💠 سلسله نشستهای تخصصی تفسیر موضوعی شهید صدر
📍نشست سوم «اصطلاحشناسی تفسیر موضوعی شهید صدر»
✅ حجتالاسلام و المسلمین سعید بهمنی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
🔺 زمان: چهارشنبه، ۱۹ بهمن، ساعت ۱۶
🔺 مکان: تهران، اتوبان حقانی (غرب به شرق)، خروجی كتابخانه ملی، اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و كتابخانه ملی
📌 حضور مجازی از طریق:
https://www.skyroom.online/ch/saman2/460-5042-heyat.school/
🆔 @shahidsadr
🆔 @dorehtafsirshahidsadr
شهید سید محمدباقر صدر
📝 بازخوانی الگوهای آرمانی 🔻 انسان و درونمایۀ او پایۀ حرکت تاریخ است... و حرکت تاریخ با سایر حرکت
🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۲
💢 محتوای درونی انسان چیست؟
🔺 اساس و پایۀ حرکت تاریخ، درونمایۀ انسان است و این درونمایۀ انسان بنیان را شکل میدهد. اکنون میپرسیم: پایه و اساس خود این درونمایه چیست؟ نقطۀ آغاز در سازندگی این درونمایه کجاست؟ محور اصلی فرایند ساخت محتوای درونی انسان کدام است؟
🔺جواب آن است که محور اصلی فرایند ساخت محتوای درونی انسان، الگوی آرمانی است.
🔺 دانستیم که درونمایۀ انسان از رهگذر وجودهای ذهنیای که اندیشه و اراده در آنها ترکیب میشوند، اهدافی را پیکره میبخشد که تاریخ را به حرکت وامیدارند. خود این اهداف و غایتهای محرکِ تاریخ را الگوی آرمانی معین میکند. پس همۀ این اهداف زاییدۀ دیدگاه اساسی انسان یا جامعه درباره الگوی آرمانی در زندگی است.
🔺 این الگوی آرمانی، اهداف تفصیلی را شکل میدهد و اهداف جزئی از آن ناشی میشوند. پس اهداف که محرک تاریخاند، ریشه در خاستگاهی عمیقتر در درونمایۀ انسان دارند که همان الگوی آرمانی است و همۀ غایتها و اهداف بر محور آن شکل میگیرند و ریشه در آن دارند.
🔺هرچه این الگوی جامعه بشری والاتر، شایستهتر و گستردهتر باشد، غایتها نیز شایستهتر و گستردهتر خواهند بود؛ و هرچه این الگو محدودتر و پستتر باشد، هدفهای برآمده از آن هم محدودتر و پستتر خواهند بود.
📚 کتاب سنتهای تاریخی در قرآن کریم، صفحه ۱۳۷
🔰 برای شروع مطالعه پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی اینجا کلیک کنید.
🆔 @shahidsadr
💢 تخفیف ویژه آثار شهید صدر
به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی
🔻 کتابهای:
اسلام راهبر زندگی
بارقهها
شرحصدر
نا
٢٠درصد تخفیف ویژه از ٢٠ تا ٢٢ بهمن
🛒 خرید از فروشگاه مجازی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر
🌐 mbsadr.ir
🆔 @shahidsadr
📎حجتالاسلام والمسلمین بهمنی در سومین نشست از سلسله درسگفتارهای تفسیر موضوعی شهید صدر:
🔺تفسیر موضوعی شهیدصدر، تمام روشهای معتبر را در خود دارد
✔️ آنچه شهید صدر میگوید یک رویکرد است؛ امروز هیچ رویکردی پیشرفتهتر، نیرومندتر و پرظرفیتتر از تفسیر موضوعی شهید صدر نمیشناسیم؛ تفسیر موضوعی ایشان، در عرض هیچ روش دیگری قرار نمیگیرد.
✔️ تفسیر موضوعی، تمام روشهای معتبر را در خود دارد و از اساس با روشها، اصول، ضوابط و قواعد که عناصر روش هستند، کاری ندارد؛ تفسیر موضوعی، پژوهش یا تفسیر مسأله محور، جامع، اجتهادی و منتج به نظریه است.
✔️اصطلاحات الاتجاه الموضوعی و المنهج الموضوعی به جای تفسیر موضوعی به کار برده شده است و چیزی که شهید صدر را از دیگران ممتاز میکند رویکرد مسأله محوری، جامعیت و انتاج نظریه است که از نقطهای در بیرون آغاز میشود.
✔️ برخی افراد روش را در قرآن منبع تفسیر میدانستند اما در تفسیر شهید صدر مجموعه مبانی، منبع، اصول، قواعد، عوامل فرآیندی، رویکردها، گرایشها و مهارتها، روش تفسیر موضوعی را شکل میدهد.
✔️ تفسیر موضوعی با عنوان پژوهش منتج به نظریه نامیده شود؛ چون دقیقاً همین است و لازم نیست آن را تفسیر موضوعی بنامیم و در ادامه ثابت کنیم این تفسیر همان پژوهشی است که به نظریه منتج میشود. هیچ یک از کسانی که به تفسیر موضوعی پرداختهاند و با الهام از ایشان در این مسیر قدم برداشتند، اصلاً به چیزی که شهید صدر میگوید نزدیک نشدهاند.
✔️ مراد شهید صدر از سنت تاریخی، سنت تمدنی است؛ یعنی آنها که دامنه تأثیرشان مانایی زمانی دارد؛ اما اگر مدت محدودی داشت سنت تاریخی نیست. شهید صدر وقتی از سنتهای تاریخی سخن میگوید، دستگاه کاملی از تمدن را برای ما بیان میکند.
🔍برای خواندن متن کامل اینجا را کلیک نمایید.
🔰 #مرور_نشست
🆔 @shahidsadr
🆔 @dorehtafsirshahidsadr
شهید سید محمدباقر صدر
🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۲ 💢 محتوای درونی انسان چیست؟ 🔺 اساس و پایۀ حرکت تاریخ، درونم
🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۳
💢 إِلهَهُ هَواهُ
🔺 قرآن کریم و ادبیات دینی، «الگو» را در برخی از حالتها، «اِله» مینامند؛ زیرا «الگو» فرماندهی مطاع است که دستور میدهد و راه را معین میکند و قرآن این ویژگیها را صفات «اِله» میداند؛ ازاینرو هرکس را که الگو باشد و هرچیزی را که در چنین جایگاهی، یعنی جایگاه الگو بودن، قرار بگیرد «اِله» مینامد؛ زیرا اوست که مسیر حرکت تاریخ را میسازد.
🔺 حتی در قرآن چنین تعبیری آمده است:
«أَ رَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ» (آیا آن کسی را دیدهای که هوا[ی نفس] خود را به خدایی گرفت؟) [سورۀ فرقان، آیۀ۴٣]
🔺 خداوند متعال در این آیه حتی «هوای نفس» را «اله» نامیده است؛ زیرا وقتی هوای نفس خیز بردارد و بهگونهای غیرطبیعی رشد کند، تبدیل به الگوی آرمانی و هدف نهایی انسان میشود.
🔺 پس در حقیقت در ادبیات قرآنی و تعبیرات دینی، این الگوهای آرمانی هستند که خدایاناند؛ زیرا درواقع، معبود، آمر، ناهی و محرک حقیقی آنها هستند؛ پس «اله» به مفهوم دینی و اجتماعی نیز همانها هستند.
📚 سنتهای تاریخی در قرآن کریم، صفحه ۱۳۹
🔰 برای شروع مطالعه پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی اینجا کلیک کنید.
🆔 @shahidsadr
شهید سید محمدباقر صدر
🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۳ 💢 إِلهَهُ هَواهُ 🔺 قرآن کریم و ادبیات دینی، «الگو» را در برخی
🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۴
💢 انواع الگوهای آرمانی (بخش اول)
📍 الگوهای پست
🔺 تاریخ از رهگذر درونمایۀ انسان که اهداف او را میسازد، در حرکت است. این اهداف بر پایۀ الگویی شکل میگیرند که منبع آن اهداف است.
🔺 هر جامعهای الگویی دارد و هر الگویی دارای راه و مسیر خاص خود است و این الگو راه [حرکت جامعه] را در مسیر خود تعیین میکند.
🔺 این الگوها سه نوعاند [که نوع اول آن الگوهای پست است]؛ یعنی الگویی که از واقعیت موجود اقتباس و از زندگی عادی گروه بشری الهام گرفته میشود. این، الگویی تکراری است و حرکت تاریخ در پرتو آن نیز حرکتی تکراری خواهد بود؛ به این صورت که در پرتو این الگو، وضع موجود سرمشقی برای آینده قرار میگیرد تا آینده نیز دقیقاً مانند آن باشد.
🔺از دیدگاه قرآن مجید، علت پذیرش این نوع الگو، دو چیز است:
اول. سبب داخلی و روانی: انس و عادت به وضع موجود و بیارادگی انسان؛
دوم. سبب خارجی: حاکمیت فرعونها و طاغوتها در طول تاریخ….
🔺جوامع و امتهایی که با اینگونه الگوهای حقیرِ برگرفته از وضعیت موجودِ زندگی، روزگار میگذرانند، در حالتی تکراری بهسر میبرند؛ یعنی حرکت تاریخ در این جوامع، یکنواخت و تکراری است؛ این امت، گذشته خویش را بهدست میگیرد و با خود به امروزش میآورد و امروزش را هم به فردا میبرد. این جامعه در حقیقت آیندهای ندارد؛ بلکه آیندۀ آن همان گذشتۀ آن است.
📚 سنتهای تاریخی در قرآن کریم، صفحه ۱۴۶ و ۱۵۱، با تلخیص
🔰 برای شروع مطالعه پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی اینجا کلیک کنید.
🆔 @shahidsadr
📎حجتالاسلام والمسلمین بهمنی در چهارمین نشست از سلسله درسگفتارهای تفسیر موضوعی شهید صدر:
🔺تفسیر موضوعی شهید صدر همه روشهای تفسیری موضوعی آینده را هم در خود هضم میکند.
✔️تفسیر موضوعی شهیدصدر ناظر به انقلاب اسلامی ایران بیان شده است؛ شهید صدر کمتر از دو ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی در چهارده درس این رویکرد استفاده از قرآن برای حل مسائل بشر را بیان کرده است و آخرین مطلب به جا مانده از این شهید است.
✔️اولین گام در این تفسیر، مسألهشناسی است؛ که در این مسألهشناسی شناخت مشکلات واقعی و پرداختن به حقایق کبری یا مسائل بزرگ بشری بسیار مهم است.
پیشینهشناسی دستاوردهای بشری مرحله دوم این تفسیر است؛ وحی، راههای ناقص بشر را تصحیح یا تکمیل میکند؛ البته در مواردی هم راهکار جدید ارائه میشود، راهکارهایی که بشر نمیتوانست به آنها دست یابد؛ پیشینهشناسی دقیقتر و عمیقتر، نتایج بهتری را در گرفتن پاسخ در تفسیر موضوعی به همراه خواهد داشت.
✔️مسأله با هدف متفاوت است؛ شهید صدر دو هدف انتزاعی خیلی دقیق را مطرح میکند؛ نخستین هدف رسیدن به نظریه است؛ دومین هدف رسیدن به رسالت برآمده از نظریه است؛ رسالت امری انسانی است و ماهیت دستوری دارد که تا رسالت نباشد نظریه اهمیت چندانی ندارد؛ شهید صدر در نظریه متوقف نمیشود.
✔️ استنطاق اصلیترین مرحله این تفسیر است و میتوان کل این روش را مدل استنطاق نامید. شهید صدر در تبیین علمی روش برداشت از قرآن میگوید «قبل از تفسیر موضوعی، مفسر باید روشهای خود را اجتهاداً تعیین کرده باشد» یعنی اصولی که میخواهد به کار ببرد تقلیدی نباشد.
✔️ پرسش و پاسخ از قرآن در این مرحله به این صورت است که معطیات قرآن درباره موضوع خود را استخراج میکنید؛ از معطیات سؤال میکنید که کدام مطلب درباره موضوع من را در بر دارد؟ بعد به مدالیل میرسید؛ ممکن است از یک داده یا معطی قرآنی به یک داده یا مدالیل زیادی برسید؛ الزاماً هر داده یک مدلول ندارد. پس از پرسش و پاسخ باید اجتهاد و نوآوری کنید
✔️ «نقش مفسر موضوعی نقش مستمع و نویسنده به تنهایی نیست» از این مطلب میتوان فهمید مفسر تسجیل و تدوین میکند؛ ولی منظور از تدوین در این تفسیر، تدوین نهایی نظریه است که شما آن را فصلبندی شده و مرتب به مخاطب خود ارائه میدهید.
🔍برای خواندن متن کامل اینجا را کلیک نمایید.
🔰 #مرور_نشست
🆔 @shahidsadr
🆔 @dorehtafsirshahidsadr
شهید سید محمدباقر صدر
🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۴ 💢 انواع الگوهای آرمانی (بخش اول) 📍 الگوهای پست 🔺 تاریخ از
🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۵
💢 سقوط جامعه در مسیر الگوهای پست
🔺 «بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَديدٌ تَحْسَبُهُمْ جَميعاً وَ قُلُوبُهُمْ شَتَّى ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَعْقِلُون» (سختی در میان آنها بسیار شدید است. آنها را همبسته میبینی درحالیکه دلهایشان پراکنده است. به این دلیل که آنان قومی ناخردورز هستند). [سورۀ حشر، آیۀ ۱۴]
🔺 [قرآن درباره جوامع با الگوهای پست میفرماید:] سختی در بینشان بسیار است؛ زیرا تناقضات در بین آنها آغاز شده و چیزی جز تشابه و نزدیکی در چهرهها، آنها را گرد هم نیاورده است؛ الگو و راه آرمانی و مسیر واحد باعث اجتماع آنها نیست؛ دلهایشان متفرق است، خواستههایی پراکنده دارند، جانهاشان از هم جداست و اندیشههایی راکد دارند.
🔺 با چنین وضعیتی، امت بر جای نمیماند و آنچه هست شبحی از امت خواهد بود. در پرتو این شبح هر فردی از امت بهسراغ دغدغههای ناچیز خود میرود و به مسائل محدود خویش سرگرم میشود. الگویی آرمانی وجود ندارد که همه توانها بر گردش جمع شوند و قابلیتها و امکانات بر محور آن گرد آیند یا برای آن فداکاریها کنند.
🔺 وقتی این الگوی آرمانی سقوط میکند، درواقع پرچمی که امت را یکپارچه میسازد، فرو میافتد و هر انسانی به نیازهای محدود و منافع شخصی خود وابسته میشود و تنها به امور خصوصیاش میاندیشد؛ به اینکه چگونه شب و روز بگذراند، چگونه بخورد، چگونه بیاشامد و چگونه اسباب راحتی و آسایش خود و فرزندانش را فراهم کند.
📚 سنتهای تاریخی در قرآن کریم، صفحه ۱۵۲
🔰 برای مطالعه پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی اینجا کلیک کنید.
🆔 @shahidsadr
شهید سید محمدباقر صدر
🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۵ 💢 سقوط جامعه در مسیر الگوهای پست 🔺 «بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدي
🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۶
💢 فرجام جوامع با الگوهای پست
🔺 گفتیم که گاهی امتی به شبح تبدیل میشود و دیگر امت حقیقی نیست، بلکه سایهای از امت است.
🔺تاریخ به ما یاد داده که در چنین وضعیتی، ممکن است سه نوع اقدام و راهکار برای این امت محقق شود:
یک. اقدام تاریخی اول این است که امت در برابر تهاجم نظامی خارجی نابود شود؛ زیرا امتی که از محتوا تهی شده و موجودیت خود را بهعنوان امت از دست داده و به افرادی تبدیل شده که هریک بهجای جامعه و امت، به فکر خوراک، لباس و مسکن خویش است و دیگر هیچکس نمانده که به فکر امت باشد و همه فقط در اندیشۀ نیازهای خود هستند، در چنین وضعیتی ممکن است این جامعه در برابر تهاجمی خارجی قرار گیرد و متلاشی شود.
🔺 این دقیقاً همان چیزی بود که بر سر مسلمانان آمد. آنان وقتی الگوی آرمانی خویش را از دست دادند و وفاداری خود را به آن رها کردند، قربانی حملۀ مغول شدند و تمدن اسلامی بهدست مغولان سقوط کرد.
🔺 دو. اقدام دوم تاریخ، ذوب شدن امت در الگوی بیگانه و وارداتی است. وقتی امت الگوهای برآمده از درون خود را که دیگر اثرگذاری و اصالت ندارند رها کند، بهدنبال الگوی آرمانی خارجی میرود تا از آن تبعیت کند و عنان خود را بهدست او بسپارد.
🔺 سه. اقدام سوم تاریخ این است که در اعماق وجود امت بذرهای بازسازی دوباره الگوی آرمانی متناسب با عصر امت پدید میآید.
🔺امت اسلام در عصر استعمار بر سر دوراهی این دو اقدام، یعنی اقدامهای دوم و سوم، قرار گرفت. زمانی که دورۀ استعمار فرارسید و امت وارد این دوره شد، بر سر دوراهی قرار گرفت.
🔺 راهی او را به ذوب شدن در الگوی وارداتی از خارج دعوت میکرد. این راهی بود که برخی از حکام، در کشورهای اسلامی مثل رضاخان در ایران و آتاتورک در ترکیه اجرا کردند. اینها، پس از آنکه الگوی داخلی مسلمانان از بین رفت، تلاش کردند تا الگوی مردم پیروز اروپا را تبلور ببخشند و در بین مردم، پیروانی برای آن جلب کنند.
🔺درحالیکه پیشتازان اندیشه اسلامی و پیشگامان نهضت اسلام، در آغاز عصر استعمار و اواخر دورۀ پیش از آن، راه دیگر را برگزیدند و تلاشهای خود را برای پیاده کردن اقدام سوم تاریخ بهکار بستند و در راه احیای دوباره اسلام، ترویج و احیای این الگو و ارائۀ آن به زبان روز و در سطح نیازهای مسلمانان در آن عصر، کوشیدند.
📚 سنتهای تاریخی در قرآن کریم، صفحه ۱۵۳
🔰 برای مطالعه پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی اینجا کلیک کنید.
🆔 @shahidsadr
💠 سلسله نشستهای تخصصی تفسیر موضوعی شهید صدر
📍نشست پنجم «خوانش نظریه سنتهای تاریخی به مثابه نمونه عملیاتی تفسیر موضوعی شهید صدر»
✅ حجتالاسلام و المسلمین سعید بهمنی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
🔺 زمان: چهارشنبه، ۳ اسفند، ساعت ۱۶
🔺 مکان: تهران، اتوبان حقانی (غرب به شرق)، خروجی كتابخانه ملی، اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و كتابخانه ملی
📌 حضور مجازی از طریق:
https://www.skyroom.online/ch/saman2/460-5042-heyat.school/
🆔 @shahidsadr
هدایت شده از شهید سید محمدباقر صدر
🌻🌻 حیاتی به گسترۀ هستی
🌻حسین علیهالسلام کسی است که همۀ قداستهای انسانیت را در یگانگی معجزهآسای خود خلاصه کرد. حیاتی در روح بیهمتای او موج میزد که زندگی میساخت؛ ازاینرو بر او گران آمد که این حیات را تنها برای خود بخواهد، پس آن را به عقیدهها بخشید و به نسلها ارزانی داشت. این چنین زندگی حسین علیهالسلام در هستی گستره یافت و از زندگی محدود یک انسان به زندگی گرانمایه و جاوید الگوی والای اسلام تبدیل شد و همچون وجدانی نیکخواه در دل نسلهای آگاه بنیآدم ادامه یافت.
📚 کتاب امامان اهلبیت، صفحه ۵۵٧
🆔 @shahidsadr