غرض از نقل این داستان و تذکراتی که داده شد آن است که خواننده عزیز؛ نمونه مردان خدا را بشناسد و درس
#ایمان و
#محبت و شجاعت و شهامت را از آنان یاد گیرد .
#امیرالمؤمنین علیه السّلام می فرماید : ( شجاع کسی است که بر خواهش نفس خود چیره شود)¹ ؛ یعنی از میل و خواسته نفس خود بگذرد و دارای گذشت باشد، خودخواه و خودپرست نباشد.
در برابرش ( جبان ) یعنی ترسو کسی است که کوچکترین میل نفسانیش او را متحرک سازد و از نرسیدن به آن دلهره داشته باشد، محکوم و ذلیل و اسیر خواهشهای نفسانی خود باشد.
از اینجاست که در حدیث رسیده : (بهشتیان پادشاهانند)². آری سلطان حقیقی کسی است که بر نفس خود مسلط باشد و خود را به غیر از خدا به هیچ آفریده ای از انواع دارایی ها و افراد بشر نیازمند نداند و خلاصه خود را از همه کَس و همه چیز بی نیاز و تنها به حضرت آفریدگار نیازمند بداند.
6- مطلب مهم دیگری که باید در ذیل این
#داستان یادآوری شود آن است که اگر کسی از روی اشتباه یعنی بدون قصد و عمد، جنایتی از او سر زند، خشمگین شدن بر او و دشمنی با او برخلاف عقل و شرع است مانند قتل خطایی این جوان سید.
( اما از لحاظ عقل ) : کسی که از روی اشتباه خطایی از او سرزده عقلاً او را توبیخ و سرزنش نمی کنند (مگر اینکه در مقدمات اختیاری آن تقصیر کرده باشد) بلکه می گویند بیچاره تقصیری نکرده است (و برای جبران کسری که به طرف وارد آمده دیه معین شده است).
( اما شرعاً ) : در سوره احزاب آیه پنج می فرماید : ( نیست بر شما گناهی و تنگی در آنچه به خطا ازذشما واقع شود، لیکن
#گناه و تنگی در چیزی است که با قصد دل شما واقع گردد (از قول یا فعل)³ بلی کسی که بر او جنایت شده مخیر است بین مطالبه دیه یا کمتر از آن یا بخشیدن آن و البته بخشیدنش ، بهتر و أجرش با خداوند است و دیه قتل خطایی هزار مثقال طلا یا ده هزارمثقال نقره است و دیه سایر اجزای بدن در رساله های عملیه ثبت است.
قتل نفس اهمیت دارد
در خصوص قتل نفس چون مهم است آدمی باید سخت مواظب باشد که از روی اشتباه نیز مرتکب نشود مثلاً کسی که تفنگ پر به دستش می باشد خیلی باید احتیاط کند و چون احتیاط نکرد و به خطأ قتل نفس نمود علاوه بر دادن دیه به ورثه، باید یک بنده آزاد کند و اگر نیست یا ندارد شصت روز روزه بگیرد چنانچه در سوره نساء معین فرموده است.⁴
بنابراین، در برابر قتل خطایی یا جنایت بدنی خطایی، کسی که جنایت بر او وارد شده یا بستگانش حق دشمنی و کینه توزی و انتقام جویی از قاتل یا جانی ندارند و نباید در دل خود چیزی از دشمنی و کدورت آن (بی تقصیر) جای دهند و اگر بتوانند آن جنایت را نشده قرار دهند و به حساب خدا گذارند و او را عفو نمایند بسیار خوب است و اگر تا این حد گذشت ندارند، تنها مطالبه دیه نمایند.
تفصیل حرمت بُغض مؤمن در امور خطایی و سایر موارد در کتاب قلب سلیم بحث حِقد نوشته شده است.
-------------------------------------------------
1- الشُّجاعُ مَنْ غَلَبَ هَواهُ (سفینه البحار).
2- اِنَّ اَهْلَ الْجَنَّهِ مُلُوکٌ.
3-
وَ لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُناحٌ فیما اَخْطَاءْتُمْ بِهِ وَ لکِنْ ما تَعَمَّدَتْ قُلوْبُکُمْ(سوره احزاب، آیه 5 )
4-
وَ ما کانَ لِمُؤْمِنٍ اَنْ یَقْتُلَ مُؤْمِناً اِلاّ خَطَأً وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَإً فَتَحْریرُ رَقَبَهٍ مُؤْمِنَهٍ وَ دِیَهٌ مُسَلَّمَهٌ اِلی اَهْلِهِ اِلاّ اَنْ یُصَّدِقُوا (سوره نساء، آیه 91)
【 ۳ از ۳】