«بسم الله الرحمن الرحیم» 🗒 #یاد_ایّام 🖋فصل چهارم: سفرهای علمی خارج از کشور قسمت هشتم: ترکیه و سوریه (پیاپی: چهل و هفتم) الف- کنفرانس جهانی بزرگداشت مولانا ب- کنفرانس بین المللی بزرگداشت صدرالدین قونوی ج_ کنفرانس بین المللی بزرگداشت ابن‌عربی این روزها اوضاع خاصی در سوریه به وجود آمده است و ترکیه نیز در آن دخیل است. سرزمین‌هایی که عارفانی چون مولانا، صدر الدین قونوی، ابن‌عربی و به روایتی، شمس تبریزی در آن‌ها آرمیده‌اند، محل تاخت و تاز سیاست‌بازان و جولان‌‌گاه تکفیریانی چون جولانی قرار گرفته است. بدین مناسبت به نظرم رسید، گزارش دو سفر و شرکت در سه همایش در ترکیه و سوریه را که در سال‌های ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ انجام گرفت، بر گزارش سایر سفرها مقدم بدارم. الف- کنفرانس جهانی بزرگداشت مولانا ۱- از طرف یونسکو، سال۲۰۰۷ میلادی به مناسبت هشتصدمین سال تولد مولانا به نام مولانا نام‌گذاری شده بود. لذا در کشورهای ایران، افغانستان و ترکیه، برنامه‌های متعددی در جهت بزرگداشت مولانا به شکلی رقابت‌آمیز به انجام رسید. هر کدام نیز مولانا را از آن خود می‌دانستند. در ایران برنامه‌های متعددی برگزار شد با عناوین گوناگون و در دانشگاه‌های مختلف. دانشگاه شیراز نیز متکفل همایش «مولانا و دین» شد که با موفقیت و شکوه تمام به انجام رسید و مجموعهٔ مقالات آن نیز خیلی زود چاپ شد. در آبان ۸۶، همایش بین‌المللی بزرگداشت مولانا در تهران برگزار شد که سه روز به طول انجامید. در افغانستان نیز همایش‌هایی به همین مناسبت برپا شده بود. اما در آذر ۱۳۸۶ نوبت به همایش جهانی بزرگداشت مولانا در ترکیه رسید. با کمک شایان یونسکو و بودجه‌ای که دولت ترکیه برای این کار اختصاص داده بود، همایشی بود واقعا جهانی. با جهانی شدن مولانا و توجهِ روز افزون به او، وجود مقبرهٔ مولانا در قونیه، یک درآمد بزرگ ملی برای ترکیه است. درآمدش برای ترکیه در سال‌های اخیر شاید معادل درآمد نفتی ایران در دورهٔ محمود احمدی‌نژاد باشد. لذا ترکیه سعی وافر داشته و دارد که مولانا را به نام خود ثبت کند. این بود که عرفان‌پژوهان، مولوی‌پژوهان، اهالی ادبیات و شخصیت‌های فرهنگی بسیاری را از سراسر دنیا برای سخنرانی، ارائهٔ مقاله و حتی حضورِ بدون مقاله به این همایش که در استانبول و قونیه برگزار می‌شد، دعوت کرده و همهٔ مخارج آن‌ها را پذیرفته بود. البته وزرای فرهنگ و ارشادِ ایران ، افغانستان و ترکیه نیز در مراسم افتتاحیه یا اختتامیه سخنرانی کردند و هر یک مولانا را متعلق به خود دانستند! زبان همایش نیز ترکی، فارسی و انگلیسی بود. ۲- سخنرانان بسیار مشهور و زیادی از آمریکا، اروپا، آسیا و حتی آفریقا و کشورهای عربی در این همایش شرکت کرده بودند. از ایران هم بیست نفر که برخی از آن‌ها استاد بنده محسوب می‌شدند، در این همایش شرکت داشتند؛ کسانی چون دکتر محمدعلی موحد، دکتر غلام‌رضا اعوانی، دکتر شهرام پازوکی، دکتر توفیق سبحانی و دکتر کریم زمانی. بنده طبق معمول، با لباس روحانی خودم در همایش، شرکت کردم. این امر از جهات مختلف می‌توانست تأثیرهای جانبی داشته باشد. هم این‌که ربط و نسبت مولانا با دین را مشخص می‌کرد، هم این‌که حاکی از آن بود که مصادره کردن مولانا به نفع جریانات خاص غیر دینی به این آسانی نیست و هم این‌که باعث خوشحالی مسلمانان و شیعیان ترکیه می‌شد که برنامه‌ها را دنبال می‌کردند؛ هرچند که دوست بسیار نازنینم پروفسور محمود ارول قلیچ که یکی از برگزارکنندگان همایش بود، به من گفت که حضور در دانشگاه‌های ترکیه با لباس روحانیت ممنوع است. اتفاقا بسیاری از سخنرانی‌ها در دانشگاه استانبول برگزار می‌شد! ولی به بنده به عنوان مهمانِ مدعو احترام گذاشته و خلع لباسم نکرده‌اند! البته ظاهرا اینک چندسالی است که این جو شکسته شده است. ولی در آن زمان، می‌توانست مسأله‌ساز باشد. ۳- به علت تعداد بسیار زیاد شرکت کنندگان، ارائهٔ مقالات در اتاق‌های موازی در استانبول و سپس در قونیه انجام می‌پذیرفت. همان‌طور که گفته شد زبان همایش، فارسی، ترکی و انگلیسی بود. ولی دوستان ایرانی، به پیشنهاد دکتر اعوانی و برخی از استادان ادبیات، قرار گذاشته بودند که برای این که نشان دهیم مولانا متعلق به ایران است، همه، مقالات خود را به فارسی بنویسند و به فارسی ارائه دهند. بنده نیز مقالهٔ خود را تحت عنوان «بررسی یک بیت از مثنوی در وحدت وجود» به فارسی ارائه دادم که در مجموعه مقالات همایش چاپ شد. این مجموعه در چهار جلد و هر جلد بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ صفحه خیلی زود به چاپ رسید.