اجتهاد مردود؛ اجتهاد مبتنی بر عرف قدرتهای مادی! مروری بر تذکار تاریخی رهبر معظم انقلاب اسلامی #حافظه_تاریخی_حوزویان @rozaneebefarda 🔻🔻🔻 ♦️مسئله‌ مهم دیگری که مطرح است و در آن باب باید سخن روشن به میان بیاید، مسئله‌ی تحول در حوزه‌هاست. چند سال است که مسئله‌ی تحول در حوزه‌های علمیه، بخصوص در حوزه‌ی مبارکه‌ علمیه‌ی قم مطرح است. این تحول یعنی چه؟ حوزه میخواهد چه کار کند که اسمش تحول باشد؟ اگر تحول را به معنای تغییر خطوط اصلی حوزه‌ها بدانیم - مثل #تغییر_متد_اجتهاد - قطعاً این یک #انحراف است. تحول است، اما #تحول_به_سمت_سقوط. ◾️شیوه‌ی اجتهادی که امروز در حوزه‌های علمیه رائج است و علمای دین به آن متکی هستند، یکی از قویترین و منطقیترین شیوه‌های اجتهاد است؛ اجتهاد متکی به یقین و علم، با اتکای به وحی؛ یعنی از ظن به دور است و استنباط ما استنباط علمی و یقینی است. ◽️این ظنون خاصه‌ای هم که وجود دارد، همه‌ی اینها حجیتش باید یقینی و قطعی باشد. حتّی اعتبار اصول عملیه‌ای که ما در فقه از آن استفاده میکنیم، باید اعتبار جزمی و قطعی باشد. تا وقتی که از دلیل قطعی به معتبر بودن این اصل عملی - استصحاب یا برائت یا اشتغال، هر کدام در مجاری خودشان - جزم پیدا نکنیم، نمیتوانیم از این اصل استفاده کنیم. بنابراین یا بیواسطه یا بواسطه، همه‌ی شیوه‌های استنباط ما در فقه منتهی میشود به قطع و یقین. 🔘اجتهاد در شیعه به معنای #تکیه_به_ظنون_غیرمعتبر نیست؛ همینی که قدمای ما اصطلاح #اجتهاد_به_رأی، اجتهاد متکی به ظنون غیر معتبر، مثل قیاس، مثل استحسان و امثال اینها را به کار بردند و کتابها نوشتند؛ «الرّدّ علی اصحاب الاجتهاد فی احکام». اسماعیل بن ابوسهل نوبختی، سید مرتضی در «ذریعه»، شیخ در «عدةالاصول» و دیگران و دیگران این اجتهاد متکی به ظنون غیر معتبر را رد کردند. این #اجتهاد_مردود است. 🔸 #امروز هم تحت هر نامی #کسانی به اینجور اجتهادها روی بیاورند، #مردود است. اینکه حالا #دنیا_این_را_از_ما_نمیپسندد، این حرف فقهی در دنیا خریدار ندارد، یا این را صریحاً بگویند یا نگویند، اما #در_دلشان_این_باشد و اینها را به یک استنباط غلطی بکشاند، #این_مردود_است! 🔹متأسفانه در #مواردی در گوشه و کنار دیده شده که برای اینکه #عرف_دنیای_متمدن - که عمدتاً مادی است - رعایت شود، #در_استنباط_احکام شرعی #دخل_و_تصرف شده است! ⚫️حتّی بدتر از این، برای اینکه گاهی #دل_قدرتهای_مادی_به_دست_بیاید - نه حالا عرف دنیای مادی رائج، بلکه #عرف_قدرتهای_مادی و استکباری رعایت شود - فتوا داده شده: تلاش صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی به دلیل اینکه موجب سوء ظن قدرتهای بزرگ است، ممنوع است! خوب، #غلط _کردند سوءظن دارند. 🔵اگر اجتهاد با همان شیوه‌ی درست و صحیح خود که تکیه‌ی به کتاب و سنت است، و با آن متد معقولِ صحیحِ منطقىِ حساب شده‌ی پخته انجام بگیرد، بسیار خوب است. اجتهادها ولو نتائج مختلفی هم داشته باشد، موجب بالندگی است، موجب پیشرفت است. 🔴مجتهدین ما، فقهای ما در طول تاریخ فقاهت ما در مسائل گوناگون نظرات مختلفی ایراد کردند. شاگرد بر علیه نظر استاد، باز شاگرد او بر علیه نظر او حرفهائی زده‌اند، مطالبی گفته‌اند؛ هیچ اشکالی ندارد؛ این موجب بالندگی و پیشرفت است. این اجتهاد باید در حوزه تقویت شود. اجتهاد مخصوص فقه هم نیست؛ در علوم عقلی، در فلسفه، در کلام، اجتهاد کسانی که فنان این فنون هستند، امر لازمی است. اگر این اجتهاد نباشد، خواهیم شد آب راکد. 🔘امروز حوزه نباید در صحنه‌های متعدد فلسفی و فقهی و کلامی در دنیا غائب باشد. این همه سؤال در دنیا و در مسائل گوناگون مطرح است؛ پاسخ حوزه چیست؟ نه باید غائب باشد، نه باید منفعل باشد؛ هر دو ضرر دارد. فکر نو لازم است، پاسخ به نیازهای نوبه‌نو لازم است که دارد مثل سیل در دنیا مطرح میشود؛ ...جواب شما باید ناظر باشد به این نیاز، و نیز ناظر باشد به پاسخهائی که مکاتب و فرقه‌های گوناگون میدهند.اگر از جوابهای آنها غافل باشید، پاسخ شما نمیتواند کار خودش را انجام دهد. باید پاسخ قوی، منطقی و قانع کننده بیاورید وسط. باید پاسخها در دنیا مطرح شود.دائم بایستی صادرات قم -این قلب معرفتی دنیای اسلام- پمپاژ بشود. امروز خوشبختانه وسائل ارتباطىِ سریع در اختیار همه هست. شما میتوانید اینجا اقدامی بکنید، در آن طرف دنیا در همان ساعت از شما بشنوند و استفاده کنند. (بیانات در دیدار طلاب و فضلا و اساتید حوزه علمیه قم‌/۱۳۸۹/۰۷/۲۹) 🔶حاشیه روزنه بعد از گذشت یک دهه از تذکار تاریخی رهبر معظم انقلاب اسلامی به فضلای حوزه قم، ردیابی مصداقی بیانات ایشان بسیار حائز اهمیت است. چه کسانی در قم به دنبال تغییر #متد_اجتهاد بوده و هستند؟ کدام مجموعه تولید #فتواهای_سفارشی بر اساس #عرف_قدرتهای_مادی را در کارنامه دارد؟ #سکولارهای_حوزوی #فقه_مالی_انگاره_های_الحادی @rozaneebe

فقه مالی کردن آموزه های الحادی_سکولاریستی روشنفکران/بخش دوم مروری بر درس گفتارهای جنجالی سروش محلاتی [صفحه 2از2] ▫️یکی از فرازهای مناقشه برانگیز کلام آقای محلاتی، طرح ادعای استمرار نسخ در زمان حاضر است. او در این زمینه می گوید: « اگر احکامی که در زمان #پیغمبر بود همه احکام ثابت بود یعنی به اقتضای فطرت انسان و به اقتضای مصالح دائمی بشر بود می‌گفتیم بعد از پیغمبر هم فطرت همان فطرت، مصالح دائمی همان مسائل دائمی ، تغییر امکان پذیر نیست. ولی اگر زمان پیغمبر به اقتضای مصالح موقت احکامی جعل شده و بعد نسخ شده آیا تغییرات بعدی هیچ گونه دخالتی و تاثیری در احکام قرآن کریم نداشته و ندارد ؟ به تعبیر دیگر احکامی که زمان بر آن تاثیر می‌گذاشت همان چند حکمی بود که در قرآن آمده و نسخ شده . و پس از آن چند حکم دیگر بقیه احکام همه به اقتضای فطرت و غیر قابل تغییر و به اقتضای مسائل دائمی است و دیگر تغییر پیدا نخواهد کرد.چه باید در این زمینه گفت؟ این سوالی ست که امروزه مطرح است.» ▪️عبارات مذکور نشانگر آن است که مدعای اصلی وی، امکان و #جواز_نسخ در دوران بعد از پیامبر(ص) و از جمله در زمان غیبت است. این مدعا از جهاتی قابل تردید و نقد است. محلاتی با تکیه بر این حد وسط که «با تغییر مصلحت امکان تغییر حکم وجود دارد.»، مقدماتی را بر اثبات مدعای خود اقامه کرده که چندان قابل اتکا نیست. 🔻مسئله مهم آنکه، معلوم نیست منظور آقای محلاتی از «امکان نسخ در زمان بعد از پیامبر(ص)» دقیقاً چیست؟ اگر زمان معصومین(ع) مراد است و تشخیص دهنده تغییر مصلحت، آن ذوات مقدسه هستند، اصل بحث ایشان لغو خواهد بود؛ چرا که سنت معصومین علیهم‌السلام اجمعین(احادیث، سیره و تقریر) حجت و منبع استنباط دینی است و اگر آن‌ها حکم به نسخ داده باشند بالاجماع و الاتفاق همه به ناسخ اخذ می‌کنند و منسوخ را کنار می‌گذارند. 🔻اما اگر مرادشان این است که در زمان غیبت امکان نسخ وجود داشته باشد، باید بتواند مرجع تشخیص تغییر مصالح و مفاسد را معین کند و به این سؤال پاسخ دهد که از دیدگاه وی چه کسی و با چه ضابطه‌ای شأنیت تشخیص تغییر در زمان و تغییر مصلحت و به تبع آن صلاحیت تعیین ناسخ و منسوخ را دارد؟ ◽️به فرض که تا زمان حضور معصومین(ع) این مساله ممکن بود اما در زمان غیبت تشخیص #تغییر_مصلحت و شناخت آن به عهده چه کسی ست؟ آیا عرف یا عقلا شأنیت تشخیص مصلحت احکام و تشخیص تغییر مصلحت را دارا هستند؟ آیا با این اوصاف، امکان دست اندازی بی ضابطه «عقلا و عرف» بر قرآن کریم پیش نمی آید؟ به علاوه، آقای محلاتی بین گذر زمان و نسخ رابطه علیت برقرار می‌کند و نسخ را معلول گذر زمان می داند اما رابطه علیت بین نسخ و گذر زمان، امر یقینی نیست و احیانا به طور فی الجمله(و نه به نحو موجبه کلیه) ثابت است. چه بسا تغییر زمان‌هایی که به خاطر زمان‌مند نبودن موضوع یا علل دیگر، موجب نسخ نمی‌شود. و چه بسا نسخی که به دلایلی غیر از گذر زمان پدید آمده باشد. ◾️ طرح برخی مسائل جنجالی و شبهه انگیز در معارف دینی، در امتداد تلاش تاریخی #سکولارهای_حوزوی برای توجیه عقل منهای وحی و تئوریزه کردن عرف جوامع سکولار قابل تفسیر است. این طایفه با تکیه بر نوعی #استنباط_مردود و #تغییر_متد_اجتهاد، به فقه مالی آموزه های انحرافی روشنفکری سکولار می پردازند و گزاره های شبه علمی پوزیتویستی را بر احکام اسلامی ترجیح داده، هر از گاهی برخی فروعات دینی مثل حدود، دیات، ارث، قصاص، حجاب و... را زیر سؤال می برند. اما باید دانست خطر حاکم کردن عرفیات و نظریات شبه علمی بر منابع دینی از جمله بر آیات قرآن کریم، به مراتب سخت‌تر و خطرناک‌تر از حکومت عرف بر برخی احکام و فروعات فقهی است. چه اینکه این امر، نفی فی الجمله وحی(اگر نگوئیم تردید در همه آیات است) محسوب می‌شود. با این وجود آیا تلاش برخی چهره‌های حوزوی برای توسعه در مفهوم نسخ و طرح «امکان نسخ در عصر غیبت»، در راستای حکومت عرف بر منابع دینی قرار دارد؟ نقد و بررسی این سنخ نظریات متشابه و مناقشه برانگیز نیازمند اهتمام فضلای حوزه علمیه(خاصه مفسران و قرآن‌پژوهان) است. @rozaneebefarda