شبهه: چرا از ابتدا دین کامل نازل نشده و ادیان مختلف با هم تفاوت دارند؟ چرا بسیاری از مردم دنیا راه اشتباه می‌روند و قرار است عذاب ببینند؟ آیا این عادلانه است؟ پاسخ 1. تدریج در وحی: خداوند حکیم، دین رو به تدریج کامل کرده. این مثل تربیت یه بچه می‌مونه. اول باید الفبا یاد بگیره، بعد خوندن و نوشتن. قرآن میگه: "وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلى‏ مُكْثٍ" (اسراء:106). یعنی قرآن رو به تدریج نازل کردیم تا برای مردم بخونی. 2. اصل مشترک ادیان: همه پیامبران اصل توحید رو آوردن. امام علی (ع) میفرماید: "خداوند پیامبران را فرستاد تا گنجینه‌های عقل‌ها را برای مردم آشکار کنند." پس هسته اصلی همه ادیان یکیه. 3. اتمام حجت: با ارسال پیامبران مختلف، خدا حجت رو بر همه تموم کرده. قرآن میگه: "لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ" (نساء:165). 4. امتحان الهی: زندگی دنیا محل امتحانه. امام صادق (ع) میفرماید: "دنیا سرای آزمایش و آخرت سرای قرار است." این تفاوت‌ها بخشی از این امتحانه. 5. عدل الهی: خدا عادله و هر کس رو طبق شرایطش قضاوت می‌کنه. پیامبر (ص) میفرماید: "سه گروه در روز قیامت عذرشان پذیرفته است: دیوانه، کودک و کسی که در فترت (دوران بین دو پیامبر) زندگی کرده." 6. اختیار انسان: خدا به ما عقل و اختیار داده. قرآن میگه: "لا إِكْراهَ فِي الدِّينِ" (بقره:256). یعنی در دین اجباری نیست. 7. رحمت واسعه الهی: رحمت خدا از غضبش بیشتره. امام رضا (ع) میفرماید: "رحمت خدا از عذابش پیشی گرفته است." در آخر، به جای نگرانی برای دیگران، سعی کن خودت بهترین مسلمون باشی. امام علی (ع) میگه: "خودت رو میزان بین خودت و دیگران قرار بده." یعنی اول خودت رو درست کن. یادت باشه، خدا از هر کس به اندازه توانش انتظار داره، نه بیشتر. ✍ @shobhe73