سوگیریهای شماره (۲۲)
💠هم پوشانی گرایی💠
#هم_پوشانی_گرایی (Shared information bias) نوعی #سوگیری_شناختی است که اعضای جمع تمایل دارند بیشتر درباره موضوعاتی که برای همه آشناست گفتگو کنند و کمتر برای موضوعاتی وقت صرف کنند که برخی اعضا از آن آگاهی ندارند.
به زبان ساده، همپوشانیگرایی گرایش به صحبت درباره اطلاعات مشترک جمع است.
همپوشانیگرایی میتواند پیامدهای زیانباری در تصمیمگیریهای گروهی داشته باشد.
وقتی اعضای جمع اطلاعاتی را که بقیه ندارند به اشتراک نمیگذارند، نمیتوان انتظار داشت تصمیمات کاملاً آگاهانه اخذ شوند.
مثال:
شاهرخ و دوستانش تصمیم میگیرند پس از اتمام کار بروند سینما. موعدش که فرا میرسد قرار میشود جمع تصمیم بگیرد چه فیلمی تماشا کنند. همه خستهاند و هر چه تصمیمگیری به درازا بینجامد زمان نیز از دست میرود. یکی فیلمی را پیشنهاد میکند و بیشتر جمع موافقت خودشان را اعلام میکنند.
شاهرخ قبلا آن فیلم را دیده است و به نظرش فیلم بدردنخوری است. برخیها در این مرحله نظرشان را آشکارا اعلام میکنند. شاهرخ ترجیح میدهد به خاطر جمع چیزی نگوید. دلیل این امر گیرافتادن در دام همپوشانیگرایی است.
در مثال بالا هیچگاه جواب درست و قطعی برای اینکه چه فیلمی را تماشا کنیم وجود ندارد. بحثِ سلیقه است.
اما شاهرخ میتوانست نظرش را بیان کند.
وقتی پای توافق جمع در میان باشد احتمال همپوشانیگرایی بالاتر میرود.
گارولد استاسر، استاد روانشناسی دانشگاه میامی در اوهایو، و ویلیام تایتِس، استاد روانشناسی دانشگاه فنی آرکانزاس، در پژوهشی مشترک در سال ۱۹۸۵ نشان دادند که افراد وقتی در یک گروه قرار میگیرند بیشتر تمایل دارند در گفتگو همپوشانی کنند با اینکه طبیعتاً گفتگو درباره اطلاعاتی که دیگران از آن بیخبرند روشنگرتر است.
همپوشانیگرایی زمانی که قرار است جمع درباره موضوعی قضاوت کند و به توافق نهایی برسد شدت میگیرد.
یک دلیل میتواند محدودیت زمان باشد. فرد ترجیح میدهد ساز مخالف نزند تا قضیه سریعتر جمع شود.
برعکس اگر تمرکز جمع رسیدن به بهترین تصمیم ممکن و محدویت زمانی کمتر باشد، هر کس راحتتر نظرش را بیان میکند.
تصمیمگیری جمعی دشواریهای خاص خود را دارد. دلیل عمده دیگری که باعث همپوشانیگرایی میشود اضطراب ناشی از بیان نظر متفاوت در جمع است.
بیشتر افراد از اینکه مخالف جمع شناخته شوند بیزارند.
به علاوه حرف زدن در جمع عدهای را سراسیمه میکند.
اعضای یک جمع به شهرتشان در میان دیگران اهمیت میدهند و دوست ندارند به آبروشان لطمهای وارد شود.
وانگهی آنها گمان میکنند با بیان نظر مخالف ممکن است پیوندهای عاطفیشان با دیگران در خطر قرار بگیرد.
در نتیجه اطلاعاتشان را گزینشی با دیگر اعضای جمع در میان میگذارند.
تحقیقات متعددی نشان میدهند که هر چه اعضای یک جمع اطلاعات بیشتری را با دیگران در میان بگذارند تصمیمات گروهی بهتر و موفقتری اخذ میشود.
راهکارهای مهمی که به این امر کمک میکند عبارتند از:
🔹اختصاص زمان بیشتر به بحث وگفتگو درباره تصمیم جمعی
🔹 اجتناب از بحثهای کلی
🔹اهمیت دادن به تنوع نظرات و گفتگو درباره موضوعات جدید برای اجتناب از تکرار
با به کارگیری این راهکارها و با تمرین بردباری در برابر نظرات مخالف و منتقد میتوان امیدوار بود فرد دیگر مجبور نباشد برای رسوا نشدن همیشه همرنگ جماعت باشد. گوناگونی رنگها به زیبایی گروه میافزاید.
💠سوگیریهای شناختی💠
۱۲ سوگیری دوم
با کلیک روی نام هر #سوگیری_شناختی توضیحات بیشتر و مثال مربوط ، همراه با لینک مغالطات مربوط به (و ناشی از ) این سوء گیری ها را مشاهده خواهید کرد.
3⃣1⃣- پیوند انگاری
پیوندانگاری (Illusory correlation) پدیدهای است که ذهن خیال میکند پدیده الف به پدیده ب ربط دارد در حالی که در واقعیت بین آن دو پدیده ارتباطی معنادار وجود ندارد.
4⃣1⃣-منفینگری
منفینگری (Negativity bias or effect) نوعی #سوگیری_شناختی است که ذهن وزن بیشتری برای اخبار و اطلاعات منفی قائل میشود ، حتی اگر نسبت اطلاعات منفی و مثبت یکسان باشد.
5⃣1⃣-اثر شترمرغ
#اثرشترمرغ (Ostrich Effect) نوعی سوگیری شناختی است که ذهن مایل است از برخی مسائل دائماً چشمپوشی کند و اصطلاحا خودش را قایم کند.
در این گونه مواقع فرد ترجیح میدهد سرش را مثل کبک زیر برف پنهان کند.
در پژوهشهای مدیریت منابع انسانی این سوگیری شناختی به شکل "صلح کل بودن" خود را نشان میدهد.
6⃣1⃣-نتیجه نگری
#نتیجهنگری (Outcome bias) نوعی سوگیری شناختی است که ذهن وقتی برای تصمیمگیری به قضاوت مینشیند به جای آنکه کل فرایند تصمیمگیری و کیفیتش را مد نظر قرار دهد فقط به نتایج تصمیم اهمیت میدهد.
♦️گاهی اوقات نتایج یک تصمیم ، خوب از آب درمیآید در حالی که خود تصمیم لزوما خوب نبوده و برعکس
گاهی اوقات نتایج یک تصمیم ، بد از آب درمیآید در حالی که خود تصمیم لزوما بد نبوده♦️
7⃣1⃣-اعتماد به نفس کاذب
اعتماد به نفس کاذب (Overconfidence effect) نوعی سوگیری شناختی است که اطمینان فرد به داوریهایش فراتر از دقت عینی آن داوریها است.
8⃣1⃣-نوآوری گرایی
نوآوریگرایی (Pro-innovation bias) نوعی سوگیری شناختی است که فرد برای فواید یک محصول جدید بیش از اندازه ارزش قائل میشود.
در حالی که به محدویتهای همان محصول اهمیتی نمیدهد.
از این منظر فرد میپندارد کل جامعه باید نوآوری را بدون هیچ محدودیت و قیدی بپذیرد.
9⃣1⃣تازگی انگاری
#تازگی_انگاری (Recency illusion) نوعی سوگیری شناختی است که طی آن ذهن وزن بیشتری برای اطلاعات تازه قائل میشود تا دادههای قبلی.
تجربه تازگیانگاری برای هر کسی آشناست.
0⃣2⃣ادراک گزینشی
#ادراک_گزینشی (Selective perception) نوعی سوگیری شناختی است که ذهن هر آنچه را درست میپندارد دریافت میکند و هر چه را مخالف پندارد نادیده میگیرد.
در این فرایند فرد اطلاعات را گزینشی دریافت میکند.
به زبان ساده فرد تصویر را آن طور که دوست دارد میبیند نه آن گونه که واقعاً هست.
1⃣2⃣-خودخدمت گرایی
#خودخدمت_گرایی (Self-serving bias) نوعی #سوگیری_شناختی است که ذهن موفقیت رابه خود فرد وتواناییاش نسبت میدهد و شکست را به عوامل بیرونی..
2⃣2⃣-هم پوشانی گرایی
#هم_پوشانی_گرایی (Shared information bias) نوعی #سوگیری_شناختی است که اعضای جمع تمایل دارند بیشتر درباره موضوعاتی که برای همه آشناست.
3⃣2⃣-دوام نگری
#دوام_نگری (Survivorship bias) نوعی #سوگیری_شناختی است که ذهن فقط نمونههای موفق یک پروسه را در نظر میگیرد و در نتیجه در داوری موقعیت ، خطا میکند.
4⃣2⃣-بردباخت انگاری
#بردباخت_انگاری (Zero-sum bias) نوعی سوگیری شناختی است که ذهن یک موقعیت را یک بازی میپندارد که گویی در آن بردِ یکی یعنی باخت دیگری.
#علوم_شناختی
#تفکرنقاد
#روانشناسی