. ۴- ت #تاریخی #تاسوعا #تاویلات_قرآن #تبوک_غزوه #تبری #تخریب_قبوربقیع #تراجم #تربت #تربیتی #تربيت_فرزند #ترتیل #ترس #تسبیحات_اربعه #تسبیحات_فاطمه_الزهرا سلام الله علیها #تسلیم #تشریع_الرسول صلی الله علیه و آله و سلم #تشیع #تشییع_جنازه_زنان #تشییع_پیکرمعصومین #تدوین_حدیث #تصوف #تصحیف #تجارت #تجارت_برتر #تجلی_اعظم #تحف_العقول کتاب #تختم_بالیمین #تلنگر #تکبر #التعازى کتاب #تعقل #تعویض_سند #تعلیق #تغذیه_سالم #تغییرقبله #تفسیر #تفسیر_قرآن #تفسیر_امام_حسن_عسکری کتاب #تفسیری #تفسیرالمیزان کتاب #تفسیرسکونی کتاب #تفسیر_عیاشی #عیاشی کتاب #تفسیرانالله_واناالیه_راجعون #تقطیع_روایات #تفقه #تفکر #تقدیرمعیشت #تقلید #تقوی #تقویم_شیعه #تقیه #التمحيص کتاب #تنبلی #تنقیح_المقال کتاب #توبه #توابین #تواتر انواع #تواضع #توثیق_روای_با_ترحم_صدوق #توثیقات_رجالی #توسل #توحید #التوحید صدوق کتاب #توحید_مفضل کتاب #توقیع #توکل #تهجد #تهذیب_الاحکام کتاب #التهذیب

ا ﷽ ا ☘کُتُب اَربعه (یا اصول اربعه) :  چهار کتاب حدیثی است که شیعیان آنها را معتبرترین منابع حدیثی خود می‌دانند. کتب اربعه عبارت‌اند از: الکافی، مَن لایَحضُرُه الفقیه، تهذیب الاحکام و الاِستِبصار. کتاب کافی نوشته کُلِینی و من لایحضره الفقیه تألیف شیخ صدوق است. تهذیب الاحکام و استبصار را هم شیخ طوسی نگاشته است. نخستین بار شهید ثانی در یک اجازه روایت از اصطلاح کتب اربعه برای اشاره به این چهار کتاب استفاده کرد. پس از آن این اصطلاح در متون فقهی به کار رفت و به تدریج رواج یافت. 🔹اعتبار کتب اربعه: برخی از علماء شیعه همه احادیث کتب اربعه را معتبر می‌دانند؛ اما برخی‌ دیگر، آن دسته از احادیث آنها را می‌پذیرند که یا مُتواتِر یا دارای سند معتبری باشد. 🔸الکافی: کافی را ابوجعفر کلینی (درگذشت ۳۲۹ق) در زمان غیبت صغری نوشته است. کتاب شامل حدود ۱۶۰۰۰ حدیث است و سه بخش کلی دارد: اصول، فروع و روضه. اصول کافی احادیث عقیدتی را دربر می‌گیرد، فروع کافی به روایات فقهی می‌پردازد، روضه کافی هم شامل مجموعه‌ای از احادیث متفرقه است. 🔸من لایحضره الفقیه : این کتاب نوشته شیخ صدوق (درگذشت ۳۸۱ق) است. حدود ۶۰۰۰ حدیث را شامل می‌شود که موضوع آنها مباحث فقهی و احکام عملی است. شیخ صدوق در این کتاب، احادیثی را آورده که صحیح می‌دانسته و خود بر اساس آنها فتوا می‌داده است. 🔸تهذیب الاَحکام: تهذیب الاحکام نوشته شیخ طوسی (درگذشت ۴۶۰ق) است. این کتاب ۳۹۳ بخش و ۱۳۵۹۰ حدیث دارد و موضوع آن فقه است. شیخ طوسی این کتاب را در شرح و توضیح المقنعه اثر شیخ مفید و به دستور وی نگاشته است. 🔸الاستبصار : شیخ طوسی این کتاب را پس از تهذیب الاحکام و به تقاضای برخی از شاگردانش نوشته است. او در این کتاب تنها روایات متعارض در مباحث گوناگون فقهی را جمع کرده است. به این جهت، کتاب شامل همه مباحث فقهی نیست. ☘ #کتب_اربعه و مولفان آنها در یک نگاه: 🔸الکافی:(#کافی ) 🔹#محمد_بن_یعقوب #کلینی 🔸#من_لایحضره_الفقیه : 🔹 #صدوق #محمد_بن_علی_بن_حسین 🔸#تهذیب_الاَحکام: 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی 🔸#الاستبصار : 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی #حدیث_شناسی #سند_شناسی #کتاب_شناسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘ #کتب_اربعه و مولفان آنها در یک نگاه: 🔸الکافی:(#کافی ) 🔹#محمد_بن_یعقوب #کلینی 🔸#من_لایحضره_الفقیه : 🔹#محمد_بن_علی_بن_حسین #صدوق 🔸#تهذیب_الاحکام: 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی 🔸#الاستبصار : 🔹#محمد_بن_حسن #طوسی #حدیث_شناسی #سند_شناسی #کتاب_شناسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀#آمار_احادیث_کتب_اربعه 🔹این آمار حدودی است. 🔸کافی: مجموع روایاتی که در کتاب کافی بدون احتساب روایات روضهٔ کافی امده است، 19001حدیث است که مشتمل بر16090حدیث مسند و536حدیث مرفوع و1917حدیث مرسل پ458حدیث موقوف میباشد. 🔸من لا یحضره الفقیه: مجموع روایاتش 6288حدیث است که مشتمل بر 3971حدیث مسند و1792حدیث مرفوع و59حدیث مرسل و466حدیث موقوف میباشد. • 🔸تهذیب الاحکام: مجموع روایاتش16226حدیث است ومشتمل بر14847حدیث مسند و204حدیث مرفوع و922حدیث مرسل و252حدیث موقوف میباشد. • 🔸استبصار: مجموع روایاتش 6530حدیث میباشد ومشتمل بر6092حدیث مسند و40حدیث مرفوع و305حدیث مرسل و93حدیث موقوف است. 📚نور #کتاب_شناسی #کتب_اربعه #کافی #تهذیب_الاحکام #الاستبصار #من_لایحضره_الفقیه •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا . 🍀 بررسی و بازسازی اسناد معلق در تهذیب الاحکام ✅ تهذیب الاحکام شیخ طوسی، به عنوان یکی از کتب اربعه، از جایگاه ویژه‌ای در میراث حدیثی شیعه برخوردار است. با این حال، وجود اسناد معلق در این اثر، چالش‌هایی را برای محققان ایجاد می‌کند. 〽️ تعلیق: اگر در یک کتاب حدیثی، افتادگی در ابتدای سند روایت وجود داشت و هیچ نشانه‌ای هم دالّ بر این‌که افتادگی وجود دارد نبود، به آن تعلیق گفته می‌شود 🖊 انواع تعلیق 1️⃣ تعلیق بر سند، که در آن راویان حذف شده در سند قبلی ذکر شده‌اند؛ 2️⃣ تعلیق بر مشیخه، که در آن مشخصات راویان محذوف در مشیخه کتاب قابل دسترسی است؛ 3️⃣ تعلیق بر کتاب، که نیازمند مراجعه به منابع حدیثی دیگر برای تکمیل سند است. 🔷 روش تشخیص نوع تعلیق در تهذیب الاحکام 🔹مراجعه به مشیخه و فهرست شیخ طوسی: اگر تعلیق از نوع دوم (تعلیق بر مشیخه) یا سوم (تعلیق بر کتاب) باشد، طریق شیخ به صدر سند باید در مشیخه تهذیب یا فهرست شیخ ذکر شده باشد. اگر با مراجعه به این دو منبع، طریقی برای راوی مذکور ذکر نشده باشد، می‌توان نتیجه گرفت که تعلیق از نوع اول (تعلیق بر سند) است. 🔹 مراجعه به کتاب استبصار: با توجه به اشتراک تهذیب و استبصار در بسیاری از روایات، می‌توان به استبصار مراجعه کرد و سند روایت مورد نظر را در آنجا ملاحظه کرد. 🔶 تمثال و بررسی یک مورد در تهذیب الاحکام، سندی به این صورت آمده است: «عَلِيُّ بْنُ الْحَكَمِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْعَلَاءِ...». با توجه به اینکه شیخ طوسی نمی‌تواند بلاواسطه از علی بن الحکم روایت نقل کند، تعلیق در سند رخ داده است. برای بررسی نوع تعلیق، دو احتمال وجود دارد: 🔸احتمال اول: سند تعلیق بر سند قبل شده باشد. 🔸احتمال دوم: سند تعلیق بر مشیخه تهذیب یا فهرست شیخ شده باشد. 🔻با مراجعه به مشیخه تهذیب، مشخص می‌شود که طریقی به علی بن الحکم در آن وجود ندارد. با این حال، شیخ طوسی تصریح کرده است که برخی از طرق خود را که در مشیخه ذکر نکرده، در فهرست بیان نموده است و در فهرست، طریقی به علی بن الحکم ذکر شده است. بنابراین، احتمال دارد که تعلیق بر فهرست باشد، اما همچنان احتمال تعلیق بر سند قبل نیز وجود دارد. 🔻با مراجعه به کتاب استبصار، مشخص می‌شود که شیخ طوسی همین روایت را با سند کامل‌تری نقل کرده و سند را با احمد بن محمد آغاز کرده است. این نشان می‌دهد که در سند مورد نظر، تعلیق بر سند قبل صورت گرفته است و احمد بن محمد در صدر سند قرار دارد. 〽️ نتیجه‌گیری ✳️ بازسازی اسناد معلق در تهذیب الاحکام، فرآیندی پیچیده و چندوجهی است که نیازمند تسلط بر علم رجال، منابع حدیثی و روش‌های تحلیل متنی است. با استفاده از روش‌های مذکور و با رعایت احتیاط و دقت، می‌توان به ارزیابی دقیق‌تری از روایات مندرج در این اثر ارزشمند دست یافت. 📚طرائف 📚 برگرفته از یادداشت آقای مسعود عطارمنش #حدیث_شناسی #تهذیب_الاحکام #سند_شناسی #مشیخه #استبصار #تعلیق •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 💠 سبک نگارش کتاب تهذیب شیخ طوسی تصمیم داشته کتابی «فقهی استدلالی» در شرح کتاب مقنعه بنویسد؛ (۱) امّا پس از تألیف بخش زیادی از کتاب طهارت، از آن تصمیم برگشته و این رویکرد را پیش گرفته که بر پایه کتاب مقنعه، یک جامع حدیثی دربردارنده احادیث فقهی تألیف کند. (۲) 🔰شیخ طوسی روایات کتاب تهذیب را در قالب سه دسته کلّی آورده است: دسته اوّل: روایاتی که برای اثبات نظر خویش یا استادش در کتاب مقنعه، آورده است. دسته دوم: روایاتی که معارض با روایات دسته اوّل‌ هستند. دسته سوم: روایاتی که به عنوان شاهد جمع بین روایات دسته اوّل و دوم آورده است. ❇️ تغییر تصمیم شیخ طوسی سبب شد کتاب تهذیب از نظر سبک نگارش اسناد، دو بخش شود: بخش نخست: از آغاز کتاب تهذیب تا ابتدای «أبواب الزیادات في أبواب کتاب الطهارة» (تهذیب الأحکام: ج۱، ص۳۴۵) بخش دوم: از ابتدای همین بخش تا پایان کتاب. ————————————- ۱. تهذیب الأحکام: ج۱، ص۳. ۲. تهذیب الأحکام: ج۱۰، المشیخة، ص۴. مراحل تدوین و شیوه نگارش کتاب تهذیب، منحصر به این دو مرحله نیست؛ برای آشنایی بیشتر، ر.ک: مقاله «مصادر الشیخ الطوسي في کتابه تهذیب الأحکام». 📚کتاب استناد، ص۸۹-۹۰ #کتاب_شناسی #تهذیب_الاحکام #طوسی رحمة اللّه عليه •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135