افشار: *بررسی مبانی افشاگری* آیا حق داریم ظلم را فریاد کرده و علیه ظالم، جهت دادخواهی یا انتقام از او، پیش از اثبات در محاکم قضایی دست به افشاگری بزنیم؟ شرعاً مجاز است یا خیر؟ با رجوع به آیات قرآن به دو آیه کلیدی برمی‌خوریم که گویا افشاگری علیه ظالم را مجاز میداند «لَّا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَن ظُلِمَ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا؛ ﺧﺪﺍ ﺍﻓﺸﺎﻱ ﺑﺪﻱ ﻫﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﻭﺳﺖ ﻧﺪﺍﺭﺩ ، ﺟﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺳﺘﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺧﺪﺍ ﺷﻨﻮﺍ ﻭ ﺩﺍﻧﺎﺳﺖ» و نیز آیه «و لمن انتصر بعد ظلمه فاولئک ما علیهم من سبیل؛ بی‌شک کسانی که پس از ستم دیدن یاری طلبند ( یا: انتقام گیرند) جایی برای بازخواست و سرزنش آنان نیست.» اهمیت آیات یاد شده در این است که عدالتخواهی پارتیزانی را نه تنها مجاز بلکه پشتوانه رسیدن و مانایی امر عدالت اجتماعی دانسته و در مقابل اهمال‌کاری دیوان‌سالاری یا تبدیل شدن به ماشین تولید ناعدالتی به دلیل تعارض منافع سدی از نظارت مردمی ایجاد میکند که به قدرت تکیه نداده و یاری گر امام امت میگردد. قاعده‌ای قرآنی و فقهی که گستره آن محدود به روابط فردی یک فرد به عنوان «ظالم» و فرد دیگر به عنوان «مظلوم» محدود نمی‌گردد. زیرا نه ظلم محدود به موضوعی خاص است و نه مظلوم محدود به شخص یا گروه یا جامعه یا کشور و یا حتی دین و مذهبی خاص است و نه ظالم در عنوان و جایگاه خاصی تعریف شده است. ظالم ممکن است یک فرد عادی یا یک مسئول در هر رده یا دستگاه یا جریان یا حکومت یا یک کشور، و از هر دین و قوم و طبقه‌ای باشد. چنان که شکایت بردن و فریاد برآوردن و بدگویی و افشاگری درباره رفتار ظالمانه می‌تواند با گفتن و نوشتن و هر آنچه که ابزار برای تظلم عمومی است باشد؛ نیز می‌تواند به صورت فردی یا گروهی باشد؛ چه همه افراد آن گروه خود مظلوم باشند و ستم مشترکی بر آنان رفته باشد و چه به درخواست مظلومان دیگر شتافته و در نشان دادن ظلم ظالم و رساندن صدای آنان به دیگران به کمک آنان بروند. در این زمینه فقهاء از جمله شیخ انصاری ذیل موارد جواز غیبت به این موضوع پرداخته و غیبت مظلوم از ظالم را مجاز میدانند اما اینکه آیا فقط در نزد قاضی مجاز است یا در هر جایی که امید به یاری رساندن وجود دارد یا نه حتی در جایی که امید به یاری نیست و تنها برای انتقام از ظالم است مجاز است نظرات متفاوت است. حضرت امام خمینی(ره) در این زمینه میفرمایند آیه اول با شرطی پذیرفته است(استثناء متصل باشد) اما در مورد آیه دوم بیان داشته‌اند که انتصار چه به معنای طلب یاری باشد و چه معنای انتقام گرفتن در هر رو صورت و با توجه به اطلاق آیه می‌توان چنین نتیجه گرفت که افشای ظلم ظالم مجاز است و مشروع نکته قابل توجه دیگر در سخن امام‌خمینی پاسخ به این شبهه است که اگر جایز باشد مظلوم خود درخواست کمک کند و از ظالم انتقام گیرد، موجب هرج و مرج می‌شود و والی و قاضی برای همین نصب شده‌اند که داد مظلوم را بستانند و به او کمک کنند و امور جامعه را نظم بخشند؛ با این حال چگونه مردم خود می‌توانند اقدام کنند؟ «ربّما یقال: إنّ تجویز الانتصار و الانتقام للمظلوم بنفسه من الظالم یوجب الهرج و المرج، و إنّما نصب الوالی و القاضی للانتصاف و الانتصار و تنظیم أمور الناس، و معه کیف یطلق ذلک للناس بأنفسهم؟» اما ایشان این تحلیل و برداشت را سست و مخالف اطلاق آیه و بلکه آن را مخالف برداشت و تحلیل درست می‌داند و موارد چندی مانند آن را شاهد می‌گیرد که در شرع واقع شده است؛ مانند جواز تقاصّ در طلب، جواز دفاع از جان و مال و آبرو، و دفع کسی که به خانه شخص سر کشیده است. ایشان برای تاکید بر جواز و اینکه با وجود دلیل نباید با چنین وجوهی آن را مستبعد شمرد، می‌افزاید: آیا ممکن است به کسی که آبرو و مال وی مورد هجوم دزد قرار گرفته، گفته شود او باید دست نگه دارد و جایز نیست مهاجم را دفع کند، اما بعد از آنکه مهاجم هر کاری خواست کرد به مظلوم گفته شود: می‌توانی به محاکم صالحه شکایت کنی؟! «فهل ترى من نفسک وجوب القعود عن دفع السارق المهاجم على عرض الرجل و ما له و عدم جواز دفعه ثمّ بعد فعله ما فعل یقال للمظلوم: لک الرجوع إلى المحاکم الصالحه؟ _________ #رضا_افشار ١۴٠١/۵/۵ https://eitaa.com/joinchat/37748836C96ec918ba1 #افشاگری #عدالتخواهی #شفافیت #نظارت_مردمی #وحید_اشتری

🔺آقای رئیسی، عدالت تضمین می‌خواهد! گاهی گمان میکنیم که اگر مجلس قانون گذاری انقلابی باشد، دولت و مجریان هم انقلابی باشند دیگر نباید نگران عدالت اجتماعی بود، یا دست کم این بهترین حالت ممکن برای پیاده‌سازی عدالت است لکن اشتباه میکنیم در این صورت هم یک پای عدالت لنگ است! چرا؟ چون "عدالت اجتماعی بر سه پایه استوار است، پایه اول قوانین عادلانه است... پایه دوم، نیروی اجرا کننده این قوانین است ... بهترین قوانین، اگر مجریان شایسته‌ای نداشته باشد، همشه معطل خواهد ماند. ... در این دو پایه تقریبا بحثی میان صاحب نظران نیست؛ یعنی همه طرفداران عدل اجتماعی می‌پذیرند که برای اجرای عدالت، احتیاج به قوانین عادلانه و مجریان با تقواست. اما نکته بسیار مهم، در مورد پایه سوم اجرای عدالت است و آن مردم‌اند. ... اسلام میگوید مردم باید به حقوق خود واقف باشند. اگر مردم به حقوق خود واقف شدند، آن حقوق را طلب کردند، اجرای عدالت یک تضمین حتمی پیدا میکند. به همین جهت در دوران حکومت عادلانه امیرالمومنین با اینکه قوانین اسلام در جامعه حاکم بود و با اینکه در راس دستگاه حکومت، شخصی مانند علی ابن ابی‌طالب قرار داشت که عدل مجسم بود[باز] برای اینکه عاملان حکومت در گوشه و کنار جامعه بزرگ اسلامی از جاده عدل تخطی نکنند و حقوق مردم پایمال نشود، امیر المومنین به هوشیار کردن مردم و آگاه ساختن آنها نسبت به حقوقشان اصرار عجیبی داشت"(بیانات رهبری در ١٣۶٠/١/٧) این در حالی بود که علی سخت‌ترین نظارت‌ها و شدیدترین برخوردها را با مسئولان متخلف انجام میداد اما با این حال برای عدالت تضمینی حتمی با اگاه سازی مردم ایجاد میکرد. نمایش هم نمیداد چرا که میدانست جز با #شفافیت آن هم در همه امور (البته بجز اسرار نظامی) نظارت مردمی امکان ندارد. به همین هم بسنده نمیکرد که ژست شفافیت و مردمداری بگیرد اما مثل فرانسه خواست مردم را که ماه‌ها ان را در خیابانها فریاد میزدند توجهی نداشته باشد. حکم عزل استاندار را بی‌توجه به ژستهای مدیریتی دست زنی میداد(همدانی) که از او شکایت کرده است. ✍🏼 #رضا_افشار ٢٠ اردیبهشت ١۴٠٢ ________________________ 📚@reza_afshar

🔺شفافیت انتخاباتی حق مردم حضرت علی(ع) برای آنکه مردم امکان نظارت بر او را داشته باشند سه اقدام انجام دادند یکی از اون سه اقدام ایجاد زیرساختهایی بود که نظارت مردمی را امکان پذیر میساخت یکی از اون زیر ساختها شفافیت در تمام امور بجز مباحث حساس نظامی امنیتی بود چرا که اگر داده در اختیار نباشد چگونه مردم میتوانند نظارت کنند؟ این حق مردم که پایه اصلی ساخت نظام عادلانه است می‌تواند از ستاد‌های انتخاباتی پیش از شروع دولت آغاز شود چراغ شفافیت مالی ستادها را جناب دکتر جلیلی روشن کردند، احسنت👏🏼 امیدواریم دیگر نامزدها نیز در این مورد اقدام کنند ✍🏼#رضا_افشار ایام انتخابات ٢٣ خرداد ١۴٠٣ #شفافیت _________________ 📚@reza_afshar