#کلام_شیعه 29
#برهان_نظم 12
#تحلیل_اشکال_های_هیوم_بر_برهان_نظم 6⃣
#اشکال_پنجم
🔸جهان طبییعت،بیش از آن که به یک کشتی 🛳یا خانه یا دیگر مصنوعات بشری شباهت داشته باشد، به یک موجود زنده چون حیوان 🐪و نبات 🌿شباهت دارد. بنابراین به جای آن که برای جهان علت و منشأی بیرونی فرض کنیم می توانیم علت و منشأ آن را همچون حیات حیوان و نبات درونی بدانیم.
👈به عبارت دیگر می توانیم استباط کنیم که علت عالم چیزی شبیه یا نظیر زاد و ولد حیوانی یا رشد و نمو نباتی است.در این صورت برهان نظم وجود ماوراء طبیعت را اثبات نخواهد کرد.
#جواب
🔸اولا: تشبیه جهان طبیعت به حیوان و نبات اشکال منطقی دارد، زیرا حیوان و نبات جزئی از عالم طبیعت است. حال یا باید کل جهان را به جزء آن تشبیه کنیم یا جزئی از جهان را به جزء دیگر که مباین با آن است تشبیه نماییم و یا جزئی از جهان را به خود آن جزء تشبیه کنیم. هیچ یک از فرض های یاد شده از نظر منطقی پذیرفته نیست.
ولی تشبیه جهان به مصنوعات بشری🏠 با چنین محذورهایی مواجه نیست.
🔸ثانیا: اینکه نظام جهان را نظامی دینامیکی و خود متحول بدانیم نه با عقیده الهیون درباره ی ارتباط جهان با خداوند منافات دارد و نه پاسخگوی تفسیر عقلی نظم جهان است؛ زیرا میان نظم غایی و دخالت علم و اختیار در پیدایش و تدبیر آن نظم، ملازمه برقرار است. از آنجاکه چنین علم و اختیاری در درون جهان یافت نمیشود (چرا که حیوان و نبات چنین صفاتی را ندارند) باید برای جهان مبدأی ماورای طبیعی، دانا و مختار قائل شویم و این همان نتیجه ای است که برهان نظم عهدهدار اثبات آن است.
(📗برگرفته از کتاب عقاید استدلالی،ربانی گلپایگانی ،ج 1 ،ص 54-53)
🖋 مرکز تخصصی شیعه شناسی
✅ @shiashenasee