🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۸ 💢 مراحل دگرگونی جامعه با الگوهای محدود (یکم) 🔺 [در شرایطی که الگوهای محدود در یک جامعه، هدف و مقصود قرار بگیرند، آن جامعه چهار مرحله را پشت سر می‌گذارد؛ ] 📍 مرحلۀ اول: مرحله‌‌‌ای است که این الگوها، هنوز کارکرد و اثرگذاری دارند؛ زیرا از آرمان‌‌‌ها و نگاه‌‌‌هایی روبه‌‌‌‌‌‌آینده برگرفته شده‌‌‌اند. این الگوها در مرحلۀ نخست به‌‌‌اندازۀ ارتباطشان با آینده دارای تأثیر، دهش و نوآوری هستند. 🔺به‌‌‌طور طبیعی این تأثیر و دهش و نوآوری عطایی است که قرآن آن را «عاجل» (زودگذر) می‌‌‌نامد. اینها دستاوردهایی زودگذرند، نه درازمدت و در امتدادی طولانی؛ زیرا عمر این الگوها کوتاه و عطای آنها محدود است؛ زیرا به‌‌‌هرحال در لحظه‌‌‌ای به نیرویی ویرانگر برای همه دستاوردها مبدل می‌‌‌شوند؛ به همین دلیل، عاجل و زودگذر نام گرفته‌‌‌اند. به این فرمودۀ خداوند سبحان توجه کنید: «مَنْ كانَ يُريدُ الْعاجِلَةَ عَجَّلْنا لَهُ فيها ما نَشاءُ لِمَنْ نُريدُ ثُمَّ جَعَلْنا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلاها مَذْمُوماً مَدْحُوراً ۞ وَ مَنْ أَرادَ الْآخِرَةَ وَ سَعى‏ لَها سَعْيَها وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِكَ كانَ سَعْيُهُمْ مَشْكُوراً ۞ كُلًّا نُمِدُّ هؤُلاءِ وَ هَؤُلاءِ مِنْ عَطاءِ رَبِّكَ وَ ما كانَ عَطاءُ رَبِّكَ مَحْظُوراً» (هرکس خواهان دنیای زودگذر است، به‌‌‌زودی به هرکه خواهیم نصیبی از آن می‌‌‌دهیم، سپس جهنم را برای او قرار می‌‌‌دهیم که خوار و رانده‌‌‌شده وارد آن خواهد شد. و هرکس آخرت را بخواهد و برای آن به‌‌‌سختی تلاش کند، درحالی‌‌‌که مؤمن است، از تلاش آنها حق‌‌‌شناسی خواهد شد. هر دو دسته را از عطای پروردگارت مدد می‌‌‌بخشیم و عطای پروردگارت منع‌‌‌شدنی نیست). [سوره اسراء، آیه ۱۸_۲۰] 🔺 خداوند متعال خیر و عطا و بخشش محض است، اما الگوی برگزیدۀ امت، به هر اندازه که شایستگی تحریک و انگیزش داشته باشد، خداوند سبحان عطا می‌‌‌فرماید؛ به‌‌‌اندازۀ شایستگی و ظرفیت الگو[ی زودگذر]، عطایی زودگذر می‌‌‌دهد، نه بیشتر. 🔺 در چنین حالتی [حکومت و] قدرتی که این الگو را می‌‌‌سازد، به قدرتی دارای الگویی آرمانی تبدیل می‌‌‌شود که عطا و نوآوری دارد؛ قدرتی که در جایگاه رهبر و در چهارچوب این الگو امت را جهت‌‌‌دهی می‌‌‌کند. 🔺 امت نیز به‌‌‌نوبه‌‌‌خود، هم در خلق این الگو و هم در پیاده کردن و تحقق بخشیدن به آن نقش می‌‌‌آفریند. این مرحله دستاوردهایی دارد، ولی این دستاوردها در نظرِ عمیق و درازمدت قرآنی، زودگذر هستند و به جهنم منتهی خواهند شد: جهنمی در دنیا و جهنمی در آخرت. این مرحلۀ اول است؛ مرحلۀ ابداع و نوآوری. 📍 مرحلۀ دوم: هنگامی که این الگوی آرمانی راکد شد و نیرو و توان خود را برای دهش از دست داد، به پیکره‌‌‌ای بی‌‌‌جان تبدیل می‌‌‌شود؛ این الگو دیگر الگو باقی نمی‌‌‌ماند، بلکه به مجسمه بدل می‌‌‌شود. 🔺رهبرانی هم که بر پایۀ این الگو دهش داشتند و مردم را هدایت می‌‌‌کردند، به سران و بزرگان تبدیل می‌‌‌شوند. تودۀ مردم هم جایگاهی جز عده‌‌‌ای افرادِ تابع و مطیع نخواهند داشت و دیگر هیچ‌‌‌ سهمی در ابداع، نوآوری و تکامل ندارند. 🔺این مرحله‌‌‌ای است که قرآن کریم این‌‌‌گونه از آن تعبیر می‌‌‌کند: «وَ قالُوا رَبَّنا إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ كُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبيلاَ» (و گفتند: پروردگارا ما از سران و بزرگان خود پیروی کردیم، پس آنها ما را گمراه کردند). [سورۀ احزاب، آیۀ ۶۷] 📚 کتاب سنت‌های تاریخی در قرآن کریم، صفحه ۱۶۱ 🔰 برای مطالعه پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی اینجا کلیک کنید. 🆔 @shahidsadr

🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۹ 💢 مراحل دگرگونی الگوهای محدود (دوم) 📍مرحلۀ سوم: سپس مرحلۀ سوم می‌‌‌رسد. مرحلۀ سوم، مرحلۀ امتداد تاریخی این افراد است. در این مرحله، سردمداران به طبقه تبدیل می‌‌‌شوند و سپس کرسی قدرت را به‌‌‌ یکی از اشکال وراثت به ارث می‌‌‌گذارند؛ مانند انتقال خاندانی یا طبقاتی یا نسلی. در این هنگام، این طبقه، همان طبقه مُتْرَفان را تشکیل می‌‌‌دهند؛ طبقه‌‌‌ای نازپرورده و برخوردار و فارغ از هرگونه هدف متعالی و مشغول به اهداف کوچک. 🔺 این چیزی است که قرآن کریم از آن این‌‌‌چنین تعبیر می‌‌‌کند: «وَ كَذلِكَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ في‏ قَرْيَةٍ مِنْ نَذيرٍ إِلَّا قالَ مُتْرَفُوها إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا عَلى‏ أُمَّةٍ وَ إِنَّا عَلى‏ آثارِهِمْ مُقْتَدُونَ» (و این‌‌‌چنین است که ما پیش از تو در هیچ جامعه‌‌‌ای بیم‌‌‌دهنده نفرستادیم، جز آنکه مرفهان آن گفتند: ما پدرانمان را بر آیینی یافته‌‌‌ایم و به آثار آنان اقتدا می‌‌‌کنیم). [سورۀ زخرف، آیۀ ۲۳] 🔺 اینها محصول و امتداد تاریخی پدرانشان هستند؛ پدرانی که تاریخی داشته‌‌‌اند و خودشان هم امتداد تاریخی دیگران بوده‌‌‌اند. این امتداد تاریخی [در این مرحله] از آرمان و دهش، به طبقه‌‌‌ای مرفه تبدیل شده که به‌‌‌شکلی موروثی این جایگاه را به ارث برده است. 📍مرحلۀ چهارم: سپس وقتی که امت پراکنده و از‌‌‌هم‌‌‌گسیخته شد و چنان‌‌‌که گفتیم وفاداری خود را به الگوی تکراری از دست داد، به مرحلۀ چهارم وارد می‌‌‌شود که خطرناک‌‌‌ترین مرحله است. در این مرحله جنایت‌‌‌کاران امت بر آنها مسلط می‌‌‌شوند؛ کسانی که به هیچ عهد و پیمانی پایبند نیستند. 🔺قرآن مجید دراین‌‌‌باره می‌‌‌فرماید: «وَ كَذلِكَ جَعَلْنا في‏ كُلِّ قَرْيَةٍ أَكابِرَ مُجْرِميها لِيَمْكُرُوا فيها وَ ما يَمْكُرُونَ إِلَّا بِأَنْفُسِهِمْ وَ ما يَشْعُرُونَ» (و این‌‌‌گونه در هر آبادی جنایت‌‌‌کاران بزرگش را قرار دادیم تا به حیله‌‌‌گری بپردازند و آنان جز خودشان را فریب نمی‌‌‌دهند و درک نمی‌‌‌کنند). [سوره انعام، آیه ۱۲۳] 🔺در این زمان مجموعه‌‌‌ای از این جنایت‌‌‌کاران بر مردم سیطره پیدا می‌‌‌کنند؛ مثلاً هیتلر و نازی‌‌‌ها بر بخشی از اروپا سلطه پیدا می‌‌‌کنند تا تمام خیرات و پیشرفت‌‌‌های اروپا را نابود سازند و تمام دستاوردهای انسان اروپاییِ جدید برای برافراشتن آن الگوی آرمانی را از بین ببرند؛ الگویی که به‌‌‌تدریج تکراری شد و سپس از میان رفت، ولی دستاوردهای آن هنوز در جامعۀ اروپایی باقی مانده بود. هیتلر آمد و همۀ این نتایج را متلاشی و نابود کرد. 📚 کتاب سنت‌های تاریخی در قرآن کریم، صفحه ۱۶۳ 🔰 برای مطالعه پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی اینجا کلیک کنید. 🆔 @shahidsadr

📎حجت‌الاسلام‌ والمسلمین بهمنی در پنجمین نشست از سلسله درس‌گفتارهای تفسیر موضوعی شهید صدر: 🔺تبیین کامل نمونه‌ای از نظریه‌پردازی قرآنی شهید صدر ✔️شهید صدر قوانین حاکم بر قوانین مورد ادعای مارکس را با قرآن نقد و بررسی می‌کند؛ شهید صدر قوانین رویدادهای اجتماعی و قوانین خاص از سنت‌های تاریخی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد؛ البته می‌دانیم که هر سنت تاریخی سنت اجتماعی است ولی هر سنت اجتماعی سنت تاریخی نیست. ✔️ شهید صدر در ابتدا با مد نظر قرار دادن آیه «قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ۚ ثُمَّ اللَّهُ يُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» که اشاره می‌کند خودتان می‌توانید این قوانین را ببینید، دستیابی به این سنت‌ها را قطعی می‌داند؛ این را «الفتح الجلیل» می‌خواند که قرآن با این پیشتازی در بیان سنت‌های الهی یک گشایش گرانقدر در زندگی بشر ایجاد کرده است. ✔️هدف شهید صدر دستیابی به نظریه قرآنی درباره این مسأله و دستیابی به رسالت‌ها، رسیدن به حقایق و رسیدن به بایدها است؛ یعنی قصد دارد از هست‌ها به بایدها منتقل شود؛ اول معرفت توصیفی و بعد معرفت دستوری است؛ مرحله بعدی طرح سئوال است. ✔️  استنباط شخصی من در بازسازی انجام شده در این نظریه‌پردازی این است که شهید صدر دو فرضیه می‌سازد؛ نخست این فرضیه اثباتی که تاریخ سنت‌مند است؛ فرضیه دوم اینکه رسالت قرآنی برآمده از سنت‌های تاریخی جهاد اکبر و جهاد اصغر برای اقامه دین است. ✔️ در اولین گام، تبیین اجتهادی منهج را طلب می‌کند؛ وقتی می‌گوید ظاهر قرآنی مقدم است یا خبر واحد؟ مشخص می‌شود مرادش از منهج همین قواعد هستند. دومین گام استنتاج در داده‌ها یا معطیات قرآن است؛ ابتدا باید داده‌ها را استخراج کرد؛ در کتاب نظریه‌پردازی الگوهایی را برای استخراج داده از قرآن و مدل آن تقدیم کرده‌ام؛ هر کسی بخواهد این کار را انجام دهد نیازمند مدل سازی است. ✔️ هر چند همه این کارها اجتهادی است، اما وقتی مدالیل را دارید اجتهادی نوآورانه پیش می‌آید؛ شهید صدر به مقایسه افکار، نظریه‌ها، انتاجات، تجربه بشری، مقوله فکری می‌پردازد و در دو جا هم مواقف الاسلام، مواضع التی عالجت التجارب البشریه، اشاره می‌کند به طور خاص در یک تقسیم بندی قرآن، آثار دانشمندان اسلامی، تفکر اروپایی و همه مسلمانان را می‌آورد. ✔️ شهید صدر زیاد به رسالت نپرداخته است؛ سنت‌هایی که شهید صدر صورت‌بندی می‌کند، سنت دین و سنت استخلاف است که وجه اعطایی خلافت است، سنت استیمان نیز وجه قبول خلافت است؛ نظریه الگوی چهار بعدی در برابر ابعاد سه‌گانه ارتباط انسان است؛ سنت استیمان، سنت تغییر و سنت اصالت تأثیر آرمان‌ها بر حرکت انسان است. ✔️ شهید صدر دو رسالت جهاد اصغر و جهاد اکبر برای اقامه دین را رسالت برآمده از سنت‌های تاریخی می‌داند و از تغییر و تحول به وسیله دین سخن می‌گوید؛ هر کس عامل به دین شود، می‌تواند تحول مورد انتظار خلیفه الهی را در درون خود ایجاد کند. جهاد اصغر همین درگیری‌های سخت است و جهاد اکبر تهذیب نفس و رویارویی نرم است. 🔍برای خواندن متن کامل اینجا را کلیک نمایید. 🔰 #مرور_نشست 🆔 @shahidsadr

💠 سلسله نشست‌های تخصصی تفسیر موضوعی شهید صدر 📍نشست ششم « مناسبات متن و عینیت در روش تفسیر موضوعی از دیدگاه شهید صدر» ✅ حجت‌الاسلام‌ و‌ المسلمین محمدعلی میرزایی، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه 🔺 زمان: چهارشنبه، ۱۰ اسفند، ساعت ۱۶ 🔺 مکان: تهران، اتوبان حقانی (غرب به شرق)، خروجی كتابخانه ملی، اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و كتابخانه ملی 📌 حضور مجازی از طریق: https://www.skyroom.online/ch/saman2/460-5042-heyat.school/ 🆔 @shahidsadr 🆔 @dorehtafsirshahidsadr

پای سؤال جوان‌ها در این روزها [در کاظمین] در مسجد هاشمی نماز می‌خواند و به منبر می‌رفت. بسیاری از اوقات منبرش مجال پاسخ به سؤالات جوانانی بود که پای حرف‌هایش می‌نشستند. انگار کلاس درسی بود که اغلب با پرسش‌وپاسخ می‌گذشت. در یکی از شب‌ها درباره شراب می‌گفت. جوانی اجازه خواست. خودش را دانشجوی سال دوم داروسازی معرفی کرد و درباره تفاوت اتانول و متانول گفت و ارتباط آنها را با شراب توضیح داد. محمدباقر از او، که چنین اطلاعاتی را در اختیارشان قرار داد، با عنوان استادِ فاضل تشکر کرد. رفتارهای او روزبه‌روز جوانان و طلبه‌های بیشتری را به این مسجد می‌کشاند. هرکدامشان قصه‌ای داشتند؛ جوانانی که سؤال‌هاشان از دغدغه‌ای خبر می‌داد که محمدباقر عمرش را برای آن می‌گذاشت: «چه کنیم امت اسلام آگاه شوند؟» این سؤال‌ها حتی در زمان خستگی او را به وجد می‌آوردند و زمان را از کفش می‌ربودند. #روز_جوان_مبارک کتاب نا، ص۱۱۱

📎حجت‌الاسلام‌ والمسلمین میرزایی در ششمین نشست از سلسله درس‌گفتارهای تفسیر موضوعی شهید صدر: 🔺تفسیر موضوعی شهید صدر حرکت از واقعیت اجتماع به متن است. ✔️ هر وقت از اسلامی‌سازی شناخت بحث می‌کنیم بدون تردید شهید صدر یکی از مبتکران و پیشگامان اسلامی‌سازی علوم است؛ البته تعبیر اسلامی‌سازی در ادبیات شهید صدر کم است اما پروژه کارآمدسازی علوم انسانی، عقلی و اجتماعی به وسیله مرجعیت علمی قرآن را پیگیری می‌کند. ✔️ انسان یعنی مفسر قرآن در طول تاریخ، هر قدر هم که تلاش کند، امکان اینکه از نقطه خلأ قرآن را بفهمد وجود ندارد؛ به هر صورت زمان و مکان اینقدر قدرت دارند که اجازه نمی‌دهند انسان خارج از آن دو حرکت کند ولی این مقدار کافی نیست؛ باید آگاهانه نقاط عزیمت مکانی، زمانی و اجتماعی و تمدنی را انتخاب کرد و از این نقاط بیرونی به سمت متن حرکت کرد و این غلبه داشته است. ✔️ شهید صدر قائل بود که باید واقعیات را شناخت و از آن‌ها شروع کرد، اما قائل به این نبودند که باید متن را برای سازگاری با امر واقع قیچی، ویرایش یا مورد اهمال قرار دهیم. ✔️ تفسیر متن‌گرا و عینیت‌گرا اگر در مسیر انحراف قرار گیرد، خروجی سلفیت یا نگاه سکولاریستی به معنای فلسفی خواهد داشت. در تفسیر موضوعی مفسر مسأله خود را از بیرون و متن عینی جامعه و انسان به سطح قرآن کریم می‌آورد، برای مثال معضل اندیشه سیاسی یا مسأله عدالت در مکاتب مختلف را بر قرآن عرضه می‌کند. ✔️ شهید صدر می‌گوید تفسیر باید حرکت من الواقع الی النص باشد؛ یعنی باید از عینیت به متن باشد نه از متن به عینیت. وقتی شهید صدر از متن یا نص صحبت می‌کند، مباحثی را مطرح می‌کند که متن را با تفسیر گفتمانی در یک بستر وسیع‌تری از نگاه کلاسیک یا سنتی به متن مورد مطالعه، تفسیر و واکاوی قرار می‌دهد. ✔️ اگر بخواهیم در قرآن کریم نگاه تولید نظریه داشته باشیم باید این متن را در ذیل نگاه به عینیت و معطوف به واقعیت تفسیر کنیم و دیگر اینکه این متن را توحیدی و یکپارچه ببینیم. راه آن تفسیر موضوعی است که موضوع را باید مطرح کرد و کل قرآن را در آن موضوع آورد و از زاویه کل قرآن به آن موضوع نگاه کرد و آن موضوع هم باید با واقعیت بیرونی نسبتی داشته باشد؛ یعنی مسأله‌های زندگی باشد؛ این مسأله کلیدی است که نتیجه این روش به تعبیر شهید صدر تضمین عنصر فاعلیت یا کارآمدی است. 🔍برای خواندن متن کامل اینجا را کلیک نمایید. 🔰 #مرور_نشست 🆔 @shahidsadr 🆔 @dorehtafsirshahidsadr

💠 شوق دیدار مهدی برای ما اندیشه‌ای نیست که ولادتش را انتظار کشیم یا پیش‌بینی‌ای نیست که به تحقق مصداقش چشم بدوزیم؛ بلکه واقعیتی است پابرجا که منتظریم فعالیتش را آغاز کند؛ انسانی است معین که با گوشت و خونش میان ما زیست می‌کند و او را می‌بینیم و او نیز ما را می‌بیند و با آروزها و دردهای ما به‌سر می‌برد و در اندوه و شادی ما مشارکت می‌ورزد و شاهد همه عذاب‌های دردکشیدگان و رنج‌های رنج‌دیدگان و ستم‌های ستمگران بر روی زمین است. داغ همه این‌ها از نزدیک یا دور بر دل او می‌نشیند و شوق‌مندانه در انتظار لحظه‌ای است که مجال یابد تا دستش را به‌سوی هر ستم‌دیده و حرمان‌کشیده و رنج‌برده واگشاید و ریشه ستمگران را براندازد. پژوهشی درباره امام مهدی| ص٣١ 🆔 @shahidsadr