💠اشکال حضرت امام به قضایا و گزاره های علم فقه
🔰استاد
#آیت_الله_فرحانی
🔸حضرت امام اشکال مهمی در قضایای احکام فقهی دارند که در چند موضع در تهذیب و مناهج بیان کرده اند و مشخص است که اشکال در تسمیه و اسم گذاری نیست.
📌ایشان می فرمایند در وجوب و استحباب و کراهت و حرمت؛ یک خصوصیتی در محمولات مسائل فقهی است که موجب می شود این مسائل از قضیه خارجیه و حقیقیه خارج شوند.
مثلا در قضیه «الصلاه واجبه»؛ میبینیم وجوب نه به وجود خارجی صلات خورده است و نه به خود ماهیت صلات خورده است و نه به ماهیت من حیث هی. چرا؟
🔹 توضیح اینکه صلات به وجود خارجی، موضوع وجوب نیست. زیرا خارج ظرف سقوط است نه ظرف ثبوت تکلیف. وقتی که صلات، در خارج محقق شد، دیگر وجوب ساقط میشود. فلذا اگر تکلیف به صلات خارجی تعلق بگیرد، تحصیل حاصل است.
🔹 صلات به وجود ذهنی هم نمیتواند موضوع وجوب باشد. زیرا وجود ذهنی قابل اتیان نیست و بالوجدان نیز مولا صلات به وجود ذهنی را مدنظر ندارد چون در اینصورت مکلف می توانست با تصور ذهنی صلات امر مولا را امتثال کند. لذا صلات ذهنی اصلا مامور به نیست.
🔹 اگر کسی بگوید نفس ماهیت صلات را موضوع «وجوب» قرار میدهیم و ماهیت من حیث هی ماموربه است. یعنی وجوب روی ماهیت من حیث هی مستقر شده است، امام در جواب میگوید این مندفع است. زیرا ماهیت من حیث هی مطلوب نیست و اساسا لا مطلوبه و لا غیر مطلوبه است.
🔺بنابراین وجوب نه به ماهیت صلات من حیث هی تعلق میگیرد و نه به ماهیت صلات به قید وجود خارجی و نه به ماهیت به قید وجود ذهنی و اگر اینگونه شد دیگر نه میتوان از مدل قضیه حقیقیه استفاده کرد و نه از مدل قضیه خارجیه .
✅ایشان اثبات می کند که در قضایای فقهی این دو مدل قضیه درست نیست وربطی هم به حیث اعتباری بودن ندارد بلکه یک مسئله خاصتر از مسأله اعتباری بودن است و آن مسأله وجوب و طلب است که نمیتوان به ماهیت به قید وجود خارجی و وجود ذهنی و به ماهیت من حیث هی تعلق بگیرد.
⁉️بنابراین با این اشکال امام به مشهور؛ باید دید تحلیل قضیه خارجیه و حقیقیه در فقه چه سرنوشتی پیدا می کند!؟
#فقه_الخمینی
#فقه
@albayann