⚜️ سرمایه، سرمایه‌دار و سرمایه‌داری: تاملی بر مفاهیم و ابهامات (۱) ✍️ استاد مسعود درخشان 🔰 کلیات: 🔸حدود دو قرن است که واژگان «سرمایه»، «سرمایه‌دار» و «سرمایه‌داری» در مجامع علمی مغرب زمین مطرح است. 🔹 از همان ابتدا مباحثه و مناقشه در تعریف این واژگان شکل گرفت و شدت یافت. زیرا که صاحب‌نظران علوم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی با رویکردهای متفاوتی که مبتنی بر ایدئولوژی‌های متفاوت بود این مسئله را بررسی می‌کردند. از این رو نه تنها همگرایی در تعاریف حاصل نشد بلکه دیدگاه‌ها به دو دسته کاملا متمایز تقسیم شد: 1️⃣ آنان که متاثر از تعالیم آدام اسمیت بودند نظام سرمایه‌داری را مترادف با بازار آزاد یا «لیبرالیسم اقتصادی» می‌دانستند و 2️⃣ آنان که معتقد به سوسیالیسم به ویژه تعالیم مارکس بودند نظام سرمایه‌داری را پدیده‌ای تاریخی تعریف می‌کردند که بر مبنای « ارزش اضافی» در حوزه تولید شکل گرفته و به واسطه نزاع طبقاتی نهایتا واژگون خواهد شد ضمن آنکه بر اساس قانونمندی‌های ماتریالیسم تاریخی جامع خود را به جامعه بی طبقه کمونیستی خواهد داد. 🔸مناقشات طولانی در تعریف و ماهیت این سه مفهوم، اقتصاددانان جبهه لیبرالیسم اقتصادی را به این نتیجه رساند که بهترین راهکار برای پیروزی بر رویکرد مارکسیستی در این مسئله، حذف صورت مسئله است. 🔸✅ ازاین رو با تکیه بر تعالیم جونس و والراس در رویکرد ریاضی به تحلیل‌های اقتصادی، اقتصاددانان لیبرالیست که نخست تعداد آنان بسیار اندک بود و هم‌اکنون معارضان آنها بسیار اندک هستند، کوشیدند به تدریج از واژگان سرمایه‌دار و سرمایه‌داری کمتر استفاده کنند و به جای «سرمایه‌دار» اصطلاح «سرمایه‌گذار» و به جای «اقتصادی سرمایه‌داری» اصطلاح «اقتصاد علمی» یا «علم اقتصاد» را به کار برند و بر این نکته تاکید کنند که چون علم اقتصاد به لحاظ ماهیت و روش، ریاضی است پس فاقد مبانی ایدئولوژیک است. 🔸 بدین‌ترتیب، اقتصاددانان لیبرالیست توانستند اقتصاد سرمایه‌داری و نقدهای مارکسیستی به آن را به صورت مقوله‌ای در تاریخ اندیشه‌های اقتصادی بایگانی کنند. 🔰 مقدمه پروفسور مسعود درخشان بر کتاب سرمایه‌داری تالیف جفری اینگام و ترجمه دکتر سید احسان خاندوزی و علیرضا اشرفی احمدآباد #پروفسورـدرخشان #اندیشهـدرخشان ادامه دارد.... 💠 @QasdWay

ادامه از پست قبلی 🔸چرا در نشست امروز، هیچ یک از سخنرانان در خصوص رویکرد اسلامی به بانک‌ها، مطلقا اشاره‌ای به ضرورت حذف ربا در نظام بانکداری کشور نکردند؟ 🔸 می‌دانیم که ربا در ذات نظام بانکداری سرمایه‌داری لیبرال است. اگر این نکته را قبول داریم آنگاه صحبت از اصلاح عملکرد بانک‌های موجود در ایران بیهوده است زیرا این بانک‌ها تفاوت مبنایی با بانک‌های غربی ندارند. 🔸 من معتقدم که با آیین نامه و دستورالعمل نمی‌توان به بانک‌ها دستور داد که چه بکنند و چه نکنند بلکه قانونمندی بانک‌ها که براساس اصل ضرورت ربا شکل گرفته است، تعیین خواهد کرد که بانک‌ها چه می‌کنند و چه نمی‌کنند مگر آنکه این دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌ها مبنای ربوی این بانک‌ها را خدشه‌دار نکنند. 🔸 در رویکرد اسلامی به بانک، معیار باید برخورداری یکسان همه افراد باشد، اما این امر امکانپذیر نیست، بانک‌ها تسهیلات بانکی را به صاحبان تمکن منحصر می‌کنند. 🔸 چند سالی است که طرح ادغام همۀ بانک‌های دولتی و خصوصی را در یک بانک به نام بانک ملی مطرح کرده‌ام. چرا مراکز پژوهشی ازجمله مرکز پژوهش‌های مجلس یا مراکز پژوهشی در حوزۀ علمیۀ قم در این باره تحقیقی نکرده‌اند؟ من اصراری ندارم که پیشنهاد من اجرایی شود فقط تقاضا کردم که در این باره مطالعه کنید زیرا که بنده معتقدم ادغام همۀ بانک‌های رنگارنگ خصوصی و همۀ بانک‌های دولتی که رنگ و لعاب خصوصی گرفته‌اند در یک بانک دولتی به نام بانک ملی شرط لازم برای حذف ربا از سیستم بانکداری کشور است. 🔸اگر برخی پژوهشگران مؤمن و معتقد به اقتصاد سرمایه‌داری لیبرال دوست ندارند در این باره تحقیق کنند، حداقل دربارۀ این مسئله مطالعه کنند که آیا این بانک‌های متنوع خصوصی در خلال چندین سال از فعالیت خود توانسته‌اند مشکلی از مشکلات کشور را حل کنند؟ توجه شما را به این نکته جلب می‌کنم که بدون انجام مطالعات مبنایی در این گونه مسائل، نمی‌توان توصیه‌های سیاستی به حضرت آیت الله رئیسی پیشنهاد کرد. 🆔 @QasdWay

حضرت آیت‌الله خامنه ای خطاب به رئیس جمهور و اعضای دولت: هر جا که کارها را منوط به غرب و مذاکره با آن و آمریکا کردید ناموفق بودید و هر جا که بدون اعتماد به غرب، حرکت و از آنها قطع امید کردید موفق بودید و پیش رفتید. در خانه اگر کس است یک حرف بس است... 🆔 @QasdWay

🔸به گزارش خبرنگار مهر حمیدرضا مقصودی در نشست سیاست‌های اقتصادی پیشنهادی به دولت سیزدهم از نگاه اقتصاد اسلامی که امروز چهارشنبه ۶ مرداد برگزار شد درباره خروج کشور از بحران اقتصادی حاصل از کرونا گفت: در کشور آنقدر که به نظام درمان کرونا توجه شد به نظام اقتصاد کرونا و روش‌های خروج از بحران اقتصادی کرونا توجه نشد. 🔸وی افزود: کرونا ۱۰ دی ماه ۹۸ در چین و ۳۰ بهمن در ایران با دو ماه فاصله اعلام شد اما در این دو ماه هیچ تغییری در شاخص‌های اقتصاد کشور دیده نشد. 🔸مقصودی ادامه داد: اما وقتی کرونا به انتخابات ایران گره خورد و ضریب رسانه‌ای دریافت کرد شاخص‌های بورس دوبی، بازارهای منطقه و حتی لندن فرو ریخت. 🔸کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه همزمان با اعلام شیوع کرونا در چین، قیمت نفت تنها ۹ تا ۱۱ دلار سقوط کرد یادآور شد: اما پس از آنکه در ایران آغاز شیوع کرونا اعلام شد نفت به ۳۵ دلار سقوط کرد و سپس به ۲۰ دلار رسید و حتی برای دوره‌ای منفی شد. تا پایان دولت ترامپ نیز در بازه ۱۵ تا ۴۰ دلار باقی ماند که این نشان دهنده اهمیت اقتصاد ایران بر بازارهای جهانی است. البته در آن دوره درگیری تولید و فروش میان عربستان و روسیه برای مدتی بالا گرفت که در کاهش نرخ نفت بی تأثیر نبود. ادامه در پست بعدی 🆔 @QasdWay

ادامۀ دیدگاه‌های دکتر حمیدرضا مقصودی در نشست سیاست‌های اقتصادی پیشنهادی به دولت سیزدهم از نگاه اقتصاد اسلامی 🔸مقصودی به بسته‌های حمایتی کشورهای مختلف در دوره کرونا از اقتصادهای خرد و خانوار اشاره کرد و ادامه داد: بسیاری از کشورها ارقام بسیار بیشتری از کمک‌های دولت ایران به مردم در دوره کرونا توزیع کرده‌اند. مثلاً در ایران تنها ۲ میلیارد دلار مجموع کمک‌های کرونایی بود حال آنکه ژاپن و آمریکا به چند تریلیون دلار رسید. حتی کشورهای فقیر منطقه ما نیز ارقام بیشتری به مردم کرونا زده خود ارائه کردند. 🔸وی تاکید کرد: این نوع کمک‌ها عملاً پول پاشی بود ولی در هیچ یک از کشورها تورم ایجاد نکرد. بنابراین اینکه گفته می‌شود توزیع کمک‌های کرونایی به مردم سبب تورم شد صحیح نیست. اساساً آنچه در ایران به تورم می‌انجامد، انتظارات تورمی است. چرا که مرتباً با تکرار این موضوع که تورم در پیش است سیگنال‌هایی داده می‌شود و مرتباً با انتظارات تورمی دامن زده می‌شود. 🔸کارشناس اقتصادی با حمایت از فرایند توزیع کمک‌های نقدی افزود: تب اقتصاد ما رکود است که باید به سرعت درمان شود. راه آن نیز یکسان سازی دستمزدها، ایجاد خط فقر مساوی نسبی و اقداماتی از این قبیل است که می‌تواند آثار رکود را برطرف کند. 🔸وی یکی دیگر از راهکارهای درمان رکود را ایمن سازی محیط کسب و کار با استفاده از اعطای کمک‌های نقدی عنوان و اظهار کرد: همچنین نهادهای نظامی و امثال آنها می‌توانند با اقدامات جهادی وارد حوزه کشت و کار شوند بخصوص که در بخش کشاورزی به شدت با کمبود مواد غذایی در آینده روبرو هستیم و تا زمانی که کشت و کار رونق نگیرد سایه این کمبود رفع نخواهد شد. 🆔 @QasdWay

🔸دکتر علی سعیدی در نشست «سیاست‌های اقتصادی پیشنهادی به دولت سیزدهم از نگاه اقتصاد اسلامی» گفت: منشأ اصلی مشکلات ما که با تحریم شدت گرفته‌اند، به محدودیت در حوزه تجارت خارجی برمی‌گردد. تحریم‌ها با ایجاد محدودیت در تجارت خارجی، اقتصاد ما را تحت فشار قرار داد و راه‌حل مشکلات کشور را هم باید در تجارت خارجی جست‌وجو کرد. 🔸فروش نفت ما به میزان زیادی پایین آمده و حجم خیلی از مراودات تجاری ما کاهش پیدا کرده و اینها در حالی است که شوک خاصی در تجارت جهانی اتفاق نیفتاده است. اگر بخواهیم نگاه مجددی بر تجارت خارجی داشته باشیم باید نگاه سنتی را که پیشینه آن به زمان رضاخان برمی‌گردد، تغییر دهیم. در نگاه سنتی، ما نفت خام می‌فروختیم و هرآنچه کالای مصرفی نهایی نیاز داشتیم وارد می‌کردیم. این معادله الآن به هم خورده و ما باید طرح جدیدی را جایگزین آن کنیم. 🔸حدوداً پس از سال ۲۰۰۰، تجارت جهانی در دنیا به‌سرعت به سمت منطقه‌ای شدن پیش رفته است. درحال‌حاضر، سه منطقۀ تجاری عمده در جهان داریم: آمریکای شمالی، اروپا و آسیای شرقی. پیشنهاد مشخص ما به دولت منتخب آن است که با تشکیل بلوک جدید تجاری در منطقۀ غرب آسیا با محوریت ایران، جای پای مؤثر و پایداری را در عرصۀ تجارت خارجی پیدا کنیم. 🔸ما باید تجارت خارجی‌مان را با کشورهای منطقه از جمله ترکیه، روسیه و کشورهای نفتی حاشیه خلیج‌فارس گسترش دهیم. گره کور این مسئله، تجارت با کشورهای نفتی است چون آن‌ها تنها نفت دارند و ما هم مازاد نفت داریم. بنابراین، شکل‌گیری تجارت ما با آن‌ها نیازمند خرید نفت از آن‌ها و تبدیل آن به فراورده یا صادرات مجدد آن است. 🆔 @QasdWay

🔸 تحقق جهش تولید، علاوه‌بر تقویت زیرساخت بنیۀ تولیدی، نیازمند ورود هدفمند و برنامه‌ریزی ‌شدۀ محصولات تولیدی به بازارهای جهانی است. ساختار تجارت خارجی کشور باید به‌گونه‌ای باشد که از یک سو مواد خام و فناوری‌های مورد نیاز تولید داخلی را تأمین کند و از سوی دیگر تقاضای لازم برای تولیدات ایرانی را جلب کند. به بیان دیگر، تجارت خارجی می‌تواند سرعت جهش تولید و به تبع آن،‌ رشد اقتصادی و اشتغال را بسیار بیفزاید. همچنین نقش‌آفرینی مؤثر و گرفتن ابتکار عمل در عرصۀ تجارت جهانی باعث مصون‌سازی اقتصادی کشور در برابر تهدیدها و تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی می‌شود. 🔰 وضعیت موجود 🔹 طبق آخرین آمارهای منتشرشده، در سال ۱۳۹۷ بیش از ۶۰ درصد از صادرات کشور فقط نفت خام بوده است و بعد از آن محصولات پتروشیمی عمده‌ترین محصول صادراتی کشور بوده است. 🔰 برای مشاهده کامل مطلب به لینک زیر مراجعه نمایید: 📌 http://public.qasd.ir/articles/589#start 🆔 @QasdWay

⭕️ این صادرات کم‌تنوع به شرکای معدودی انجام می‌شود که در رأس آن‌ها چین و هند و ترکیه و امارات قرار دارند. 🔰 برای مشاهده کامل مطلب به لینک زیر مراجعه نمایید: 📌 http://public.qasd.ir/articles/589#start 🆔 @QasdWay

🔰 سومین نشست از سلسله نشست‌های مردمی سازی اقتصاد و اقتصاد مقاومتی ✳️ با عنوان مفهوم شناسی دولت مردمی 🔰 با ارائه ✅ دکتر محمد جواد شریف زاده، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) 📆 یکشنبه دهم مردادماه 🕰 ساعت 17 تا 19 به صورت مجازي 📌 vroom.um.ac.ir/ishm 🆔 @QasdWay