آدام اسمیت و اقتصاد وحشی امروز مخلوق تغییر در یک مفهوم بنیادین است. Natural law "قانون طبیعی" تا قبل از دیوید هیوم (استاد اسمیت) و بنتام معنای دیگری داشت. قوانین طبیعی همان فهم کلی انسان‌ها از اخلاق بود؛ فهم هزاران ساله انسان از انصاف و عدالت و خیر و خوبی. قانون طبیعی پیوندی می‌زد بین هنجارها و هست‌ها. آنچه طبیعی بود همان هم ارزش بود. اما ناگهان عقلانیت سکولار جای آن را می‌گیرد. قانون طبیعی می‌شود عقلانیت و عقلانیت می‌شود هر آنچه انسان به آن میل دارد! در حقیقت بعد از هیوم، قانون طبیعی (آنچه هست) نه به وسیله‌ی دین و فهم انسان‌های گذشته، بلکه به‌وسیله انسان عاقلِ بی‌نیاز از دین و توسط "دانش"مند کشف می‌شود. به عبارت دیگر دعوا بر سر این نبود که "قانون طبیعی" باید وضعیت مطلوب را تعیین کند یا خیر! بلکه محل نزاع آنجاست که کدام قانون طبیعی را انتخاب کنیم؟ قوانین الهی را یا قوانین وضع شده توسط انسان را. دعوا بر سر شناخت "باید"ها بود و این شناخت بایدها از آن جهت که به شناخت انسان اتصال دارد، جنبه علمی دارد و از آن جهت که به بایدها مرتبط است جنبه ارزشی. فلذا دانشمندان هر وقت بخواهند پشت جنبه علمی آن پنهان می‌شوند. #پرفسور_درخشان #بصیرت_اقتصادی @jahade_tabien1