#کلام_شیعه 13 ادامه جواب سؤال" آیا بشر می تواند خداوند را بشناسد یا خیر؟" 3⃣#حس_گرایان 🔸حس گرایان کسانی اند که راه شناخت حقایق را منحصر در مشاهده 👁و تجربه حسی می دانند. حس گرایی در تاریخ اندیشه بشر سابقه ای دیرینه دارد. شکاکان یونان باستان🏛 به اصالت تجربه گرایش داشتند و با فلسفه عقلی مخالفت می ورزیدند. شکل نوین تجربه گرایی به قرن هفدهم میلادی باز می گردد. این برداشت که ادراک حسی سرچشمه و واپسین معیار شناخت است، حاصل نهایی فعالیت فکری دانشمندان و فیلسوفان حس گرا بوده است. از آنجا که حس و تجربه حسی جز در محسوسات راه ندارد، بر مبنای حس گرایی نه می توان وجود و صفات خدا را اثبات کرد و نه انکار. بر این اساس آنان، هم با الهیّون مخالفت می کنند و هم با مادّیّون، زیرا به زعم آنان راه اثبات و نفی عالم ماوراء طبیعت بر بشر مسدود است. #نقد 🔸تجریه گرایی حسی(اصالت حس) مردود❌ است، زیرا یک سلسله مفاهیم واصول معرفتی وجود دارد که هرگز قابل ادراک حسی نیستند و در عین حال از قبول آنها گریزی نیست، یعنی بدون آنها ادراک حسی نیز امکان نخواهد داشت. در میان مفاهیمی که در هر گفتگوی علمی و غیر علمی به کار می رود، مفاهیمی چون ضرورت امتناع و احتمال نقش مهمی دارند و هیچ یک از آن ها قابل درک حسی نیستند. 🔹اصل علیت، یکی از اصول مسلم نزد حس گرایان است در حالی که رابطه علیت چنانچه هیوم نیز به آن اذعان نموده است محسوس نیست.(رابطه علیت عبارت است از وابستگی موجودی به موجود دیگر نه توالی یا تقارن حوادث) 🔸همچنین اصل امتناع تناقض که از بنیادی ترین اصول فکری بشر است و هیچ اندیشه و رأیی هر چند در حد احتمال بدون این اصل صورت نمی پذیرد به هیچ وجه قابل درک حسی نمی باشد. علاوه بر این، اگرچه درستی هر آزمایشی 🔬متوقف بر رعایت روش های مخصوصی است ولی درستی آن روش ها را عامل تجربه تضمین نکرده است و حس گرایان، ناچار درستی آنها را با یک نوع استدلال عقلی که خود منکر آن هستند به دست آورده اند. (📙برگرفته از کتاب عقاید استدلالی، ربانی گلپایگانی، صص 24-22) 🖋 مرکز تخصصی شیعه شناسی ✅ @shiashenasee