✔️1⃣ #فلسفه‌ی‌احکام 👇 ۴قسمت. تا آخر بخوانید 👇✔️ 🔅🔅🔅 🔆امروزه، در تمام جوامع دنیا معمول است که گروهی از خبره‌ها و آگاهان جامعه در مجالسی به نام مجالس قانونگذاری می‌نشینند و #قوانینی را برای اداره جوامع بشری و پیشرفت و وقای آن وضع می‌کنند. 🔅همه آن‌ها بدون استثنا #مصالح و #مفاسد هر کار و هر برنامه‌ای را در نظر می‌گیرند و پس از اطمینان به وجود مصالح و عدم مفسده، یا ترجیح مصالح بر مفاسد، آن قانون را وضع می‌کنند. 🔅گاه روزها و ماه‌ها در کمیسیون‌ها و سپس در مجالس قانونگذاری، مسائل زیر و رو می‌شود تا به نتیجه مطلوب برسند. همه آن‌ها مدعی‌اند که مصالح جامعه و مردم را در نظر می‌گیرند، نه مصالح شخص یا گروه یا حزب خود را؛ هر چند ممکن است در این ادعا صادق نباشند، هیچ‌گاه در هیچ کشوری قانونی بدون پیمودن مراحلی که ذکر شد وضع نمی‌شود. 🔅البته، ممکن است در عمل مشکلات غیرقابل پیش‌بینی - به سبب #محدودبودن‌علم‌وآگاهی‌انسان‌ها - بروز کند که بلافاصله سعی می‌کنند با افزودن یک یا چند تبصره بر قانون سابق، آن را برطرف سازند و اگر با افزودن آن تبصره‌ها باز مشکلات حل نشد و قانون در مسیر مصالح جامعه قرار نگرفت آن را لغو و #ابطال می‌کنند. 🔆🔅🔅🔅🔅 🔆حال سخن در این است که آیا #قوانین‌دینی و #اوامر_و_نواهی_الهی همین‌گونه است؟ یعنی تابع مصالح و مفاسدی است که به بندگان باز می‌گردد. 🔅 هر چند در اینجا پشتوانه ی تشخیص مصالح و مفاسد #علمِ_بی‌پایانِ_خدا است که هیچ خطا و اشتباهی در آن نیست! 🔅و آیا حق داریم فلسفه احکام را پیگیری کنیم و آیا آگاهی بر آن، آثار مثبتی در بسیج افکار و اراده‌ها در جهت امتثال این اوامر و نواهی دارد؟ 🔆به اعتقاد ما پاسخ تمامی این سؤال‌ها مثبت است. 🔅هم اوامر و نواهی الهی و قوانین دینی تابعِ مصالح و مفاسد است و هم حق داریم به جستجوگری در این زمینه بپردازیم و هم آگاهی بر آن‌ها اثر بسیار مثبتی در منطقی جلوه دادن احکام دینی و ایجاد انگیزه برای امتثال دارد. این مطلب ، ادامه دارد... 🔅🔅🔅 #فلسفه_ی_احکام ✔️@najafpoormh

✔️2⃣ 🔆مراد از « #فلسفه_ی_احکام » همان حکمت‌ها و مصالح و مفاسدی است که احکام الهی بر محور آن دور می‌زند. به عبارتی، مرادِ ما از علت و فلسفه در اینجا همان حکمت‌هاست و به تعبیر دیگر #مصالح و #مفاسدی است که در دستورهای شارع مقدس اسلام «جلب المنفعه و دفع المضره» معرفی شده است نه این‌که مراد از فلسفه و علت و سبب، آن عناوین و علل و اسباب حقیقی باشد که در علوم طبیعی و فلسفی مطرح شده است. لذا، در کتب اصولی پیروان اهل بیت (صلوات الله علیهم) تصریح شده است که مصالح و مفاسد به منزله #علل_الاحکام است. 🔆دانشمندان علم اصول «علت» را با تعاریف گوناگون معرفی کرده‌اند ولی به نظر ما «علت» آن چیزی است که علامت و نشانه روشنی برای حکم بوده باشد... 🔆در پایان این بحث توجه به این نکته ضرورت دارد که #علت حکم را نباید با #حکمت و #فلسفه ی آن خلط کرد. مثلا علت قصرِ نمازِ مسافر، نفسِ سفر است، با شرایط مخصوص؛ اما حکمت و مصلحت آن، مثلا رفع مشقت و زحمت سفر است. حال اگر سفر برای بعضی هیچ زحمت و مشقتی نداشته باشد و حتی با وسایل مخصوص امروزی راحت‌تر از وسایل و منزل شخص باشد، باز نماز قصر است چرا که علت آن به قوت خود باقی است و حکم دائر مدار علت خود است. از این رو، اگر کسی مسافر نباشد و در وطن خویش اقامت دارد، ولی به خاطر خستگی ناشی از کار، در زحمت است نمی‌تواند نماز خود را قصر بخواند. 🔅🔅🔅 🔆از مطالعه دقیق کتب کلامی استفاده می‌شود که مسئله ی فلسفه و هدف در افعال و احکام الهی متفرع بر مسئله «حسن و قبح عقلی» است، و به تعبیر امام صادق (علیه‌السلام): «انه لم یُجعل شیء الا لشیء؛ هیچ چیزی از جانب شارع جعل نشده است مگر بر اساس علت و هدفی». علامه مجلسی در ذیل این روایت می‌نویسد: «هیچ حکمی از احکام الهی تشریع نشده است مگر بر اساس حکمتی و هیچ چیزی #حلال نشده مگر بر اساس حُسنی که از آن برخوردار است و هیچ #حرامی تحریم نشده مگر به جهت قُبحی که دارد نه این‌که مسئله به گونه‌ای باشد که اشاعره قائل‌اند و آن این‌که حسن و قبح عقلی را منکر شده‌اند» و آن هم از مسائلی است که از «عدل الهی» سرچشمه می‌گیرد. 🔅🔅🔅 🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅 علامه مجلسی (۱۱۱۱م) در شرح حدیث صحیحی به نقل از امام صادق (علیه‌السلام) سخن قابل توجهی دارد. حدیث از جمیل بن دراج است که می‌گوید از امام صادق (علیه‌السلام) در باره علت وجوب و حرمت بعضی از کارهای حلال و حرام سؤال کردم. علامه مجلسی می‌نویسد: «ای لم یشرع الله تعالی حکما من الاحکام الا لحکمه من الحکم، ولم یحلل الحلال الا لحسنه، و لم یحرم الحرام الا لقبحه؛ خداوند هیچ حکمی را بدون حکمت و فلسفه تشریع نکرده است. امور حلال را به خاطر حسن (و مصلحت آن) حلال کرده و حرام را به جهت قبح آن تحریم کرده است.» ✔️🔅علامه مرتضی مطهری درباره فلسفه احکام تحلیل جالب و جامعی دارد و می‌گوید: «قوانین اسلامی در عین این‌که آسمانی است، زمینی است. یعنی بر اساس مصالح و مفاسد موجود در زندگی بشر است. به این معنا که جنبه مرموز و صد در صد مخفی و رمزی ندارد که کسی بگوید: "حکم خدا به این حرف‌ها بستگی ندارد، خدا قانونی وضع کرده و خودش از رمزش آگاه است. چرا که اسلام اساسا خودش بیان می‌کند که هر چه قانون وضع کرده‌ام بر اساس مصالحی است که یا به جسم شما مربوط است یا به روح شما و یا به اخلاق و روابط اجتماعی شما و....)». ▫️ 🔅سپس می‌افزاید: «احادیث کتاب علل الشرایع نشان می‌دهد که از صدر اسلام خود پیامبر و امامان اهل بیت و فلسفه احکام را بیان می‌کردند و چون احکام اسلام بر مبنای مصالح و مفاسد واقعی است، به همین دلیل در سیستم قانونگذاری اسلام برای عقل نیز جایگاهی باز شده است».🔅 🔆☑️🔆 ✔️@najafpoormh ادامه دارد...👇