برشی از کتاب گرانسنگ #تفسیر_تسنیم_جلد_اول(101)
#کانال_قرآنی_رحیق(گنجینه آموزه های تفسیری)
#تفسیر_قرآن
#تفسیر_تخصصی
#سوره_حمد
#تفسیر
#الرحمن
#الرحیم
#آیت_الله_جوادی_آملی
🔅🔅🔅
إِيِّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ (5)
📌 براهين حصر عبادت و استعانت
📐 از برخي آيات قرآن كريم نيز برهاني استفاده مي شود كه ناظر به هر دو نظامِ فاعلي و غايي است؛ مانند: (ولله غيب السماوات والأرض وإليه يُرجع الأمر كلّه فاعبده وتوكّل عليه وما ربّك بغافل عمّا تعملون) [سوره‌ي هود، آيه‌ي 123.]؛ نه تنها ظاهر آسمانها و زمين، كه غيب و باطن آنها نيز از آن خداست و همه‌ي امر به سوي او
باز مي گردد.
📐 پس همه چيز از او و به سوي اوست و از اين رو نه تنها انسان، بلكه هر موجودي بايد بگويد: (إنّا لله وإنّا إليه راجعون)[ سوره‌ي بقره، آيه‌ي 156.]. محتمل است معناي رجوع امر به خداوند همان بازگشت تدبير و اداره‌ي كارهاي نظام كيهاني باشد. به هر تقدير تنها خداوند كه در قوس نزول، مالك درون و بيرون آسمانها و زمين است و در قوس صعود نيز همه‌ي امور به او باز مي گردد، شايسته عبادت است.
📐 از اين رو در پايان اين آيه كه بخش اول آن بيانگر نظام فاعلي و بخش پاياني آن ناظر به نظام غايي است، با «فاء» تفريع مي فرمايد: «پس او را عبادت و بر او توكّل كن».
📐 انسانْ موحّد باشد يا ملحد، ضعيف و نيازمند است: (خلق الإنسان ضعيفاً) [سوره‌ي نساء، آيه‌ي 28.]، ليكن موحد برآورنده‌ي نيازهايش را خدا مي داند و ملحدْ طبيعت را رافع حاجت مي پندارد. مفاد اين آيه‌ي كريمه آن است كه چون زمام امور در نزول و صعود به دست خداي سبحان است، در عبادت و توكل تنها به او پناه ببر.
📐 در نظام هستي هيچ موجودي نه مي تواند در جاي خود راكد بوده، بايستد و به سوي خدا حركت نكند و نه مي تواند براي سير وجودي خود راه ديگري برگزيند كه به مهر يا قهر الهي منتهي نگردد. حالْ موجودي كه خواه ناخواه بايد سير كند، شايسته است كه به جايگاه اصلي خود كه آغوش رحمت الهي است بازگردد.
📐 جمله (وما ربّك بغافل عما تعملون) در ذيل آيه‌ي مزبور نيز برهاني است بر اين كه عبادت عابدان و توكّل متوكلان، همه محفوظ است.
غافل نبودن خداي سبحان از عبادت وتوكل بندگان، هم عامل تشويق انسان به عبادت و توكل است و هم دليلي بر محفوظ بودن عبادت و توكّل آنان.
📁 در برخي از آيات قرآن كريم افزون بر «جامعيّت كمالات» و «ربوبيّت» ، خالقيّت خداوند نيز حد وسط برهان بر ضرورت عبادت و توكل و حصر آن در خداي سبحان قرار گرفته است: (ذلكم الله ربّكم لا إله إلاّ هو خالق كلّ شي ء فاعبدوه وهو علي كلّ شي ء وكيل) [1]؛ انسان بايد ربّ و خالق خود را عبادت و بر او توكل كند و خداوند تنها ربّ و خالق انسان است؛ پس او تنها معبود و تنها تكيه گاه انسان است.
✅ قرآن همراه است و هم راه ؛ همواره با قرآن باشیم
@rahighemakhtoom