#مثالهای_قرآن 28
#مثل
#منافقان
🔅🔅🔅
💢مثَل #پشه 1
(إِنَّ اللَّهَ لاَیَسْتَحْیِی اءَن یَضْرِبَ مَثَلاً مَّا(23) بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا فَاءَمَّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ فَیَعْلَمُونَ اءَنَّهُ ا لْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَاءَمَّا الَّذِینَ کَفَرُواْ فَیَقُولُونَ مَاذَ آ اءَرَادَ اللَّهُ بِهَذَا مَثَلاًیُضِلُّبِهِی کَثِیرًا وَیَهْدِی بِهِی کَثِیرًا وَمَا یُضِلُّ بِهِی إِلا ا لْفَسِقِینَ) . (24بقره)
((خداوند از این که (به موجودات ظاهراً کوچکی مانند) پشه و حتی کمتر از آن ، مثال بزند ، شرم نمی کند . (در این میان ) آنان که ایمان آورده اند ، می دانند حقیقتی است از طرف پروردگارشان ، و امّا آنها که راه کفر را پیموده اند ، (این موضوع را بهانه کرده ، ) می گویند : منظور خداوند از این مثل چه بوده است ؟ ! (آری ، ) خدا جمع زیادی را با آن گمراه و گروه بسیاری را هدایت می کند ، ولی تنها فاسقان را با آن گمراه می سازد ! )) .
⏹جمعی از مفسّران از ((ابن عباس )) درباره شاءن نزول آیه فوق چنین نقل کرده اند :
هنگامی که خداوند در آیات گذشته پیرامون اوصاف منافقین ، دو مثال (آتش و باران ) را بیان کرد ، منافقین گفتند : خداوند برتر و بالاتر از این است که چنین مثالهایی بزند ، و به این طریق در ((وحی )) بودن قرآن اظهار تردید کردند . در این موقع ، آیه بالا نازل شد و به آنها پاسخ داد .
📚در #مثنوی ابیات ریبایی در باره آیه فوق آمده است
زد به لا یَسْتَحْیی آن شاه اجل
بر بعوضه اهل دنیا را مثل
پس به مافوقش که آن بال بقّ است
نیست ممنوع آن مثالی کز حقّ است
کافران گویند زان مقصود چیست
غیر دنیا و اهل آن مقصود نیست
یعنی این دنیا کم از بال بقّ است
نزد حقّ وان کس که او اهل حقّ است
هست مغبون آن که او بربال بقّ
قانع آمد شد حسود اهل حقّ
گمرهان را زان فزاید اشتباه
یافت زان اهل هدایت انتباه
زان یضِلُّ گفت سلطان نصیر
بهر قومی هم به یَهْدی کثیر
زان نشد گمره کس اِلاّ فاسقون
که بود آن قلب دونشان واژگون
فاسق از دنیا نگیرد جز وبال
هم فزایدشان ز قرآن بر ضلال
سرکش از رحمان و با شیطان خوشند
وَز دَمِ شیطانی اندر آتشند
شد صفات نفسشان غالب به قلب
گشتشان نور قبول از قلب سلب
بعدشان بر بعد ، از قرآن فزود
منظلم تر شد دل ظلمت نمود
👈🏾ادامه دارد...
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#مثالهای_قرآن 29
#مثل
🔅🔅🔅
💢مثَل #پشه 2
▫️ بعضی از مفسران گفته اند : هنگامی که در آیات قرآن ، مثالهایی به ((ذباب )) (مگس ) و ((عنکبوت )) نازل گردید ، جمعی از مشرکان این موضوع را بهانه قرار داده ، زبان به اعتراض گشودند و مسخره کردند که این چگونه ((وحی )) آسمانی است که سخن از ((عنکبوت )) و((مگس )) می گوید ؟ آیه فوق نازل شد و با تعبیراتی زنده به آنها جواب داد .
▫️ بعضی از مفسران می گویند ، تعبیر به ((یستحیی )) در آیه ، احتمال دارد در مقابل سخن کافران باشد که می گفتند : ((اءَما یَسْتَحْیی رَبُّ مُحَمَّدٍ اءَن یضربَ مثلاً بِالذُّبابِ وَالْعَنْکَبوُتِ ؛ آیا خدای محمّد شرم نمی کند که در کتاب خود به مگس و عنکبوت مثال بزند)) .
▫️ خداوند در جواب آنان فرمود : (إِنَّ اللَّهَ لاَیَسْتَحْیِی اءَن یَضْرِبَ مَثَلاً مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا ) . کافران و بهانه جویان خُردی پشه یا مگس را وسیله استهزای قرآن و اعتراض به آن قرار داده بودند ، در صورتی که :
⏪ اولاً :
در مثال مناقشه نیست ، آنهم مثلی که از ناحیه خدا صادر شود . زیرا همه کائنات مخلوق او هستند و برای او کوچک و بزرگ ندارد . ممکن است گاهی مصلحت در این باشد که به یکی از موجودات بسیار کوچک طبیعت ، همانند پشه و یا حتی کوچک تر از آن و یا کمی بزرگتر از آن مانند مگس و عنکبوت مثال بزند ، و گاهی به موجودات بزرگ .
⏪ ثانیاً :
هنگامی که گوینده درمقام ((تحقیر)) و بیان ((عجز)) و ناتوانی مدّعیان است ، بلاغت سخن ایجاب می کند که برای نشان دادن ضعف و زبونی آنان به موجودهای ضعیفی مَثَل بزند و آنها را از جهت ضعف به پشه ، مگس ، عنکبوت و امثال آن تشبیه کند . لذا در این گونه موارد ، اگر به جای این مثالهای کوچک ، از مثالهای بزرگی همچون آفرینش کواکب و آسمانهای پهناور استفاده شود ، بسیار نامناسب است و هرگز با اصول فصاحت و بلاغت سازگار نخواهد بود .
▫️ زمخشری می گوید : ((تعجب آور است از اینها که چگونه این مثلها را انکار کردند در حالی که مردم همواره به ((چهار پایان )) ، ((پرندگان )) ، ((مار و افعیهای زمین )) ، ((حشرات )) ، ((کرم )) و ((جانوران کوچک )) مثال می زنند و این گونه مثلها در میان عرب شهرنشین و بیابان گرد معروف است و آنان گاهی به حقیرترین چیزها مثل می زنند و می گویند:
اجمع من ذرّة : ((جمع کننده تر از مورچه )) ،
و اءجراءُ مِن الذّباب : ((و گستاخ تر از مگس )) ،
و اءسمع من قراد : ((و شنونده تر از میمون )) ،
و اءصرد من جرادةٍ : ((و ضعیف تر از ملخ (در مقابل سرما ، ) ))
و اءضعف من فراشة : ((و ضعیف تر از پروانه )) ،
و آکل من السوس : ((و خورنده تر از موریانه )) ،
▫️ و اعراب اگر بخواهند کسی را به پشه تشبیه کنند ، این گونه می گویند :
اءضعف من بعوضةٍ : ((ضعیف تر از پشه )) ،
وَ اءعزُّ مِنْ مُخّ البَعوض : ((نایابتر از مغز سر پشه )) .
👈🏾ادامه دارد...
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#مثالهای_قرآن 30
#مثل
🔅🔅🔅
💢مثَل #پشه 3
◽️علامه طبرسی به نقل از ((ربیع بن انس )) می گوید :
پشه تا وقتی که گرسنه باشد زنده است و همین که سیر و فربه شد ، می میرد . همچنین مردمی که این مثل در باره آنان زده شده است ، وقتی که همه چیز دنیا برایشان فراهم می گردد و موقع کامیابی فرا می رسد ، ناگاه دست حق گریبان آنها را می گیرد چنانکه خداوند می فرماید :
(فَلَمَّا نَسُواْ مَاذُکِّرُواْ بِهِی فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ اءَبْوَا بَ کُلِّ شَیْءٍ حَتَّیَّ إِذَا فَرِحُواْ بِمَآ اءُوتُوَّاْ اءَخَذْنَهُم بَغْتَةً . . . ) .
(( (آری ) هنگامی که (اندرزها سودی نبخشید و) آنچه را به آنها یادآوری شده بود فراموش کردند ، درهای همه چیز (از نعمتها) را به روی آنها گشودیم ؛ تا (کاملا) خوشحال شدند (و دل به آنها بستند) ؛ ناگهان آنها را گرفتیم (و سخت مجازات کردیم ) )) .
📝نکته ها :
☑️الف - معنای (فَما فَوْقَها) :
در این که منظور از کلمه (فَما فَوْقَها) چیست ؟ مفسران دو گونه تفسیر کرده اند : گروهی گفته اند منظور ((بالاتر از آن در کوچکی )) است ، زیرا آیه در مقام بیان کوچکی مثال است و برتری از این نظر می باشد .
بنا بر این معنای آیه چنین خواهد بود : (( (خداوند از مثال زدن ) به پشه و کوچک تر از آن (همانند بال پشه ) شرم ندارد)) .
▫️چنانکه از پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده که فرمود :
((إِنَّ الدُّنْیا لا تَعْدِلُ عِنْدَ اللّهِ بِجَناحِ بَعُوضَةٍ ؛ دنیا در نزد خدا به اندازه بال پشه ای ارزش ندارد)) .
▫️در حدیثی دیگر پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم می فرماید :
((لَوْ کانَتِ الدُّنْیاتَعْدِلُ عِنْدَاللّه جَناحَ بَعُوضَةٍ ما سقی کافِراً مِنْها شَرْبَةَ ماءٍ ؛ اگر دنیا پیش خدا به اندازه بال پشه ارزش می داشت ، هرگز به کافران قطره ای آب نمی داد)) .
▫️بعضی دیگر گفته اند : مراد ((بالاتر از نظر بزرگی )) است . در این صورت ، جمله (فما فوقها) به معنای ((مازاد علیها)) است ؛ یعنی خداوند از مثل به موجود کوچکی همچون پشه ابا ندارد ، چه رسد به موجود بزرگتر از آن مانند مگس و عنکبوت . خلاصه این که خداوند متعال برای ارشاد بندگان ، هم به موجودات کوچک مثال می زند و هم به مخلوقات بزرگ ؛ هر کدام بر طبق مقتضای حال و به تناسب موضوع .
👈🏾ادامه دارد...
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#مثالهای_قرآن 31
#مثل
🔅🔅🔅
💢مثَل #پشه 4
☑️ب - معنای اضلال الهی
🗓در جمله (یُضِلُّ بِهِ کَثیراً وَ یَهدی بِهِ کَثیراً) نیز ، میان مفسّران دو نظریه است : گروهی می گویند این جمله ، نقل گفتار کافران است که در اعتراض به مثلها می گفتند : ((خدا چه منظوری از این مثلها دارد که مایه تفرقه شده ، گروهی را به وسیله آن هدایت کرده ، و گروهی را گمراه ساخته است ؟ ! )) .
▫️جمعی دیگر از مفسّران احتمال داده اند که جمله مذکور سخن خدا باشد ، نه نقل گفتار کافران . در این صورت معنای آیه چنین خواهد بود که خداوند در جواب آنان که می گفتند : (ماذا اءَرادَ اللّهُ بِهذا مَثَلاً) ؛ ((هدف خدا از این مثلها چیست ؟ )) می فرماید : ((هدف این است که گروه زیادی را هدایت و گروه دیگری را گمراه می سازد ، ولی جز فاسقان گمراه نمی شوند)) .
▫️خلاصه این که خداوند به وسیله این گونه مثالها بندگانش را آزمایش می کند ، و در نتیجه مؤ منان درآن تفکّر واندیشه می کنند وهدایت می شوندوکافران وفاسقان چون وچرا و اعتراض می نمایند و گمراه می گردند ؛ یعنی آنچه که باعث گمراهی آنان شده ، کفر و فسق و لجاجت آنهاست ، نه این نوع مثالها .
▫️مثلاً : اگر کسی طلا یا نقره ای را برای آزمایش به کوره بیندازد و معلوم شود طلا یا نقره فاسد و قلاّبی بوده ، به او می گویند ، ((اءَفْسَدْتَ فِضَّتَکَ ؛ نقره ات را فاسد کردی )) . منظور این است که طلا و نقره ات در آزمایش ، بی عیار و قلابی از کار در آمد ، نه این که تو آن را فاسد کردی .
▫️همچنین اگر شتر کسی گم شود ، می گویند : ((فلانٌ اءضَلَّ ناقَتَهُ ؛ فلانی شترش را گم کرد)) . مراد این است که شترش گم شده است ، نه این که عمدا و از روی قصد آنرا گم کرده است .
با توجه به دو مثال فوق ، معنای (یُضِلُّ بِهِ کَثیراً) این است که چون کافران و فاسقان کفر و فسق پیشه کرده اند ، خداوند هم عنایت خاصّ و دستگیری ویژه اش را از آنان بر می دارد و به حال خود رهایشان می سازد .
◽️به قول شاعر :
راه هست و چاه و دیده بینا و آفتاب
تا آدمی نگاه کند پیش پای خویش
چندین چراغ دارد و بیراهه می رود
بگذار تا بیفتد و بیند سزای خویش
👈🏾ادامه دارد...
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
#مثالهای_قرآن 32
#مثل
🔅🔅🔅
💢مثَل #پشه 4
☑️ج - تابلوی حشره شناسی
◽️از امام صادق علیه السّلام روایت شده است که فرمود :
((علّت این که در قرآن به پشه مثال زده شده این است که خداوند تمام آنچه را که در جثّه بزرگ فیل آفریده ، در بدن این حشره کوچک نیز قرار داده به اضافه دو عضو دیگر (که در پشه وجود دارد و فیل فاقد آن است و آن دو عبارتند از : شاخکها و بالها) )) .
▫️خداوند می خواهد با این مثال ظرافت آفرینش را برای مؤ منان بیان کند ، تفکّر در باره این موجود ظاهراً ضعیف که خدا آن را شبیه فیل آفریده است ، انسان را متوجه عظمت آفریدگار می سازد . برای اینکه خرطوم پشه همانند خرطوم فیل ، تو خالی است و با نیروی مخصوصی خون را به خود جذب می کند ؛ این لوله ظریفترین سرنگهای دنیاست و سوراخ درون آن فوق العاده باریک است .
▫️بعضی از محققان می گویند : ((نیش پشه همانند متّه ای است که وقتی آن را در بدن انسان یا حیوانات فرو می برد ، در هر ثانیه سه هزار بار می گردد ! درست مثل این که به یک دستگاه فشار قوی برق متّصل است و در یک چشم به هم زدن مقدار لازم از خونی که روزی اوست ، از بدن می کشد ! )) .
((خدا نیروی جذب و دفع و هضم و همچنین دست و پا و گوش مناسب به او داده ، بالهایی به او مرحمت کرده تا در طلب غذا پرواز کند ، این بالها آنچنان به سرعت بالا و پایین می شود که حرکت آن با چشم قابل رؤ یت نیست ، این حشره به قدری حسّاس است که به مجرّد تکان خوردن چیزی ، احساس خطر می کند و به سرعت ، خود را از منطقه خطر دور می سازد و عجب این است که در عین ناتوانی بزرگترین حیوانات را عاجز می کند)) .
◽️صاحب تفسیر ((کشف الاسرار)) می گوید : ((پیل و شیر و نهنگ و مار و کژدم ازو گریزان و بر حذر)) .
نویسنده کتاب ((اسراری از زندگی حیوانات )) می نویسد : ((حشره شناسان تا کنون برای پشه ها سه نوع صدا و سخن تشخیص داده اند ، صدای خشم ، صدای کمک و صدای طلب معشوق .
▫️دانشمندان آمریکایی برای از بین بردن پشه های موذی صدای جنس نر آن را به هنگامی که ماده را به سوی خود می طلبد ، ضبط کرده و در نقاط معیّنی پخش می کنند . وقتی پشه های ماده در اطراف دستگاه پخش صدا که ((زبان پشه )) نامیده شده ، جمع می شوند آنها را به وسیله ((دِدِتِ)) یا سمهای دیگر معدوم می نمایند .
تقلید از سخن پشه های نر و آواز آنها برای گرد آوردن پشه ها از سمپاشی مزارع و کشتزارها بهتر و به صرفه تر است ، زیرا سم تنها حشره موذی را از بین نمی برد بلکه میلیونها حشره مفید مانند ((زنبور عسل )) را نیز نابود می سازد و از میزان میوه ها و حبوبات هم می کاهد زیرا حشرات به لحاظ گرده افشانی و تلقیح گلها میوه ها را فراوان می کنند .
از طرف دیگر هزینه سمپاشی مزارع خیلی بیشتر و سنگین تر از سمپاشی اطراف دستگاه پخش صدای پشه می باشد)) .
▫️به طور کلّی مطالعه در جهان حشرات و آگاهی از آیات و دقایقی که در آفرینش آنها به کار رفته ، یکی از مهمترین رشته های دانش بشر است .
در دنیای کنونی ، دانشکده های حشره شناسی در سراسر کشورهای پیشرفته بسیار است .
اسلام در چهارده قرن قبل با مثل زدن به پشه ، مگس و عنکبوت و نامگذاری بعضی از سوره های قرآن مجید به اسم بعضی از حشرات ، مانند نحل (زنبور) و نمل (مورچه ) ، در حقیقت تابلو ((حشره شناسی )) را بالابرده و افکار پیروان خود را به مطالعه در آفرینش حیرت زای حشرات جلب کرده است .
◽️در تاریخ نوشته اند که : طغیان و سرکشی ((نمرود)) به حدّی رسیده بود ، که با کمال گستاخی به جنگ با خدا برخاسته و لشگر انبوهی را برای این نبرد آماده کرده بود ! خداوند متعال پشه های کوچکی را به جنگ آنان فرستاد و لشگر او را از پای درآوردند و پشه ای هم به درون مغز نمرود رفت و پس از چهل روز شکنجه و ناراحتی ، سرانجام توسط این پشه کشته شد ؛ ( . . . فَاعْتَبِرُواْیا اءُوْلِی الاَْبصارِ).
((شعبی را پرسیدند که هیچ چیز از حکمت خالی نیست در آفرینش آن ، در این پشه و عنکبوت آفریدن چه حکمت است ؟ جواب داد که حکمت اندر آفرینش آن اگر خود آن بودی که نمرود طاغی به پشه ای هلاک کرد و مصطفی را به خانه عنکبوت که بر در غار ساخت از دشمن برهانید اگر همین بودی حکمت اندر آفرینش آن ، کفایت بودی )) .
👈🏾ادامه دارد...
🔅تفسیر و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom
آفرینش نشانه های الله
شگفتی های آفرینش #مگس و #پشه
👈« نکات ارزنده مذهبی اجتماعی در صفحه قرآنی #رحیق لطفاً همراه ما باشید»
@rahighemakhtoom