#مناسبت_روز
🗓 ۸ ذیالقعده، سالروز درگذشت #فخرالدین_عراقی شاعر قرن هفتم است.
🔹عراقی مشایخ سلسلۀ سهروردیه (شعبهی هند) بود و بعضی از تذکره نویسان او را مرید مستقیم شهاب الدین عمر #سهروردی شمردهاند.
🔸 در قونیه به خدمت شیخ صدرالدین قونوی و جلال الدین مولوی و جمعی دیگر از بزرگان صوفیه رسید و شیخ خانقاه توقات شد.
🔹یورش مغولان، زمینه درهمآمیختگی بیسابقه اندیشهها و آراء را فراهم آورد. دو مکتب بزرگ تصوف با هم تلاقی کردند: عرفان نظری ابن عربی، یعنی وحدت وجود و تصوف خراسانی، که از طریق شعر، مجاز و استعاره به زبان میآمد. فخرالدین عراقی، با ایجاد آشتی و همخوانی میان این دو جریان از کسانی است که ابن عربی را در قالب شعر به فرهنگ ایران انتقال داده است.
🔸«لَمعات» که مهمترین اثر منثور عَراقی است در زمان صحبت صدرالدین قونوی و تحت تأثیر آثار ابن عربی نوشته شدهاست. عراقی در دیباچه کتاب تصریح میکند که لمعات را بر سنن سوانح شیخ احمد غزالی نوشتهاست. وقتی لمعات به اتمام رسید و شیخ (عراقی) آن را به صدرالدین قونوی عرضه کرد، صدرالدین آن را بوسید و بر دیده نهاد و فرمود: «فخرالدین سِرّ سخن مردان آشکار کردی و لمعات به حقیقت لبّ فصوص است.»
🔹غزل عرفانی که با سنایی آغاز شده بود، با فخرالدین عراقی به اوج رسید. همچنین او نخستین کسی است که ساقینامهٔ مستقلی در قالب ترجیع بند سرود. #حافظ در غزلیاتش از عراقی بسیار تأثیر پذیرفته است، چنانکه خود میگوید:
حافظ خودتصریح می فرماید که :
«غزلیات عراقی است سرود حافظ
که شنید این ره دلسوز که فریاد نکرد»
🔻نمونهای از غزلهای عراقی:
خوشا دردی که درمانش تو باشی
خوشا راهی که پایانش تو باشی
خوشا چشمی که رخسار تو بیند
خوشا ملکی که سلطانش تو باشی
خوشا آن دل که دلدارش تو گردی
خوشا جانی که جانانش تو باشی
خوشی و خرمی و کامرانی
کسی دارد که خواهانش تو باشی
چه خوش باشد دل امیدواری
که امید دل و جانش تو باشی
همه شادی و عشرت باشد ای دوست
در آن خانه که مهمانش تو باشی
گل و گلزار خوش آید کسی را
که گلزار و گلستانش تو باشی
چه باک آید ز کس آن را که او را
نگهدار و نگهبانش تو باشی
مپرس از کفر و ایمان بیدلی را
که هم کفر و هم ایمانش تو باشی
مشو پنهان از آن عاشق که پیوست
همه پیدا و پنهانش تو باشی
برای آن به ترک جان بگوید
دل بیچاره تا جانش تو باشی
عراقی طالب درد است دایم
به بوی آنکه درمانش تو باشی
🆔 @ss_alavi_ir
🔷نمونههایی از تأثیرپذیری #حافظ از عراقی:
🗓 انتشار به مناسبت سالروز درگذشت #فخرالدین_عراقی
🔹عراقی:
از پرده برون آمد ساقی قدحی در دست
هم پرده ما بدرید هم توبه ما بشکست
🔸حافظ:
در دیر مغان آمد یارم قدحی در دست
مست از می و می خواران از نرگس مستش مست
🔹عراقی:
به یک گره که دو چشمت بر ابروان انداخت
هزار فتنه و آشوب در جهان انداخت
🔸حافظ:
خمی که ابروی شوخ تو در کمان انداخت
به قصد جان من زار ناتوان انداخت
🔹عراقی:
مرا این دوستی با تو بلای آسمانی بود
قضای آسمانی را دگر کردن توان ، نتوان
🔸حافظ:
مرا مهر سیه چشمان ز سر بیرون نخواهد شد
قضای آسمان است این و دیگرگون نخواهد شد
🔹عراقی:
گلیم بخت کسی را که بافتند سیاه
سفید کردن آن نوعی از محالات است
🔸حافظ:
به آب زمزم و کوثر سفید نتوان کرد
گلیم بخت کسی را که بافتند سیاه
🔹عراقی:
بود آیا که خرامان ز درم بازآیی
گره از کار فرو بسته ما بگشایی
🔸حافظ:
بود آیا که در میکده ها بگشایند
گره از کار فرو بسته ما بگشایند
🆔 @ss_alavi_ir