🔰 بهجت و سعادت ▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت پنجم 🔹فلسفۀ این بحث چیست؟ چرا لذّت و ألم در حیوان و در انسان مطرح است، در بقیّه مطرح نیست؟ ( البته من معتقدم نبات هم لذت و الم دارد، الان بحث نبات را کنار می گذاریم.) ✅خداوند سبحان در خلقتِ این موجودات یعنی مثلِ حیوان [و] انسان [و] ... چیزی قرار داده است که ⬅️برای بقا و وجودِ خودش، ⬅️برای پرورشِ خودش، لذّت یا ألم ببرد؛ در واقع در وجودش چیزی أخذ شده است و وجود دارد که بخواهد پرورش پیدا کند یا وجود و بقای وجودش را حفظ کند ⬅️ با این دستگاهِ لذّت و ألم خودش را حفظ می کند؛ ❓چرا؟ چون تا درد می‌کشد، مواظبت می‌کند. ❓ ما به لحاظِ وجودی کجاها درد می‌کشیم؟ قرار است آنجاهایی باشد که ما را بیچاره می‌کند؛ هر جا که قرار است مشکلاتی برای بدن یا روح و ... ایجاد کند ⬅️ مضرّ به حالش می شود، ملائم نیست، یا گاهی پرورش وجودش این است که یک دسته خوشی ها برایش مطرح باشد که به سمتش برود. ☑️غذا خوش است تا بخورد ⬅️ بدنش قوّت بگیرد، کارش امتداد پیدا کند. ⬅️پرورش پیدا کند؛ ⬅️کودک است، بزرگ شود. ما می‌گوییم یک نوع میل و کشش و نفرت وجودی در حیوان و انسان گذاشته اند. ❓کشش وجودی و نفرت وجودی یعنی چه؟ ❌یعنی اینجا تصمیم مطرح نیست. ما عنوان می دهیم "خود به خود". خودبه خود میل به ملائم و تنفر از ناملائم و منافر دارد. ✅اصلاً در دستگاه خلقت، لذّت و ألم هر جا به هر نحوی هست، قرار است این کار را بکند. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه هشتم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal

🔰 بهجت و سعادت ▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت ششم 🔹کودک چرا انقدر از خیال و داستان لذّت می برد؟ ✅چون لذت خیالی کمال اوست و باید باشد. حالا بعداً [بوعلی] می‌گوید: ❌همه لذت انسان فقط نباید خیالی باشد. نه اینکه نباید باشد. اگر غذا نباشد و میل به غذا نباشد، نمی شود. [برای] بقای نوعِ انسان لازم است که یک دسته میل ها باشد. ◀️هم بقای انسان، ◀️هم وجود انسان، ◀️هم پرورشِ انسان. ❓پرورش یعنی چه؟ یعنی بخواهد به دسته ای از کمالاتش برسد، خداوند سبحان جوری در دستگاه وجودی اش تعبیه کرده، آن چه که موجب پرورشش می شود به آن میل دارد. ☑️مثلاً فرض کنید، اگر ما میل به غذا نداشتیم و تنفر داشتیم، چه می شد؟ ☑️بعضی از بچه ها را می بینید یک بیماری دارد [از غذا] تنفّر دارد، بیچاره می شویم این بنده خدا را بخواهیم نگه داریم. ❓چه کار باید بکنیم؟ باید به زحمت و به انواع حیَل غذا را بدهیم بخورد. نمی خورد ⬅️باید یک میلی باشد که بکِشد. ❓این میل چه می شود؟ لذّت بردن. ✅باید در کامش لذّتی داشته باشد، تبدیل به میل و کشش وجودی شود. پس حالا آن ادراک ملایم⬅️ یعنی یک نوع کِششِ وجودی به سمت آن چیزی که یک نوع بقایِ خود یا پرورشِ خود را دربردارد. ✅ پس در واقع ما می توانیم بگوییم لذّت و ألم یک میل و تنفّرِ وجودی است ❌اصلاً بحث یک نوع میل و تنفّرِ خودساخته نیست. به اصطلاح ◀️جِبلّی بشر، ◀️در ذات بشر، ◀️در وجود بشر و در وجودِ حیوان گذاشته شده است. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه هشتم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal

🔰 بهجت و سعادت ▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت هفتم 🔹خیر چیست؟ هر چیزی که موردِ گزینش و طلب قرار می گیرد، مطلوبش هست، مطلوب وجودی [و] کشش وجودی⬅️ یعنی دوست دارد به او برسد. ❓لذّت چیست؟ ادراکِ حضوری امر ملایم است. ❓امر ملایم چیست؟ آن است که گوارایِ مدرِک باشد، مطلوبش باشد. ❓مطلوب یعنی چه؟ یعنی خیرش باشد. لذا احساسِ خوشی، با این تحلیل ها می شود احساسِ امر خیر⬅️ ادراک کننده احساسِ خیر و خوبی و گوارایی کند. ▫️ درمورد ألم باید بگوییم برای مدرِک سخت و ناگوار و تلخ و نامطلوب باشد. ❓گوارا نزدِ مدرِک یا گوارا به طور مطلق؟ درست است گوارا اصلش به لحاظ کشش وجودی و یک ارتباط وجودی دارد، ✅نفس الامر هم باید مثلاً خیر باشد، ولی تا مدرِک احساس نکند که نمی شود. ✅پس باید نزد مدرِک خیر باشد ❓نزد مدرک یعنی در گمانش؟ خیر "گمان" منظور نیست. ⬅️ بلکه مدرک به لحاظِ وجودی احساسِ خوشی کند. ✅نزدِ مدرک به لحاظ وجودی خوش و گوارا باشد. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه هشتم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal

🔰 بهجت و سعادت ▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت هشتم 🔹اگر مانعی و شاغلی پیش بیاید، برای مدرک، که به لحاظ وجودی یک کششی دارد، ❌[دیگر لذت نمی برد.] ☑️ مثلاً چشایی که به سمت شیرینی کشش دارد، اگر یک مانع و شاغلی پیش بیاید⬅️ شاید شیرینی را تلخ بیابد. ❓این موقع دیگر لذّت دارد؟ ندارد. ❓"شاغل" چه هست؟ ☑️مثلاً تب کرده است؛ فرد که تب کرده، همین شیرینی در کامش، تلخ است. اینجا دیگر لذّت نمی برد. اگر به حال خود بود، شاغلی نبود [از] شیرینی لذّت می برد، ☑️ الان اگر دست را ببُرند، معمولاً باید آدم احساسِ درد کند ⬅️ یعنی گفتیم به لحاظ وجودی هست، همین جوری حق است، ولی اگر تخدیر شود، شما بیایید مادّه ای را اضافه می کنید به بدن که بی حسی ایجاد کند الان در عمل ها معمولاً آمپول بی حسی می زنند [و] می برند، ❓ [آیا] شخص احساس درد می کند؟ خیر. ❓چرا احساس درد نمی کند؟ چون این احساس، یعنی ادراک و شعور از او گرفته شده است؛ ⬅️ مانع پیش آمده؛ ولی اگر ادراک می کرد، درد داشت. لذا همین که این ماده تخدیری، اثرش ردّ بشود، می گوید خیلی درد دارد. ❌ اگر مانع و شاغلی به لحاظ وجودی پیش بیاید (نه به لحاظ تصوّر، بحث تصوّر و مفهوم نیست،) او احساس لذّت نمی کند. ✅لذّت یا ألم برای آنجایی است که مانع و شاغل پیش نیاید. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه هشتم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal

▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت دهم 🔹ایمان در سه نوع ایمان، کار عقلی و کار شهودی است. ✅اینها را دین گفته است؛ چقدر این بعد نظری در کار اثر دارد! 🔅"یَهدیهِم ربُّهُم بِایمانِهم"[یونس: 9] علّامه طباطبایی در المیزان [می گوید] اصل هدایت، با ایمان است، نه با عمل صالح. عمل صالح موجب رفعت است، 🔅"إلَیه یَصعَدُ الکلم الطَّیب و العملُ الصّالح یَرفَعه"[فاطر: 10]؛ علّامه می فرمایند اصل صعود ⬅️مالِ این کلمۀ طیِّب و اعتقادِ پاک است. پس از آن، عمل. عمل صالح تازه موجبِ رفعت این می شود⬅️ یعنی اصل، ایمان است. ✅این همان است که در متن های دینی ما آمده است [که]اوّل ایمان معیارِ نجات است و بعد عمل صالح. ▫️"ایمانِ صرف" که مثلاً متن دینی را می خواند، خدا گفته، باور می کند و همراهی می کند و سِلمْ محض است. ☑️بعضی از متدیّنین را دیده ام، هیچ کار علمی ای نکرده اند فقط چون خدا گفته است و تجربه های سلوکیِ در حدّ ایمان خودش؛ دارد قرآن را می خواند، می بیند همه اش همین هاست، ❗️عجب! همه اش همین هاست که در درون خودم هست. اینها را که می خواند، بعد باور دارد، همراهی می کند، سِلمِ محض است؛ مثلاً [خدا گفت] ملائکه ای هست⬅️ می گوید ملائکه هست. فرموده مثلاً، نبی ای هست⬅️ می گوید نبی هست. گفته عوالم و خزائنی هست، قضا و قدری هست⬅️ می گوید همین جور هست. همین ها را که صحّه می گذارد، همین را ادامه می دهند، بعد از مدّتی، به سرعت، تبدیل می شود به شهود. ✅سلم محض باشد زمینه را خیلی خوب آماده می کند. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه دهم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal

▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت یازدهم 🔹[کسی که ایمان صرف دارد باید] سِلم محض باشد [اما] باید بصیرت [هم] پیدا کند⬅️ چشم و گوشش باز باشد؛ ❌یعنی این نباشد که به او بگویی تصویر کن، همه را عادی تصویر کند ⬅️حتّی در مورد ارتباطِ با خدا. همین تصویر عادی برای شروع خوب است امّا تمامِ حرف این نیست. ☑️ مثلاً وقتی گفته اند، خدا خزینه دارد ❌نگوید از این خزینه هایی است که ما داریم، یک انباری دارد. ☑️در روایات آمده شخصی خیلی عبادت می کرد، ملائکه به خداوند گفتند عجب این بنده اهل عبادت است! خدا گفت من اصلاً به او اعتنایی ندارم. گفتند ببینیم چه خبر است که خدا می گوید اعتنایی ندارم. ✅دیدند ایشان می گوید: این زمین پر از علف است، گاو و گوسفندهای خدا کجاست بیایند این زمین پر از علف را استفاده کنند! ❗️خیال کرده که خدای گنده ای هست که گاو و گوسفندی هم دارد و...! تازه فهمیدند این اصلاً نسبت به خدا معرفت درستی ندارد، توهّم دارد. ✅لذا بصیرت خیلی مهّم است. ◀️ تقاضا می کنم حتّی کسی که می خواهد کار ایمانی بکند، حرف های خوش و عمیق بشنود؛ حرف هایی که اندیشه اش را تصحیح و عمیق کند. لزومی ندارد که به عمق اصلی برسد ⬅️ همین قدر که بفهمد چه خبرهاست. ✅به نظرم مباحث فلسفۀ اسلامیِ ما خیلی کمک می کند؛ بصیرت می دهد. یعنی می فهمد که خزینه، ملائکه و... یعنی چه؟ خیلی از اسرار را می فهمد. ⬅️ تا می فهمد و حرف می شنود، در رفتار و کارش اثر می گذارد. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه دهم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal

▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت دوازدهم 🔹حضرت استاد حسن زاده می فرمود: وقتی من پیش علّامه طباطبایی رفتم، التجاء کردم که دست ما را بگیرید، اوّل اصرار می کردم، ایشان نمی پذیرفتند، ⬅️ بعداً که پذیرفت، یک دستوری به ایشان داد، مثلاً لا اله الا الله. ❓بعد گفت امّا کدام خدا؟ ✅ یعنی اوّل پرسید حالا که تو می خواهی بگویی "لا اله الا الله" امّا کدام خدا؟ ایشان می گفت چون من از آقای شعرانی شنیده بودم "نه خدای جدا"، گفتم [نه خدای جدا]. گفتند، آهان! همین خدا؛ حالا بگو "لا اله الا الله". ✅ یعنی آدم باید بداند دارد چه کار می کند. ◀️ لذا حرف بشنویم⬅️ چشم و گوش را باز کنیم ⬅️ و سِلمِ محض باشیم. این ها خیلی عالی است. پس ◀️چه ایمانِ صرف باشد، ◀️چه کار عقلیِ استدلالیِ فلسفی باشد، ◀️چه کار شهودی باشد، ✅همه ساحت های ایمانی است، یعنی اعتقاد پاک می آید، اعتقاد پاک که آمد، آن بخش لذّت بخشِ نظری[حاصل می شود] که، این امر نظری نسبت به عملی خیلی فائق است؛ ❌ولی بدون عمل نمی شود. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه دهم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal

▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت سیزدهم 🔹در مورد [لذت] عقل عملی: عقل عملی به قواعد کلّی در باب عمل نظر ندارد؛ ☑️ مثلاً پاسخ احسان را باید به احسان داد. در بیان بوعلی این قواعد کلی مال همان عقل نظری است،. ❓عقل عملی چیست؟ در صحنه است. این صحنه و وضعیّت را می بیند و با عقل خودش دارد تصمیم می گیرد ⬅️ می گوید: الان، من باید اینجا چه کار کنم؟ بیان بوعلی از عقل عملی این است، نه حکمت عملی. ❓حکمت عملی و حکمت نظری، که قواعد کلی است، جزءِ چیست؟ عقل نظری؛ بوعلی حرفش این است [که عقل عملی] سر صحنه کار می کند، ➕باری به هر جهت نیست ❌انسان اینجوری نیست، خوب و بد تشخیص می دهد؛ و بحث خوب و بد را مطرح می کند [که] در انسان جدّی است. ☑️یک حیوانی که نزد یک نفر تعلیم یافته، انواع کارها از این پلنگ و شیر در این سیرک ها نشان می دهند، ❓چجوری اینها را تعلیم داده اند؟ آن شخصی که به آن ها تعلیم داده، جوری تعلیم داده که مثلاً غذا را پیشِ او می برد، می خورد، به او اصلاً حمله نمی کند. ❌بوعلی می گوید حمله نمی کند، از این جهت نیست که بد است، ❗️[با خودش بگوید] این همه به من کمک می کند [پس] من به او حمله نکنم. حیوان تشخیص نمی دهد که این کار بد است من دارم انجام می دهم! اصلاً این [گونه] تشخیص نیست، ⬅️بلکه به شکل طبیعت و جِبِلَّت و غریزه، چیزی در او گذاشته اند، این مربّی از این غریزه استفاده می کند و تعلیم می دهد. ✅امّا انسان هر کاری می کند خوب و بد مطرح است. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه دهم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal

▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت چهاردهم 🔹انسان هر کاری می کند «خوب و بد» مطرح است؛ حتّی آنجایی که تابع نفس امّاره می شود، او دارد تصمیم می گیرد [و] می گوید این کار خوب است، انجام می دهد. خوب و بد [را] تشخیص می دهد. ❓پس عقل عملی کارش چیست؟ تشخیص خوب و بد. ❓در حیوان چیست؟ فقط قوّۀ محرّکه هست⬅️ و قوّۀ محرّکه باعث شهوت و غضب بود؛ ❌اصلاً کاری به اینکه بررسی بکند ندارد. این بررسی برای انسان است. انسان که می آید این کارها را می کند، آن را که تشخیص داد، می گوید: خوب، جمیل، زیبا؛ و آن را هم که کار بد است می گوید: بد، زشت، قبیح. ❓خیرِ عقل عملی چیست؟ آن کار زیباست؛ آن کار خیر است؛ آن کار خوب است؛ ❓یعنی چی؟ یعنی عمل صالح؛ ❌نه کار بد، نه کار قبیح؛ خیرش در این است که کار خوب را انجام دهد؛ عقل از کار بد رنج می برد. عقل عملی می گوید: ▫️من خوب و بد تشخیص می دهم، ▫️باید و نباید دارم، ⬅️تکلیف برایش معنا پیدا می کند ⬅️عذاب و عِقاب معنا دارد، ما لفظ زیبا را ▫️گاهی در فضای زیباشناختی به کار می بریم، ▫️گاهی در فضای اخلاقی و ارزشی به کار می بریم. ✅الان بحث ما زیبایِ ارزشی-اخلاقی است. یعنی خوب و بدِ عمل، نه خوب و بد یک منظره یا یک نقّاشی. اگر آنجا صحبت می کنیم، باید بگوییم خوب و زیبای زیباشناختی است، ❓اینجا چیست؟ ارزش شناختی. زیباییِ به لحاظِ عمل، به لحاظِ فعل. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه دهم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal

▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت پانزدهم 🔹این عقلی که به عنوان عقل عملی می گوییم چگونه عمل می کند؟ جناب بوعلی می گوید این عقل عملی گاهی می آید از حکمت عملی استفاده می کند، ❓حکمت عملی چه بود؟ جزءِ عقل نظری [بود]، قواعد کلی. گاهی از او استفاده می کند. آن، معمولاً همه اش قواعد حق است. ❓قواعد حق یعنی چه؟ یعنی دیگر انسانی و دونِ انسانی ندارد [و] همه باید انجام بدهند. ✅آنچه به نجابت، کرامت، شرافت مرتبط می شود، این ها مالِ حکمت عملی است. می گوید ▫️شرافت ام به من اجازه نمی دهد، ▫️کرامت ام به من اجازه نمی دهد. ⬅️حکمت عملی یعنی آن قواعد کلّیِ در باب عمل که خلافِ نجابت است، ☑️کسی به تو خیری برساند ولی تو بخواهی پاسخ بد بدهی. این قاعدۀ کلی را داریم به هر کسی [می گوییم]. ❓چرا داریم این قواعد کلی را می دهیم؟ قواعد کلی مال حکمت عملی است. ❌مال عقل عملی نیست؛ مال عقل نظری. ذات انسان به لحاظ روح خداوندی، کریم است، شریف است، نجیب است. ❗️این خیلی مهّم است! ⬅️هر چه با کرامت می سازد، خیر است؛ ⬅️هرچه با کرامت و نجابت و شرافت نمی سازد، شرّ است. یعنی در ذاتِ انسان خوابیده است و آن جنود عقل و جهل، آن هفتاد و پنج سپاه، زیر سر همین بحث است. آنجا که می گوید، تواضع جزء جنود عقل است، رأفت جزء جنود عقل است، به این خاطر است⬅️ یعنی نجابت، شرافت، کرامت؛ این هایی که مالِ انسان است. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه دهم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal

▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت شانزدهم 🔹عقل عملی همیشه از حکمت عملی استفاده نمی کند. گاهی از یک عُرف، از یک فضای عرفی، از یک فرهنگ ویژه استفاده می کند. ✅در آن فضا تنفس می کند، طبق همان، خوب و بد هم دارد. یعنی عقل عملی ⬅️گاهی به حسب عقل نظری اش کار می‌کند ⬅️و گاهی به حسب فضای عرفی هم کار می‌کند. ⬅️گاهی حتّی به لحاظ قوای دیگر عمل می‌کند ☑️مثلاً بعضی مواقع عقل عملی می‌گوید که خوب است با تشویق کار کنیم. یعنی همین قدر که نفس تشویق که می‌شود⬅️ تشویق، باعث می‌شود من این کار را بکنم. ✅می‌گویم خوب است، چون تشویق می‌کنند، چون مرا مدح می کنند خوب است. ❓این "خوب است" هایی که می‌گوید به حسب چیست؟ به حسب قوۀ واهمه اش هست. عقل عملی، سر صحنه که هست [و] کار می رسد. ▫️گاهی از عقل نظری استفاده می‌کند مثل شرافت و نجابت و کرامت ▫️و گاهی از اینجا استفاده می‌کند. انواع کارها را انجام می‌دهد. ⬅️لذا از امور عقلی عقل نظری، گاهی امرِ کرامت است و گاهی مثل همین مدح و تشکر و اینها هم هست⬅️ یعنی همۀ این ها را جزء کار قرار می‌دهد. از خیراتِ عقلی مربوط به عقل عملی⬅️ رسیدن به شکر و سپاس و ستایش و ثنای فراوان و کرامت و بزرگواری است. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه دهم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal

▪️قسمت پنجم: تعریف لذت و درد 🖌یادداشت هفدهم 🔹ما گاهی می گوییم: «الان، همه اینجوری هستند، اگر نکنم مرا مذمّت می کنند.» ❓این منطقش چیست؟ حیوان که هیچ موقع نمی گوید همه دارند برای من کف می زنند، این کار را بکنم! این کار را چه کسی می کند؟ ✅ عقلِ عملی در سر صحنه نه آن عقلِ نظری و حکمت. خب، همه بگویند بد است، مگر همه بگویند بد است بد می شود؟! ☑️همه بگویند الان که همه دیگر بی حجاب شده اند، تو چرا اینجوری حجاب داری؟! ❓بعد عقل عملی چه می گوید؟ می گوید، پس باید من مثل دیگران باشم. حجاب کامل لازم نیست، چون همه اینجوری هستند. ✅ فرهنگ از این جهت خیلی چیره و غالب است؛ ⬅️تا یک چیزی فرهنگ می شود، یک جریانی شد، اصلاً بعضی ها [می گویند] من نمی توانم [مدل دیگری] زندگی کنم؛ خیلی سخت است؛ یک جور دیگر به من نگاه می کنند! بوعلی میگوید، عقل عملی سر صحنه ◀️گاهی به خاطر این تشکر ◀️گاهی به خاطر یک ستایش ◀️گاهی به خاطر اینکه می گوید همه اینجوری هستند، من اگر اینجوری نباشم، ایراد می گیرند، حرف می زنند [اینگونه می گوید.] ☑️بوعلی گاهی مثال می زند: گاهی پوشش آدم مثل دیگران می شود، به خاطر اینکه می بیند، جامعه می گوید، تو چرا اینجوری هستی! ⬅️در اینها عقل عملی دارد نتیجه می گیرد. ❓از چه کسی مدد گرفت؟ از واهمه. ▫️برخی از این ها که خیر است⬅️ به لحاظ فرهنگ، عرف و جامعه است، ▫️برخی از اینها که خیر است⬅️ به خاطر این است که خیر مطلق است؛ یعنی اصلاً مالِ انسان است؛ انسان باید این گونه زندگی کند. #استاد_یزدان_پناه #شرح_نمط_هشتم_اشارات 🗂 جلسه دهم https://eitaa.com/solookvaerfandaramal