@sokhanetarik #مقاله شلیک توپ ماه رمضان به روایت اسناد آرشیو ملی ایران نویسنده: الهام ملک زاده در دوران معاصر، شلیک توپ رمضان از بهترین روش های اطلاع دادن وقت سحر و افطار، کار سخت و پرهزینه ای بود. در دوره ناصری، هزینه ها توسط حاکمان ولایات و با پیروزی انقلاب مشروطه توسط وزات داخله تأمین می شد. در دوران نابسامان حکومت احمدشاه، این هزینه ها معضل وزارتخانه های داخله، مالیه و جنگ شد و هیچ یک هزینه های شلیک توپ را نمی پذیرفتند. در دوره رضاشاه، شلیک توپ و هزینه هایش ابتدا بر عهده ارکان حرب کل قشون و سپس از دی۱۳۱۰ش. بر عهده وزارت داخله قرار گرفت و سامان یافت. به مرور این شیوه منسوخ و از رمضان ۱۳۱۹ش. عملاً انجام نشد و از ۱۳۲۲ش. پخش اذان از رادیو ایران، جای شلیک توپ را گرفت. این مقاله با روش اسنادی- تحلیلی مبتنی بر داده های اسناد آرشیو ملی ایران، در پی پاسخ دادن به این سؤالات است که اساساً شلیک توپ رمضان چه معنایی داشته، از چه زمانی مرسوم گردیده و دلیل منسوخ شدن بوده است؟ لذا روند اقدامات دولت در خصوص شلیک توپ ایام رمضان و تحولات منجر به تغییر روش آگاه کردن مردم، همچنین آسیب ها و مشکلات مربوط به این موضوع را شناسایی می کند و آنها را مورد تحلیل قرار می دهد. نتیجه اینکه بالا بودن هزینه های شلیک توپ و کمرنگ شدن مناسک دینی در خلال حکومت رضاشاه، موجب نادیده گرفتن این وظیفه از سوی دولت شد و اعلام وقت روزه داری به مؤمنان سپرده شد تا به شیوه سنتی عمل کنند. این روند تا سال ۱۳۲۲ که برای اولین بار اذان از رادیو پخش شد ادامه یافت. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13096

@sokhanetarik #یادداشت حجت الاسلام رسول جعفریان: بحث از نوروز در فرهنگ شیعه، از قرن پنجم به بعد مطرح شد و تا آنجا که به منابع برجاى مانده مربوط می‌شود، نخستین بار در مختصر مصباح شیخ طوسى از آن یاد شد. برای مشاهده متن کامل پاسخ به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13101

@sokhanetarik #یادداشت حضرت خدیجه اولین همسر، بانوی مومنه، حامی و مدافع پیامبر بوده است و به «ام المومنین» معروف است. جهان اسلام مدیون تلاش های ایشان است. ایشان همه هستی، اموال و جان خود را فدای اسلام کرده است. این بانو بیست سال قبل از ازدواجش پدر خود را از دست دادند. در مورد سن دقیق ازدواج ایشان با پیامبر هم اختلاف نظر وجود دارد. در حال حاضر خانه حضرت خدیجه تخریب شده است. این خانه ای بوده که پیامبر ۲۸ سال در آن زندگی کرده بود و حضرت فاطمه (س) در آن متولد شده بود و خانه ای بود که در آن وحی به پیامبر (ص)‌ نازل می شده است. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13106

@sokhanetarik #اطلاع_رسانی #نشست پنجمین نشست «حضرت خدیجه (سلام الله علیها) بانوی اول اسلام طلایه دار نهضت نبوی» 2 فروردین 1403 برگزار می گردد. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13110

@sokhanetarik #پرسمان آیا حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) تا زمانی که حضرت خدیجه (سلام الله علیها) زنده بودند، همسر دیگری اختیار کردند؟ سخن تاریخ: دانشمندان و مورخین اتفاق نظر دارند که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) تا زمانی که خدیجه(سلام الله علیها) زنده بود، با زن دیگر ازدواج نکرد. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) به خاطر جایگاه خاصی که خدیجه نزد آن حضرت داشت، با هیچ زن دیگری در زمان حیات خدیجه ازدواج نکرد. خدیجه بیست و پنج سال با پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) زندگی کرد و در روز دهم ماه رمضان سال دهم بعثت، در سن شصت و پنج سالگی از دنیا رفت و در قبرستان حُجون (ابوطالب) مکه مدفون شد. برای مشاهده متن کامل پاسخ به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13115

@sokhanetarik #مقاله شیوه همسرداری حضرت خدیجه (سلام الله علیها) در سه حوزه فرهنگی، روان شناختی و رفتاری نویسندگان: رضا بنی اسدی و مریم باقری نژادیزدی هدف پژوهش حاضر بررسی شیوه همسرداری حضرت خدیجه (سلام الله علیها) در سه حوزه فرهنگی، روان شناختی و رفتاری بود. جامعه پژوهش شامل کلیه متون و منابع مربوط به حضرت خدیجه (سلام الله علیها)است. نمونه پژوهش متون مربوط به شیوه همسرداری حضرت خدیجه (سلام الله علیها) بود. این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی بود. با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای اطلاعات جمع آوری شد و سپس داده های به دست آمده تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که حضرت خدیجه (سلام الله علیها) بانوی بی نظیر حجاز در شیوه همسرداری خویش با پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در سه بعد فرهنگی، روان شناختی و رفتاری بسیار تحسین برانگیز عمل کرده و می تواند الگویی کامل برای همه زنان مؤمن بلکه مطلق زنان باشد. آن حضرت که در زمان حیات و پس از آن مورد توجه دیگران بودند در حوزه فرهنگی تحولاتی در خصوص نگاه به شیوه همسرگزینی، تأثیر سن در ازدواج و عدم تأکید بر تجمل گرایی ایجاد نمودند. برای مشاهده متن کامل پاسخ به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13121

@sokhanetarik #اطلاع_رسانی #نشست نشست «آیا حضرت خدیجه عليهاالسلام ام المؤمنين هستند؟» با ارائه دکتر مهدی مجتهدی 2 فروردین 1402 برگزار می گردد. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13142

@sokhanetarik #مصاحبه آیت الله یوسفی غروی:«اَشْعَث» به معنای «موی ژولیده» است. یمنی ها موی فرفری داشتند و اشعث هم اهل یمن و چون موی زیادی داشت لذا به وی اشعث گفته می شد. اشعث بن قیس از قبیله کنده و اهل حَضرَموت یمن بود. او در اواخر عمر پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و در سال حج الوداع به حج مشرف شده بود. اشعث در مدینه خدمت پیامبر(صلی الله علیه و آله) رسید و قصد داشت خواهرش را برای پیامبر(صلی الله علیه و آله) عقد کند، اما پیش از عقد، پیغمبر فوت کردند. اشعث بن قیس از ماجرای شهادت امام علی(علیه السلام) آگاهی داشته است. هنگامی که ابن ملجم مرادی برای کشتن امام علی (علیه السلام) از مصر به کوفه رفت، مدتی در منزل اشعث اقامت گزید و شمشیرش را آماده می‌کرد. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13146

@sokhanetarik #مصاحبه شیدا صابری، پژوهشگر تاریخ معاصر: بی‌ثباتی سیاسی در داخل که نتیجه درگیری احزاب و گروه‌های مؤثر در صحنه سیاست ایران بود و تعلل در تصمیم‌گیری به وقتِ بحران به علاوه عدم درک مناسب از تغییر و تحولاتی که در عرصه بین‌المللی رخ داد و دولت مصدق به آنها توجهی نشان نداد؛ از جمله دولت‌هایی که در بریتانیا و امریکا سر کار آمدند و جنگ قدرتی که پس از مرگ استالین در شوروی در جریان بود در شکست و تحقق آرمان‌های ملی شدن صنعت نفت نقش داشتند. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13151

@sokhanetarik #مقاله بازخوانی سند نوروز در روایات اسلامی؛ مطالعه موردی: روایت معلّی بن خنیس نویسنده: حبیب زمانی محجوب آیین سنتی نوروز، به عنوان میراث زنده فرهنگی، با اعتقادات مذهبی درآمیخته و یکی از مولفه های پیوند هویت ملّی و دینی ایرانیان بدل محسوب میشود. از اینرو، بررسی منابع روایی و فقهی نوروز، به عنوان بزرگترین جشن ملی بازمانده از ایران باستان، بسیار بااهمیت است. از آنجا که مبنای همه منابع و مصادر حدیثی و فقهی درباره نوروز روایت معلّی بن خنیس، به نقل از امام صادق علیه اسلام است، در این پژوهش ضمن اشاره مختصری به سیر تطوّر نوروز، با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی روایت معلّی و صحت و سقم آن می پردازیم. یافته های تحقیق حاکی از این است که روایت معلی درباره نوروز پذیرفتنی نیست؛ چراکه این روایت با وقایع تاریخی مطابق نیست. همچنین در نسخه های نخست مصباح المتهجد شیخ طوسی، نخستین اثر مورد استناد منابع پسین، چنین روایتی دیده نمیشود و در نسخه های پسین به آن افزوده شده است. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13155

@sokhanetarik #خواندنی_های_تاریخی سال‌های آخر حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار درست مانند امسال، نوروز با ماه رمضان مصادف بوده است. با این وجود رسمِ قدیمی «سلام نوروزی» با تمام جزئیات اجرا شده بود. «سلام نوروزی» مراسمی در سه بخشِ سلام عام تحویل، سلام عام تخت‌مرمر و سلام خاص سردر بوده است. یک روز پیش از عید نوروز به وسیله رئیس تشریفات دربار، از سران طبقات مختلف دعوت به عمل می‌آمد که یک ساعت قبل از تحویل سال در آن محل حضور یابند و در این آیین شرکت کنند. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13190

@sokhanetarik #فیلم درس هایی از سیره حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) – حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی برای مشاهده فیلم به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13137

@sokhanetarik #اطلاع_رسانی #نشست_علمی نشست «معاصرسازی منزلت دختران در سیره و سخن نبوی (صلی الله علیه و آله)» با ارائه دکتر ناهید طیبی 5 فروردین 1403 برگزار می گردد. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13196

@sokhanetarik #مقاله نقش عناصر و نمادهای مذهبی شیعه در نهضت ملی شدن صنعت نفت نویسنده: مهدی ابوطالبی این مقاله، با توجه به اهمیت نهضت ملی شدن صنعت نفت در ایران و پررنگ شدن نقش ملیگراها در این نهضت در عمده آثار منتشرشده در حوزه تاریخ معاصر، درصدد تبیین نقش عناصر و گروه های مذهبی در این نهضت عظیم ضداستعماری است. بر این اساس، با مراجعه به منابع مکتوب، به بررسی نقش عناصر و نمادهای مذهبی شیعه در این نهضت پرداخته شده است. بررسی منابع مذکور نشان میدهد که عنصر ولایت با دو جلوه «ولایت فقها در عصر غیبت» و «تولی و تبری» و نمادهای مذهبی مثل مناسبت ها و مراسم های مذهبی، جهاد و شهادت طلبی، اماکن مذهبی، استناد به آیات و روایات در بیانیه ها و تجمعات و شعارهای مذهبی نقش بسیار مؤثری در این نهضت داشته است. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13202

@sokhanetarik #مصاحبه سید مرتضی میرحسینی، مؤلف کتاب «آخرین فاتح ایلیاتی ایران»: آقامحدخان چندبار شکست و عقب‌نشینی و آوارگی و تبعید و اسارت را تحمل کرد و در گذر از همه این تجربیات، به مردی بی‌رحم و سنگدل تبدیل شد. البته در وقت ضرورت، بسیار صبور و خویشتن‌دار می‌شد، اما نگاهش به دنیا این بود که ترحم و گذشت را جزو فضایل ضروری نمی‌دید. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13221

@sokhanetarik #مصاحبه ناهید طیبی؛ عضو دانشنامه زن مسلمان و استاد: از گزارشات پراکنده تاریخی به دست می‌آید که حضرت خدیجه (سلام الله علیها) در بدترین وضعیت دوره جاهلی جایگاه و پایگاه اجتماعی بسیار خوب و اعتماد به نفس در حد اعلی را داشتند و توانستند بر خلاف روند جامعه خود به آن چه حق است رو نشان دهند و با استقامت در مسیر درست حرکت کنند و با ظهور اسلام و نبوت پیامبر(صلی الله علیه و آله) این استقامت در مسائل اعتقادی و معنوی در وجود آن حضرت قابل مشاهده است. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13225

@sokhanetarik #خواندنی_های_تاریخی در نخستين سال قحطي ناصرالدين شاه در كرمانشاه به سر مي برد. بر اساس گزارش عبدالله مستوفی در اين زمان قیمت نان به بيش از پانزده برابر قیمت آن رسید به‌گونه‌اي که مقامات مجبور شدند از روسیه تقاضای کمک نمایند. افزایش بی¬منطق قیمت‌ها موجب شورش‌هایی در اصفهان، بوشهر، چقزوین و سایر شهرها گردید، گفته شده شدت قحطی به اندازه¬ای شدت يافت که مردم به خوردن علف، گوشت حیوانات بارکش، سگ، گربه، موش و حتی مردار و فضولات حیوانی روی آوردند. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13230

@sokhanetarik #مقاله نقد و واکاوی نام اَرمینیه در چهار قرن نخست هجری بر اساس منابع اسلامی- ارمنی نویسندگان: رسول جعفریان و تورج خسروی مسلمانان در اواخر سال (۱۹ ق/۶۴۰ م) برای نخستین بار پا به قفقاز جنوبی گذاشتند و پس از انجام نبردها، یورش ها و کشمکش های فراوان سرانجام توانستند ارمنستان، اران و گرجستان را تسخیر نمایند و میراث دار ساسانیان در این منطقه گردند. ورود نیروی جدید به قفقاز باعث زایش نام ارمینیه در منابع اسلامی برای اشاره هم به ارمنستان و هم به تمامی قفقاز جنوبی شد. استفاده از این نام تنها برای ارمنستان، ایرادی نداشت اما این نوشتار درصدد واکاوی این مسئله است که آیا کاربرد آن برای اشاره به تمامی قفقاز جنوبی به همراه تقسیمات داخلی آن – ارمن اول، دوم، سوم و چهارم – موضوعی رسمی و درباری بوده یا اشتباه جغرافی دانان و مورخان مسلمان قرن سوم؟ این بررسی با روش تحقیق تاریخی و رویکرد توصیفی تحلیلی در عرصه مطالعات تاریخ اسلام و قفقازشناسی صورت گرفته و گردآوری اطلاعات با مطالعات کتابخانه ای انجام گرفته است. نتایج بررسی نشان می دهد کاربرد نام ارمینیه برای اشاره به کل قفقاز جنوبی، موضوعی رسمی و درباری نبوده است بلکه ابداع اشتباه مؤلفان قرن سوم هجری بود و تقسیمات داخلی آن نیز الگوبرداری از تقسیمات داخلی ارمنستان بیزانس بوده است؛ زیرا این موضوع می توانست باعث اعتراض و واکنش ارانی ها و گرجی ها بشود که از لحاظ سیاسی و اجتماعی هم شأن و مستقل از ارمنستان بودند و هرکدام اسقف اعظم و پایتخت خود را داشتند. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13234

@sokhanetarik #مصاحبه حجت الاسلام دکتر محسن الویری: کسانی که با امام حسن (علیه السلام) مخالفت کردند، به یک نوع همسان‌پنداری جهاد و جنگ باور داشتند و بر همین اساس، خیال کرده بودند که با ترک جنگ و برقراری صلح، جهاد تعطیل شده است. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13239

@sokhanetarik #اطلاع_رسانی #نشست نشست «اهمیت طبقۀ خامسه از طبقات ابن سعد و تلاش محقق طباطبائی در احیاء ترجمه امام حسن (علیه السلام)» با ارائه دکتر مهدی مجتهدی 7 فروردین 1403 در بنیاد محقق طباطبائی برگزار می گردد. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13243

@sokhanetarik #پرسمان چرا امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) از عثمان در مقابل مردمی که شورش کرده بودند محافظت می‌کردند؟ سخن تاریخ: در جریان حمله به خانه عثمان، مردم منزل عثمان را محاصره کردند و عثمان با قبول سخنان مردم توبه کرد. هنگام بازگشت، با اطلاع مردم از نامه مروان که در آن دستور به قتل افرادی داده شده بود که خانه عثمان را محاصره کرده بودند، مردم دوباره برگشتند و خانه عثمان را محاصره کردند و آب را بر او بستند و او را به قتل رساندند. بر اساس این نقل که مورد اتفاق تمام تواریخ و کتاب‌های معتبر است، سخنی از حضور امام علی (علیه السلام)، امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) نشده است. به گفته علامه امینی، روایتی که حضور امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) را در دفاع از خانه عثمان، بیان می‌کند، سند ندارد و اسناد آن ضعیف است. از سخنان امیرالمؤمنین (علیه السلام) نیز شاهدی برای دفاع از عثمان در برابر مردم دیده نمی‌شود. در نقل‌هایی که از امام علی (علیه السلام) در مورد این جریان نقل شده است، به روشنی برداشت می‌شود که حضرت موضع سکوت را اختیار کرده بودند. برای مشاهده متن کامل پاسخ به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13251

@sokhanetarik #مقاله بررسی سیاست های مدیریت بحران در قرآن با محوریت «جنگ احد» نویسندگان: علی آقاپیروز و ابوطالب خدمتی «بحران» همواره پدیده شایعی در سازمان ها و جوامع بوده و مدیریت بحران از اهمیت بالایی برخوردار است. دانش مدیریت از اواخر دهه ۱۹۷۰، بر ضرورت پیش بینی نظام مند و کسب آمادگی برای برخورد با بحرانی که حیات سازمان ها و جوامع را تهدید می کند، پرداخته است. پرسش اصلی این نوشتار آن است که قرآن چه سیاست ها یا راهکارهایی برای مدیریت بحران با محوریت «جنگ احد» ارائه کرده است. هدف ارائه سیاست های مدیریت بحران با محوریت جنگ احد است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که قرآن کریم سیاست هایی را در مراحل قبل، حین و بعد از بحران ارائه می کند. این سیاست ها عبارت اند از: تعیین محدوده بحران به روش مشورت، پیشگیری از فروپاشی نیروها و روحیه بخشی و امیدبخشی با یادآوری ولایت، نصرت و امداد الهی و نیز اصلاح باورهای نیروها، یادآوری تحقق وعده نصرت الهی، یادآوری پاداش های ارزشمند، دعوت به تداوم مقاومت، نوید پیروزی نهایی، ایجاد آرامش، بهسازی روحی و روانی با یادآوری مقایسه ای میان رنج ها، بخشش، تحلیل عوامل شکست و عبرت گیری. روش پژوهش، توصیفی و تحلیلی و استفاده از تفاسیر قرآن کریم است و برای دستیابی به الگوی طبقه بندی شده، از روش تحلیل مضمون هم استفاده می شود. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13257

@sokhanetarik #فیلم شخصیت شناسی امام حسن (علیه السلام) با ارائه حجت الاسلام محمدرضا جباری، پژوهشگر تاریخ اسلام برای مشاهده فیلم به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13261

@sokhanetarik #اطلاع_رسانی #ویژه_نامه #امام_حسن سایت سخن تاریخ به مناسبت میلاد امام حسن مجتبی (علیه السلام) اقدام به انتشار ویژه نامه «امام حسن مجتبی (علیه السلام)» نموده است: موضوعات مطالب این ویژه نامه به شرح ذیل می باشد: - مقالات _ مصاحبه ها _ معرفی و نقد کتاب _ دانلود کتاب _ پرسمان برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13333

@sokhanetarik #نشست حجت الاسلام والمسلمین فاکر میبدی: زمانی که سد حدیث شکسته شد، علمای آن دوران به ویژه بخاری چند دهه بعد، از میان ۶۰۰ هزار حدیث، تنها ۴ هزار حدیث را انتخاب نمود؛ چرا که این سیلاب حدیثی جعلیات فراوانی را بر احادیث اهل بیت علیهم السلام تحمیل نموده بود. برای مشاهده متن کامل خبر به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://sokhanetarikh.com/?p=13404