↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
🎴 الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمدٍ و آلِ مُحمدٍ و عَجِّل فرَجهم
#النحو_الوافی.
مواضع اعراب نیابتی:
🚨 مـــــشهـــــــور ترین، مواضعی که حرکات در او تقدیری است.
❶ مقدر میشود حرکات سه گانه(ضمه، فتحه، کسره) بر آخر اسم مقصور.
❷ مقدر میشود ضمه و کسره بر اسم منقوص در حالت رفع و جر.
❸ مقدر میشود، حرکات سه گانه بر آخر اسم زمانی که اسم ساکن شود به خاطر وقف بر او
مثل "جاء محمد"ْ، و این چنین است وقتی وقف شود در فعل مضارع صحیح الآخر در حالت رفعی و نصبی مثل "یذهبْ، ان یذهبْ"
↫ در این دو مورد اگر گفته شود، مرفوع هستند یامنصوب هستند به حرکت اصلی، و سکون عارضی منع کرده از حرکت اصلی نیز صحیح است.
❹ مقدر میشود حرکات سه گانه جوازا، زمانی که حرف آخر کلمه، ادغام شود در حرف اول کلمه بعد مثل قتل "داوودْ جالوت"، در این مثال دال در جیم ادغام شده.
❺ مقدر میشود حرکات سه گانه بر آخر کلمه ای که به خاطر تخفیف ساکن شده مثل ساکن کردن لام رُسُل در آیه شریفه "قالت لهم رُسُلُهُم".
❻ مقدر میشود، حرکات سه گانه بر حرف آخری که به خاطر تبعیت،حرکت اصلی را از دست داده است،مثل الحمدُ، که به خاطر تبعیت از لام مابعد میشود "الحمدِ لِلّه"ِ و اسم این حرکت اتباع لاحق است.
❼ مقدر میشود، حرکات سه گانه بر علم محکی، مانند "فَتَحَ اللهُ،علیٌ شاعِر"ٌ.
ذَهَبَ فَتَحَ اللهُ، مررتُ بفَتَحَ اللهُ، رایتُ فَتَحَ اللهُ.
❽ مقدر میشود حرکات سه گانه، بر آخر اسم مضاف به یاء متکلم.
✺↫ بعضی نحوین قائلند که اسم مضاف به یاء متکلم در حالت جری اعرابش تقدیری نیست بلکه ظاهری است مثل "مررت بکتابِی".
❾ مقدر میشود سکون بر آخر فعلی که به خاطر منع التقاء ساکنین حرکت داده ایم
مثل، "لم یَکُنِ المحسن عابدا".
✺↫ و این چنین است اگر به جای کسره، فتحه بدهیم مثل؛ "لم یَمُدَّ العزیز" (حرکت فتحه دال به خاطر تخلص از التقاء ساکنین داده شده، و جزم یَمُدَّ،تقدیری است.)
💐
#نکته: گاه سکون نیز در تقدیر است، در فعلی که اصالتا مجزوم است ولی به خاطر موافقت با قافیه کسره داده اند.
مثل؛ تعلم که جواب شرط است در شعر پایین و حق او سکون است، ولی کسره داده شده به خاطر موافقت با قافیه.
" مَهْمَا تکُنْ عندَ امرئٍ من خلیقةٍ
وان خلها تخفی علی الناس تُعْلَمِ "
#خلاصه صفحه ۱۶۹ تا صفحه ۱۷۳.
🚦
@talcheslkotob