✳️ بررسی وقت مغرب شرعی بر اساس روش اجتهادی روایت محور و فقاهت مدار (بخش 12) بررسی روایت دوازدهم 4838- 12- وَ عَنْهُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَارِثِ عَنْ بَكَّارٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ شُرَيْحٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ× قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ وَقْتِ الْمَغْرِبِ فَقَالَ إِذَا تَغَيَّرَتِ الْحُمْرَةُ فِي الْأُفُقِ وَ ذَهَبَتِ الصُّفْرَةُ وَ قَبْلَ [أَنْ‏] تَشْتَبِكَ النُّجُومُ. 1. تخریج و سند این حدیث را تنها شیخ طوسی در تهذیب الاحکام در «باب المواقيت» ذکر کرده است. در سند آن چهار تن واقع شده‌اند که عبارتند از: عبد الله بن جبلة الكناني؛ علی بن حارث؛ بكار بن أبي بكر الحضرمي‏ و محمد بن شريح أبو عبد الله الحضرمي‏. با توجه به آن‌که در باره دو تن از راویان این حدیث؛ یعنی علی بن حارث و بكار بن أبي بكر الحضرمي در منابع رجال اطلاعاتی وجود ندارد، روایت بر اساس نظر مشهور ضعیف به حساب می‌آید. 2. متن یک؛ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ وَقْتِ الْمَغْرِبِ؛ پرسش مکرر اصحاب از اهل بیت^ در باره وقت نماز مغرب، نشان از ابتلای عام نسبت به این مساله و وجود اختلاف در باره آن است. دو؛ فَقَالَ إِذَا تَغَيَّرَتِ الْحُمْرَةُ فِي الْأُفُقِ وَ ذَهَبَتِ الصُّفْرَةُ؛ هر گاه حمرة در افق تغییر کند و زردی خورشید برود، آن زمان وقت مغرب است. سه؛ وَ قَبْلَ [أَنْ‏] تَشْتَبِكَ النُّجُومُ؛ واژه «اشتباک» به معنای در هم تنیدن دو یا چند چیز در یکدیگر است. بر این اساس، مراد از فقره «تَشْتَبِكَ النُّجُومُ» آن است که ستاره‌ها در آسمان از شدت فزونی در هم تنیده شوند. 3. تحلیل یک؛ چنان‌که از درنگریستن در روایات این باب بدست می‌آید، از لحظه غروب آفتاب تا ذهاب حمره مشرقیه، سه اتفاق در آسمان رخ می‌دهد: نخست آن‌که در جانب مغرب زردی حادث می‌شود؛ دوم: با گذشت زمانی اندک، ستارگان در آسمان قابل رؤیت می‌شوند؛ سوم؛ سرخی از جانب مشرق ظاهر شده و از سر عبور می‌کند. دو؛ آن چه فقیهان با استناد به روایات برداشت می‌کنند، دو دیدگاه است: یک؛ وقت مغرب شرعی همان زمان استتار قرص آفتاب است؛ دو؛ وقت مغرب شرعی ذهاب حمره مشرقیه است. سه؛ از این که در برخی از روایات؛ نظیر روایت مورد بحث و روایت ششم، از آشکار شدن یا در هم تنیدن ستاره‌ها سخن به میان آمده است، که زمانی حد فاصل میان استتار قرص آفتاب تا ذهاب حمره مشرقیه است، می‌توان دریافت که «ذهاب حمره مشرقیه» موضوع تحقق زمان وقت مغرب شرعی نیست؛ زیرا در این صورت نباید پیش از آن، از تحقق وقت مغرب سخن به میان آید. چهار؛ این که چرا در برخی از روایات به جای غروب و استتار قرص، از زمانی پسین‌تر؛ یعنی آشکار شدن ستاره‌ها در آسمان گفتگو شده است، پاسخ را باید در احتیاط جست. چون به هر روی؛ برای تنجزّ وجوب نماز مغرب یا جواز اکل و شرب در زمان روزه، قطع به دخول وقت مغرب لازم است که چنین احتیاطی با تاخیر نماز و افطار تا دقایقی پس از غروب آفتاب و پیش از ذهاب حمره مشرقیه، قابل تحقق است. برگرفته از کتاب «اجتهاد روایت محور و فقاهت مدار» از استاد علی نصیری 🆔 eitaa.com/alinasirigilani 🌐 www.maref.ir

✳️ حوادث تلخ در کشور و عبرت ها از دهه هشتاد و ماجرای کوی دانشگاه پدیده آشوب خیابانی، شعارهای هنجارشکنانه، تخریب اموال عمومی و زخمی و شهادت و کشته شدن شماری از هموطنان رخ نمود و تا کنون به بهانه های مختلف این امر تلخ و گزنده تکرار شد که حوادث تلخ پس از اعلام گرانی بنزین در دولت یازدهم و حوادث چند روز اخیر به بهانه مرگ خانم مهسا امینی از آخرین نمونه های آن است. بدون تردید محاسبه خسارت های مالی و معنوی؛ ظاهری و باطنی این دست از حوادث کاری دشوار بلکه ناشدنی است. افزون بر تخریب شماری از اموال عمومی و شخصی؛ به ویژه تخریب و به آتش کشیدن دردناک برخی از مساجد، شهادت جمعی از نیروهای امنیتی و کشته شدن شماری از مردم کوچه و خیابان، به اعتبار و حیثیت جهانی کشورو نظام اسلامی آسیب های جدی و گاه جبران ناپذیر وارد می شود. در تحلیل این دست از رخدادها دو نگاه افراطی وجود دارد: 1. ریشه همه حوادث را باید در استکبار جهانی جست و دست آشکار و پنهان دشمان بانی اصلی آشوب ها است. اگر بنگاه های خبر پراکنی و سازمان های جاسوسی دشمن خاموش بمانند، هرگز شاهد این دست از آشوب ها نخواهیم بود. دوستان انقلابی افراطی و چند آتشه عموماً چنین تحلیلی دارند. 2. عامل اصلی همه این دست از آشوب ها و اغتشاش ها را باید در ناکارآمدی دولت یا نظام اسلامی جست. مردم به شدت از نظام اسلامی خشمگین، خسته و بریده اند و جوش و خروشی که در خیابان ها به چشم می خورد، بازتاب این خشم است و از این جهت تنها راه نجات بسته شدن پرونده این نظام است! دستگاه تبلیغاتی دشمن و همه معاندان آشکار و پنهان نظام اسلامی پیوسته همین پیام را مخابره می کنند. آن چه که به واقعیت نزدیک بوده و دلایل و شواهد فراوانی برای آن می توان ارایه کرد، در عین اذعان به عامل نخست و دخالت پیوسته معاندان در ایجاد و گسترش آشوب ها، باید بی تدبیری یا ضعف تدبیر در مسایل مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشور را از نظر دور نداشت. در تحلیل همه حوادث تلخ دو دهه اخیر خبط، خطا و ندانم کاری برخی از مدیران و دست اندرکاران در بخش های مختلف سه قوه خودنمایی می کند؛ چنان که معاندان و بدخواهان از همه رخنه های غفلت ما در فراترین حد تصور بهره برداری کرده و بدترین زخم ها را به پیکره کشور و نظام وارد ساخته و می سازند. از دشمن نمی توان انتظار مهر و محبت داشت؛ آن چه اهمیت ویژه دارد، بدست ندادن بهانه و رخنه لازم به آنان است. درس آموزترین پیام در این زمینه در آیه ذیل انعکاس یافته است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ» (بقره، 104) مفاد نهایی آیه آن است که دشمنان شما از یک واژه «راعنا» در گفتار شما استفاده سوء کرده و آن را علیه شما بکار می گیرند. شما به آنان راه و رخنه ندهید که آنان طالب خیر شما نیستند: «مَا يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَلَا الْمُشْرِكِينَ أَنْ يُنَزَّلَ عَلَيْكُمْ مِنْ خَيْرٍ مِنْ رَبِّكُمْ» (بقره، 105) ما هیچ گاه عادت به آسیب شناسی رویه ها و رفتارهای خود نداشته و نداریم و به جای آن که بنشینیم و بررسی کنیم که کجای کار ما ایراد دارد که چند نوجوان و جوانِ خام و ساده دل و لبالب از شور و هیجانِ جاهلانه به این سرعت پا به خیابان گذاشته و به گلوی نیروی انتظای که حافظ مال، جان و ناموس آنان است، تیغ می کشند، بلافاصله انگشت اتهام را به سمت و سوی فلان عامل خارجی می کشیم! از مدت ها قبل تلاش هدف گذاری شده دنبال می شد که از صحنه های مختلف برخورد پلیس با زنان بد حجاب که علی القاعده چاره ای جز اعمال قانون ندارد، فیلم برداری شده و در فضای مجازی به صورت گسترده انتشار یابد. معاندان پلشت باطن از مدت ها قبل جو عمومی و اذهان را برای شوراندن مردم آماده کرده بودند و فقط منتظر جرقه نهایی بودند که مرگ تلخ آن خانم کُرد آن جرقه را نهایی کرد. به گمانم مظلوم ترین مقوله در این ماجرای اخیر پلیس است. ده ها مرکز و نهاد تاثیر گذار در تقنین، تبیین و دفاع از مساله حجاب و عفاف کم کاری کردند، جور همه آنان را پلیس کشید و به خاطر اجرای قانون هم ناسزا شنید و هم گلویش بریده شد. این ناچیز به عکس برخی که با تعبیر ناپسند از پلیس اعلام اعتذار خواستند، به سهم خود از پلیس عذرخواهی می کنم. به لطف الهی این فتنه نیز بسان سایر مصایب به فرجام خواهد رسید، اما آن چه مهم است درس گرفتن از حوادث و رخدادها است که به تعبیر حضرت امیر (ع) در این عرصه بسی کم کاری داریم: «ما اکثر العبر و اقل الاعتبار» باید کاری کنیم که دیگر هرگز و برای همیشه و هیچگاه شعاری هنجارشکنانه در خیابان شنیده نشود؛ گلوی پلیس یا بسیج بریده نشود؛ مالی عمومی یا خصوصی در پی آشوبی آسیب نبیند؛ نیازی به حضور نیروهای امنیتی در خیابان پدید نیاید و ... 🆔 eitaa.com/alinasirigilani 🌐 www.maref.ir

✳️ پیام ارسالی یکی از فاضلان همراه سلام علیکم ظهر آدینه بخیر یادداشت حضرتعالی با عنوان «میزان دخالت حکومت اسلامی در زمینه حجاب» که در شبکه اجتهاد منتشر شده است، فوق‌العاده بود👌🏼 به خود بالیدم که هم‌لباس شما هستم🙌🏼 تمام رنج اخبار ناگوار این روزها برایمان به شعف بدل گردید 🌺 اجرتان مضاعف باد🤲🏼

✳️ برنامه درسی آیت الله دکتر علی نصیری گیلانی در سال تحصیلی جاری به لطف و مدد الهی تدریس دروس خارج فقه، خارج تفسیر و خارج حدیث استاد آیت الله علی نصیری گیلانی در سال تحصیلی جاری از تاریخ شنبه نهم مهر ماه 1401 آغاز و به شرح ذیل اعلام می گردد: 🔹 خارج فقه: کتاب القضاء بر اساس کتاب شریف وسائل الشیعه از «بَابُ ثُبُوتِ الدَّعْوَى فِي حُقُوقِ النَّاسِ الْمَالِيَّةِ خَاصَّةً بِشَاهِدٍ وَ يَمِينِ الْمُدَّعِي لَا فِي الْهِلَالِ وَ الطَّلَاقِ وَ نَحْوِهِمَا» 🔹 خارج تفسیر: سوره مبارکه بقره از آیه شریفه «وَبَشِّرِ الَّذِينَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ كُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقًا قَالُوا هَذَا الَّذِي رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا وَلَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِيهَا خَالِدُونَ» (بقره، 25) 🔹 خارج حدیث: بررسی روایات کتاب العقل و الجهل کافی شریف از روایت «يَا هِشَامُ إِنَّ الْعُقَلَاءَ زَهِدُوا فِي الدُّنْيَا ورَغِبُوا فِي الآخِرَةِ» 🔴 زمان: 🔹 خارج فقه: روزهای شنبه، یکشنبه و دوشنبه هر هفته ساعت هشت تا نه صبح (به صورت حضوری) 🔹 خارج تفسیر: روزهای شنبه، یکشنبه و دوشنبه هر هفته ساعت نه تا ده صبح (به صورت حضوری) 🔹 خارج حدیث: روزهای چهارشنبه (به صورت مجازی) 🔴 مکان: 🔹 قم، خیابان جمهوری اسلامی، کوچه 36، پلاک 36 (موسسه معارف وحی و خرد) 🆔 eitaa.com/alinasirigilani 🌐 www.maref.ir

✳️ نامه بسیار مهم امام رضا (ع) به شیعیان و علاقه مندان خود بسم الله الرحمن الرحیم یا عبدالعظیم! أبلغْ عنّی أولیائی السلامَ وقل لهم: أن لا یجعلوا للشیطان على أنفسهم سبیلاً، ومُرْهم بالصدق فی الحدیث وأداء الأمانه، ومُرْهم بالسکوت وترک الجدال فیما لا یَعْنیهم، وإقبالِ بعضهم على بعض والمُزاوَره، فإنّ ذلک قربه إلیّ. ولا یشغلوا أنفسهم بتمزیق بعضهم بعضاً، فإنّی آلیتُ على نفسی أنّه مَن فعل ذلک وأسخط ولیّاً من أولیائی دعوتُ الله لِیعذّبه فی الدنیا أشدّ العذاب، وکان فی الآخره من الخاسرین. وعرِّفْهم أنّ الله قد غفر لمحسنهم، وتجاوز عن مسیئهم، إلاّ مَن أشرک به أو آذى ولیّاً من أولیائی أو أضمر له سوءً، فإنّ الله لا یغفر له حتّى یرجع عنه، فإنْ رجع وإلاّ نُزع رُوح الإیمان عن قلبه، وخرج عن ولایتی، ولم یکن له نصیب فی ولایتنا، وأعوذ بالله من ذلک ای عبدالعظیم از سوی من به یارانم سلام برسان و به ایشان بگو: که شیطان را به خود راه ندهند. و به آنان فرمان ده به راستی در گفتار و ادای امانت. و آنها را فرمان ده در آنچه به کارشان نمی آید خاموشی ورزند. و ستیزه جویی کنار نهند و به یکدیگر روی آورند که موجب نزدیک شدن به من است. و به در افتادن با یکدیگر خود را مشغول نسازند که من با خود عهد کرده ام هر که چنین کند و یاری از یاران مرا به خشم آورد ، از خدا بخواهم در دنیا سخت ترین عذاب را بدو رساند و در آخرت در شمار زیانکاران باشد. و ایشان را آگاه ساز که خداوند ، نیکوکار آنها را خواهد بخشید و از بد کارشان در خواهد گذشت؛ مگر کسی که به خدا شرک ورزیده یا دوستی از دوستان مرا بیازارد یا بدخواهی او را به دل گیرد ؛ که اگر چنین کند خداوند او را نبخشاید تا زمانی که از این اندیشه بد باز نگردد، اگر بازگشت (چه بهتر) و گرنه روح ایمان از دلش رخت بربندد و از ولایت من بیرون رود و او را از ولایت ما بهره ای نخواهد بود و از این سرنوشت بد به خدا پناه می برم . بحارالانوار- جلد 71 – صفحه 231 🆔 eitaa.com/alinasirigilani 🌐 www.maref.ir

✳️ سه گام نهایی برای پایان دادن به اغتشاشات خیابانی برای پایان دادن به همه جفاها و ستم هایی که در این چند روز به ارزش های دینی، انقلابی و به اموال عمومی و خصوصی وارد شده سه گام اساسی ستودنی در حال انجام است: ۱. مجازات عوامل بیرونی و دست های آشکار و پنهان داخلی؛ اقدام به موقع و قاطع نیروی زمینی سپاه در بمباران مقر گروه های متخاصم در اقلیم کردستان عراق از این جهت ستودنی است؛ چنان که لازم است همه عوامل و دست اندرکاران داخلی و سلسله جنبانان اغتشاشات در داخل مجازات شوند. ۲. کسانی که با دست داشتن سلاح گرم یا سرد به جان پاسبانان امنیت آسیب زدند یا اموال عمومی و خصوصی مردم را تخریب کردند، باید حساب پس دهند. ۳. حضور مدافعانه مردم انقلابی در خیابان ها و اعلام حمایت از انقلاب و اعلام انزجار از عوامل شورش های خیابانی که با شور و هیجان در کشور در حال انجام است، مثل همیشه بدخواهان کشور را ناامید خواهد کرد. این سه گام را باید گام های رفعی دانست؛ یعنی آن چه که عموما پس از وقوع رخدادهای تلخ دنبال می شود. آن چه که در این بین معمولا مورد غفلت قرار می گیرد، گام های دفعی است؛ یعنی باید بسترهای نضج فتنه ها و رخنه ها را شناخت و نگذاشت این همه آفت و آسیب متوجه کشور شود. تجربه موارد متعدد فتنه ها در کشور نشان می دهد که در این بخش غفلت عجیبی حاکم است. مساله بنزین یک نمونه آشکار است. شماری از کارشناسان مکررا هشدار دادند که جامعه ظرفیت گرانی بنزین را ندارد. اعلام سریع و بدون تمهید مقدمات لازم ماجرای فتنه بنزین را رقم زد و چه آسیب ها که به کشور وارد شد. برخورد مستقیم و قهری با پدیده بی حجابی نیز مکررا مورد نقد قرار گرفت، اما کسی به آن توجهی نکرد و همین امر بهانه لازم را در اختیار ساختار شکنان قرار داد. هم چنان چالش های دیگری از این دست در برابر چشم ما قرار دارد که باید پیش از وقوع حادثه در فکر درمان آن برآمد. امید آن که مدیران کلان کشور بیش از هر زمان دیگر باور کنند که ضعف تدبیر و آینده نگری آنان چه خسارت های مادی و معنوی به کشور وارد می سازد و دیگر نگذارند چنین حوادث تلخ و گزنده تکرار گردد. http://eitaa.com/alinasirigilani

✳️ نقد عالمانه همراه با رعایت ادب و اخلاق همواره باعث رشد علمی است. عرض سلام و ارادت خدمت همه دوستان فاضل و عرض تسلیت رحلت پیامبر اکرم (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) به محضر حضرت حجت روحی فداه و دوستان همراه؛ باید بپذیریم که دو نگاه در حوزه وجود داشته و دارد‌. یک نگاه بیشتر جانب جلال و جبروت خداونداند و یک نگاه بیشتر متمایل به جمال و رحمت الهی. معروف است که میان دو عارف سالک یعنی آخوند همدانی و بهاری در این امر اختلاف وجود داشت. مرحوم بهاری رجائی بود و مرحوم آخوند خوفی. از نمونه های دیگر مرحوم محدث قمی است که تخویف و انذار در عموم آثار ایشان مشهود است. در عرصه سیاست و فرهنگ هم هر دو رویه مشهود است. مرحوم علامه مصباح نمونه و نماد دسته تخویفی است و در برابر مرحوم شهید استاد بهشتی نمونه و نماد دسته رجائی قرار دارد. اختلاف میان این دو بزرگوار آن قدر عمیق شد که نحوه تعامل آنان در باره دکتر شریعتی و فاصله گرفتن آنان در ماجرای مدرسه حقانی مشهور است. همینک نیز رنگ و بوی تخویف و انذار را در قلم شاگردان استاد مصباح در برخورد با مسایل مختلف سیاسی و فرهنگی می توان به خوبی یافت. حال باید پرسید که کدام دو طایفه بر مدار حق و درستی قرار دارند؟! چه بسا حل نهایی این امر بسان بسیاری از مسایل اختلافی دیگر جز در گروی مراجعه حضوری به اهل بیت (ع) و یا باریافتن به محضر الهی در قیامت میسر نباشد. آن چه بر ما لازم است گفت و شنود علمی و پیگیری روش رایج در مباحثات علمی و رعایت همه جوانب ادب و اخلاق است. دو دسته کردن صاحبان اندیشه و خدای ناکرده نسبت دادن چهرهای علمی حوزه که سال ها در قد و قامت مرجعیت نقش آفرینی داشته و به انقلاب خدمات فراوانی داشته اند، به بی بصیرتی و تعابیری از این دست، شایسته دوستان و عاشقان اهل بیت (ع) نیست. پیداست از آن جا که معصوم نیستیم، نمی توانیم مدعای خود را قول فصل نهایی بدانیم. البته می توانیم از مدعای خود با ادله و براهین روشن دفاع کنیم و بدور از جدال و مراء به گفت و شنود ادامه دهیم. نیز باید حرمت صاحبان سخن و جایگاه علمی، اجتماعی و حوزوی آنان رعایت گردد و ناگهان میان استاد و شاگرد جابجایی صورت نگیرد. نکته مهم دیگر دور نگاه داشتن ظرف ذهن و جان از پیش داوری ها و پیش فرض های غیر منقح است که همیشه مانع دیدن چهره تابناک حقیقت است. خداوند همه ما را در مسیر رضایت خود قرار دهد و بهترین فرجام را برای ما رقم زند. بمنه و کرمه http://eitaa.com/alinasirigilani

✳️ پیامبر اکرم (ص) شخصیتی ماندگار در سراسر تاریخ محمد (ص) در ظاهر همان انسان گمنامی بود که بسان هزاران گمنامِ عصر خود دوران خردسالی، نوجوانی و جوانی را طی کرد. از قضای روزگار سایه مهر و عطوفت والدین را در همان دوران آغازین حیات از دست داد و یتیمی و غربت را با پوست و استخوان خود چشید. محیطی که در آن می زیست متوحش ترین محیط فرهنگی در عصر خود بود و زمانی که در آن پا به عرصه وجود گذاشت، تاریک ترین دوران عصر به حساب می آمد؛ دورانی که در آن هیچ اثر روشنی از علم، دانش و تمدن به چشم نمی آمد. دورانی که هیچ وسیله و ابزار شناخته شده امروزین بسان رسانه ها برای ثبت رخدادها و بزرگ کردن صادقانه یا کاذبانه چهره ها قابل تصور نبود. پیامبر در میان سالی در مکه به پیامبری برانگیخته شد، اما در دوران سیزده سال حضور در مکه اجازه چندانی برای بروز و نمودی از اندیشه و منش به ایشان داده نشد. او و همه یاران اندکش در محاصره کامل و در بایکوت خبری کامل نگاه داشته شدند و بارها تا سرحد مرگ و شهادت پیش رفتند. آن گاه که پیامبر (ص) با رنج جانکاه و خطر فراگیر راهی مدینه شد، در ظاهر شوکت و شاهی پدید آمد و دوران انزوا و انعزال به دوران شهود و شکوه تبدیل شد، اما چندی نپایید که از درون جامعه اسلامی پدیده آزار دهنده نفاق و از برون هجوم بی امان مشرکان و همراهی یهود و نصارا خودنمایی کرد و آرامش و آسایش را از آن چهره پرتبسم و آرام گرفت تا آن جا که حتی امن و امان در خانه او هم کمتر یافت شد. تحمیل هشتاد غزوه و سریه و ماجراهای تلخ هر روزه دوست و دشمن آن قدر فزون و شکننده بود که برای در هم شکستن تاب و توان سلسله ای از کوه ها کافی می نمود. این انسان الهی در این دوران به ظاهر طلایی مدینه تنها ده سال فرصت یافت که در لابلای همه افت و خیزها، از خود خودی نشان دهد و از جلوات بی بدیل خود جلوه ای را آشکار سازد. همه اینها کاری کرد که عمر او به شصت و سه سال قد ندهد! یعنی حدود یک شصتم عمر لقمان و یک چهلم عمر نوح و یک سوم عمر ابراهیم و یک دوم عمر موسی (ع) و ... چگونه یک انسان در حدود پانزده سده پیش در تاریک ترین دوران تاریخ در مقایسه با عصر ما و در منحط ترین محیط فرهنگی در مقایسه حتی با محیط فرهنگی ایران و روم آن روز، در عمری بس کوتاه که تقریباً مجالی برای به تصویر کشیدن خود نداشت و نیافت، این چنین در تاریخ بشری می ماند و دین او امروز بزرگ ترین دین دنیا شناخته می شود و بخش هایی زیادی از جهان حتی در کشورهای اروپایی را تحت تاثیر خود قرار می دهد؟! پیامبر چگونه این چنین در اعماق دل و جان پیروان خود نفوذ و تاثیر دارد که پانزده سده پس از ارتحال او، صد ها نفر از پیروانش برای دفاع از شخصیت و به عشق و ارادت به او در رخدادهایی همچون ماجرای کتاب آیات شیطانی و انتشار تصاویر موهن در مطبوعات غرب، جان خود را فدا می کنند؟! چگونه متصور است که در تمام پهنه تاریخ اسلام از آغاز تا کنون موذّنان بالای مأذنه ها و نمازگزاران در دل نمازهای روزانه خود با شور و شیدایی او را به رسالت و وارستگی می ستایند و دل ها به نام او ابتهاج می یابد و چشم ها از یاد او اشکبار می شود؟! راستی او با میلیون ها دل شیفته خود چه کرد و چه نوری در آنان تاباند که این چنین واله و وامدار او هستند و چون پروانه از سوختن به دور شمع وجود او سیر نمی شوند؟! آیا به این پرسش مهم، پاسخی جز این می توان داد که مانایی در جان ها و جاودانی در دل ها، زمان، مکان، محیط، ابزار و افزار عصر مدرنیته نمی شناسد؛ بلکه باید به حقیقت و به کمال و تمام و به ظاهر و باطن و به همه وجود و همه هستی ناب و پاک شد و ناب و پاک زیست؛ الهی اندیشید و الهی کوشید و الهی زیست؛ زیبا وشانه نفس کشید و زیبا وشانه به جان ها جان بخشید؟! باری، آن کس که جان جهانیان در اختیار او و دل ها در قبضه قدرت اوست، می داند چگونه چنین بنده نابی را در جهان جاودانه و مانا سازد! مگر خود نفرمود: «إِنَّ الَّذِينَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا» (مریم، 96) مگر خود به پیامبر وعده نداد که به او مقام محمود و رفعت نام خواهد بخشید: «وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ عَسَى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا (اسراء، 79) «وَرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ» (انشراح، 4) مهم پای به راه نهادن و هیچ نگفتن است: گر مرد رهی میان خون باید رفت وز پای فتاده سرنگون باید رفت تو پای به راه در نه و هیچ مپرس خود راه بگویدت که چون باید رفت که در آن صورت نام او به سان سخن عشق در گنبد دوار ماندگار و مانا خواهد شد: از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر یادگاری که در این گنبد دوار بماند 🆔 eitaa.com/alinasirigilani

✳️ بررسی وقت مغرب شرعی بر اساس روش اجتهادی روایت محور و فقاهت مدار (بخش 13) بررسی روایت سیزدهم 4839- 13- وَ عَنْهُ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ× قَالَ: قَالَ لِي‏ مَسُّوا بِالْمَغْرِبِ قَلِيلًا فَإِنَّ الشَّمْسَ تَغِيبُ مِنْ عِنْدِكُمْ قَبْلَ أَنْ تَغِيبَ مِنْ عِنْدِنَا. 1. تخریج و سند این حدیث را شیخ طوسی در تهذیب الاحکام در «باب المواقيت» و در استبصار در «باب وقت المغرب والعشاء الآخرة» نقل کرده است. در سند آن سه نفر واقع شده‌اند که عبارتند از: حسن بن محمد بن سماعة؛ صفوان بن يحيى البجلي و يعقوب بن شعيب بن ميثم التمار. از آن جا که همگی این راویان توثیق شده‌اند، روایت صحیح است. 2. متن یک؛ قَالَ لِي‏ مَسُّوا بِالْمَغْرِبِ قَلِيلًا؛ اندکی مغرب را عقب اندازید. در کتاب مناهج الأخيار في شرح الإستبصار در شرح این فقره چنین آمده است: «أفيد الباء للتّعدية أي ادخلوا المغرب في المساء قليلا» مرحوم فیض چنین آورده است: «مسوا بالمغرب أي أخروها وأدخلوها في المساء قال في التهذيب معناه حتى تغيب الحمرة من ناحية المشرق. أقول ويستفاد من التعليل اختصاصه ببعض المواضع.» دو؛ چنین توصیه‌ای خود حکایت از آن دارد که مردم کوفه محتملاً تحت تاثیر فتوای امثال ابوحنیفه، نماز مغرب را بلافاصله پس از غروب آفتاب به جا می‌آوردند. سه؛ فَإِنَّ الشَّمْسَ تَغِيبُ مِنْ عِنْدِكُمْ قَبْلَ أَنْ تَغِيبَ مِنْ عِنْدِنَا؛ یعنی در کوفه خورشید پیشتر از ما در مدینه غروب می‌کند. خطاب به «عندکم» به يعقوب بن شعيب بن ميثم التمار که اهل کوفه بود و ناظر به اهالی کوفه است. یعقوب از نوادگان میثم تمار از محدثان موجه و برجسته شیعه که محضر سه امام؛ یعنی صادقین و امام کاظم× را درک کرده و در کوفه متوطن بوده است. 3. تحلیل یک؛ طول جغرافیایی شهر کوفه ۴۴ درجه و ۲۰ دقیقه ‌است، در حالی که طول جغرافیایی مدینه ۳۹ درجه و ۵۹ دقیقه است. از سویی دیگر می‌دانیم که زمین در مدت ۲۴ ساعت یک بار به دور خود می‌چرخد و کل زمین ۳۶۰ درجه طول جغرافیایی است. در نتیجه هر ۱۵ درجه تغییر طول جغرافیایی یک «ساعت» محسوب می‌شود. این امر مبنای تعیین مناطق زمانی است. دو؛ از آن جا که طول جغرافیایی کوفه حدود 5 درجه بیشتر از طول جغرافیایی مدینه است، خورشید حدود بیست دقیقه زودتر از مدینه در کوفه طلوع می‌کند و بر همین مقیاس خورشید در کوفه، بیست دقیقه زودتر از مدینه غروب می‌کند. سه؛ از این جهت است که امام صادق× به يعقوب بن شعيب بن ميثم التمار؛ یعنی راوی این حدیث که اهل کوفه بود، فرمود که در مقایسه با اهالی مدینه، خورشید در افق شما زودتر از ما غروب می‌کند، از این روایت می‌توان دریافت که مبنای تحقق مغرب شرعی، همان غروب آفتاب است. چهار؛ از آن جا که در این روایت سخنی از ذهاب حمره مشرقیه به میان نیامده است، پیداست که هم چنان مراد اهل بیت^ رعایت احتیاط در تحقق غروب شرعی است. به عبارت روشن‌تر؛ خود تعبیر اندکی عقب بیاندازید؛ بی آن‌که در روایت نامی از حمره مشرقیه برده شود، نشان از آن دارد که معیار تحقق مغرب شرعی، همان ذهاب قرص شمس است. پنج؛ از روایت سه نکته مهم قابل استفاده است: یک؛ مبنای تنظیم اوقات شرعی افق هر منطقه است؛ دو؛ مبنای تحقق مغرب شرعی، همان غروب آفتاب است؛ سه؛ توصیه اهل بیت^ به تاخیر نماز مغرب از لحظه غروب آفتاب از باب احتیاط است. برگرفته از کتاب «اجتهاد روایت محور و فقاهت مدار» از استاد علی نصیری 🆔 eitaa.com/alinasirigilani 🌐 www.maref.ir