، از برادر مؤ من خود غیبت مى کند و او را به شرکت در این عمل زشت متهم مى سازد یا حتى ارتکاب را فقط به او نسبت مى دهد؛ به این ترتیب ، عیبى دیگر بر عیب هاى خود مى افزاید که این هم در ضعف نفس انسان ریشه دارد.
۵ – کبر
گاهى شخص براى این که فضیلت خود را در مساءله اى اثبات کند، عیب برادر ایمانى اش را ذکر مى کند.
او نقص هاى شخص دیگرى را مى گوید تا به صورت غیر مستقیم برترى خود را به رخ بکشد. این فرد به رذیله نفسانى کبر یا خود بزرگ بینى دچار است .
۶ – حسد
کسى که به بیمارى نفسانى حسد مبتلا است ، از ستایش برادر مؤ منش ناراحت مى شود، به همین دلیل عیوب او را منتشر مى کند.
بى هنران هنرمند را نتوانند که بینند همچنان که سگان بازارى ، سگ صید را. مشغله بر آرند و پیش آمدن نیارند؛ یعنى سفله چون به هنر با کسى بر نیاید به خبثش در پوستین افتد.
کند هر آینه غیبت ، حسود کوته دست//که در مقابله گنگش بود زبان مقال
۷ – مزاح و شوخى
گاهى غیبت جنبه شهوانى و لهوى دارد؛ مانند آن که شخصى در جمع دوستان ، براى شوخى و خنده ، نقایص برادر یا خواهر ایمانى خود را یادآور مى شود. این از جمله رفتارهاى ناپسندى است که در نیروى درونى شهودت ریشه دارد و در باب شوخى و مزاح مورد گفت وگو است .
۸ – تمسخر
گاه انسان براى استهزاى دیگرى به غیبت کردن او پرداخته ، عیب هایش را فاش مى سازد.
۹ – دلسوزى بدون توجه
شخص غیبت کننده هنوز به آداب الاهى مؤ دب نشده است ؛ او دوست دارد در راه خدا قرار گیرد؛ ولى مسیر آن را نمى داند و به بیراهه مى رود.
او با دیدن عیب مؤ منى ، از روى دلسوزى به باز گفتن آن مى پردازد؛ مانند آن که فردى خطاى برادر مؤ منش را دیده یا متوجه نقصى در او، در بعد دینى یا ابعاد دیگر شده است و از روى دلسوزى ، بى اختیار پشت سرش عیب هاى او را بر مى شمرد.
دلسوزى و ناراحتى او واقعى است و چه بسا اگر آن عیب را فاش نمى ساخت ، پاداشى هم نصیب او مى شد؛ ولى چون طرف صحبتش را معرفى کرده ، ثوابش به عقاب تبدیل مى شود؛ بنابراین در رحمت و شفقت و مهربانى هم باید معیار شرعى در نظر گرفته شود تا رحمت شخص مایه عذاب او نشود.
۱۰ – خشم در راه حق
گاه انسان در برابر رفتار زشتى که از دیگرى مشاهده مى کند، چنان خشمگین مى شود که ضمن اظهار نفرت از آن رفتار زشت ، نام فرد انجام دهنده را نیز مى آورد که در این جا هم او به غیبت دچار شده است ؛ زیرا مى توانست بدون بردن نام فرد، فقط تنفر خویش را از آن رفتار زشت اظهار کند. این خشم ستوده و پسندیده است ، ولى غیبت نکوهیده و ناپسند است .
🌸حضرت صادق (علیه السلام ) مى فرماید:اصل الغیبه یتنوع بعشره انواع : شفاء غیظ و مساعده قوم و تهمه و تصدیق خبر بلاکشفه و سوءظن و حسد و سخریه و تعجب و تبرم و تزین .
🔵👈اگر مى خواهى سالم بمانى ، خدا را یاد کن ، نه خلق خدا را. آن وقت به جاى این که غیبت کنى ، عبرت مى گیرى و به جاى گناه ، ثواب مى کنى .
📚اخلاق الاهی جلد چهارم آفات زبان//استاد ایت الله مجتبى تهران
✅ #ادامه دارد........
#آیت_الله_مجتبی_تهرانی
#درس_اخلاق
🍃🍃🍃➖➖➖🍃🍃🍃
🌹کانال درس اخلاق🌹
✨✨✨✨✨
🆔 @dars_akhlaq
🔰🔰🔰🔰
@agamojtabatehrani
﷽
📍 دعا کنید تا مدّت بلا کوتاه شود! ❗️
📌 هُشام بن سالم می گوید: «قال ابو عبدالله(ع) : تَعْرِفُونَ طُولَ الْبَلَاءِ مِنْ قِصَرِهِ»؛ یعنی، كوتاه شدن بلا. «قُلْتُ لَا، قَالَ إِذَا اٌلْهِمَ أَحَدُكُمُ الدُّعَاءَ عِنْدَ الْبَلَاءِ فَاعْلَمُوا أنَّ الْبَلَاءَ قَصِیرٌ»؛1️⃣ چقدر زیبا است. هر وقت ملهم شدید كه بلایی متوجّه تان شد، سریعاً از خدا بخواهید که شرّش را بكَند؛ بدانید که كوتاه می شود.
📌امام علی(ع) فرمودند: «ادْفَعُوا أَمْوَاجَ الْبَلَاءِ عَنْكُمْ بِالدُّعَاءِ قَبْلَ وُرُودِ الْبلاءِ»؛2️⃣ این روایت، به همان دفع اشاره دارد؛ دفع كنید؛ سریعاً. با دعا امواج بلا را از خودتان، دفع بكنید، قبل از آنكه همۀ بلا بیاید. در دعای بعد از بلا می گوید: با دعا، بلا كوتاه می شود؛ امّا در این می گوید: قبل از اینكه بلا بیاید، دعا كنید که بلا رفع شود.
امام صادق(ع)فرمودند : «مَنْ تَخَوَّفَ من بَلَاءٍ یُصِیبُهُ فَتَقَدَّمَ فِی الدُّعَاءِ لَمْ یَرِهِ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ الْبَلَاءَ أَبَداً»؛3️⃣ كسی پیش بینی می کند كه نكند این چنین بلایی سر ما بیاید. اگر قبل از اینكه بلا بیاید دعا کند، خدا هیچ گاه آن بلا را به او نشان نمی دهد. این هم اشاره به دفع بلا دارد....
📌 بنابراین عمده این است که بروید شرایط دعا، آنهایی را که ما گفتیم فراهم كنید. بروید دنبال آنكه از نظر درونی باور داشته باشید که خدا می تواند. توانایی منحصر به اوست. بخیل نیست؛ بلکه مهربان و كریم است. پنج باور است. بعد هم آنچه را می خواهی، بخواه!
این مطالب در باب شرایط دعا بود که گفتم و موانع یك بحث دیگری است. ما بعداً وارد موانع می شویم. حتّی در باب شرایط دعا، گفتم خدا دست گیری هم می كند. چطور دست گیری می كند؟ وقتی می بیند که خلوص نداری، یک كارهایی می كند كه تو خلوص پیدا بكنی. وقتی در باب موانع هم وارد می شویم، در آنجا می بینیم که یک سنخ موانع هم هست كه خدا در رفع آنها به ما کمک می کند. معاصی مانع از استجابت دعا هستند.
📌ان شاءالله به آن می رسم و وارد آن بحث می شوم. اینجا چه می شود؟ عبد باید این مانع را برطرف کند؛ درست است یا نه؟ خدا فرمود که بین من و تو حجابی نیست؛ امّا بین تو و من... من از طرف خودم حجابی نگذاشتم؛ امّا تو چه طور؟! بله! حالا ببین تو خیلی مانع و حجاب سر راه خودت گذاشته ای.
✔از جمله معاصی است که برطرف كنندۀ آن، عبارت از استغفار و توبه است. درست است كه خودت باید آنها را برطرف كنی. در یك موقعیتی هست که باز خدا می بیند كه قابلیت در این فرد هست؛ مثل اینكه در گوشۀ دل توجّهی به سوی او دارد. در آنجا نیز دستش را می گیرد و مُلهَم به توبه اش می كند؛ اگر چه از اعظم معاصی هم باشد.
1️⃣ الكافی، ج 2، ص 471 - وسائل الشیعه، ج7، ص 44 - بحار الأنوار، ج 90، ص 381
2️⃣ بحار الأنوار، ج 78، ص 203
3️⃣بحار الأنوار، ج 90، ص 297
〰️〰️〰️〰️〰️
📚 #مجموعه_حقیقت_بندگی
📕 #دعا_1
#آقا_مجتبی_تهرانی
@agamojtabatehrani
﷽
📍 خودت را در راحتی به خدا نشان بده ❗️
📌 پیغمبراكرم (ص) فرمودند: «تَعَرَّفْ إِلَى اللَّهِ فِی الرَّخَاءِ یَعْرِفْكَ فِی الشِّدَّةِ»؛1️⃣ زمانی كه در گشایش هستی، خودت را با خدا آشنا كن تا خداوند هم در زمان شدّت تو را بشناسد.
پیغمبراکرم(ص) می فرمایند: «اِذْ ذَكَرَ الْعَبْدُ رَبَّهُ فِی الرَّخاءِ»؛2️⃣ آن گاه كه بنده در زمان گشایش به یاد پروردگارش می افتد، «اَنْجاحُ الله مِنْ الْبَلاءِ»؛ دیگر لازم نیست که در گرفتاری به خدا رو بیندازد؛ همین که خدا ببیند كارش گیر كرده، گره از کارش باز می کند. حتّی در این روایت ندارد كه بنده باید دعا کند تا خدا گرفتاری اش را برطرف کند؛ بلکه می فرماید: خدا وقتی می بیند گره به کار این بنده افتاده، می گوید که او، رفیق ماست؛ كارش گیر كرده و به مصلحت اوست که گرفتاری اش برطرف شود؛ لذا من گره از کارش باز می کنم. پس موقع گشایش، خدا از یادت نرود. بعد موقعی که گرفتار شدی، خدا نجاتت می دهد.
1️⃣ مکارم الاخلاق، ص 469
2️⃣ بحار الأنوار، ج 15، ص 399
〰️〰️〰️〰️〰️
📚 #مجموعه_حقیقت_بندگی
📕 #دعا_1
#آقا_مجتبی_تهرانی
@agamojtabatehrani
﷽
📍 قبل از بلا دعا کنید ❗️
📌 امام صادق(ع) فرمودند: «مَنْ تَقَدَّمَ فِی الدُّعاءِ اسْتُجِیبَ لَهُ اذا نَزَلَ بِهِ الْبَلاءُ»؛ کسی که قبل از آمدن بلا دعا کند، جوابش داده می شود. « وَ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ صَوْتٌ مَعْرُوفٌ»؛ بعد هم ملائكه می گویند: این صدا آشناست؛ او، همان کسی است كه در نشیب و در فراز، خدا خدا می گفت. « وَ لَمْ يُحْجَبْ عَنِ السَّمَاءِ »؛ ما دعایش را از آسمان بالا می بریم و مانعی ندارد. « وَ مَنْ لَمْ يَتَقَدَّمْ فِي الدُّعَاءِ لَمْ يُسْتَجَبْ لَهُ إِذَا نَزَلَ بِهِ الْبَلَاءُ وَ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ إِنَّ ذَا الصَّوْتَ لَا نَعْرِفُهُ »؛1️⃣ امّا اگر کسی باشد که اهل دعا نیست، ملائکه می گویند: ما صاحب این صدا را نمی شناسیم؛ مثل اینکه تازه آمده است؛ لذا دعایش مستجاب نمی شود.
1️⃣ الکافی، ج 2، ص 472 -وسائل الشيعه، ج 7، ص 40 - بحار الأنوار، ج 90، ص 296 و ص340
〰️〰️〰️〰️〰️
📚 #مجموعه_حقیقت_بندگی
📕 #دعا_1
#آقا_مجتبی_تهرانی
@agamojtabatehrani
محمدبنفُضِیل است میگوید: به امامهشتم عرض کردم: «تَبْقَى الْأَرْضُ بِغَيْرِ إِمَامٍ»؛ اصلاً میشود زمین بدون امام باقی بماند؟ « قَالَ لَوْ بَقِيَتِ الْأَرْضُ بِغَيْرِ إِمَامٍ سَاعَةً لَسَاخَتْ»؛ حضرت فرمودند: نه خیر نمیشود. «قُلتُ» میگوید عرض کردم: «فَقَالَ لَا قُلْتُ فَإِنَّا نَرْوِي عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ»؛ میگوید برای ما از جدّ بزرگوار شما امام صادق (صلواتاللهعلیه) روایت شده است: «أَنَّهَا لَا تَبْقَى بِغَيْرِ إِمَامٍ»؛ حضرت فرمودند زمین بدون امام نمیماند. بعد این جمله را نقل میکند «إِلَّا أَنْ يَسْخَطَ اللَّهُ عَلَى أَهْلِ الْأَرْضِ أَوْ عَلَى الْعِبَادِ»؛ اگر امام به روی زمین نباشد، خداوند اهل زمین و بندگان را مورد سخط و خشم قرار میدهد. « فَقَالَ لَا»؛ نه این روایت اینطور نیست که برای تو نقل کردند. اشتباه است که اگر امام نباشد خداوند نسبتبه اهل زمین خشمگین میشود
@agamojtabatehrani
﷽
📍 وداع با ماه شعبان ❗️
📌 آخرین جلسۀ ما قبل از ماه مبارک رمضان است و واقعاً باید عرض کنیم: «وَ إِلَی اللَّهِ مُشتَکَی».1️⃣ تذکّری را دربارۀ ماه شعبان عرض کنم که پیغمبراکرم(ص) فرمودند: «شَعْبَانَ شَهْرِي رَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَعَانَنِي عَلَي شَهرِی»2️⃣؛ بسیار زیبا است؛ شعبان ماه من است، خدا رحمت کند بنده ای را که در این ماه من را کمک کند! بنده خیلی فکر کردم که ما چطور می توانیم به پیغمبراکرم(ص) کمک کنیم. این مسئله را عرض می کنم.
پیغمبراکرم(ص) هم در دنیا و هم در آخرت «رحمة للعالمین» است. می خواهد ما را بسازد و از ما دستگیری کند. می گوید بیا تا من دُرستت کنم! بیا تا من در مسیر سازندگی کمکت کنم! آن دنیا هم شفاعت می کند. امّا دربارۀ شفاعت نفرموده اند من را دربارۀ شفاعت کمک کنید. آن دنیا خود او است که شفاعت می کند. ولی می فرماید در این دنیا کمکم کن! یعنی چه؟
در روایتی از امام رضا(ع) است که: «عَنْ عَبْدِ السَّلَامِ بْنِ صَالِحٍ الْهَرَوِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي الْحَسَنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا(ع) فِي آخِرِ جُمُعَةٍ مِنْ شَعْبَانَ»3️⃣ می گوید: در آخرین جمعۀ ماه شعبان خدمت امام هشتم(ع) رسیدم. «فَقَالَ(ع) لِي: يَا أَبَا الصَّلْتِ!». معلوم می شود اسمش هم عبدالسلام بوده است. امام به من رو کرد و گفت: ای اباصلت! «إِنَّ شَعْبَانَ قَدْ مَضَى أَكْثَرُهُ»؛ بیشتر ماه شعبان گذشت. «وَ هَذَا آخِرُ جُمُعَةٍ مِنْهُ»؛ آخرین جمعۀ ماه شعبان است. «فَتَدَارَكْ فِيمَا بَقِيَ»؛ بیا تدارک کن؛ تقصیرت را در بقیّۀ ماه جبران کن. «فِی مَا مَضَی مّنهُ»؛ در این ماه خیلی کارها می توانستی برای خودت انجام دهی. «وَ عَلَيْكَ بِالْإِقْبَالِ»؛ بر تو باد به اینکه به کارهایی روبیاوری که برایت فایده داشته باشد. «وَ أَكْثِرْ مِنَ الدُّعَاءِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ»؛ زیاد دعا و استغفار کن؛ قرآن را تلاوت کن. «وَ تُبْ إِلَى اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِكَ»؛ از گناهانت به سوی خدا توبه کن. برای اینکه ماه رمضان به سوی تو می آید. «لِيُقْبِلَ شَهْرُ اللَّهِ إِلَيْكَ وَ أَنْتَ مُخْلِصٌ لِلَّهِ عَزَّوجَلَّ»؛ تو باید خودت را برای خدا خالص کرده باشی؛ داری به مهمانی خدا می روی و باید خود را تَر و تمیز کنی. امام سفارشاتی می فرماید تا اینکه می فرماید: «وَ أَكْثِرْ مِنْ أَنْ تَقُولَ فِيمَا بَقِيَ مِنْ هَذَا الشَّهْرِ»؛ در باقیماندۀ این ماه، زیاد این ذکر را تکرار کن: «اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِي مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ»؛ خدایا! در گذشتۀ ماه شعبان اگر از ما نگذشتی، در این لحظات آخر از ما بگذر!
1️⃣ به خدا شکایت می کنیم.
2️⃣ بحارالأنوار، ج 94، ص 79
3️⃣ همان
〰️〰️〰️〰️〰️
#حاج_آقا_مجتبی_تهرانی
@mojtabatehrani_ir