داستان بنرها؛ هرچه مردمی تر،‌ صدری تر؟ ؛ مشاهدات سفر اربعینی زهرا اسداللهی_ مطالعه بر روی جریان ها و جنبش های اجتماعی عراق، من را به این تصمیم رساند تا در این سفر که با تراکم بسیار بیشتر از هر سفر دیگر، می‌شود انسان عراقی دید، روی مطالعه میدانی دو پدیده اجتماعی «تشرین» و «صدری ها» تمرکز کنم. البته با این ملاحظه و احتیاط که عراق و عراقی اربعین، با عراق و عراقی غیر اربعین تفاوت که هیچ، بعضاً تناقض دارد. این شیوه مطالعه عراق از روی فضای اربعین را اصلاً پیشنهاد نمی‌کنم و حتی بشدت مضر می‌دانم، چون ضریب خطای غیر قابل چشم‌پوشی دارد. ادامه مطلب https://zaya.io/مشاهدات_اربعینی_عراق 🇮🇶مطالعات عراق

📚 مجموعه #کاوش بررسی کتاب‌های غیرفارسی منتشر شده؛ مناسب محققین و پژوهشگران 2️⃣ بررسی کتاب شخصیت فرد عراقی: پژوهشی در روحیه ملت عراق در سایه جامعه‌شناسی مدرن 🔸 کتاب «شخصیت فرد عراقی» اساس و پایه آثار بعدی جامعه‌شناسی علی الوردی محسوب می‌شود. این کتاب به دو بخش تقسیم می‌شود. بخش نخست به بررسی شخصیت انسان‌ها به طور کلی و بخش دوم آن به شخصیت فرد عراقی اختصاص دارد. 🔸 مهم ترین چیزی که الوردی در بحث شخصیت فرد عراقی به آن اشاره می کند دوگانگی شخصیت در انسان عراقی است. وردی در این باره می نویسد: «در شخصیت انسان عراقی نوعی دوگانگی وجود دارد و … قرائن بسیاری وجود دارد که این مساله را تایید می کند.» 🔸 انسان عراقی منافق یا ریاکار نیست کما این که بعضی دوست دارد او را این گونه بنامند بلکه او در واقع دو شخصیت دارد؛ وقتی با یکی از شخصیت هایش کاری را انجام می دهد فراموش می کند که لحظاتی بعد شخصیت دیگرش کاری دیگر انجام خواهد داد. …اوست که مثلا ممکن است به تحریم کالاهای صهیونیستی دعوت کند و هموست که وقتی به بازار می رود یادش می رود شخصیت اولش چه گفت و صرفا دنبال کیفیت و ارزانی می رود. (ص48) الوردی این دوگانگی شخصیت را از سه ناحیه تمدنی و فرهنگی، اجتماعی و روانی مورد کنکاش قرار می دهد. 🔸 بررسی‌های علی الوردی درباره شخصیت انسان عراقی، یکی از مهم‌ترین پژوهش‌های صورت گرفته در نوع خود به شمار می‌رود و می‌تواند به مانند الگویی در مطالعه سایر مناطق خاورمیانه به کار رود. 📌 ادامه مطلب را در لینک زیر بخوانید: https://zaya.io/شخصیت_انسان_عراقی 🇮🇶مطالعات عراق

♦️‌ بازی رسانه ای سبب جنگ خلیج فارس شد! 🔹‌ وقتی صحبت از جنگ نرم میکنیم، یعنی همین شهادت دروغ دختر سفیر کویت که سبب شد، آمریکا جنگ خلیج فارس را پایه ریزی کند. @iraq_studies

♦️‌ ‏دو ماه بعد از حمله عراق به کویت ۱۹۹۰، دختری ۱۵ ساله به نام نیره در کنگره امریکا حاضر شد و علیه جنایت های عراق شهادت داد. 🔹‌ نیره در حالی که نمی توانست جلوی اشک هایش را بگیرد گفت شاهد بوده سربازان عراقی نوزادان را از انکوباتورهای بیمارستانی کویت بیرون می کشند و نوزادان می‌میرند 🔹‌ ‏شهادت نیره آنقدر تاثیرگذار بود که روزها شبکه های تلویزیونی امریکایی بارها و بارها پخش کردند و جورج بوش پدر، رئیس جمهور وقت امریکا هم چندبار هنگام سخنرانی علیه عراق به همان صحبت های نیره اشاره کرد.سناتورهای طرفدار جنگ هم قبل از رای‌گیری برای جنگ، ۷ بار به این داستان اشاره کردن 🔹‌ ‏میلیون ها امریکایی پا به پای نیره اشک ریختند و نمی دانستند نیره در واقع «نیره الصباح» است؛ دختر سفیر کویت در امریکا. امریکا با استناد به همین شهادت و صحبت ها، افکارعمومی را برای ورودش به جنگ خلیج فارس آماده کرده بود 🔹‌ ‏سال ۱۹۹۲ پس از پایان جنگ و تکمیل عملیات «آزادسازی کویت»، سازمان عفو بین الملل که اتفاقا در ابتدا صحت ماجر اهای نیره را تایید کرده بود گفت متوجه شدند که این داستان درست نبوده و حتی دولت بوش را به «دستکاری فرصت طلبانه جنبش بین المللی حقوق بشر» متهم کرد. @iraq_studies

آشنایی با کشور# عراق دوران استعمار، پادشاهی و جمهوری در عراق  1399-6-3  3840  0  در این مطلب به بخشی از تاریخ عراق از سلطه بیگانگان و استعمار انگلیس در عراق و پس از آن دوران پادشاهی و به جمهوریت رسیدن قدرت در این کشور خواهیم پرداخت. استعمار بریتانیا با شروع جنگ جهانی اول، انگلیسی‌ها به بهانه جلوگیری از نفوذ آلمان با ارتشی بزرگ و پیشرفته وارد عراق شدند و در آغاز جنگ در نوامبر 1914،شهر عماره و بصره و در ژوئن سال 1915 شهر ناصریه را به اشغال خود درآوردند. ارتش انگلیس در سال 1916 در نزدیکی بغداد متحمل شکست شد اما مجددا در اوایل سال 1917 اشغال را آغاز کردند و وارد بغداد شدند. شهر موصل در شمال عراق در 11 مارس 1917 به دست انگلیسی‌ها سقوط کرد و در نوامبر سال 1918، عراق به طور کامل تحت تصرف انگلیس درآمد. در ژوئیه سال 1920، در اعتراض به حضور انگلیسی‌ها، انقلابی در عراق شکل گرفت. این قیام، پیروزی مردم عراق علیه استعمار بود که به انقلاب سال بیست (ثورة العشرین) شهرت یافت و بریتانیا را بر آن داشت تا یک دولت پادشاهی موقت تشکیل دهد. اداره این دولت بر عهده شورای وزیران عراق و تحت نظارت عالی حاکم بریتانیا بود. در سال 1921، «فیصل اول» در یک همه‌پرسی عمومی به عنوان پادشاه عراق انتخاب شد. پادشاهی و استقلال در دوره استعمار توسط انگلیس، ارتش این کشور به بهانه تهدید کردها و حمایت ترک‌ها از آنها، به حضور خود در عراق ادامه داد. با این‌حال همزمان با این حضور، نارضایتی‌ها و قیام علیه انگلیس نیز ادامه داشت. این اوضاع باعث شد تا «شاه فیصل اول» برای کاهش شورش‌ها، از انگلیس درخواست انعقاد پیمان اتحاد با عراق را کند. با موافقت انگلیس، پیمان اتحاد در سال 1922 امضا و اولین انتخابات پارلمان عراق در سال 1925 برگزار شد. در سال 1931،  با کشف نفت در عراق، توافقنامه‌های بین‌المللی میان کشورهای عراق، آلمان، فرانسه و آمریکا به تصویب رسید. سپس در اکتبر سال 1932، عراق پس از موافقت انگلیس به عضویت سازمان ملل درآمد. در همان سال قَیمومیت انگلستان بر عراق به پایان رسید و این کشور رسماً به استقلال دست یافت. شاه ملک فیصل در سال 1933 درگذشت و فرزندش«غازی بن فیصل» ملقب به شاه غازی اول جانشین وی شد. شاه غازی دومین پادشاه عراق از سلسله هاشمی بود. او بر عکس پدرش رویه ضد انگلیسی را در پیش گرفت. وی فعالیت احزاب را ملغی کرد و کشور را تحت سلطه خود درآورد. شاه غازی به حکومت خود ادامه داد تا اینکه در سال 1939 در یک سانحه رانندگی درگذشت. 🇮🇶مطالعات عراق

آشنائی با کشور#عراق انقلاب علیه انگلیس از سال 1939 تا 1945، فضای کشور عراق تحت تاثیر انقلاب «رشید گیلانی» بود. پس از درگذشت شاه غازی، فرزندش، سلطان فیصل دوم که سه سال بیشتر نداشت، قدرت را تحت سرپرستی به‌دست گرفت. اما در اصل نوری سعید کسی بود که با حمایت انگلیس دولت را اداره می‌کرد. در مارس 1940، رشید عالی گیلانی که از پشتیبانی افسران طرفدار آلمان بهره می‌برد، به نخست‌وزیری رسید و سفارت ایتالیا در بغداد در همان سال تبدیل به مرکز مهم اطلاعاتی برای متحدین علیه متفقین در خاورمیانه شد. رفتارهای گیلانی باعث شد تا دولت بریتانیا در ماه دسامبر 1940 تحریم‌های اقتصادی و نظامی علیه عراق اجرا کند. رشید گیلانی در ژانویه 1941 از سمت خود استعفا داد. چندی بعد در 2 مه 1941، انقلابی علیه حضور انگلیس در عراق به رهبری رشید گیلانی صورت گرفت و پس از فرار نوری سعید به خارج از عراق، دولت جدیدی شکل گرفت؛ هرچند این انقلاب نتوانست مقاومت خود را ادامه دهد و انگلستان دوباره زمام امور را به دست گرفت. آنان سران ارتش را اعدام کردند که این اقدام زمینه انقلاب 1958 محسوب می‌شد. در این زمان قرارداد یک آتش‌بس منعقد شد که انگلیس را قادر می‌ساخت تا دوباره کنترل عراق را به‌دست گیرد. در این دوره، حکومتی حامی انگلیس با ریاست «جمیل مدفعی» تشکیل شد که با استعفای زود هنگام وی، نوری سعید به جانشینی او رسید. در نهایت در سپتامبر 1943 عراق علیه قدرت‌های محور، اعلام جنگ کرد. شورش های داخلی قبایل کرد، در دوره‌های زمانی مختلف دست به قیام علیه حکومت مرکزی زدند که یکی از آن‌ها انقلاب بین سال‌های 1945 تا 1946 میلادی است که با حمایت روسیه صورت گرفت. در آن زمان انگلیس برای تأمین امنیت و حفاظت از منابع نفت عراق، نیروهایی را به این کشور اعزام کرد. پس از پایان انقلاب، کردها در سال 1947، نوری سعید را برای ایجاد اتحاد بین عراق و اردن وارد مذاکره با پادشاه اردن کردند که این مذاکرات منجر به برقراری پیمان برادری بین دو کشور شد. این پیمان زمینه همکاری نظامی بین عراق و اردن را فراهم کرد که نهایتا در سال 1948 منجر به مشارکت ارتش عراق در جنگ با ارتش اردن علیه اسرائیل شد. https://eitaa.com/iraq_studies

آشنایی با کشور#عراق از جمله این وقایع می‌توان به شورش کارگران شرکت نفت عراق در سال 1948، انقلاب ژانویه که منجر به انعقاد معاهده «پورتسموت» میان عراق و انگلیس شد و قیام اکتبر 1952 که در آن مردم خواستار انتخابات مستقیم و محدود کردن قدرت‌های پادشاه بودند، اشاره کرد. در سال 1957، شیعیان معترض عراقی توانستند پس از سال‌ها فعالیت سیاسی نظام‌مند، «حزب الدعوه» عراق را تشکیل دهند و اعلام موجودیت سیاسی کنند. همچنین در این سال عراق و ترکیه موافقت‌نامه امنیتی بغداد را امضا کردند که بریتانیا، پاکستان و ایران نیز به آن پیوستند. عراق و اردن در 12 فوریه 1958 یک پیمان اتحاد به امضا رساندند. سقوط پادشاهی و انقلاب جمهوری همزمان با تشکیل حزب الدعوه توسط شیعیان معترض عراقی در سال 1957، انقلابی به رهبری عبدالکریم قاسم شکل گرفت. عبدالکریم قاسم که فردی نظامی با عقاید چپ‌گرایانه بود پس از نشستن بر مسند قدرت، ملک فیصل و کلیه افراد خاندان سلطنتی، نوری سعید نخست وزیر عراق و بسیاری از مقامات کابینه را به قتل رساند. به این ترتیب وی به حکومت پادشاهی عراق پایان داد و حکومت جمهوری را در عراق برقرار کرد. حکومت جمهوری عراق به ریاست محمد نجیب ربیعی و نخست وزیری عبدالکریم قاسم شکل گرفت.  در پی این اتفاقات در سال 1959و 1960 عراق به ترتیب از پیمان اتحاد با اردن و ترکیه خارج شد. در سال 1963 پس از آنکه عبدالسلام عارف به کمک «حزب بعث»، عبدالکریم قاسم را به قتل رساند، حکومت عراق را به دست گرفت ولی بعد از مدتی خود نیز به مخالفت با این حزب پرداخت.  در سال 1966 عارف در یک سانحه هوایی با هلیکوپتر کشته شد و برادرش ژنرال عبد الرحمن محمد عارف به عنوان جانشین وی به سمت ریاست جمهوری منصوب شد. https://eitaa.com/iraq_studies

آشنائی با کشور #عراق دوران حزب بعث تا سقوط صدام در این نوشتار به بررسی و شرح اتفاقات از شروع انقلاب حزب بعث در عراق در سال 1968 و سلطه صدام حسین و در پی آن جنگ ایران با عراق، جنگ خلیج فارس، انقلاب شعبانیه و نهایتا سقوط حکومت صدام می‌پردازیم. انقلاب حزب بعث حزب بعث با هماهنگی برخی عناصر غیربعثی،کودتای موفقیت‌آمیزی را در 17 ژوئیه 1968 ترتیب داد. طی این کودتا، دولت عارف سرنگون و احمد حسن البکر، ریاست جمهوری را به دست گرفت. در این زمان، گرایش سیاست‌های عراق به سوی شوروی سابق بود. هم‌زمان با به قدرت رسیدن حزب بعث، عراق وارد دوره جدیدی از تاریخ خود شد و به یک تغییر کیفی در اجرای برنامه‌های توسعه خود دست یافت. در سال 1971، مرزهای عراق با اردن بسته شد و در سال 1972 عراق و شوروی سابق با انعقاد قراردادی 15 ساله، سطح همکاری‌های خود را در زمینه‌های اقتصادی، نظامی و سیاسی ارتقا دادند. همچنین در این سال عراق شرکت نفت خود را ملی اعلام کرد. در سال 1974، دولت البکر به طور یک‌جانبه، قانون خودمختاری کردها را اعلام کرد که طی آن توانستند در پارلمان و هیئت وزرا شرکت کنند. در مارس 1974، تنش با کردها در شمال عراق از سر گرفته شد که گفته می‌شد کردها در این زمان از حمایت ایران برخوردار بودند. پس از آنکه عراق برخی از امتیازات مربوط به منازعه مرزی با ایران را به امضای «توافقنامه الجزایر» در سال 1975 رساند، ایران حمایت‌های خود را از کردها متوقف کرد و با این کار، تنش‌ها کاهش یافت. به موجب این قرارداد، ایران در ازای حمایت نکردن از کردها، امتیاز نظارت بر اروندرود را به دست آورد.  در سال 1978، «احمد حسن البکر» تلاش کرد تا روابط نزدیکی با سوریه برقرار کند. در سال 1979 میلادی (1357 شمسی) و هم‌زمان با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، اختلافات البکر و معاونش،صدام حسین بالا گرفت. سرانجام پس از کناره‌گیری احمد حسن البکر از ریاست جمهوری، «صدام حسین» این سمت را به دست گرفت. https://eitaa.com/iraq_studies

آشنائی با کشور #عراق جنگ ایران و عراق جنگ عراق و ایران با تجاوز ارتش تحت رهبری صدام حسین به ایران آغاز شد و نزدیک به 8 سال به طول انجامید که به‌عنوان یکی از طولانی‌ترین جنگ‌ها در قرن بیستم میلادی شناخته می‌شود. جنگ ایران و عراق به طور رسمی در 31 شهریور 1359، برابر با 22 سپتامبر 1980 آغاز شد؛ این در حالی است که مقامات عراقی معتقد بودند که جنگ از 13 شهریور 1359، برابر با 4 سپتامبر 1980 با حملات ایران به شهرهای مرزی عراق آغاز شده ‌است. در این زمان، صدام حسین، تعهدات خود به پیمان 1975 الجزایر را کنار گذاشت و با حمله به خاک ایران، آتش جنگ را برافروخت. در سال‌های آغازین جنگ ایران و عراق، اسرائیل در ژوئن 1981 راکتور هسته‌ای عراق را بمباران کرد. در سال 1984 نیز سلاح‌های شیمیایی توسط عراق در جنگ استفاده شد و هر دو کشور حتی کشتی‌های غیرنظامی یکدیگر را نابود کردند. در 16 مارس 1988 که مصادف با ماه‌های پایانی جنگ ایران و عراق بود، نیروهای عراقی با استفاده از سلاح های شیمیایی ممنوعه، قتل عام «حلبچه» را علیه کردها مرتکب شدند. در این حمله، نزدیک به 3200 تا 5000 نفر کشته و نزدیک به 7 تا 10 هزار نفر مجروح شدند که اکثرا افراد غیرنظامی بودند. صدها تن دیگر نیز بر اثر عواقب، بیماری‌ها و نقص جسم در هنگام تولد، ناشی از این بمباران‌های شیمیایی سال‌ها پس از حمله تلف شدند. در سال 1988 و پس از گذشت 8 سال از جنگ ایران و عراق که در آن تلفات انسانی در حدود یک میلیون کشته برآورد شده بود، سازمان ملل متحد، قطعنامه 598 را به‌عنوان طرح صلح صادر کرد. دو کشور در آگوست 1988 با برنامه صلح پیشنهادی سازمان ملل موافقت کردند و در نهایت جنگ در 29 مرداد 1367 پایان یافت. جنگ خلیج فارس صدام حسین در سال 1990، کویت را به بهره برداری از نفت در میدان «رُمَیله» که در منطقه مورد مناقشه بین دو کشور قرار داشت، متهم کرد. عراق برای حل و فصل اختلافات موجود، مذاکرات مستقیم با کویت را آغاز کرد، اما مذاکرات در 25 ژوئیه همان سال و اندکی پس از شروع، شکست خورد و ارتش عراق در تاریخ دوم اوت 1990(11 مرداد 1369 شمسی) به کویت حمله کرد و این کشور را به اشغال خود درآورد. در تاریخ 6 اوت 1990، شورای امنیت سازمان ملل متحد، قطعنامه 661 را برای اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه عراق به تصویب رساند که تقریباً از تمام تبادلات تجاری و اقتصادی با عراق جلوگیری می‌کرد.  در سال 1991، قطعنامه 687 شورای امنیت صادر شد که اجازه می‌داد از هر روشی برای بیرون راندن عراق از کویت استفاده شود. همچنین این قطعنامه تاریخ نهایی عقب‌نشینی و خروج از قلمرو کویت را برای عراق تعیین کرد. آمریکا در سال 1991 با ائتلافی از کشورهای دیگر به کویت و سپس به عراق حمله کرد و ارتش عراق را از کویت بیرون راند. از این جنگ به عنوان «جنگ اول خلیج فارس» یاد می‌شود. https://eitaa.com/iraq_studies

آشنائی با کشور #عراق انقلاب شعبانیه پس از خروج عراق از کویت توسط نیروهای ائتلاف سازمان ملل، انقلابی تحت عنوان «انقلاب شعبانیه» روی داد که توسط حکومت عراق به شدت سرکوب شد. این قیام در پایان جنگ خلیج فارس و صدور قطعنامه 670 شورای امنیت که کلیه تحرکات هوایی ارتش عراق، حتی بالگردها را ممنوع کرد به وقوع پیوست. این انقلاب در حقیقت قیام مردم عراق علیه حکومت «صدام حسین» بود که در مارس 1991 از بصره و کربلا آغاز شد. معترضان در کمتر از یک ماه، 14 استان از 18 استان عراق را به تصرف خود درآوردند. در ابتدا کردها قصد پیوستن به این انقلاب را نداشتند اما پس از مدتی، آن‌ها نیز به این قیام پیوستند. حزب بعث در نوامبر 1991 با هماهنگی ارتش در جهت سرکوب این قیام برآمد. با این واکنش حکومت، ده‌ها هزار نفر کشته‌ و زخمی شدند و برخی اماکن مذهبی مانند حرم امام علی(ع) و امام حسین (ع) آسیب دید. انقلاب شعبانیه بر اثر نارضایتی مردم از وضع عراق در آن زمان شکل گرفت، چرا که بسیاری از زیرساخت‌های اقتصادی و رفاهی عراق در جنگ با کویت و ایران آسیب دیده و یا از بین رفته بودند. سقوط حکومت صدام حسین بعد از جنگ اول خلیج فارس، عراق تا سال 2003 به شدت منزوی شد و وضعیت اقتصادی‌ نابسامانی را تجربه کرد، تا اینکه در 20 مارس 2003 (29 اسفند 1381) مورد حمله نظامی یک ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده و بریتانیا قرار گرفت. این جنگ که با نام‌های «اشغال عراق»، «عملیات آزادسازی عراق» و «جنگ دوم خلیج فارس» نیز شناخته می‌شود، یک عملیات نظامی بود که به بهانه قطع ارتباط صدام با «القاعده» و کشف سلاح‌های کشتار جمعی در عراق آغاز شد.  نیروهای اصلی حمله‌کننده به عراق متشکل بودند از ارتش‌های ایالات متحده آمریکا، پادشاهی متحد بریتانیا و لهستان. درعین‌حال، 29 کشور دیگر از جمله ژاپن، کره جنوبی، ایتالیا، اسپانیا و ... با فرستادن بخشی از نیروهای نظامی و لجستیکی خود به همراهی با نیروهای ائتلاف، در اشغال عراق نقش داشتند. همچنین برخی شرکت‌های پیمانکار تأمین نیروی نظامی و امنیتی، با فرستادن ده‌ها هزار نفر از نیروهای خود که دارای تابعیت کشورهای مختلف بودند، مسئولیت تأمین امنیت بخش‌های وسیعی از مراکز مهم تجاری عراق از جمله چاه‌ها و مراکز پالایش نفت را بر عهده داشتند. پس از این حمله، صدام حسین به همراه تعدادی از نزدیکان خود متواری شد و تا چندین هفته پس از سقوط بغداد و پایان درگیری‌ها، محل اختفای وی نامعلوم بود. بسیاری از دیگر رهبران عراق دستگیر شدند ولی تا مدت‌ها تلاش‌های گسترده برای دستگیری صدام حسین بی‌ثمر بود. پسران وی، «عُدَی» و «قُصَی» که جانشینان سیاسی وی محسوب می‌شدند، در ژوئیه 2003 در پی درگیری‌ با نیروهای آمریکایی کشته شدند. درنهایت محل اختفای صدام حسین در روز 13 دسامبر 2003 در عملیاتی به نام «سپیده‌دم‌سرخ» در روستایی در نزدیکی «تکریت» کشف شد و خبر دستگیری‌ وی توسط منابع ارتش آمریکا و «تونی بلر» نخست‌وزیر وقت انگلستان تأیید شد. کمی بعد «پل برمر»، حاکم موقت آمریکایی عراق، در کنفرانسی مطبوعاتی در بغداد خبر دستگیری وی را رسما تایید کرد https://eitaa.com/iraq_studies

آشنائی با کشور #عراق  خانه آشنایی با عراق تاریخ دوره های تاریخی دوران بعد از سقوط صدام عراق و دوران پس از سقوط صدام حسین دوران بعد از سقوط صدام عراق و دوران پس از سقوط صدام حسین  1399-6-3  3519  0  آنچه در اینجا می‌خواید، تشریح وقایع و اتفاقات دوران بعد از سقوط و اعدام صدام حسین، شورش‌های داخلی ، حضور نیروهای آمریکایی در عراق تا رفع تحریم‌های سازمان ملل خواهد بود.  اعدام صدام حسین صدام حسین در تاریخ 9 تیر 1383 برابر با30 ژوئن 2004 به دولت موقت عراق تحویل داده شد تا به اتهام جنایات جنگی، جرایم ضدبشری و قتل‌عام محاکمه شود. در طول این محاکمه توجه ویژه‌ای به اقدامات خشونت‌بار وی علیه کردهای شمال عراق در طول جنگ با ایران و شیعیان جنوب در خلال سال‌های 1991 تا 1999 شد. نهایتاً صدام حسین در تاریخ 9 دی 1385 برابر با 30 دسامبر 2006 در ساعت 6:07 صبح به وقت محلی به دار آویخته شد. حکومت ائتلاف موقت نیروهای اشغالگر عراق کمی پس از شکست صدام حسین، حکومتی با عنوان «ائتلاف موقت» در این کشور ایجاد کردند تا به عنوان یک حکومت انتقالی عمل کند. این حکومت با اتکا به قطعنامه 1483 شورای امنیت سازمان ملل (مصوب 22 می 2003) و قوانین جنگ، خود را واجد صلاحیت تشکیل قوای مجریه، مقننه و قضائیه می‌دانست. این حکومت از 21 آوریل 2003 تا 28 ژوئن 2004 به مدت 14 ماه تمامی اختیارات عراق را در دست داشت. در ابتدا افسر سابق ارتش آمریکا، «جی گارنر»، ریاست حکومت ائتلاف موقت را بر عهده داشت اما انتصاب وی مدت زیادی طول نکشید تا این که در 11 می 2003، جرج دبلیو بوش، پل برمر را جانشین وی کرد. حاکم جدید در نخستین روز کاری خود در 16 می 2003 دستور شماره یک حکومت ائتلاف موقت، مبنی بر ممنوعیت ورود اعضای حزب بعث در دولت جدید را ابلاغ کرد. «برمر» در ژوئیه 2004 با به پایان رسیدن حکومت ائتلاف موقت از سمت خود برکنار و از عراق خارج شد. گروه بازرسی عراق یکی دیگر از گروه‌هایی که توسط اشغالگران چندملیتی عراق تشکیل شد، گروه بازرسی عراق نام داشت که شامل 1400 عضو بود. این گروه به منظور یافتن حقیقت پیرامون برنامه‌ جنگ‌افزارهای کشتار جمعی عراق تشکیل شده بود. انتشار گزارش این گروه در سال 2004 که به «گزارش دولفر» شهرت یافت، نشان داد که عراق دارای جنگ‌افزارهای کشتار جمعی نیست. دستگیری سران دولت سابق نیروهای اشغالگر چندملیتی عراق به رهبری آمریکا در تابستان 2003 روی دستگیری سران سابق دولت عراق تمرکز کردند. یورشی که در 22 ژوئیه (31 تیر 1382) آن سال توسط لشکر 101 هوابرد آمریکا و گروه رزمی 20 انجام گرفت، باعث مرگ پسران صدام، «عُدَی» و«قُصَی» شد. دستگیری صدام در روز 13 دسامبر 2003 (22 آذر 1382) در عملیات سپیده‌دم سرخ در نزدیکی تکریت، مهم‌ترین رویداد در میان رشته دستگیری‌های آن سال بود. با دستگیری صدام حسین دولت ائتلاف موقت شروع به آموزش نیروهای امنیتی عراقی به منظور تأمین امنیت شهرها کرد. https://eitaa.com/iraq_studies

آشنائی با کشور #عراق آنچه در اینجا می‌خواید، تشریح وقایع و اتفاقات دوران بعد از سقوط و اعدام صدام حسین، شورش‌های داخلی ، حضور نیروهای آمریکایی در عراق تا رفع تحریم‌های سازمان ملل خواهد بود.  اعدام صدام حسین صدام حسین در تاریخ 9 تیر 1383 برابر با30 ژوئن 2004 به دولت موقت عراق تحویل داده شد تا به اتهام جنایات جنگی، جرایم ضدبشری و قتل‌عام محاکمه شود. در طول این محاکمه توجه ویژه‌ای به اقدامات خشونت‌بار وی علیه کردهای شمال عراق در طول جنگ با ایران و شیعیان جنوب در خلال سال‌های 1991 تا 1999 شد. نهایتاً صدام حسین در تاریخ 9 دی 1385 برابر با 30 دسامبر 2006 در ساعت 6:07 صبح به وقت محلی به دار آویخته شد. حکومت ائتلاف موقت نیروهای اشغالگر عراق کمی پس از شکست صدام حسین، حکومتی با عنوان «ائتلاف موقت» در این کشور ایجاد کردند تا به عنوان یک حکومت انتقالی عمل کند. این حکومت با اتکا به قطعنامه 1483 شورای امنیت سازمان ملل (مصوب 22 می 2003) و قوانین جنگ، خود را واجد صلاحیت تشکیل قوای مجریه، مقننه و قضائیه می‌دانست. این حکومت از 21 آوریل 2003 تا 28 ژوئن 2004 به مدت 14 ماه تمامی اختیارات عراق را در دست داشت. در ابتدا افسر سابق ارتش آمریکا، «جی گارنر»، ریاست حکومت ائتلاف موقت را بر عهده داشت اما انتصاب وی مدت زیادی طول نکشید تا این که در 11 می 2003، جرج دبلیو بوش، پل برمر را جانشین وی کرد. حاکم جدید در نخستین روز کاری خود در 16 می 2003 دستور شماره یک حکومت ائتلاف موقت، مبنی بر ممنوعیت ورود اعضای حزب بعث در دولت جدید را ابلاغ کرد. «برمر» در ژوئیه 2004 با به پایان رسیدن حکومت ائتلاف موقت از سمت خود برکنار و از عراق خارج شد. گروه بازرسی عراق یکی دیگر از گروه‌هایی که توسط اشغالگران چندملیتی عراق تشکیل شد، گروه بازرسی عراق نام داشت که شامل 1400 عضو بود. این گروه به منظور یافتن حقیقت پیرامون برنامه‌ جنگ‌افزارهای کشتار جمعی عراق تشکیل شده بود. انتشار گزارش این گروه در سال 2004 که به «گزارش دولفر» شهرت یافت، نشان داد که عراق دارای جنگ‌افزارهای کشتار جمعی نیست. دستگیری سران دولت سابق نیروهای اشغالگر چندملیتی عراق به رهبری آمریکا در تابستان 2003 روی دستگیری سران سابق دولت عراق تمرکز کردند. یورشی که در 22 ژوئیه (31 تیر 1382) آن سال توسط لشکر 101 هوابرد آمریکا و گروه رزمی 20 انجام گرفت، باعث مرگ پسران صدام، «عُدَی» و«قُصَی» شد. دستگیری صدام در روز 13 دسامبر 2003 (22 آذر 1382) در عملیات سپیده‌دم سرخ در نزدیکی تکریت، مهم‌ترین رویداد در میان رشته دستگیری‌های آن سال بود. با دستگیری صدام حسین دولت ائتلاف موقت شروع به آموزش نیروهای امنیتی عراقی به منظور تأمین امنیت شهرها کرد. https://eitaa.com/iraq_studies

آشنائی با کشور #عراق شورش‌های داخلی بغداد در بیستمین روز از فروردین 1382 (9 آوریل 2003) سقوط کرد و بدین ترتیب 24 سال حکومت صدام حسین به پایان رسید. نیروهای آمریکایی ساختمان‌های وزارتخانه‌های متروک حزب بعث را به تصرف درآوردند و در جریان متلاشی کردن مجسمه آهنی صدام، به مدیریت و هدایت اوضاع پرداختند. هر چند در بدو امر، سقوط ناگهانی بغداد با ابراز قدردانی گسترده مردم همراه بود اما بتدریج در نبود دولت مرکزی، هرج و مرج گسترش یافت و بسیاری به غارت ساختمان‌های دولتی و عمومی پرداختند و با گذشت زمان میزان جرایم افزایش یافت. نیروهای ائتلاف بعد از سخنرانی بوش در 11 اردیبهشت 1382 (1 می 2003) شاهد افزایش تدریجی حملات ناگهانی به نیروهای خود در مناطق گوناگون شدند. نخستین هسته‌های شورش را فدائیان صدام و وفاداران به حزب بعث ایجاد کردند. اما به زودی تندروهای مذهبی و عراقی‌هایی که از اشغال کشورشان خشمگین بودند به مقاومت برخاستند. «تسنن افراطی» با شبه نظامیان القاعده به رهبری «ابومصعب الزرقاوی» دست به شورش زده و استان‌های بغداد، انبار و صلاح‌الدین بیش از دیگر استان‌ها شاهد حملات این گروه بودند. شیعیان نیز به رهبری روحانی‌ جوانی به نام «مقتدی صدر» دست به اعتراضات سیاسی و تشکیل شبه نظامیان «جیش المهدی» زدند که در مناطق شیعه نشین نواحی جنوبی عراق و شهرهای نجف، بصره، کوفه و شهرک صدر در اطراف بغداد فعالیت می‌کردند. با نزدیک شدن به پایان سال 2003 شدت حملات شورشی‌ها نیز بیشتر می‌شد.  در ماه آوریل سال 2004، گروه شبه نظامی جیش المهدی به رهبری مقتدی صدر شروع به حمله به  نیروهای ائتلاف کرد. در همان زمان تصاویری از تجاوزات صورت گرفته توسط ارتش امریکا در زندان «ابوغریب» منتشر شد که در تحریک افکار عمومی موثر بود. مقتدی صدر توسط حاکمیت ائتلاف بعنوان متمرد نامیده شد و اوضاع در شهرک صدر بغداد در آوریل2004 و در پی حمله نیروهای آمریکایی برای دستگیری مقتدی صدر و مقاومت و درگیری با گروه جیش المهدی، به شدت به خشونت گرایید. در تابستان 2004، نیروهای آمریکایی به همراه نیروهای ائتلاف برای کشتن مقتدی صدر و نابودی شبه نظامیان شیعی جیش المهدی به شهر نجف حمله کردند که با مقاومت سخت این گروه روبرو شد. این درگیری‌ها در حوالی اعتاب مقدسه و به‌مدت یک ماه ادامه یافت و منزل مقتدی صدر دراثر بمباران جنگنده‌های آمریکایی ویران شد. در این حملات مقتدی صدر کشته نشد و  نهایتا با فرسایشی شدن نبرد و رایزنی های سیاستمداران و بزرگان شیعه، نبرد متوقف شد و توافقاتی بین طرفین حاصل شد. تهاجم‌های نیروهای ائتلاف به شبه نظامیان سنی مذهب القاعده نیز در نوامبر 2004 مجددا تکرار شد. نتیجه‌ این نبرد 46 روزه به نفع نیروهای ائتلاف بود.  در 28 ژوئن 2004 حکومت موقت ائتلاف به پایان رسید. طبق توافق شورای حَکَم، مقرر شد عراقی‌هایی که توسط حاکمیت نیروهای ائتلاف از میان همه اقوام و مذاهب انتخاب شده بودند، در قالب دولت موقت و بصورت نخست وزیران کوتاه مدت دوره ای به اداره کشور بپردازند. انتخابات و تشکیل دولت انتقالی قانون انتقالی عراق در 8 مارس 2004 به تصویب رسید و بدین ترتیب زمینه‌ی برگزاری انتخابات عمومی سال 2005 فراهم شد. مردم عراق‌ در روز 12 بهمن 1383 (31 ژانویه 2005) در انتخابات مجلس شرکت کردند تا اعضای آن پیش‌نویس قانون اساسی را آماده کند. «پل ولفوویتز» در 16 بهمن 1383 اعلام کرد که 15 هزار  نفر از سربازان آمریکایی که به منظور حفظ امنیت انتخابات در این کشور نگه داشته شده بودند، در ماه آینده این کشور را ترک خواهند کرد. رفراندومی که در 23 مهر 1384 (15 اکتبر 2005) برگزار شد به تصویب قانون اساسی عراق انجامید. ماده‌ی یک این قانون، عراق را به عنوان یک دولت فدرال که ساختار آن بر پایه پارلمان و دارای نخست وزیر و رئیس جمهور انتخابی از سوی مجلس بود، معرفی کرد. مجلس ملی عراق نیز در آذرماه همان سال با مشارکت تمام گرایش‌های ملی و مذهبی انتخاب شد و دولت عراق در 30 اردیبهشت 1385 پس از تصویب اعضای مجلس ملی این کشور به قدرت رسید. این دولت، قدرت را از دولت انتقالی که در حکم دولت سرپرست بود، تحویل گرفت و «نوری الماکی» در آوریل 2006 به نخست وزیری عراق رسید. https://eitaa.com/iraq_studies

آشنائی با کشور #عراق افزایش نیروهای آمریکایی جرج بوش رییس جمهور وقت ایالات متحده در تاریخ 3 بهمن 1385 اعلام کرد که بیش از 20 هزار سرباز به عراق اعزام خواهند شد. 144 تن از نمایندگان مجلس عراق در 20 اردیبهشت 1386 درخواستی قانونی را امضا کردند تا آمریکا جدولی زمانی برای خروج نیروهایش از این کشور ارائه دهد. با کاهش مستمر شمار نیروهای ائتلاف در عراق، فشارها بر نیروهای آمریکایی افزایش می‌یافت. پترائوس، ژنرال ارتش آمریکا در سخنرانی خود در کنگره مورخ 19 شهریور 1386 (10 سپتامبر 2007) پیش‌بینی کرد که 30هزار نیروی ایالات متحده تا تابستان آینده از عراق خارج خواهند شد. جرج بوش نیز بیان کرد  که 5700 نفر تا کریسمس 2007 (دی 1386) به آمریکا باز خواهند گشت و انتظار می‌رود هزاران نفر دیگر نیز تا ژوئیه 2008 (تیر 1387) از عراق خارج شوند. در سال 2008، نظامیان عراقی شروع به یورش به نیروهای شبه‌نظامی شیعه کردند که پیشتر توسط نوری المالکی مجوز انجام عملیات را دریافت کرده بودند. این حملات با عملیاتی در ماه مارس در بصره علیه جیش‌المهدی آغاز شد و کمی بعد به تمام مناطقی که شیعیان حضور داشتند، به ویژه شهرک صدر در بغداد، کشیده شد. ارتش عراق با پشتیبانی هوایی آمریکا در اواخر ماه مارس 2008 (اوایل فروردین 1387) طی عملیاتی با عنوان «یورش شوالیه‌ها» حمله‌ای به نیروهای شبه‌نظامی شیعی در بصره ترتیب داد تا این منطقه را امن سازد. این نخستین عملیاتی بود که نیروهای عراقی بدون حمایت مستقیم نیروهای زمینی ائتلاف انجام دادند.  جیش‌المهدی که بخش اعظم شهر را در اختیار داشت در برابر این یورش مقاومت کرد. این مقاومت‌ها سریعاً به دیگر جاهای عراق نظیر شهرک صدر، کوت، حله و سایر نقاط گسترش یافت. در طول جنگ، نیروهای عراقی با مقاومت محکم شبه‌نظامیان در بصره مواجه شدند تا حدی که پیشروی آن‌ها را بسیار کند کرد. فرسایش نیروها باعث شد تا بالاخره طرفداران مقتدی صدر پای میز مذاکره بنشینند و در 23 اردیبهشت 1387 (12 مه 2008) نیروهای دولتی بر ستاد شبه‌نظامیان اسلامگرای شیعه تسلط پیدا کرده‌اند.  از طرف دیگر موافقت‌نامه تعیین وضعیت نیروهای عراقی-آمریکایی در 14 آذر 1387 (4 دسامبر 2008) توسط دولت عراق تصویب شد. این موافقت‌نامه مقرر می‌داشت که تمام نیروهای آمریکایی تا 10 تیر 1387 (30 ژوئن 2009) از شهرهای عراق خارج شوند و تا 10 دی 1390 (31 دسامبر 2011) خاک عراق را ترک کنند. بسیاری از گروه‌های عراقی با این موافقت‌نامه به مخالفت برخاستند، زیرا آن را راهی برای طولانی کردن و مشروعیت‌بخشی به اشغال عراق توسط آمریکا می‌دانستند. جابجایی نیروهای ائتلاف ایالات متحده در اقدامی تشریفاتی، کنترل منطقه سبز و کاخ ریاست‌ جمهوری صدام حسین را در 12 دی 1387 (1 ژانویه 2009) به دولت عراق سپرد. این اقدام از سوی نخست‌وزیر عراق به عنوان بازگشت حق حاکمیت به این کشور نامیده شد و اعلام کرد که به زودی روز اول ژانویه را «روز حق حاکمیت عراق» اعلام خواهد کرد. https://eitaa.com/iraq_studies

آشنائی با کشور #عراق اعلام راهبرد خروج نیروهای آمریکایی باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا بعد از جرج بوش، در مورخ 9 اسفند 1387 در حال سخنرانی در اردوگاه «لوژون» اعلام کرد که مأموریت جنگی نیروهای مسلح این کشور در عراق در 9 شهریور 1389 (31 اوت 2010) به پایان می‌رسد. نوری المالکی، نخست‌وزیر عراق نیز در یک کنفرانس مطبوعاتی یک روز پیش از سخنرانی اوباما اعلام کرده بود که دولت عراق هیچ نگرانی پیرامون خروج قریب‌الوقوع نیروهای آمریکایی ندارد و او به توانایی نیروهای امنیتی عراقی و پلیس این کشور بدون حمایت آمریکایی‌ها اعتماد دارد. در 20 فروردین 1388 (9 آوریل 2009) برابر با ششمین سالگرد سقوط بغداد، هزاران عراقی در این شهر تجمع کردند و خواستار خروج فوری نیروهای ائتلاف از این کشور شدند. روند خروج نیروهای ایالات متحده در پایان ماه ژوئن آغاز شد. آمریکایی‌ها در این زمان 38 پایگاه نظامی را به عراقی‌ها تحویل دادند و در 8 تیر 1388 (29 ژوئن 2009) نیروهای آمریکایی از بغداد خارج شدند. در تاریخ 29 فروردین 1389 نیروهای آمریکایی و عراقی در عملیاتی مشترک نزدیک تکریت، «ابوایوب المصری» رهبر القاعده‌ی عراق را کشتند. آخرین تیپ‌های رزمی آمریکایی در بامداد روز 28 مرداد خاک عراق را ترک کردند. با وجود آنکه تمام نیروهای نظامی آمریکا عراق را ترک کردند، اما 50 هزار نیرو در عراق باقی ماندند تا به ارتش این کشور یاری برسانند. طبق موافقت‌نامه وضعیت نیروها قرار بر این بود که این نیروها تا 10 دیماه 1390 عراق را ترک کنند. با شکست گفتگوها پیرامون تمدید اقامت نیروهای ایالات متحده پس از سال 2011 ، در تاریخ 15 دسامبر 2011 با برگزاری مراسمی آمریکا رسماً به حضور نظامی خود در عراق پایان داد. در مراسم خروج نیروهای آمریکایی نوری مالکی نخست‌وزیر وقت عراق از دولت و ملت آمریکا برای آزادی مردم عراق تشکر کرد. در 27 آذر 1390 (18 دسامبر 2011) آخرین سربازان آمریکایی خاک عراق را ترک کردند. مقامات رسمی عراق تنها یک روز بعد، دستور دستگیری معاون اول سنی رئیس جمهور عراق به نام «طارق الهاشمی» را صادر کردند که موجب اوج گرفتن تنش‌های سیاسی در عراق شد. رفع تحریم‌های سازمان ملل سازمان ملل متحد به منظور مشروعیت بخشیدن به دولت عراق در سطح بین‌المللی، تحریم‌های مربوط به زمان صدام حسین علیه این کشور را لغو کرد. با لغو این تحریم‌ها، این کشور می‌توانست واجد یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی شود. همچنین کنترل درآمدهای نفت و گاز عراق به دولت محول شد و شیوه درآمدی معامله نفت در برابر غذا پایان یافت. https://eitaa.com/iraq_studies

آشنائی با کشور #عراق دوران سلطه داعش بر عراق «دولت اسلامی عراق و شام» یا به اختصار «داعش»، یک گروه به اصطلاح اسلام‌گرای تندرو بود و اولین بار در جنگ داخلی سوریه موجودیت خود را به صورت رسمی و عمومی اعلام کرد. این گروه بنیادگرا در سال 2014 خود را به عنوان یک حکومت اسلامی مستقل و ابوبکر بغدادی را به عنوان خلیفه اول خود معرفی کرد. داعش حتی افق‌های جهانی بلندپروازانه‌ای برای خلافت خود نیز ترسیم کرده بود. رهبران داعش معتقد بودند مرزهایی که هم اکنون بین کشورهای اسلامی وجود دارد حاصل تجزیه امپراتوری عثمانی است و باید این مرزها به وضعیت پیش از جنگ جهانی اول باز گردد. داعش، پس از اعلام موجودیت، شروع به تصرف بخش‌های مختلفی از کشورهای عراق و سوریه کرد و هم‌زمان با اقدام نظامی در سوریه، به عراق حمله‌ور شد و موفق شد «رمادی» و «فلوجه» مهم‌ترین شهرهای استان «انبار» عراق را به تصرف خود درآورد. نوآم چامسکی، اندیشمند و زبان‌شناس آمریکایی ظهور داعش و دیگر گروه‌های تروریستی را نتیجه تهاجم سال 2003 به عراق اعلام کرد. او یکی از نتایج تهاجم آمریکا و انگلیس به عراق را شعله‌ور کردن درگیری‌های طایفه‌ای و فرقهگرایانه دانست و گفت: این اقدام، عراق را به چند بخش تقسیم کرده و موجب سرایت این درگیری‌ها به دیگر نقاط منطقه نیز شده است. در ژوئن 2014 یکی از موفقیت‌های بزرگ داعش در عراق تصرف موصل، دومین شهر بزرگ عراق بود. داعش همچنین بخش‌های بزرگی از شمال عراق را به تصرف خود درآورد و سپس به سمت جنوب پیشروی کرد و شهرها و روستاها را یکی بعد پس از دیگری به قلمرو خود اضافه کرد.  داعش پس از سال 2014  در ادامه اقدامات نابخردانه و غیرانسانی خود حتی به تخریب اماکن باستانی و میراث فرهنگی در کشورهای عراق و سوریه نیز دست زد. تولید و تهیه فیلم ها و تصاویر وحشتناک از جنایات، سربریدن و شکنجه دادن اسیران به بدترین شکل ممکن از دیگر اقدامات عجیب و منزجرکننده این گروه بود. بمب‌گذاری‌ها، خراب‌کاری‌ها و کشتن انسان‌های بیگناه در نقاط مختلف از جمله اقداماتی است که هرگز از حافظه تاریخی منطقه و جهان پاک نخواهد شد. داعش در سال 2015 بخش‌های شمال غربی عراق را هم به تصرف خود درآورد. در عین حال بخش‌هایی از قلمرو خود را که از میان آنها می‌توان به «سنجار»، «رمادی» و شهر مهم «تکریت» اشاره کرد، از دست داد. سازمان ملل متحد و شماری از رهبران کشورهای مختلف جهان از جمله عراق، ایران، فرانسه، آمریکا و بریتانیا داعش را یک خطر بزرگ برای منطقه دانسته و خواستار قرارگرفتن این گروه در فهرست گروه‌های تروریستی و جنایتکار جنگی شدند. پس از مدتی طی قطعنامه‌ای در سازمان ملل از داعش به عنوان گروه تروریستی یاد شد و همگی خواستار انحلال آن شدند. در سال 2016، داعش که با دولت و نیروهای آمریکایی مستقر در عراق وارد جنگ شده بود، با چندین گروه اسلام‌گرای دیگر ائتلاف کرد و مجلس شورای مجاهدین را تشکیل داد که یک قدرت مهم در استان انبار محسوب می‌شد. سرانجام در ژوئیه 2017 میلادی، شهر «موصل» آزاد شد و در دسامبر همان سال بغداد پیروزی بر داعش را اعلام کرد. در روند پیروزی بر داعش نیروهای محور مقاوت و بسیج مردمی عراق(حشد الشعبی) نقش کلیدی و تعیین کننده‌ای داشتند. محور مقاومت یا جبهه مقاومت عنوانی است برای اشاره به ائتلاف منطقه‌ای نانوشته میان کشور‌ها و قدرت‌های عمدتاً شیعه مانند ایران، سوریه، عراق و حزب‌الله لبنان که هدف آن‌ها مبارزه با تهدیدها، سلطه بیگانگان در منطقه خاورمیانه و آزادی فلسطین است. در این بین نمی‌توان از نقش پررنگ این محور در مبارزه با داعش در عراق و سوریه غافل شد. در فرایند احیای محور مقاومت، بزرگانی چون عماد مغنیه، قاسم سلیمانی، ابومهدی مهندس و چندین تن دیگر از فرماندهان بزرگ به شهادت رسیدند. بسیج مردمی عراق موسوم به «حشد الشعبی» نیز به بخشی از نیروهای مسلح عراق گفته می‌شود که از سال 2014 با هدف مبارزه علیه داعش و در واکنش به فتوای مراجع عراق به‌ویژه فتوای جهاد آیت‌الله سیستانی، سازماندهی شدند. این نیرو از حدود 40 گروه مختلف تشکیل شده که عمدتاً گروه‌های مسلح شیعه هستند. درعین‌حال برخی گروه‌های سنی مذهب و مسیحی و ایزدی نیز در آن حضور دارند. هدف این نیروها کمک به ارتش و نیروهای امنیتی عراق برای پاسداری از اماکن مذهبی و مقابله با تهاجم است. https://eitaa.com/iraq_studies

آشنائی با کشور #عراق دوران پساداعش دوران بازسازی عراق پایان سلطه داعش این فرصت را مهیا ساخت تا موضوع بازسازی عراق با جدیت بیشتری در دستور کار دولت این کشور گیرد. قریب به چهار دهه درگیری عراق با جنگ‌ و تنش‌های سیاسی و نظامی داخلی و خارجی، مجال توسعه زیرساختها را از این کشور ربوده بود. در عین حال پدیده‌های ویرانگری نظیر داعش، بخش‌های قابل توجهی از زیرساختهای این کشور را به ورطه نابودی کشاندند، بطوری‌که مطابق برآوردهای صورت گرفته توسط صندوق بازسازی مناطق آسیب‌دیده از تروریسم عراق، تنها برای بازسازی تخریب‌های صورت‌گرفته توسط نیروهای داعش نیاز به بودجه‌ای معادل 88میلیارد دلار است.  موضوع بازسازی عراق در سال‌های 2018 و 2019 با رویکرد جذب سرمایه‌گذاری خارجی توسط دولت این کشور پیگیری شد و کنفرانس‌های مختلفی در این زمینه برگزار شد که مهم‌ترین آنها کنفرانس بازسازی عراق در فوریه 2018 (بهمن 1396) بود که با مشارکت بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و اتحادیه اروپا در کویت برگزار شد و پروژه‌های بزرگ زیرساختی عراق در حوزه‌های مختلف معرفی شدند که نیاز به جذب اعتباری درحدود یکصدمیلیارد دلار داشتند. در این رویداد کشورهای مختلف برنامه‌هایی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی عراق ارائه کردند، وعده‌هایی که تاکنون محقق نشده و قطعا شرایط عدم ثبات داخلی عراق در آن بی‌تاثیر نبوده است. تظاهرات 2019-2020 عراق در اوایل اکتبر سال 2019، بغداد شاهد تظاهرات گسترده‌ای علیه دولت بود. معترضان به دلیل زیرساخت‌های ضعیف کشور، بیکاری جوانان، فساد مالی برخی از مسئولین و عدم کفایت خدمات عمومی دست به اعتراض زدند. در واکنش به این اعتراضات، نیروهای امنیتی با استفاده از گاز اشک‌آور و شلیک فشنگ‌های پلاستیکی و جنگی سعی در کنترل اوضاع داشتند.  معترضان علاوه بر بغداد در در استان‌های بصره، بابل، ذی‌قار، میسان و نجف نیز علیه فساد، بیکاری و عدم تغییرات سیاسی موثر در کشور دست به اعتراض زدند. تظاهرات مردم عراق علیه دولت علیرغم اعلام مقررات منع رفت و آمد در برخی استان‌ها ادامه یافت و بتدریج مطالبات به سمت استعفای دولت و تغییر ساختار سیاسی سوق یافت.  تداوم تظاهرات، استعفای عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق را در پی داشت و پارلمان عراق نیز مجبور به تصویب قانون حوزه‌های انتخابیه متعدد در کشور شد. همزمان با این اعتراضات، در سوم ژانویه 2020 ، سردار قاسم سلیمانی،فرمانده سپاه قدس ایران و ابومهدی مهندس، از رهبران حشدالشعبی عراق در حمله یک هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی در نزدیکی فرودگاه بغداد به شهادت رسیدند. پس از این حادثه، فضای ضدآمریکایی در عراق اوج گرفت و دو روز پس از شهادت ایشان، پارلمان عراق از تمام نیروهای خارجی که 5200 نفر از آنها آمریکایی بودند، خواست که خاک عراق را ترک کنند. پس از این اقدام آمریکا، معترضان با فراخوان مقتدی صدر دست به تظاهرات میلیونی زدند که این تظاهرات با اعتراض‌های ضد حکومتی که در بغداد جریان داشت، همراه شد. بتدریج خواسته‌های معترضان به مواردی نظیر: خروج نیروهای آمریکایی از عراق، کناره‌گیری دولت، برگزاری انتخابات زودهنگام و مبارزه با فساد تعمیم پیدا کرد و آنها خواستار یک مدیریت سیاسی دموکراتیک و برگزاری انتخابات آزاد و شفاف شدند. اعتراضات خیابانی در شهرهای بزرگ عراق ادامه داشت تا اینکه با اعلام اولین مورد از ابتلا به ویروس کرونا در عراق در پایان ماه فوریه، معترضان مجبور به ترک صحنه تظاهرات شدند.  ازجمله نکات مهم قابل اشاره در این اعتراضات می‌توان به اثرگذاری نهادهای مدنی و فعالان شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد که نقش پررنگی در هدایت افکار عمومی و جریان اعتراضات داشتند. ضمن اینکه نمی‌توان از نقش برخی جریانات و احزاب سیاسی در شعله‌ور کردن آتش اعتراضات با هدف اخذ امتیاز از دولت و نقش‌آفرینی در آینده کشور چشم‌پوشی کرد. از دیگر نکات قابل توجه در این حوادث، فراگیری اعتراضات در استان‌های شیعه‌نشین عراق بود. پس از استعفای عادل عبدالمهدی، محمد توفیق علاوی از سوی «برهم صالح»، رئیس جمهور عراق برای تشکیل دولت معرفی شد. وی به مدت یک ماه فرصت داشت تا نامزدهای مورد نظر خود را برای کسب رأی اعتماد به مجلس نمایندگان معرفی کند؛ اما طولی نکشید تا معترضان به حضور علاوی نیز در راس دولت اعتراض کنند و علاوی با ارسال نامه‌ای به رئیس جمهور عراق از ماموریت تشکیل کابینه انصراف داد. وی پیش از این اعلام کرده بود در صورتی که تحت فشار سیاسی قرار بگیرد، کنار خواهد کشید. «عدنان الزرفی»، استاندار سابق نجف پس از علاوی مأمور تشکیل کابینه عراق شد. وی در ابتدا بیان کرد هرگز از فرصتی که برای تشکیل کابینه به او داده شده کناره‌گیری نخواهد کرد. رئیس جمهور عراق در 27 اسفند ماه سال 1398، طی مراسمی عدنان الزرفی را مأمور تشکیل دولت انتقالی کرد.

وی نیز طبق قانون، 30 روز مهلت داشت تا کابینه پیشنهادی خود را به پارلمان عراق معرفی کند؛ اما پس از مدتی با شروع مجدد اعتراضات و مشکلات پیش رو، «زرفی» با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که با وجود تلاش‌های گسترده برای ایجاد اجماع و تشکیل کابینه برای معرفی به پارلمان عراق، به نتیجه‌ای نرسیده است و برای حفظ منافع ملی، از ادامه فعالیت انصراف می‌دهد. پس از زرفی، مصطفی کاظمی سومین گزینه پیشنهادی رییس جمهور عراق برای تشکیل کابینه بود که این‌بار اکثریت جریانات سیاسی عراق موافق نخست وزیری وی بودند. کاظمی، مدیر پیشین سرویس اطلاعات ملی عراق بود و مدت‌ها نام او به عنوان یکی از نامزدهای نخست وزیری عراق مطرح می شد. تنش‌های گسترده بین احزاب سیاسی، به‌ویژه در بین جریانات شیعی موجب شد تا انتخاب نخست وزیر در عراق ماه‌ها به تعویق بیفتد. بااین حال بعد از شکست دو نامزد قبلی برای تشکیل دولت، کاظمی موفق شد با اخذ رای اعتماد از مجلس، از 7 مه 2020 کار خود را به عنوان نخست وزیر رسمی عراق آغاز کند. برچسب ها:# جنایات داعش در عراق# دوران پس از داعش# بازسازی عراق# دولت عراق# تاریخ عراق 🇮🇶@iraq_studies

آشتی عربستان و ایران و تأثیرات سیاسی_اقتصادی بر عراق از زمان سقوط صدام حسین در سال ۲۰۰۳، عراق به عنوان میدان رقابت بین عربستان سعودی و ایران مد نظر قرار گرفته است. عربستان و ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی و امکانات بالقوه خود و همچنین سیاستهایی که اتخاذ کرده اند، به عنوان دو کشور مهم و موثر در اقتصاد منطقه محسوب می شوند. از این رو، این دو کشور می توانند با اتحاد خود و حرکت در مسیرهای مشترک، اثرگذاری بسیاری در وضعیت منطقه و همسایگان خود داشته باشند. در حقیقت، هرگونه رابطه مطلوب و همکاری میان دو کشور می تواند در حل و فصل مسائلی که خاورمیانه و جهان اسلام با آنها درگیر هستند، موثر خواهد بود. توافق اخیر میان ایران و عربستان، بر روابط دو کشور با کشورهایی مانند عراق و سوریه تاثیرگذار خواهد بود. بر همین اساس، همسایگان هر دو از بهبود این روابط متاثر شده و در درجه بعد کشورهای اطرافی که در منطقه قرار دارند، متنفع خواهند گردید. برخی از کارشناسان معتقدند که در صورتی که روابط اقتصادی ایران و عربستان تقویت و ارتقاء یابد، کشورهایی مانند سوریه، عراق، اردن و لبنان حتی بیشتر از ایران و عربستان دارای سودآوری تجاری شده، ضمن اینکه توسعه های صنعتی و تجاری نیز مشاهده خواهد شد. پس از قطع روابط دیپلماتیک، پنج دور مذاکره میان دو رقیب تاریخی مسلمان خاورمیانه یعنی ایران و عربستان سعودی در نهایت به عادی سازی روابط و بازگشایی سفارت های دو کشور انجامید. روابط دو کشور طی چهار دهه گذشته با فراز و نشیب هایی همراه بوده، به طوری که دو بار روابط طرفین قطع شده است. روابط خصمانه تهران و ریاض نه تنها آثار اقتصادی، سیاسی و اجتماعی زیادی در داخل کشور داشته، بلکه پیامدهای آن را می‌توان فراتر از مرزهای این دو پایتخت به‌ویژه در عراق، یمن، لبنان و سوریه مشاهده کرد. آشتی ایران و عربستان می تواند در منطقه تعادل ایجاد کرده و اختلافات فرقه ای و سیاسی در این چهار کشور را مدیریت کند. در حالی که حضور عراق به اندازه یمن و سوریه در درگیری عربستان و ایران استراتژیک نبوده است، اما همچنان از عادی سازی روابط آنها سود خواهد برد. بغداد از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲۳ به طور مستمر میزبان پنج دور مذاکرات مستقیم بین مقامات دو کشور بود. در واقع، از سر گیری روابط عربستان و ایران تأثیرات مثبت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خواهد داشت و عراق امیدوار است از این تاثیرات بهره مند شود. I. تاثیرات سیاسی عراق، سوئیس خاورمیانه؟ عراق در نزدیکی مرز مشترک عربستان سعودی و ایران واقع شده و به شدت تحت تاثیر هر دو کشور قرار دارد. تشیع به عنوان مذهب رسمی ایران، و همچنین هویت عربی جمعیت عربستان سعودی، دو عنصر مشترک در عراق محسوب می شوند. این امر عراق را به بازیگر اصلی آشتی میان عربستان و ایران تبدیل می کند. نقش عراق در سال ۲۰۱۹ آغاز شد. این کشور یک سال قبل از نخست وزیری، پیام هایی را بین دو طرف از طریق سرویس های اطلاعاتی عراق به ریاست مصطفی الکاظمی ارسال کرد. زمانی که الکاظمی در اواسط سال ۲۰۲۰ به نخست‌وزیری رسید، مذاکرات به گفتگوهای رو در رو بین هیأت‌ها در بغداد تبدیل شد. در پنجمین نشست، دو هیئت نقشه راه حل اختلافات خود را طراحی کردند که شامل اعزام تیم های فنی به ریاض و تهران برای بازرسی از سفارتخانه ها و کنسولگری ها می شود. از آن جمله می توان به بازگشایی دفتر نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی واقع در جده و حمایت از آتش بس در یمن اشاره کرد. قبل از عراق، کویت، روسیه، قطر، پاکستان و عمان همگی به عنوان میانجی بین تهران و ریاض مطرح شدند، اما بغداد به دلایلی، اعتمادی بین دو کشور ایجاد کرد. پس از سقوط صدام حسین در سال ۲۰۰۳، عراق هرگز نتوانست موقعیت دیپلماتیک منطقه ای سابق خود را به دست آورد. نفوذ ایران بر عراق و انزوای تحمیل شده توسط عربستان سعودی و دیگر متحدان عرب آن_ عربستان سفارت خود را در عراق به مدت ۲۵ سال و تا سال ۲۰۱۵ بست_ بغداد را از صحنه دیپلماسی منطقه ای خارج کرده بود. جنگ عراق علیه داعش فرصت خوبی برای تغییر وجهه بغداد ایجاد کرد، زیرا عراق برای مبارزه با داعش به حمایت بین المللی نیاز داشت که با دیپلماسی متعادل و بی طرف به دست می آمد. نقش عراق به عنوان میانجی میان عربستان سعودی و ایران در ماه می ۲۰۲۰ در زمان نخست وزیری مصطفی الکاظمی به اوج خود رسید و این امر منجر به افزایش میانجی گری و فعالیت های دیپلماتیک عراق بین عربستان سعودی و ایران شد. هدف عراق از برقراری آشتی میان ایران و عربستان فراتر از میانجیگری بوده، به طوری که می توان به تلاش این کشور برای تثبیت نقش منطقه‌ای خود و دریافت احترام و جایگاه خود در میان سایر کشورها اشاره کرد. به نظر می‌رسد جامعه جهانی با این نقش موافق است.

در نشست جده در ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۲، جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده، عراق را به دلیل نقش میانجی بین ایران و عربستان سعودی حمایت کرد. همچنین عراق ماموریت میانجیگری دیگری را بین ایران، اردن و مصر آغاز کرده است. هم قاهره و هم عمان به شدت تحت تأثیر عربستان سعودی هستند. آشتی بین تهران و ریاض به بغداد این امکان را می دهد که با حمایت مقامات سعودی این ماموریت را با قدرت بیشتری انجام دهد. برقراری روابط ایران و اردن با حمایت سیاسی و مالی عربستان سعودی نیز به نفع عراق است. ایران از اجرای توافق‌های اقتصادی بین اردن و همسایه‌ خود عراق، از جمله پروژه ساخت خط لوله نفت از بصره به عقبه رضایت ندارد. بسیاری از گزارش ها حاکی از آن است که بازیگران عراقی شیعه و طرفدار ایران بارها به اردنی ها توضیح داده اند که منافع اقتصادی اردن در عراق به گرم شدن روابط اردن با ایران و بازگرداندن سفیر خود به تهران بستگی دارد. بی طرفی عراق در دو دهه اخیر نفوذ بیش از حد ایران در عراق موجب وابستگی بغداد به تهران شده است. دولت عراق از زمان نخست وزیری الکاظمی و به ویژه محمد شیا السودانی اقداماتی را برای کاهش وابستگی و اتکا به ایران انجام داده است. به این ترتیب دولت عراق با همسو شدن با فرصت‌های سرمایه‌گذاری ثروتمندان عرب، تلاش کرده تا روابط چندجانبه را با دیگر کشورها مانند کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای بازگرداندن هویت عربی و بازگشت به صفوف جهان عرب آغاز کند. اولین سفر السودانی به خارج از عراق به اردن و کویت بود نه ایران. در اواخر فوریه ۲۰۲۳، مقامات وزرای عربستان سعودی و عراق برای اولین بار از سال ۱۹۸۳، یادداشت تفاهمی را برای تقویت همکاری امنیتی امضا کردند. در راستای عربی سازی و کاهش وابستگی به ایران، عراق میزبان بیست و پنجمین دوره جام خلیج (فارس) از ۶ تا ۱۹ ژانویه در بصره بود. این مسابقات به السودانی فرصت دیگری داد تا بر همبستگی اعراب و عراق تاکید کند. عواقب برگزاری این مسابقه خیلی زود مشخص شد. ایران به شدت به استفاده از واژه جعلی «خلیج ع ر ب ی» در مراسم افتتاحیه این مسابقات اعتراض کرد، زیرا تهران این نام را جعلی دانسته و آن را خلیج فارس می نامد؛ نامی که در رویدادهای بین المللی استفاده می شود. پیش از این در ۲۵ ژانویه ۲۰۲۲، عراق یادداشت تفاهمی با عربستان سعودی برای اتصال شبکه های برق دو کشور به منظور پایان دادن به انحصار تامین انرژی از ایران و کاهش وابستگی برق به این کشور امضا کرد. عراق برای برق و سوخت نیروگاه های خود به شدت به ایران وابسته است، اما ایران قادر به تامین مقادیر مورد توافق نبوده است. قرار بود ایران در سال ۲۰۲۲، به میزان ۳۵ تا ۵۰ میلیون مترمکعب گاز صادر کند، اما تنها ۸ مترمکعب گاز صادر کرده است. همچنین صادرات توافقی ۱۵۰۰ مگاوات برق اخیرا به ۲۰۰ مگاوات کاهش یافته است. علاوه بر این، عراق از طریق خلیج فارس یا اردن و مصر به دنبال یافتن جایگزین بوده است، اما هنوز موضوعی نهایی نشده است. روند آشتی ایران و عربستان سعودی به عراق این امکان را فراهم می کند تا مخالفت تهران و احزاب سیاسی عراقی برای برقراری ارتباط با ریاض را کاهش دهد. عراق در مرحله ای قرار دارد که به شدت از سرمایه گذاری عربستان سعودی و سایر کشورهای ثروتمند عربی استقبال می کند و به دلیل تحریم های ایران و تورم بیش از ۵۰ درصد، تهران نمی تواند در عراق سرمایه گذاری کند و بغداد چاره ای جز شروع ارتباط با سرمایه گذاران خارجی ندارد. برقراری روابط اقتصادی با کشورهای عربی، وابستگی عراق به ذخایر انرژی و سایر محصولات ایران را کاهش داده و به طور غیرمستقیم جناح های عراقی را که با ایران روابط سیاسی و اقتصادی دارند تضعیف می کند. از سوی دیگر، عربستان سعودی به دنبال تقویت روابط با عراق و دور کردن آن از «هلال شیعی» و بازگرداندن آن به هویت عربی و صفوف پادشاهی های محافظه کار عربی است. بر همین اساس، ریاض با عادی سازی روابط با تهران بهتر می تواند به این هدف دست یابد و از حساسیت ایران در این رابطه با عراق بکاهد. عربستان سعودی اخیراً همین رویه را با حماس آغاز کرده است. پس از قطع روابط ریاض با حماس، در راستای عادی سازی روابط با تهران، پادشاهی تلاش هایی را برای برقراری ارتباط با این گروه و فاصله گرفتن از تهران آغاز کرد. یک هیئت جنبش حماس به رهبری اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی در ۱۸ آوریل از عربستان سعودی برای ادای حج برای اولین بار از سال ۲۰۱۵ بازدید کرد که نشان دهنده گرم شدن روابط قابل توجه در پادشاهی است. نزدیکی ایران و عربستان سعودی پس از سال‌ها جدایی، فرصتی را برای پادشاهی فراهم کرده است تا با حماس همسو با تهران ارتباط برقرار کند.

اگرچه مقامات حماس و عربستان هیچ دیدار رسمی را تایید نکرده‌اند، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان، می‌تواند این تعامل مجدد با گروه اسلام‌گرای فلسطینی را محاسبه کرده و به مرور زمان آن را از مدار ایران دور کند. دومین موضوع، بازتاب دستیابی پادشاهی به سوریه است. عربستان سعودی اخیراً اقدامات دیگری را نیز در رابطه حماس انجام داده است. پادشاهی اسرای فلسطینی و اردنی_ از جمله محمد الخدری، نماینده حماس در ریاض را آزاد کرده است. تأثیر بر افراد کلیدی عربستان سعودی، مانند ایران، نفوذ قابل توجهی بر برخی از شخصیت‌های کلیدی سیاسی در عراق، و برخی از مقامات سیاسی و حزبی در عراقی دارد که تأثیر عظیم ریاض بر جهان اسلام را درک کرده و به عنوان یک اهرم موازنه در برابر ایران، بر تداوم روابط با ریاض تاکید ویژه داشته باشد. در این درگیری، ایران برخی از چهره هایی را که زمانی نزدیک به مقامات ایرانی بودند، به نفع عربستان از دست داده است. روابط مقتدی صدر با ایران که زمانی در شهر مذهبی قم تحصیل می کرد، اکنون به کلی تغییر کرده است. پدر او، اهمیت عربیت را برای مقابله با ایدئولوژی پان شیعه و ضد ناسیونالیستی به او آموخت. همزمان با اتخاذ موضع مستقل از ایران، عربستان با مقتدی صدر رابطه سیاسی و اقتصادی برقرار کرد. این روحانی عراقی برای اولین بار پس از ۱۱ سال در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۷ به عربستان سعودی سفر و با بن سلمان دیدار کرد. این سفر بخشی از تلاش های صدر برای حفظ تعادل در روابط او با کشورهای همسایه از جمله ایران بود. در همین راستا، سعودی ها با حمایت از او توانستند همزمان به سه هدف استراتژیک دست یابند: حمایت و کمک به اقشار فرودست و به حاشیه رانده شده عراق، تشدید اعتراضات مردمی علیه فساد نخبگان بغداد و محکوم کردن سیاست هژمونیک ایران در عراق. عادی سازی روابط عربستان با ایران، این امکان را برای ریاض فراهم می کند که با مقامات برجسته عراقی روابط خود را برقرار کرده و آنها را به صورت رسمی و با حساسیت کمتری تحت تأثیر قرار دهد. شخصیت سیاسی و مذهبی عربستان سعودی در جهان اسلام می تواند آن را به یک میانجی اسلامی در عراق و میانجیگری اختلافات بین احزاب سیاسی بغداد تبدیل کند. از آن جمله می توان به اختلافات سیاسی اخیر برای کسب قدرت و حوزه نفوذ بین محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق و محمد الحلبوسی رئیس پارلمان اشاره کرد. تاثیرات اقتصادی آشتی ایران و عربستان فرصت خوبی برای عراق فراهم می کند تا از سرمایه گذاری های عربستان سعودی در صنایع مختلف عراق بهره مند شود. در سال های اخیر، ریاض سرمایه گذاری های مختلفی در عراق انجام داده است: در سال ۲۰۲۰، عراق از عربستان سعودی برای سرمایه گذاری در کشاورزی و صنعت در استان های جنوبی دعوت و در همان سال، دو گذرگاه مرزی با عربستان سعودی را افتتاح کرد. آشتی ایران و عربستان سعودی در امیدوار کننده ترین حالت، سرمایه گذاری عربستان سعودی در عراق را افزایش خواهد داد. از سوی دیگر، محمد الجدان وزیر دارایی پادشاهی در خصوص آمادگی برای سرمایه گذاری در ایران پس از توافق اعلام کرده که به دلیل ضعف زیرساخت های ایران و تحریم های بانکی آمریکا، ممکن است این سرمایه گذاری در کشور ثالثی مانند عراق صورت گیرد. به عنوان مثال می توان به پروژه های کمتر حساس و غیر تحریمی مانند دارو و غذا اشاره کرد که هر دو طرف عربستان سعودی و ایران می توانند به طور مشترک در عراق اجرایی و عملیاتی کنند. همچنین، عراق می تواند در ارائه راه حل های مالی و بانکی نوآورانه بین عربستان سعودی و ایران سرمایه گذاری نماید. بانک‌های عراقی مورد اعتماد هر دو طرف هستند و بغداد می‌تواند در برخی پروژه‌های زیرساختی و استراتژیک از جمله اتصال و ادغام شبکه برق و گاز ایران و عربستان با شورای همکاری خلیج فارس از طریق عراق معافیت‌های تحریمی را از واشنگتن دریافت کند. از طرفی، هر سه کشور به سرمایه گذاری در مورد تغییرات آب و هوایی نیاز فوری دارند. در هر سه کشور، بیابان ها مساحت زیادی از کل مساحت زمین را پوشش می دهند. ورود ریزگردها به غرب و جنوب ایران که به مرکز ایران نیز می رسد، ناشی از طوفان های گرد و غبار در بیابان های عربستان و عراق است. این موضوع به طور جدی از سوی مقامات ایرانی به مسئولان محیط زیست عربستان و عراق هشدار داده شده است. با توجه به مشکلات تنفسی ناشی از این ریزگردها برای شهروندان هر سه کشور، سرمایه گذاری مشترک در این زمینه می تواند خواست عمومی سه طرف باشد. در چارچوب مذاکرات ریاض و تهران در بغداد در اکتبر ۲۰۲۱، یک «بزرگراه بین‌المللی» پیشنهاد شده که در آن شهر مشهد_بزرگترین زیارتگاه ایران _و مکه_مهم‌ترین مرکز زیارتی همه مسلمانان_از طریق شهر مقدس کربلا در عراق از طریق راه آهن و جاده متصل می شوند.

همچنین، با توجه به برنامه های راهبردی برنامه ریزی شده در هر سه کشور، مانند چشم انداز ۲۰۳۰ عربستان با هدف افزایش سهم بخش گردشگری در تولید داخلی به بیش از ۱۰ درصد، یک میلیون فرصت شغلی اضافی و جذب صد میلیون گردشگر در سال ایجاد خواهد شد. این طرح از شانس زیادی برای اجرا برخوردار است و از سوی دیگر موجب ارتقای بیش از پیش روابط فرهنگی، مذهبی و اجتماعی سه کشور خواهد @iraq_studies

🔺ماجرای کلیپ تقطیع شده از امام خمینی درباره دعوت مردم عراق به تظاهرات بر علیه صدام و تحریک صدام برای شروع جنگ @iraq_studies

‏  راه آهن مقاومت؛ پروژه‌ای بزرگ برای اتصال ایران، عراق و سوریه فراتر از پیامدهای اقتصادی مثبت، پروژه راه آهنی که ایران، عراق و سوریه را به هم متصل می کند، با اتصال دریای مدیترانه به خلیج فارس، یک تغییر بازی ژئوپلیتیکی خواهد بود. ۱۴۰۲/۰۳/۰۲  سر هافورد جان مکیندر، یکی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان انگلیسی در زمینه ژئوپلیتیک، در مقاله خود در سال ۱۹۰۴ به نام محور جغرافیایی تاریخ، اهمیت اتصال زمین بین ملت‌ها را مورد بحث قرار می‌دهد. مکیندر در معرفی نظریه برجسته خود، استدلال کرد که پیشرفت‌ها در فناوری حمل‌ونقل، مانند توسعه راه‌آهن، توازن قدرت را در سیاست بین‌الملل تغییر می‌دهد، زیرا یک دولت یا گروهی از دولت‌های قدرتمند را قادر می‌سازد تا نفوذ خود را در مسیرهای حمل‌ونقل گسترش دهند. به عنوان مثال، ایجاد بلوک‌هایی مانند اتحادیه اروپا یا بریکس، با هدف تقویت ارتباطات بین کشورهای عضو است. این هدف پیامدهای مثبتی برای اقتصاد دارد و به کاهش خطر تنش بین آنها کمک می‌کند. با توجه به مزایا و منافع مشترکی که از طریق تقویت روابط بین کشورها به دست می‌آید، هزینه چنین تنش‌هایی به طور قابل توجهی افزایش یافته و در نتیجه، تقویت اتصالات در یک منطقه خاص تأثیر مثبتی بر کل منطقه خواهد داشت. بنابراین، هر پروژه زیرساختی بین کشورها را نمی‌توان صرفاً از منظر اقتصادی نگریست. اثرات ژئوپلیتیکی آن نیز باید برجسته شود. غرب آسیا با راه‌آهن متصل می‌شود در ژوئیه ۲۰۱۸، سعید رسولی، رئیس راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران از قصد این کشور برای احداث خط ریلی خلیج فارس به دریای مدیترانه، خط ریلی ایران، عراق و سوریه خبر داد. این پروژه بلندپروازانه از بصره در جنوب عراق تا البوکمال در مرز عراق و سوریه اجرا می‌شود و سپس تا دیرالزور در شمال شرقی سوریه امتداد می‌یابد. بدون شک این پروژه ارتباط بین کشورهای غرب آسیا را تقویت می‌کند و نیاز به همکاری قدرت‌های دیگر با این منطقه مهم را که به لحاظ استراتژیک در بخش‌هایی از «هارتلند» مکیندر و «ریملند» نیکلاس اسپیکمن اوراسیا قرار دارد، افزایش می‌دهد. علاوه بر این، مطابق با گزاره مکیندر، می‌توان استدلال کرد که این پروژه راه آهن برای سه کشور درگیر – ایران، عراق و سوریه – و برای کل غرب آسیا دارای اهمیت ژئوپلیتیکی است. مفهوم ارتباط راه آهن بین ایران و عراق بیش از یک دهه پیش مطرح شد. ایران در سال ۲۰۱۱ خط آهن خرمشهر – شلمجه را به طول ۱۷ کیلومتر تکمیل کرد که هدف آن اتصال راه آهن ایران به شهر بصره بود. متعاقباً در سال ۲۰۱۴، تفاهم نامه‌ای بین تهران و بغداد برای احداث خط شلمجه – بصره به امضا رسید. بر اساس این قرارداد، ایران مسئول طراحی و ساخت پل بر روی اروندرود بود و طرف عراقی متعهد شد یک خط ریلی ۳۲ کیلومتری از مرز شلمجه تا ایستگاه راه‌آهن بصره در داخل خاک عراق احداث کند. مقصد نهایی: سوریه در ۱۴ آگوست ۲۰۱۸، ایران قصد خود را برای گسترش بیشتر راه آهن از خاک خود به سوریه با مشارکت عراق اعلام کرد. این اقدام با هدف مقابله با تحریم‌های غرب و تقویت همکاری‌های اقتصادی صورت گرفت. پروژه راه آهن از بندر امام خمینی ایران در خلیج فارس، واقع در جنوب غربی استان خوزستان، تا گذرگاه شلمجه در مرز عراق آغاز می‌شود. از آنجا راه آهن از استان بصره عراق عبور می‌کند و پس از گذر از البوکمال در مرز سوریه به بندر لاذقیه در دریای مدیترانه ختم می‌شود. منابع رسمی ایرانی اعلام کردند که این خط آهن به تلاش‌های بازسازی سوریه، تقویت بخش حمل و نقل و تسهیل گردشگری مذهبی بین ایران، عراق و سوریه کمک می‌کند. ایران هزینه‌های این پروژه را در داخل خاک خود متقبل می‌شود، در حالی که عراق سهم خود را تا مرز سوریه خواهد داشت. در جریان سفر حسن روحانی، رئیس‌جمهور سابق ایران به عراق در مارس ۲۰۱۹، تفاهم‌نامه‌ای درباره این پروژه بین تهران و بغداد به امضا رسید. با این حال، علیرغم توافقات، طرف عراقی با چالش‌های اقتصادی و کمبود بودجه مواجه شده است که نتیجه آن تاخیر در ساخت راه آهن است.  سه بخش پروژه راه آهن را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد: بخش اول بندر امام خمینی ایران را به گذرگاه شلمجه در مرز عراق متصل می‌کند. به گفته مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی، خط ریلی ایران تکمیل و به نقطه صفر مرزی رسیده است. بخش دوم گذرگاه شلمجه را به بصره در جنوب عراق متصل می‌کند، سپس به بغداد، استان الانبار و در نهایت به مرز سوریه امتداد می‌یابد. تامین مالی این بخش، طبق توافق، بر عهده دولت عراق است. انتظار می‌رود به زودی این مرحله آغاز شود. بخش سوم، در داخل سوریه، دو مسیر را در بر می‌گیرد: مسیر شمالی بین القائم عراق و البوکمال سوریه امتداد می‌یابد، سپس به سمت غرب به سمت بندر لاذقیه سوریه می‌رود. مسیر جنوبی از گذرگاه القائم در مرز عراق و سوریه تا دمشق از طریق حمص ادامه دارد.

لازم به ذکر است که اگرچه کوتاه‌ترین مسیر به دمشق از طریق التنف است، اما به دلیل حضور نیروهای اشغالگر غیرقانونی آمریکا در آنجا، کریدور طولانی‌تری حمص – دمشق اتخاذ شد. این مسیر همچنین عبور راه آهن از تعداد بیشتری از شهرهای سوریه را تضمین می‌کند. اهمیت اقتصادی هرچند راه آهن بین ایران و عراق تنها 32 کیلومتر است و تقریباً 120 میلیون دلار هزینه دارد که به طور مساوی تقسیم می‌شود، اما اهمیت آن بسیار فراتر از طول آن است. این تنها راه آهن ارتباطی بین دو کشور خواهد بود که با اتصال خطوط طرح کمربند و جاده چین (BRI) به عراق از طریق ایران، نقش مهمی در بهبود ارتباطات در سراسر منطقه خواهد داشت. پس از تکمیل، این پروژه عراق را قادر می‌سازد تا به راحتی به شبکه راه آهن گسترده ایران که تا مرز شرقی ایران امتداد دارد متصل شود. این پیوند مسیرهایی را برای بغداد برای ارتباط با افغانستان، پاکستان، چین، قفقاز، آسیای مرکزی و خاور دور باز خواهد کرد. علاوه بر این، این پروژه در آینده، عراق را به عنوان یک مسیر ترانزیتی برای تجارت بین کشورهای عربی منطقه خلیج فارس و آسیای مرکزی و همچنین روسیه قرار می‌دهد. اتفاقاً، ایران و روسیه به تازگی قراردادی را برای ایجاد خط آهنی که شهرهای ایران آستارا را به رشت متصل می‌کند، به عنوان بخشی از کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) امضا کرده‌اند. این خط راه آهن همچنین به ترویج گردشگری مذهبی در میان این سه کشور کمک می‌کند که چندین زیارتگاه مهم شیعه را در خود جای داده اند. در سپتامبر ۲۰۲۲ بیش از ۲۱ میلیون نفر از سراسر جهان از جمله ۳ میلیون ایرانی برای زیارت اربعین به شهر مقدس کربلا سفر کردند. این رقم احتمالاً با اتصال ریلی به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد و منجر به افزایش درآمد خزانه داری عراق می‌شود. علاوه بر این، این پروژه به عنوان ابزاری برای دور زدن تحریم‌های غرب و فشارهای خارجی بر سه کشور، به ویژه ایران و سوریه عمل می‌کند. استقلال این کشورها را تقویت می‌کند و احتمال دخالت قدرت‌های خارجی در روابط اقتصادی کشورهای پروژه را کاهش می‌دهد. موانع اجرای پروژه پروژه راه آهن تهران – بغداد – دمشق با وجود توافقات امضا شده با واکنش‌های متفاوتی در عراق مواجه شده است که منجر به عدم اشتیاق برای پیشبرد مسیر ریلی شده است. تنها ماه گذشته بود که وزارت حمل و نقل در خصوص ارتباط ریلی خود با ایران توضیح داد و تاکید کرد که این پروژه فقط مربوط به حمل و نقل مسافر است. سیاستمداران عراقی ابراز نگرانی کرده‌اند که اتصال ریلی با ایران می‌تواند مانع پروژه کانال خشک کشورشان شود که هدف آن اتصال بندر فاو در استان بصره به مرزهای ترکیه و سوریه است. آنها بر این باورند که بندر بزرگ فاو از نظر استراتژیک به عنوان نزدیکترین نقطه برای محموله‌های دریایی به اروپا قرار دارد و به طور بالقوه مزایای اقتصادی و فرصت‌های شغلی را به همراه دارد. این نگرانی‌ها از ترس این است که بندر امام خمینی در ایران اهمیت بیشتری پیدا کند و از اهمیت بندر فاو بکاهد. اما نگرانی‌های عراق در واقع فرصتی برای اتصال ایران به کانال خشک است که اهمیت استراتژیک هر دو پروژه را افزایش می‌دهد و موقعیت عراق را به عنوان یک مرکز تجاری منطقه‌ای تقویت می‌کند. در آینده نزدیک، ارتباط و همکاری بین این همسایگان در خنثی کردن تلاش‌های خارجی برای جلوگیری از وابستگی متقابل اقتصادی سه کشور بسیار مهم خواهد بود. یک سفر امیدوارکننده پروژه اتصال سه جانبه راه آهن اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا این کشورها را در یک شبکه بزرگتر به هم متصل می‌کند، شبیه جاده ابریشم تاریخی که تجارت بین شرق و غرب را برای قرن‌ها تسهیل می‌کرد. پروژه راه آهن این توانایی را دارد که در صورت تحقق و گسترش بیشتر در کشورهایی مانند عربستان سعودی، اردن و لبنان، تحول بزرگی را در غرب آسیا آغاز کند. مشارکت آنها نه تنها تنش‌ها را بین کشورهای منطقه کاهش می‌دهد، بلکه نتایج اقتصادی مثبتی را به همراه خواهد داشت و گردشگری، به ویژه گردشگری مذهبی را تقویت می‌کند و روابط بین منطقه‌ای قوی‌تر را تقویت می‌کند. با اتصال بازیگران کلیدی در یک منطقه استراتژیک ژئوپلیتیکی، پیوند ریلی تهران- بغداد- دمشق این پتانسیل را دارد که پایه و اساس یک الگوی جدید غرب آسیا را ایجاد کند و باعث ارتقای اتصال، ثبات و رفاه شود. همانطور که در توافقنامه‌های اخیر نزدیک شدن ایران، سوریه به عربستان مشاهده می‌شود، منطقه در حال و هوای مشارکتی فعالانه و به دنبال توسعه اقتصادی به جای درگیری است. و همچنین با وجود چین و روسیه – دو قدرتی که در خط مقدم بزرگترین پروژه‌های اتصال اوراسیا (BRI و INSTC) قرار دارند انتظار می‌رود راه آهن، جاده‌ها و آبراه‌ها شروع به اتصال کشورهایی کنند که دهه‌ها در تضاد بوده اند @iraq_studies