✅ #روش_گرایشی (إتّجاهی)؛ روشی نوین در #بررسی_اقوال 🔹در خرده‌فرایند بررسی اقوال، برخی به ذکر تمامی اقوال، بعضی به ذکر شماری از اقوال با ضابطه‌ای روشن یا بدون آن و عده‌ای به ذکر اقوال فقیهان مهم معاصر می‌پردازند. 🔹یکی از روش‌های دیگر که در بررسی اقوال، مورد استفاده شماری از فقیهان قرار گرفته است، روش #گرایشی یا إتّجاهی است. 🔹در این روش، اقوال بر اساس عناصر مشترک رویکردی، به دو یا چند گرایش و رویکرد مختلف تقسیم می‌شوند. با دسته‌بندی اقوال ذیل گرایش‌ها و رویکردهای کلان، نگاه نظام‌مندتری به مسئله صورت می‌گیرد. 🔹#شهید_صدر از پیشتازان این روش بود و در این باب واژه #اتجاه را به کار می‌بست. ایشان به جای پرداختن به اقوال و ذکر همه یا برخی از آنها، به طور غالب به بررسی اتجاهات یا گرایش‌ها و رویکردهای موجود در مسئله می‌پرداخت. 🔹این روش، بسیار نتیجه‌بخش‌تر و به #منهج_اجتهاد نزدیک‌تر است و در عین حال، فرصت زمانی کمتری می‌طلبد؛ در مقابل، #قول‌محوری در درس خارج، باعث دشوارتر شدن کار و حصول دستاوردهای کمتر می‌شود. (کتاب درس خارج و گام‌های اجتهاد، استاد مبلغی، ص ۲۱۳-۲۱۴، با تلخیص و تصرف) #خرده‌فرایند_بررسی_اقوال 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ روش‌شناسی #بررسی_اقوال 🔹بررسی اقوال یکی از نخستین گام‌های اجتهاد در یک مسئله است. نکات روش‌شناختی بررسی اقوال را می‌توان عمدتا شامل موارد ذیل دانست: ▫️▫️▫️▫️▫️ 🔸🔸الف. روش #کشف_اقوال روش‌های کشف اقوال را می‌توان به دو گونه آرمانی و واقعی تقسیم کرد: 🔹گونه #آرمانی، آن است که پیشنهاد می‌شود منابع کثیری از شیعه و سنی برای هر مسئله فقهی دیده شود. 🔹گونه #واقعی روشی است که در آن منابع محدودتری دیده می‌شود و توسط بسیاری از مجتهدان به کار می‌رود. 🔹(می‌توان از گونه غیرفنی کشف اقوال نیز یاد کرد که در آن پژوهشگر صرفا کتاب فقهی برخی از متاخرین را ملاحظه و اقوال را از آن منبع ثانویه نقل می‌کند؛ امری که در یک پژوهش علمی، جز در شرایط خاص، روا نیست). 🔹گذشته از شناخت منابع مراجعه برای کشف اقوال، نکته دیگری که باید در مرحله کشف اقوال در نظر داشت آن است که بدانیم بر اساس چه منطقی باید به جستجوی اقوال پرداخت؟ مثلا آیا به سراغ #مشاهیر باید رفت یا منطق دیگری مانند مراجعه به #مکاتب مختلف فقهی و امثال آن را باید در نظر داشت؟ ▫️▫️▫️▫️▫️ 🔸🔸ب. روش #گزارش_اقوال پس از کشف اقوال،‌ گام دیگر گزارش اقوال است. در گزارش اقوال شاهد دو روش اصلی هستیم: 🔹روش نقل #اقوال_فقهای_بزرگ که امری رایج است و روش #إتجاهی (رویکردی) که از سوی شهید صدر به کار می‌رفت. 🔹در روش اتجاهی، اقوال موجود به چند رویکرد تقسیم می‌شود و به جای نقل اقوال متکثر فقها، آن اقوال به چند رویکرد متمایز تقسیم می‌شود. این روش در کتاب غنای آیت الله خامنه‌ای نیز به کار رفته است. ▫️▫️▫️▫️▫️ 🔹یادداشت مرتبط: استاد مبلغی: ضعف روش مراجعه به اقوال در درس خارج 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 http://eitaa.com/joinchat/2917400596Cb97bc66604