کدام فرمول به حل چالش‌های بازار خودروی کشور کمک می‌کند؟ 🔶 یکی از اخبار مثبتی که طی روز‌های گذشته زمینه‌ساز کاهش نرخ خودرو شد، خبر تصویب واردات خودروی کارکرده از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا واردات خودرو می‌تواند جانی دوباره به صنعت خودرو برای افتادن در مسیر رقابت و خروج از انحصار بدهد؟ موضوعی که حتی رهبر معظم انقلاب نیز نسبت به آن انتقاد دارند و خواستار افزایش کیفیت، کمیت و رعایت حقوق مصرف‌کنندگان حقیقی هستند. 🔶 آیا واردات می‌تواند به بازار خودروی ایران و کاهش قیمت‌ها به نفع مصرف‌کننده واقعی سامان دهد؟ مسئله مهم این است که در ابتدای امر باید ببینیم چه زمانی خودروی خارجی وارد کشور می‌شود، چون از سال گذشته تاکنون بار‌ها درباره این موضوع صحبت شده است. زمانی می‌توانیم درباره کاهش نرخ خودرو بر اثر واردات خودروی خارجی صحبت کنیم که خودرویی وارد کشور شود. 🔶 آیا واردات خودروی خارجی منجر به از بین رفتن انحصار موجود در دست دو خودروساز اصلی می‌شود؟ برای شکستن انحصار دو خودروساز بزرگ باید کار‌های گوناگونی صورت بگیرد؛ چراکه پر واضح و مسلم است که بازار خودروی ایران در انحصار دو خودروساز یعنی ایران‌خودرو و سایپاست؛ خودروسازانی که قطعاً میانه خوبی با واردات ندارند. به همین دلیل باید ببینیم وارداتی که صورت می‌گیرد در چه اندازه و تعدادی خواهد بود؟ قیمت‌ها چگونه است که آن زمان بتوانیم از شکستن انحصار خودروسازان داخلی و باز شدن فضا برای رقابت بیشتر در این صنعت به درستی سخن بگوییم و پیش‌بینی کنیم. برخی بر این باورند که نباید خودروی خارجی اعم از نو یا کارکرده وارد کشور شود؛ چراکه واردات خودروی خارجی منجر به زیان این صنعت و عدم رشد صنعت می‌شود، به همین دلیل تلاش می‌کنند در‌های کشور را به روی واردات ببندند تا به زعم آنها صنعت خودروسازی داخلی رشد کند. 🔶 اما از آن سو عده‌ای معتقدند با باز گذاشتن در‌ها و ایجاد رقابت بین خودروساز داخلی و خودروساز خارجی، قطع به یقین خودروساز داخلی رشد می‌کند، البته لازم به ذکر است که این موارد یعنی آنچه مورد نظر موافق یا مخالف واردات است، از فرمول خاصی تبعیت نمی‌کند؛ چراکه در عمل مشخص می‌شود، یعنی اگر دروازه‌های کشور را به روی خودروی خارجی می‌بندیم، باید به این شرط بسته باشد که خودروساز داخلی بتواند تمام نیاز بازار را آن هم با کیفیت و مشابه تولیدات خارجی تأمین کند. 🔶 وقتی می‌خواهیم با کشور‌های دیگر تجارت کنیم باید ببینیم در چه چیزی مزیت مطلق یا نسبی داریم. اگر می‌خواهیم در کشور را به روی واردات ببندیم، باید منافع خود را در نظر بگیریم که آیا در این صورت منافع تجاری ما حفظ می‌شود و مردم از این موضوع متضرر نمی‌شوند؟ 🔶 اگر می‌توانیم در داخل نیاز کشور را به خوبی تأمین کنیم و مردم را از قیمت و کیفیت خودرو راضی نگه داریم، قطعاً نباید وارداتی داشته باشیم، به ویژه در تعداد بالا، چراکه به کاهش تولید و از بین بردن اشتغال منتهی می‌شود. وقتی استعداد تولید خودروی با کیفیت را داریم که با خودروی خارجی رقابت می‌کند، باید به اندازه‌ای خودروی خارجی با تعرفه‌های بالا وارد کنیم که دارندگان ثروت خریدار این خودرو‌ها باشند؛ چراکه عموم مردم از کیفیت خودروی داخلی و قیمت آن راضی هستند. 🔶 در تمام دنیا روی خودروی خارجی که این احتمال داده می‌شود وارداتش به زیان تولید ملی باشد، تعرفه‌های بالا می‌بندند، بعداً اگر تصمیم بگیرند واردات را ممنوع می‌کنند، درحالی که ما برعکس عمل کردیم اول ممنوع کردیم، بعد تعرفه‌گذاری می‌کنیم. وقتی ممنوع می‌کنی نمی‌دانی صد را برداری چه اتفاقی می‌افتد. این الفبای کار است، هنوز فرصتی پیش نیامده که در این‌باره بحث منطقی کنیم که وقتی ممنوع می‌کنیم، رفتار‌های اشتباه متعاقب آن رفتار یکی‌یکی دامنگیر ما می‌شود؛ بنابراین الان نمی‌دانیم چقدر تقاضا پشت در‌های کشور برای واردات خودروی خارجی است. هنوز نمی‌دانیم چه بخشی از تقاضا برای خودروی خارجی نیاز سوداگری و واقعی است! پس اینجا باز هم تولیدکننده ایرانی که در طول این سال‌ها نتوانست بازار را به درستی تامین و مدیریت کند، زیر سوال می‌رود؛ چراکه تولید کم و قطره‌چکانی و پیدا شدن بازار‌های مختلف و مسائلی مثل ثبت‌نام و قرعه‌کشی این بازار را به چالش کشانده و نشان داده بخشی از ثبت‌نام‌کننده‌ها یا خریداران خودرو با قیمت دولتی متقاضی واقعی نیستند. 🔸 :آلبرت بغزیان؛ کارشناس و تحلیلگر اقتصادی و استاد اقتصاد دانشگاه 🆔 @tahlil_shjr