بزرگان ادبیات فارسی🌺🌺🌺 رابعه بلخی رابعه، دختر کَعب قُزداری که به رابعه‌ی بلخی هم شناخته شده‌ است، بانوی شاعر پارسی‌گوی نیمه‌ی اول قرن چهارم هجری است. او هم‌دوره با سامانیان و رودکی بود و بسیاری، وی را نخستین زنِ شاعر پارسی‌گوی می‌دانند. اصل خاندان رابعه، به عربستان باز می‌گردد؛ اما زادگاه او در ناحیه‌ی قُزدار یا خضدار بلوچستان پاکستان در هشتاد فرسنگی بُست بوده است. از جزئیات زندگی رابعه، چیز زیادی در دست نیست؛ اما گفته می‌شود کعب، پدر رابعه که شخص فاضل و قابل احترامی بود، در دوره‌ی سلطنت سامانیان، در سیستان، قندهار و بلخ حکومت می‌کرد. این دختر شاعر و حکیم، در اثر توجه پدر، آموزشهای مفید آن دوران را فرا گرفت و شروع به سرودن اشعاری شیرین و شیوا نمود. یکی از رخدادهای مهم در زندگی رابعه، عشق پاک او نسبت به یکی از غلامان برادر خود بود که در دل داشت و چون طبق رسوم آن عصر، رابعه نمی‌توانست با غلامی ازدواج کند، فقط در اشعارش از او یاد می‌کرد. گویند برادر رابعه حارث، پس از اطلاع از دل‌باختن رابعه، او را کشت. گروهی رابعه را صاحب عشق حقیقی و عارف دانسته‌اند و او را با رابعه‌ی عَدَویّه بصری، عارف بزرگ قرن دوم هجری، اشتباه گرفته‌اند. از رابعه، اشعار زیادی باقی نمانده؛ اما همین ابیات اندک، نشان می‌دهد که وی غزل، قطعه و قصیده را استادانه می‌سروده است. این غزل رابعه، مشهور است: عشق او، باز اندر آوردم به بند کوشش بسیار، نامد سودمند عشق، دریایی کرانه ناپدید کی توان کردن شنا، ای هوشمند؟ عشق را خواهی که تا پایان بری بس که بپسندید باید ناپسند زشت باید دید و انگارید خوب زهر باید خورد و انگارید قند توسنی کردم، ندانستم همی کز کشیدن، تنگتر گردد کمند توسنی: سرکشی، عِصیان. با تلخیص از چهل چراغ، محمدجواد شکوری، ص ۳۷ - ۴۱. #بزرگان‌ادبیات‌فارسی #رابعه‌بلخی #مادرشعرفارسی