هدایت شده از هم قلم
🔺️#نقد
اباحهگری ثمرهی تحلیلهای ناقص
🔴بارها در رابطه با تحلیلهای ناقص و تک بُعدی آسیبشناسی شده و خطر اینگونه تحلیلها مورد تذکر قرار گرفته است؛ اما همچنان برخی از افراد اصرار دارند نگاه ناقص خویش را به جریانهای مختلف تعمیم داده و نتیجهگیریهای سطحی کنند. جناب محمد سروش محلاتی با اشاره به جملاتی از شهید مطهری موضوع امربهمعروف و نهیازمنکر در اجتماع را به چالش کشیده و معتقد است امر و نهیهای جاهلانه آسیبی به مراتب بیشتر از امرونهی نکردن در پی دارد. او با تکیه بر کلام شهید مطهری، تأکید میکند که منکرات زیادی به واسطهی همین امرونهیهای ناصواب در اجتماع شکل گرفته که باید از آن اجتناب نمود. در نهایت او نتیجه میگیرد که وقتی روشِ درست این فریضه را نمیدانیم بهتر است انجامش ندهیم تا خسارت کمتری به دین و اخلاق وارد سازیم.
🔴ظاهر این کلام، بسیار منطقیست؛ مضافا بر اینکه ایشان از سخنان شهید مطهری برای تثبیت گفتههای خویش نیز مدد گرفته است.
جناب سروش محلاتی موضوع را بهگونهای تبیین کردهاند که مخاطب نهایتا به این نتیجه میرسد که چون روش نهی را نمیدانم پس بهتر است نهی نکنم! در واقع سروش خواسته یا ناخواسته نوعی سهلانگاری یا اباحهگری را به اعتقادِ مخاطب تزریق میکند؛ حال آنکه بهتر بود ایشان ادامهی کلام شهید مطهری را هم برای مخاطب میگفتند تا مخاطب تکلیفش با این فریضه روش شود.
🔴شهید مطهری اتفاقا برای دوری از این آسیب در ادامه میگوید:
«شاید شما بگوئید ما جاهلیم ، پس امربهمعروف و نهیازمنکر از ما ساقط شد! جواب شما را دادهاند.قرآن میفرماید: «لیهلک من هلک عن بینه و یحیی من حی عن بینه»
نمیدانم، نمیفهمم هم عذر شد؟! خدا عقل را برای چه آفریده است؟ برای اینکه بفهمی، موشکافی کنی، بروی کاوش کنی، تحقیق کنی. تو باید از آن کسانی باشی که نه تنها اوضاع زمان خودت را درک بکنی، بلکه باید آینده را هم بفهمی و درک بکنی».
یکی از الزامات تحلیل، تبیین دقیق مفاهیم است. چیزی که در متن سروش جایش خالی بود.
🔴مطهری روش امرونهیهای جاهلانه را نقد میکند؛ اما در ادامه بر اصل فریضه و انجامش تأکید میورزد؛ اما سروش به تفکیکِ میانِ عملکرد جاهلانه و عمل صحیحِ امرونهی اهتمامی نمیورزد. درست است که یک عالِم دینی باید با شجاعت تمام مقابلِ جاهلیت و افراطگرایی بایستد؛ اما همین عالِم دینی باید رسالتش را با تشویق مردم به انجامِ صحیحِ فرائض به اتمام رساند و کلامِ آخر اینکه نقد و آسیبشناسی روشها، نباید منجر به این شود که اصول و مبانی در سایه قرار گیرند.
✍🏻#زهرا_ابراهیمی| کارشناس اخلاق و تربیت
با #هم_قلم باشید👇
🗒️@HamQalam
هدایت شده از هم قلم
⁉️اسلام رحمانی؛ محبت یا سازش؟!
🔴اسلام رحمانی از آن واژههای جذابی است که مفهومی دوپهلو دارد؛ لذا به وقت بهکارگیری این واژه باید مفهوم آن را دقیق و عمیق تبیین کرد تا شائبهای ایجاد نگردد. برخی اسلام رحمانی را بهمعنای محبتِ تام به تمام موجوداتِ عالم دانسته و معتقدند اسلام چیزی جز رحمت نیست. این گروه حقِ هیچ نوع خشونتی را به رسمیت نمیشناسند.
آنچه این افراد نسبت به آن دقت ندارند این است که نگاه اسلام، محبتورزیدن به تمامی موجودات عالَم است اما به یک شرط؛ آنهم اینکه دشمنی در میان نباشد که اگر باشد محبت موضوعیتی ندارد.
🔴قرآن میفرماید: «لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ»
«خدا شما را از نیکی کردن و عدالت نسبت به کسانی که درکار دین با شما نجنگیدند و شما را از دیارتان بیرون نکردند باز نمی دارد؛ زیرا خدا عدالت پیشگان را دوست دارد».
در جای دیگر هم موضوع عدم سازش و نرمی با دشمنان را مطرح کرده و میفرماید:
«أَلَا تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَكَثُوا أَيْمَانَهُمْ وَهَمُّوا بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُمْ بَدَءُوكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ ۚ أَتَخْشَوْنَهُمْ ۚ فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ»
«چرا و برای چه نمی جنگید؟ آن هم با گروهی که پیمان های خود را شکستند، و عزمشان را بر بیرون کردن پیامبر از وطنش جزم کردند و هم آنان بودند که نخستین بار با شما جنگیدند، آیا از آنان می ترسید؟! در صورتی که اگر مؤمن هستید، خدا سزاوارتر است که از او بترسید».
🔴محمدعلی ایازی به تازگی یادداشتی نوشته و اسلام رحمانی را خوانشی نواندیشانه از اسلام معرفی کرده است. ایشان نظریهی اسلام رحمانی را پاسخی در برابر تفسیرهای خشونتآمیز از اسلام دانستهاند. خوانش نواندیشانه از اسلام به خودی خود مذموم نیست به شرطی که با مبانی اسلامی در تضاد نباشد. چنانچه تفسیر اسلام رحمانی به سازش و نرمی با دشمن بیانجامد جز یک انحراف نیست.تکرار رحمانیت خدا در قرآن نباید توجیهی برای نادیدهگرفتن منتقم بودن خدا شود.اعتقاد به اسلام رحمانی نباید به سازش با دشمن ختم شود و اصول مبارزه و مقاومت در برابر دشمن را نادیده بگیرد.
🔴اسلام دین جامع و کامل است و توجه صرف به یک بعد منجر به بیتوجهی به سایر ابعاد میگردد. اسلام ترکیبی از رحمت و عدالت است. تفاسیر سطحی و ناقص از اسلام چه در جهت رحمانیت مطلق و چه در جهت خشونت مطلق هر دو مردود است. اسلام دین مبارزه با ظلم است. هر دیدگاهی که این بعد را زیرسوال ببرد مورد تأیید دین نیست. پس اگر مقصود از اسلام رحمانی، ندیدنِ بدیها و دشمنیهای دشمن است این تفکر نوعی انحراف است و روی دیگر سکهی لیبرالیسم!
📌آقای ایازی منظورتان از اسلامِ رحمانی کدام اسلام است؟!
اسلامِ مهربان با مظلوم
یا اسلامِ مهربان با ظالم؟!
✍🏻#زهرا_ابراهیمی|استاد حوزه و کارشناس اخلاق و تربیت
با #هم_قلم باشید👇
🗒️@HamQalam