پرسش: راههای تحصیل حضور قلب در نماز چیست؟(بخش دوم) پاسخ: حضور قلب در نماز به عوامل متعددی بستگی دارد از جمله: 3. پرهيز از وسواس وسواس، قلب را در نماز به سوي اموري جز خدا مي‌كشاند. بدون شك، وسواس از القائات شيطان است تا حضور قلب را از انسان بگيرد و او را از حال توجه به خداوند يگانه و رحمان باز دارد. شخصي كه در نماز، پياپي در ركعت‌ها و ركن‌هاي نماز شك مي‌كند و همه توجهش را در درست به كار بردن واژه‌ها صرف مي‌كند، خود را از فيض درك محضر پروردگار محروم مي‌سازد و از بركت و روشني نماز نصيبي نمي‌گيرد. 4. توجه داشتن به خداوند در همه حال بزرگان اخلاق، براي توفيق يافتن بر حضور قلب در نماز، به افراد چنين سفارش مي.كنند كه در طول روز نيز در همه حال متوجه حضرت حق باشند. انسان به هر چيز بيشتر توجه كند، آن امر قوي‌تر و پررنگ‌تر در روح او نقش مي‌بندد. بدين ترتيب، شايد يكي از ثمره‌هاي اين آيه شريفه كه مي‌فرمايد: «و اذْكُرُوا اللّه َ ذِكْرا كَثِيرا؛ بسيار خداوند را ياد كنيد.» (احزاب: 41)، همين باشد كه ياد فراوان خدا در طول شبانه روز، تأثير بسزايي در ايجاد حضور قلب در نماز خواهد داشت. 5. يقين كردن به بزرگي خدا آن گاه كه بنده به عظمت خداوند و گستردگي فرمانروايي و قدرت او معرفت يافت و با جان و دل فهميد كه خود، در حقيقت، هيچ است و به اندازه ذره‌اي مالك خير و شر خود نيست و زندگي و مرگ و حشر و نشرش به دست برترينِ عالم يعني خداست، عقل و انديشه‌اش در برابر اين عظمت و شكوه زانو مي‌زند. پس در پيشگاه حضرت حق، به فروتني مي‌افتد و قلبش از مشاهده شكوه بزرگي و فرمانروايي او بيش از حد و وصف، خاضع و خاشع مي‌شود و مراقب حضور و نظر پروردگار و رد و پذيرش او خواهد بود. 6 .خواندن دعاهاي پيش از نماز يكي از عواملي كه به ايجاد حضور قلب در نماز كمك مي‌كند، خواندن دعاهاي پيش از شروع نماز است كه از معصومين نقل شده است. اميرالمؤمنين به ياران خويش سفارش مي‌فرمود كه پيش از نماز، اين دعا را بخوانند: يا مُحسِنُ قد اَتاك المُسي ءَ و قَد اَمرتَ المحسنَ أن يَتَجاوَزَ عنِ المُسي ءِ أنت المحسنُ و أنا المُسي ء فبِحَقِّ محمدٍ وآلِ مُحمّدٍ صَلِّ علي محمّدٍ وآل محمّدٍ و تَجاوَزْ عن قبيح ما تعلمُ مِنّي. اي نيكوكار! گناهكار به سوي تو آمده و تو خود امر كردي كه نيكوكار از گناهكار در گذرد و تو نيكوكاري و من گناهكار، پس به حقّ محمّد و آل محمّد بر محمّد و آل محمّد درود فرست و از كارهاي زشتم كه به آن آگاهي، درگذر ادامه دارد... #کارشناس_اخلاق #حضور_قلب @pasokhsara