ماجرای استفتائات جهت دار از مراجع تقلید در مورد ماه رمضان 💥اختصاصی @rozaneebefarda 🔻🔻🔻 پدیده استفتائات شرعی، سابقه دیرینه ای به اندازه تاریخچه نظام اجتهاد و تقلید دارد؛ و در تمان اعصار و قرون، همواره این متدینان بوده اند که برای عمل به شریعت به پرسش از فروعات و مسائل مستحدثه پرداخته اند و مجتهدین جائزالتقلید نیز بر اساس مبانی و منابع دینی نظر اجتهادی خویش را بیان کرده اند. مراعات جهات خاص و بعض مصالح اجتماعی دخیل در تعیین تکلیف برای مجتهدان، گاه موجب می شده که بین اجتهاد تا افتاء، فاصله و تفاوتهایی باشد. مراجع عظام گاه بنا به دلائلی از پاسخ به برخی پرسش ها امتناع ورزیده یا برای پیشگیری از سوءاستفاده های غیرمتشرعین، از علنی کردن برخی دیدگاه های فقهی خویش امتناع کرده اند در مواردی نیز، خاص بودن موضوع سؤال موجب شده، از علنی کردن پاسخ به برخی سؤالات، پرهیز داشته باشند. در سال های اخیر نیز در امور چالش برانگیزی مانند ریش تراشی، شادی شام عروسی، عقد معاطاة و اجازه باکره برای ازدواج، اعلان نظر مخالف در مورد اموری مانند قمه زنی در برخی کشورهای مسلمان که نوعی تعصب در این موضوع وجود دارد و...، مواردی از تفاوت دیدگاه های فقهی مجتهدین در مقام اجتهاد با مقام افتاء را شاهد بوده ایم. با رواج رسانه های جمعی و افزایش سرعت مهارناشدنی اطلاعات در فضای مجازی، به همان نسبت که احتیاطات بیوت و شخص مراجع عظام پیرامون پاسخ به استفتائات فزونی یافته، تلاش های سازمان یافته و بعضا شیطنت آمیز در سوء استفاده از فرایند استفتائات شرعی نیز فزونی یافته است. در یکی از آخرین نمونه از این شیطنت ها، حسین باستانی مستندساز ضدانقلاب، پیش از ساخت مستندی سیاه و موهن علیه انقلاب اسلامی و شخص امام، استفتائاتی را به دفاتر مراجع تقلید شیعه ارسال کرد تا دستمایه بافته های مغرضانه خویش قرار دهد عجیب آنکه از اکثریت بیوت پاسخ دریافت کرد! و البته با دفتر مقام معظم رهبری و معدود دفاتر دیگر با هوشمندی، از پاسخ به سؤال جهت دار او امتناع ورزیدند. از روزهای اول شیوع #کرونا در کشورهای مسلمان، چالش های مذهبی و سؤالات الاهیاتی و فقهی زیادی ایجاد شد که با ورود بهنگام و دقیق مراجع عظام، اغلب پرسش ها در حوزه فقهی پاسخ داده شد. مسائلی چون حکم انتقال عامدانه ویروس به دیگران، نوع مواجهه با تصمیمات ستاد مقابله با کرونا، جایگاه شناسی دیدگاه متخصصین در مقام تعارض با برخی مناسک دینی، موضوع #تغسیل و تدفین اموات کرونایی، از جمله اموری بود که علی رغم برخی اختلافات در پاسخ ها، با کمترین چالش ممکن حل شد و نشان داد فقه شیعه در مقایسه با سایر نهادهای متولی شریعت، بسیار کارآمدتر و به روزتر است. با نزدیک شدن ماه مبارک رمضان، آنگونه که پیش بینی می شد، یکی از چالش های مهم فقهی در باب روزه داری در شرایط همه گیری کرونا بود که در این زمینه از ابتدای ماه مبارک شعبان، متن های خاصی بدون امضای افراد مشخص، به دفاتر مراجع تقلید ارسال گردید که جهت گیری مشخصی را دنبال می کرد. مراجع عظام تقلید بر اساس تکلیف شرعی پاسخ های خاص خود را داده و می دهند و مکلفان نیز به وظائف خویش عمل خواهند نمود اما عدم دقت نهادهای عالی حوزوی بر این عرصه ممکن است نوعی تبعات اجتماعی در جامعه به دنبال داشته باشد که به افزایش چالش ها دامن بزند. از یاد نبرده ایم که موضوع رؤیت هلال که اغلب فقهای عظام حکم حاکم را یکی از راه های تعیین تکلیف در این موضوع می دانند، چقدر موجب سرگردانی و چالش های اجتماعی در میان متدینین شد و چه حرف و حدیث هایی را در میان معاندین و شریعت ستیزان به دنبال داشت. برای پیش گیری از تکرار تجربه رؤیت هلال و بازی بدخواهان با فرایند مترقی و متعالی استفتائات، لازم است پیش از دست به کار شدن برخی جریان های خاص، متن های منقح با ذکر فروعات مبتلا به از سوی کمیه های علمی حوزوی طراحی و به دفاتر مراجع عظام ارسال گردد و پاسخ ها به صورت یک مجموعه کامل در اختیار عموم قرار گیرد. در موضوع مذکور، پاسخ های دقیق برخی مراجع عظام نشان از نکته سنجی فوق العاده آنان در پیش گیری از تبعات اجتماعی منفی برخی سؤالات جهت دارد دارد که مرور این استفتائات خود شاهد صدق مدعاست. 99/1/25 @rozaneebefarda