#یاد_داشت 1️⃣4️⃣ #مناسبتی #اعتقادی 📝📝 موضوع: چله کلیمی ⏬⏬⏬ 🔺چندی است با شروع ماه ذی‌قعده، «چله کلیمیِ» یا «اربعین موسوی» تبلیغ می‌شود. مبلغان این چله به مشتاقان سلوک، بشارت موقعیتی ممتاز برای خودسازی را داده که زمان تحققش را از اول ماه ذی‌قعده تا دهم ذی‌حجه می‌دانند. به‌اختصار به منبع چله‌نشینی و اربعین موسوی در تصوف و عرفان اشاره می‌شود. ➖〰️ ▫️بنا بر اذعان اهل تصوف و عرفان چله‌نشینی از استحسانات خودشان است. کاشانی (735 ق) می‌نویسد: «مراد از استحسان استحباب امرى و اختيار رسمى است كه متصوّفه آنرا به اجتهاد خود وضع كرده‏اند، از جهت صلاح حال طالبان، بی‌آنکه دليلى واضح و برهانى لايح از سنّت بر آن شاهد بود، مانند ... نشستن در چلّه و غير آن، هرچند آن اختيار از تشبّث و تمسّك بسنّتى خالى نبود.» (کاشانی، مصباح الهداية و مفتاح الكفاية، ص 146) استاد رمضانی در توضیح «مستحسنات» توضیح می‌دهند که این کلمه یعنی بدعت؛ و البته بدعت را تقسیم می‌کنند و باور دارند هر بدعتی گمراهی نیست. ایشان می‌نویسد: «اگرچه خصوص ِ هیچ‌یک از مستحسنات [مثل چله کلیمیِ] درآیات قرآن و روایات معتبر، دستور شرعی وجود ندارد، با توجه به منافع و مصالح هر یک می‌توان آن‌ها را در عموم کارهایی داخل کرد که خدا و رسول به آن‌ها فراخوانده‌اند» (رمضانی، مستحسنات عرفانی: بدعت هدایت یا بدعت ضلالت؟ دو فصلنامه حکمت اسرا، سال هشتم،1395، ص 10). . ▫️یکی از دلایل این بدعت مستحسن، اربعین میقات جناب موسی است*. هجویری (465 ق) از اَعلام این طایفه می‌نویسد: «اصل چله ايشان تعلّق به حال موسى عم دارد» (هجویری، کشف‌المحجوب، ص 417). علاءالدوله سمنانی یکی دیگر از مفاخر تصوف در عظمت این چله‌نشینی و حصول حالات معنوی‌اش نوشته است. «و دخلت الخلوت فی الاربعین الموسوی غرة ذی القعده سنة ...» (سمنانی، العروة لاهل الخلوة و الجَلوة، ص 512) سهروردی مقتول در (623 ق) علم به حقیقت این امر را اختصاص به انبیاء یا فردی که خداوند آنرا آگاه کند می‌داند. «و لا يطلع أحد على حقيقة ذلك إلا الأنبياء إذا عرفهم الحق ذلك، أو من يخصه اللّه تعالى بتعريف ذلك من غير الأنبياء.». (عوارف المعارف، ج 1، ص 228) . ▫️لیکن در مهد زایش چله‌نشینی چند شرط برای کمال آن ذکرشده است. شرط مهمش دوری از خلق است. (کاشانی، مصباح الهدایة، ص 163) همچنین: «جمله را چِل شب نه خور بود و نه خواب// هم چو شب چل روز نه نان و نه آب‏» (شبستری، منطق‌الطیر)،؛ و در خانقاه با آداب خاصی انجام می‌شده است. (کیانی، تاریخ خانقاه در ایران، ص 419 و 423). . ▫️ البته این امر در بین متصوفه مخالفانی نیز داشته است. شمس می‌نویسد: «این چله داران متابع موسی شدند، چو از متابعت محمد مزه نیافتند» (مقالات شمس، تصحیح موحد، ص 171) جلال الدین بلخی نیز می‌خواهد به‌جای خلوت‌نشینی در نزد او حاضر شوند: «سى پاره بكف در چله شدى/ سى پاره منم ترك چله كن‏» افلاکی نیز گزارش می‌دهد وقتی سلطان ولد از پدرش مولوی تقاضای چله‌نشینی می‌کند، ملای رومی به او گفت: «...محمّديان را خلوت و چلّه نيست و در دين ما بدعتست، امّا در شريعت موسى و عيسى عليهما السّلام ايشان را بوده است»، (مناقب العارفین، ج 2، ص 793). ➖〰️ 💡نتیجه: 1.اربعین موسوی یا چله کلیمیِ یکی از مستحسنات - به تعبیر استاد رمضانی بدعت نیکوی- صوفیان بوده است. 2.هیچ نص مأثور به خصوصِ چله کلیمیِ در منابع امامیه نیست. 3.دلیل دانشیان امامی که این عمل را ترویج می‌دهند، کلیاتی است چون: نیکو بودن تقوا و مناجات با خداوند، جایگاه عدد چهل؛ اختصاصی نبودن اربعین میقات حضرت موسی به ایشان و تجربه پرورش‌یافتگان مکتب تصوف و عرفان است. 4. به نظر می‌رسد استفسارِ این مسئله از مراجع تقلید بر مقلدان راهگشاست. آیت‌الله جوادی آملی از مراجع معاصر چنین عملی را جایز می‌داند. که مقلدان ایشان می توانند به نظر معظم له عمل کنند. 👈 نظر بقیه مراجع در این زمینه را نمی‌دانم. ➖➖➖ پی‌نوشت: * در آیه 142 سوره اعراف، سخن از چهل شب میقات حضرت موسی شده است. در ذیل این آیه چند روایت در منابع روایی شیعه داریم که این چهل روز ماه ذی‌قعده و ده روز ابتدایی ذی‌حجه بوده است. علاوه بر ما در منابع متصوفه نیز به این مطلب اشاره‌شده است. یحیی باخرزی می‌نویسد: «... و آن ثلاثين ماه ذوالقعده است و عشر ديگر دهه ذى‏الحجه»، (أوراد الأحباب و فصوص الآداب، ص 291) •┈┈••✾••┈┈• @Age_of_water