ا ﷽ ا ✅ اسماعیل بن جعفر صادق علیه‌السلام 🔸 اسْماعیل‌ بْن‌ جَعْفَر، فرزندارشد امام‌ جعفر صادق‌ (علیه‌السّلام) که‌ خلفای‌ فاطمی‌ و امامان‌ اسماعیلی‌ وی‌ را جد خود و جانشین‌ بر حق‌ امام‌ صادق‌ (علیه‌السّلام) می‌دانند و اعتقاد به‌ امامت‌ او سرآغاز جدایی‌ شاخه اسماعیلیه‌ از شیعیان‌ امامی‌ است‌. 🔸 مادر اسماعیل‌، فاطمه‌ دختر حسین بن حسن ‌بن‌ علی بن ابی طالب‌ (علیه‌السّلام) بود. گفته‌ شده‌ است‌ که‌ امام‌ صادق‌ (علیه‌السّلام) در زمان‌ حیات‌ فاطمه‌ همسر دیگری‌ اختیار نکرد و به‌ همین‌ سبب‌، حدود ۲۵ سال‌ پیش‌ از ولادت‌ امام‌ کاظم‌ (علیه‌السّلام)، آن‌ حضرت‌ بجز اسماعیل‌ و برادرش‌ عبدالله‌ فرزند دیگری‌ نداشته‌ است‌. 🔸 برپایه آنچه‌ که‌ در بسیاری‌ از منابع‌ موجود، به‌ طرق‌ و اشکال‌ مختلف‌ روایت‌ گردیده‌ است؛ اسماعیل‌، موردعلاقه‌ و محبت‌ شدید پدر بوده‌ است‌. وی در منطقه‌ای‌ به‌نام‌ عُرَیض‌ در نزدیکی‌ مدینه‌ از دنیا رفت‌ و در گورستان‌ بقیع‌ تشییع‌ و مدفون گردید. 🔸 امام‌ صادق (علیه‌السّلام) پیش‌ از دفن‌ اسماعیل‌ بارها پوشش‌ وی‌ را کنار زده‌، و به‌ گونه‌ای‌ سعی‌ نموده‌ است‌ تا مرگ‌ اسماعیل‌ را برای‌ همگان‌ آشکار سازد. 🔸 ظاهرا جمعی‌ از شیعیان‌ و پیروان‌ امام‌ صادق‌ (علیه‌السّلام) به‌ امامت‌ اسماعیل‌ پس‌ از ایشان‌ اعتقاد داشته‌اند و آشکار نمودن‌ مرگ‌ اسماعیل‌ تنها برای‌ زدودن‌ این‌ تصور از اذهان‌ بوده‌ است‌. 🔸 آگاهی‌های‌ ما درباره زندگی‌ و فعالیت‌های‌ اسماعیل‌ اندک‌ است‌ و تنها برخی‌ روایات‌ پراکنده‌ که‌ بیش‌تر توسط کشّی‌ نقل‌ شده‌ است؛ درباره زندگی‌ اسماعیل وجود دارد. 🔸 مهم‌ترین‌ مطلبی‌ که‌ از آن‌ گزارش‌ها به‌ دست‌ می‌آید، این‌ است‌ که‌ اسماعیل‌ با برخی‌ از گروه‌های‌ افراطی‌ شیعی‌ و غالیان‌ که‌ رفتار و اعتقادات‌ آن‌ها با منش‌ و مشی‌ امام‌ صادق‌ (علیه‌السّلام) سازگار نبوده‌، ارتباط داشته‌، و امام‌ (علیه‌السّلام) نیز از این‌ روابط، آگاه‌، اما ناخشنود بوده‌ است‌. 🔸 شایان‌ ذکر است‌ که‌ ارتباط خطابیه‌ با اسماعیل‌ و دعوت‌ ایشان‌ به‌ امامت‌ وی‌ در بسیاری‌ از منابع‌ از جمله‌ منابع‌ اسماعیلی‌، امامی‌ و غیرشیعی‌ نقل‌ شده‌ است‌. 🔸علمای‌ امامیه‌ همواره‌ منکر وجود هرگونه‌ نص‌ بر امامت‌ اسماعیل‌ بوده‌اند. به‌ اعتقاد ایشان‌ از آن‌جا که‌ هیچ‌ نص‌ معتبری‌ درباره اسماعیل‌ نقل‌ نشده‌، و به‌ویژه‌ آنکه‌ وی‌ در زمان‌ حیات‌ پدر از دنیا رفته‌، بدیهی‌ است‌ که‌ قول‌ به‌ امامت‌ او پذیرفته‌ نیست‌. حتی‌ موارد بسیاری‌ وجود دارد که‌ امام‌ صادق‌ (علیه‌السّلام) صریحاً امامت‌ اسماعیل‌ را رد کرده‌ است‌. 🔸 به‌ گفته شیخ‌ مفید پس‌ از مرگ‌ اسماعیل‌ کسانی‌ از اصحاب‌ امام‌ صادق‌ (علیه‌السّلام) که‌ اعتقاد به‌ امامت‌ او داشتند، از اعتقاد خود دست‌ کشیدند، مگر گروه‌ اندکی‌ که‌ نه‌ از یاران‌ خاص‌ امام‌ (علیه‌السّلام) و نه‌ از راویان‌ حدیث‌ از امام‌ (علیه‌السّلام) بودند. 🔸 قابل‌ توجه‌ است‌ که‌ از اسماعیل‌ همچون‌ برادرش‌ عبدالله‌ افطح‌ هیچ‌ حدیثی‌ نقل‌ نشده‌ است‌. 📚 مطالعه کامل مقاله 👇 http://wikifeqh.ir/اسماعیل_بن_جعفر_صادق #رجال #اسماعیلیه #اسماعیل_بن_جعفر •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀 تفاوت سنت و فریضه ؟ 🖊استاد سیدجواد#شبیری سنت و فرض تفاوتهایی با هم دارند که برخی از آنها در روایات مصرح به است و برخی این گونه نیست : 1- فرض واجبی است که باید به نحو یقینی انجام شود مانند رکعت اول و دوم که شک در آن ها موجب بطلان است ولی سنت را با شک هم می توان راه حلهایی برای تصحیحیش پیدا کرد 2- سنت در برخی شرایط از وجوب می افتد ولی فرض ثابت است مثلا مسافر باید دو رکعت اول را بخواهد ولی دو رکعت دوم از عهده اش ساقط است. 3- ترک فریضه موجب بطلان است ولی ترک سنت می تواند اخلالی به عمل ایجاد نکند مانند ترک رکوع که باعث بطلان است ولی ترک قرائت که باعث بطلان نیست. 4- ممکن است با مجموعه قرائن این را استفاده کنیم که فرائض نسبت به سنن از اهمیت بیشتری برخوردار است و در تزاحم بین این دو باید فرض را مقدم کرد ؛ این فرق مورد تصریح روایات نیست . #فقه #فقهی #سنت #فریضه •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀رونمایی از سامانه هوش مصنوعی در حوزه علوم حدیثی 🔸 سامانه ثقات با تکیه بر بیش از ۳۰۰ هزار حدیث شیعی از فناوری‌های معنایی و یادگیری عمیق برای بهبود سرعت و دقت پژوهش‌های حدیثی استفاده شده است. 🔹 جستجوی سه زبانه لفظی و معنایی در متون احادیث، نمایش روابط احادیث مشابه به هم، تحلیل جامع احادیث از مهم‌ترین کاربرد‌های این سامانه هوشمند است که برای جامعیت هرچه بیشتر این سامانه از ۱۲۳ کتاب و ۵ هزار روایت و ۱۲۳ سند نیز استفاده شده است. 🔹مدیر حوزه‌های علمیه در آیین رونمایی از این محصول با تاکید بر ضرورت استفاده از این فناوری در ترویج حکمرانی اسلامی و تحقق تمدن نوین اسلامی گفت: تمامی نهاد‌های علمی و حوزوی باید از ظرفیت‌های هوش مصنوعی در ترویج معارف اسلامی بهره‌مند شوند.#هوش_مصنوعی 🔗 سامانه ثقات #حدیث_پژوهی #حدیث_شناسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀ششصد هزار جمله در شش جمله! 🔻600 هزار جمله‎ای که پیامبر(ص) در 6 بند به علی(ع) آموخت 🔸پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمود: اى على 600 هزار گوسفند مى‎خواهى یا 600 هزار دینار یا 600 هزار جمله؟ عرض کرد: اى رسول خدا! ششصد هزار جمله. پیامبر(ص) فرمود: [آن ] 600 هزار جمله را در شش جمله جمع (خلاصه) مى‎کنم. 1️⃣ هرگاه دیدی مردم به فضایل و مستحبات می‎پردازند، تو به کامل کردن واجبات بپرداز؛ 2️⃣ هرگاه دیدی مردم سرگرم دنیایند، تو سرگرم آخرت شو؛ 3️⃣و هرگاه دیدی مردم به عیب‎های دیگران می‎پردازند، تو به عییب‎های خودت بپرداز؛ 4️⃣و هرگاه دیدی مردم به آراستن دنیا می‎پردازند، تو به زینت دادن آخرت بپرداز؛ 5️⃣و هرگاه دیدی مردمی به زیادی عمل می‎پردازند، تو به خالص کردن عمل بپرداز؛ 6️⃣و هرگاه دیدی مردم به خلق متوسل می‎شوند، تو به خالق متوسل شو؛ 🔹قالَ النّبيُّ صلى الله عليه و آله : يا عليُّ ، تُريدُ سِتَّمِائةِ ألفِ شاةٍ ، أو سِتَّمِائةِ ألفِ دينارٍ ، أو ستَّمِائةِ ألفِ كَلِمةٍ ؟ قالَ : يا رسولَ اللّه ، سِتَّمِائةِ ألفِ كَلِمَةٍ . فقالَ صلى الله عليه و آله : اِجمَعْ سِتَّمِائةِ ألفِ كَلِمَةٍ في سِتِّ كَلِماتٍ ؛ يا عليُّ إذا رَأيتَ الناسَ يَشتَغِلُونَ بالفَضائلِ فاشتَغِلْ أنتَ بِإتمامِ الفَرائضِ ، و إذا رَأيتَ الناسَ يَشتَغِلُونَ بِعَمَلِ الدنيا فاشتَغِلْ أنتَ بعَمَلِ الآخِرَةِ ، و إذا رأيتَ الناسَ يَشتَغِلونَ بِعُيوبِ الناسِ فاشتَغِلْ أنتَ بِعُيوبِ نفسِكَ ، و إذا رَأيتَ الناسَ يَشتَغِلونَ بتَزيينِ الدنيا فاشتَغِلْ أنتَ بتَزيينِ الآخِرَةِ ، و إذا رَأيتَ الناسَ يَشتغِلونَ بكَثرَةِ العَمَلِ فاشتَغِلْ أنتَ بصَفوَةِ العَمَلِ ، و إذا رَأيتَ الناسَ يَتوسَّلُونَ بالخَلقِ فَتَوَسَّلْ أنتَ بالخالِقِ 📗المواعظ العدديّة ص293 #حدیث #مواعظ •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀آیا سوزاندن کاغذی که اسماء متبرک در آن است جایز است؟ 🔸 عنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْقَرَاطِيسِ تَجْتَمِعُ هَلْ تُحْرَقُ بِالنَّارِ وَ فِيهَا شَيْ‏ءٌ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ قَالَ لَا تُغْسَلُ بِالْمَاءِ أَوَّلًا قَبْلُ. 🔹 از ابو الحسن موسى «علیه السلام» پرسيدم: مقدارى ياد داشت باطله جمع مى‏شود، آيا مى‏توان با آتش سوزانيد با آن كه نام خدا در آن است؟ ابو الحسن گفت: نه. اول با آب بشوئيد. 📚الکافي: ج 2 ص 674 #حدیث #فقهی #اسماء_جلاله •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 📌مهربانی با زنان رسول خدا صلیالله علیه و آله فرمود: بهترین شما، نیکوکارترینتان با #خانواده‌اش است و من نسبت به خانواده‌ام نیکوکارترینم. 📚ابن سعد، طبقات الکبری، ج۸، ص۲۰۵. #حدیث #خانواده #همسرداری •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ❤️بگو دوستت دارم؛ نترس😍 رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اين سخنِ مرد به زن كه: «دوستت دارم» هرگز از #قلب زن بيرون نمى رود. 📚کلینی، الكافي، ج‏5، ص569؛ ج٨، ص٢٠٢. #حدیث #همسرداری •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀قابل توجه آقایان ! 🔸 رَسُولُ اَللهِ صَلَّى اَلله عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ : هِبَةُ الرَّجُلِ لِزَوْجَتِهِ تَزِيدُ فِي عِفَّتِهَا. 🍀 رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلم می فرمایند : هدیه شوهر به همسرش، عفت را در وی می افزاید. 📚من لايحضره الفقيه ج4 ص381 #حدیث #همسرداری •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀پاداش شاد کردن خانم‌هایی که به شما مَحرم‌اند 🔸...عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ جَعْفَرٍ اَلْجَعْفَرِيِّ عَنْ أَبِي اَلْحَسَنِ اَلرِّضَا عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: «إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَى اَلْإِنَاثِ أَرْأَفُ مِنْهُ عَلَى اَلذُّكُورِ وَ مَا مِنْ رَجُلٍ يُدْخِلُ فَرْحَةً عَلَى اِمْرَأَةٍ بَيْنَهُ وَ بَيْنَهَا حُرْمَةٌ إِلاَّ فَرَّحَهُ اَللَّهُ تَعَالَى يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ.» 🔹از امام رضا از رسول خدا (صلوات‌الله علیهما) نقل شده است: «به‌راستی که خداوند (تبارک‌وتعالی) نسبت به زنان از مردان دل‌سوزتر است. هیچ مردی نیست که شادی‌ای بر دلِ زنی که از محارم اوست، وارد کند، مگراین‌که خداوند (تعالی) در روز قیامت او را شاد گرداند.» 📚: الکافي، ج۶، ص ۶ #حدیث #همسرداری •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

امام صادق (علیه السلام): 🔹 أكْثَرُ الْخَيْرِ فِي النِّسَاءِ. 🔸 بیشترین خیر و خوبی در زنان است. 📚 وسائل الشیعه (باب النکاح) جلد ۲۰ صفحه ۲۴ #حدیث #زن #مادر #همسرداری •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀ثواب هدیه خریدن برای خانواده 🔻رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله: 🔸منْ‌ دَخَلَ‌ السُّوقَ‌ فَاشْتَرَى‌ تُحْفَةً فَحَمَلَهَا إِلَى عِيَالِهِ كَانَ كَحَامِلِ صَدَقَةٍ إِلَى قَوْمٍ مَحَاوِيجَ وَ لْيَبْدَأْ بِالْإِنَاثِ قَبْلَ الذُّكُور. ✍️هر کس وارد بازار شود و هدیه‌ای بخرد و آن ر ا برای خانواده خود ببرد، همانند کسی است که برای گروهی نیازمند، صدقه‌ای می‌برد و باید در دادن هدیه، از دختران شروع کند. 📚 الامالي (صدوق): ص۶۷۲. ‌ #حدیث #همسرداری #خانواده •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ♦️هفت توصیه کاربردی حضرت زهرا سلام‌الله علیها #حدیث #مواعظ حضرت #فاطمه_الزهرا سلام الله علیها •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀زمستان بهار مؤمن است امام صادق (علیه السلام): 🔹الشِّتَاءُ رَبِيعُ الْمُؤْمِنِ يَطُولُ فِيهِ لَيْلُهُ فَيَسْتَعِينُ بِهِ عَلَى قِيَامِهِ وَ يَقْصُرُ فِيهِ نَهَارُهُ فَيَسْتَعِينُ بِهِ عَلَى صِيَامِهِ. 🔸زمستان بهار مومن است که شبهایش بلند است برای عبادت و روزهایش کوتاه است برای روزه دار بودن. 📚 وسائل الشیعه (باب صیام) جلد ۱۰ صفحه ۴۱۴ #حدیث #مؤمن #نماز #روزه #شب_زنده_داری •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ✅ عوامل گرایش به تشیع در ایران 🔸 با این‌که اسلام در عصر خلافت خلیفه دوّم عمر، وارد ایران گردید، اما اکثریّت قریب به اتّفاق مردم ایران، شیعه هستند. 🔸 تاریخ تشیّع در ایران نشان می‌دهد که ایرانیان از قرن اوّل تا حدود قرن هفتم، به تدریج مرحله به مرحله، به تشیّع گرویده‌اند، و این گرایش، در هر مرحله عمیق و چشمگیر بوده است. 🔸 پیامبر (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم) در پرتو علم غیب از این واقعه خبر داد و فرمود: «اَسْعَدُ الْعَجَمِ بِالاسْلامِ اَهْلُ فارْسٍ؛ سعادتمند‌ترین انسانهای غیر عرب در رابطه با‌ (پذیرش) اسلام، ایرانیان هستند» و نیز فرمود: «اَعْظَمُ النّاسِ نَصِیباً فِی اِلاسْلامِ اَهُلُ فا‌ْْ‌ْرْسٍ؛ در میان مسلمانان، بیشترین بهره از اسلام، نصیب مردم ایران شد». 🔸 ایرانیان چهره یک آئین کامل و نجات‌بخش را در سیمای ملکوتی امام علی (علیه‌السّلام) و اولاد پاک او می‌دیدند، و از مخالفان آن‌ها ضدّ چنین آئینی را مشاهده می‌کردند. 🔸 به طور خلاصه می‌توان عوامل یازده‌گانه زیر را، ریشه‌های اصلی تحکیم و گسترش تشیّع در ایران دانست: 🔺عدالت‌خواهی ایرانیان و نقش جناب سلمان: در مرحله اسلام‌گرائی ایرانیان در نیمه نخست قرن اوّل، نقش سلمان چشمگیر بود . زیرا وی مدائن (پایتخت سابق شاهان ساسانی ایران) را مرکز نشر وتبلیغ اسلام، و پایگاه تشیّع قرار داده بود. 🔺عمل‌کرد امام علی (علیه‌السّلام): امامت پربار امام علی (علیه‌السّلام) در کوفه که مرکز رفت‌و‌آمد ایرانیان بود، و عدالت و محبّت‌های پرجذبه آن حضرت، و مبارزات او با تبعیضات نژادی، عامل مهم دیگری بود که ایرانیان را به سوی تشیّع علوی که‌ همان اسلام ناب بود، جذب نماید. 🔺نهضت امام حسین (علیه‌السّلام): نهضت امام حسین (علیه‌السّلام) و حادثه خونبار کربلا، جرقّه نوری بود که دل‌های آماده را به سوی حق، و آئین خاندان رسالت، که‌ همان تشیّع بود، سوق می‌داد. در این مرحله ایرانیان، از حکومتهای فاسد بنی‌امیّه، و عاملین تاسیس این حکومتها متنفّر شده و به سوی علویان و اهل‌بیت پیامبر (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم) متوجّه شدند. 🔺جنبش فرهنگی امام صادق (علیه‌السّلام): جنبش عظیم فرهنگی امام صادق (علیه‌السّلام) و تشکیل حوزه علمیّه چهارهزار نفری که هر کدام از آن‌ها مبلّغی ورزیده برای تشیّع بودند، مرحله دیگری برای پاشیدن بذر تشیّع در دلهای ایرانیان و... بود. 🔺مهاجرت شیعیان به قم: قم پایگاهی نیرومند برای مهاجران شیعه از عراق به مرکز ایران شده بود، و همین نقش مؤثّری در تحکیم و گسترش تشیّع در ایران داشت. 🔺حرکت امام رضا (علیه‌السّلام) به خراسان: حرکت پربار حضرت رضا (علیه‌السّلام) از مدینه به خراسان و نهضت فرهنگی او، با توجّه به تشیّع مامون (هفتمین خلیفه عبّاسی) و آزادی امام رضا (علیه‌السّلام) برای بحث و مناظره با علمای بزرگ اهل تسنّن، مرحله دیگری برای جذب ایرانیان به تشیّع بود. 🔺حرکت امام‌زادگان به سوی ایران: سرازیر شدن امام‌زادگان و بستگان خاندان رسالت، و شاگردان آن‌ها به عشق دیدار امام رضا (علیه‌السّلام) از حجاز به ایران، و پخش آن‌ها در نقاط مختلف ایران، و تماس آن‌ها با مردم، مرحله دیگری در تحکیم و گسترش تشیّع در ایران بود. 🔺وجود عالمان بزرگ شیعه: وجود علمای بزرگ شیعه ایرانی، مانند: شیخ کُلَینی، شیخ طوسی، شیخ صدوق، شیخ مفید و... که هر کدام استوانه‌ای نیرومند و متنفّذ برای اسلام و تشیّع بودند، نیز مرحله‌ای پربار برای گرایش ایرانیان به تشیّع و گسترش مذهب جعفری بود. 🔺حاکمان آل‌بویه: فرمانروایی آل‌بویه (دیالمه) که شیعه بودند، در قرن ۴ و ۵ نیز نقش مهم سیاسی و عقیدتی در تحکیم مبانی تشیّع داشت. 🔺تشیّع سلطان خدابنده: تشیّع سلطان خدابنده توسّط علاّمه حلّی در اوائل قرن هشتم، و رسمیّت یافتن مذهب جعفری در ایران، در همین عصر، گام وسیع و عمیقی در تثبیت و استواری و گسترش تشیّع در ایران بود. 🔺دولت صفویه: ظهور دولت صفویّه در قرن دهم و یازدهم، و نقش پادشاهان صفوی، تحت راهنمائی و پوشش علمای بزرگ و برجسته‌ای مانند: علاّمه مجلّسی، شیخ بهائی، میرداماد و... نیز نقطه عطفی در تاریخ تشیّع و گسترش و تحکیم آن در در ایران بود. http://wikifeqh.ir/مناظره_درباره_تشیع_ایرانیان📚 #تاریخی #تشیع #شیعه #ایران •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀شیخ مفید 💠ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان (۳۳۶ یا ۳۳۸-۴۱۳ ق) مشهور به شیخ مفید و ابن المعلم، متکلم و فقیه و از چهره‌های برجسته شیعه در جهان اسلام در قرن چهارم هجری قمری بود. 🔻گفته‌اند او فقیهی بود که روش جدیدی در اجتهاد ارائه نمود و متکلمی بود که در علم کلام بسیار متبحر بوده و مکتب کلامی شیعه را توسعه داد. ⭕️از جمله اساتید وی ابن‌ قولویه قمی، شیخ صدوق، ابن‌ ولید قمی، ابوغالب زراری و برخی از شاگردان او سید مرتضی علم‌الهدی، سید رضی، شیخ طوسی، نجاشی است. ✅از ایشان تالیفات بسیاری در علوم مختلف بر جای مانده که تا ۲۰۰ کتاب ذکر شده است. کتاب المقنعه در علم فقه، الارشاد در شرح‌حال‌ امامان شیعه و اوائل المقالات در علم کلام از آثار معروف او به شمار می‌رود. 🍂شیخ مفید در حرم امام جواد (علیه‌السّلام) پائین پای آن حضرت و نزدیک قبر استادش ابن‌ قولویه دفن شده است. 🌐 جهت مطالعه‌ی بیشتر، کلیک کنید. 🔗 wikifeqh.ir/شیخ_مفید #اعلام #رجال شیخ #مفید •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135