•••༻﷽༺•••
#آموزشی
#صرف_و_نحو
#جلسه_صدوچهل_وششم
✅ موضوع: فعل ثلاثی مجرد و اوزان آن
🔹️فعل از لحاظ حروف اصلی دو نوع است:
الف)مجرد: اولین صیغه ماضی آن تنها سه یا چهار حرف اصلی دارد( نَصَرَ، زَلزَلَ)
ب) مزید: به حروف اصلی اولین صیغه ماضی یک یا چند حرف اضافه شود(جَمَعَ👈اِجتَمَعَ)
🔹️
اوزان فعل ثلاثی مجرد:
فعل ثلاثی شش وزن دارد که از اختلاف حرکت حرف دوم ماضی و مضارع مشخص میشود:
۱)
فَعَلَ یَفعِلُ
مانند :ضَرَبَ، یَضرِبُ
۲)
فَعَلَ یَفعُلُ
مانند : قَتَلَ یَقُتُلُ
۳)
فَعَلَ یَفعَلُ
مانند : جَعَلَ یَجعَلُ
۴)
فَعِلَ یَفعَلُ
مانند: سَمِعَ یَسمَعُ
۵)
فَعِلَ یَفعِلُ
مانند: وَرِثَ یَرِثُ
۶)
فَعَلَ یَفعِلُ
مانند: حَسُنَ یَحسُنُ
نکته: وزن های ثلاثی مجرد بی قاعده اند با این وجود دانشمندان صرف روش هایی برای شناخت آنها- بدون نیاز به فرهنگ لغت- گذاشته اند که ما در این مبحث به نکات باب
(فَعَلَ یَفعُلُ) پرداخته میشود:
🔹️
فَعَلَ یَفعُلُ: عینالفعل ماضی کسره و عین الفعل مضارع فتحه می باشد؛
مانند: قَتَلَ یَقُتُلُ
اما در بعضی موارد طبق قاعده میباشد:
الف)فعل اجوف واوی و ناقص واوی باشد:
قَوَمَ ⬅️ قَامَ ⬅️ یَقُومُ
دَعَوَ ⬅️ دَعَا ⬅️ یَدعُو
مثال: الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِهِ
🍃«يَتْلُونَهُ» فعل مضارع ناقص واوی بر وزن یَفعُلُ
ب)معنای رقابت دهد:
مثال: سَابَقَنِی فَسَبَقتُهُ اَسبُقُه.
ج)فعل مضاعف ومتعدی
مانند: مَدَّ یَمُدُّ
مثال: وَيَمُدُّهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ.
🍃«يَمُدُّهُمْ» فعل متعدی ومضاعف بر وزن یَفعُلُ
•••┈✾~💠~✾┈•••
✅
در آیه ۱۲۹ سوره مبارکه بقره:
فعل مضارع «یتلو» ناقص واوی بر وزن «فَعَلَ یَفعُلُ»
(تَلَوَ یَتلُو)
•••┈✾~💠~✾┈•••
برگرفته از تدریس استاد ارجمند حسینی آل مرتضی و اساتید مجرب موسسه نورالیقین در کلاس صرف و نحو تخصصی (بر مبنای کتاب موسوعه النحو و الصرف و الاعراب و ترجمه مبادی جلد۴)
📌توجه : هرگونه نشر یا کپیبرداری از تمام یا بخشی از پیام بدون ذکر نام کانال، اشکال شرعی دارد.
•••┈✾~💠~✾┈•••
موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
@moassese_nooralyaghi