🖊احمدحسین شریفی
🔶برخی ممکن است حتی از سر خیرخواهی و فضیلت‌دوستی بر این باور باشند که باید «از کاشتن گل، در باغچه کسانی که قرار نیست به آن آب دهند خودداری کرد»،
اما در فرهنگ اهل بیت توصیه می‌شود: «افعَلِ الخَيرَ إلى كُلِّ مَن طَلَبَهُ مِنكَ ، فإن كانَ مِن أهلِهِ فقَد أصَبتَ مَوضِعَهُ ، و إن لَم يَكُن مِن أهلِهِ كُنتَ أنتَ مِن أهلِهِ؛ كار نيك را براى هر كه از تو انتظار آن را دارد، انجام بده. اگر سزاوار آن باشد، به هدف زده‌ای و اگر سزاوار آن نباشد، تو شايسته آنى.»
بر اساس همین فرهنگ است که #سعدی شیرازی می‌گوید:
تو نیكویی كن و در دجله انداز
كه ایزد در بیابانت دهد باز
كه پیش از ما چو ما بسیار بودند
كه نیك اندیش و بدكردار بودند
بدی كردند و نیكی با تن خویش
تو نیكو كار باش و بد میندیش
✨ امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام:
🌾 هرگاه تهی‌دست شدید
با صدقه دادن، با خدا تجارت کنید
📚 حکمت ۲۵۸ نهج‌البلاغه
✳️ مؤمن از یک دست می‌گیرد و از دست دیگر می‌دهد
🔻 خدای متعال در توصیف #متقین که درهای غیب به رویشان باز شده، می‌فرماید: «ذَٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ ۛ فِيهِ ۛ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ* الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُون» (بقره، ۲ و ۳) کسی که #ایمان_به_غیب دارد و غیب را می‌بیند، یکی از اوصافش این است که آنچه را دارد می‌دهد تا به آن غیب برسد، چون می‌داند با #گذشت از اینها می‌تواند به آن حقیقتِ فراتر برسد؛ به عکس، آنها که نگاهشان به #دنیا است، سعی می‌کنند همه‌ی #امکانات را #جمع کنند. اما #مؤمن دائم امکانات را #خرج می‌کند؛ هرچه را به او بدهی، از یک دست می‌گیرد و از دست دیگر می‌دهد. هیچ چیز را نگه نمی‌دارد، چون می‌داند هرچه را ما نگه داریم، فاسد می‌شود، «مَا عِنْدَكُمْ يَنْفَدُ ۖ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ بَاقٍ» (نحل، ۹۶)، همان‌طور که اگر مادر از آن شیری که باید به فرزند بدهد دریغ کند، هم شیر فاسد می‌شود و هم آن شیر، مادر را بیمار می‌کند. آنچه به ما می‌رسد، باید از ما عبور کند اما آنها که خیال می‌کنند دنیا اصل است، سدّ آن می‌شوند.
👤 #آیت_الله_میرباقری
🔴نیکی و پاداش
Do good for others. it will come back in unexpected ways
به دیگران خوبی کن. از راه‌هایی که انتظارش را نداری بهت برخواهد گشت»
و #سعدی علیه الرحمه چه خداشناسانه و ادبی‌تر این حقیقت را گفته است:
تو نیکویی کن و در دجله انداز
که ایزد در بیابانت دهد باز
🔻«رنج گنج آمد که رحمت‌ها در اوست»
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تجربه نشان داده است که مصيبت‌ها و سختي‌ها بيش از هر چيز ديگري مي‌تواند استعدادهاي نهفته در وجود انسان را نمايان کند. در بلاها و مصيبت‌هاي سخت و طاقت‌فرسا است که به تعبير #امام_علي(ع) فضيلت و بزرگواري آشکار مي‌شود: «عِنْدَ تَعَاقُبِ الشَّدَائِدِ تَظْهَرُ فَضَائِلُ الْإِنْسَانِ؛ به هنگام سختي‌هاي متراکم است که فضيلت‌هاي انسان آشکار مي‌شود.» و يا در حديثي ديگر فرمودند: «عِنْدَ الْحِيْرَةِ تَنْكَشِفُ عُقُولُ الرِّجَالِ؛ به هنگام حيرت و سرگرداني است که عقول آدميان آشکار مي‌شود» و پرده از چهرة توانايي‌هاي عقل کنار مي‌رود. و يا در حديثي ديگر مي‌فرمايند: «فِي تَصَارِيفِ الْأَحْوَالِ تُعْرَفُ جَوَاهِرُ الرِّجَالِ؛ در دگرگوني‌هاي حالات است که گوهرهاي آدميان شناخته مي‌شود.» چوب عود زماني مي‌تواند آن بوي مطبوع خود را ظاهر سازد که آتش بگيرد. تا اين سوزش نباشد، چنان عطري هم در فضا پراکنده نمي‌شود و تا سوز درون نباشد، سخن مطبوع و دلنشين هم شنيده نخواهد شد.
به قول #سعدي:
قول مطبوع از درون سوزناک آيد که عود
چون همي سوزد جهان از وي معطر مي‌شود
#مولوي چقدر زيبا آن روي ديگر سکة رنج و سختي و بلا را بيان مي‌کند:
رنج گنج آمد که رحمت‌ها در او است
مغز تازه شد چو بخراشيد پوست
اي برادر موضع تاريک و سرد
صبر کردن بر غم و سستي و درد
چشمة حيوان و جام مستي است
کان بلندي‌ها همه در پستي است
آن بهاران مضمر است اندر خزان
در بهار است آن خزان مگريز از آن
همره غم باش و با وحشت بساز
مي‌طلب در مرگ خود عمر دراز
احمد حسین شریفی
🔴ارشاد جاهل
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ارشاد و راه‌نمایی غافلان و جاهلان یکی از وظایف و حقوق انسان‌هاست. غفلت‌زدایی و جهل‌زدایی از ابتدایی‌ترین وظایف آگاهان است.
بلکه می‌توان گفت یکی از حقوق غافلان و جاهلان بر آگاهان، این است که راه را از چاه به آنان بنمایانند. یعنی اگر اشتباهی کردند و یا غافلانه در مسیری انحرافی حرکت کردند، به آنان تذکر داده شود.
#امام_صادق علیه السلام می‌فرماید:
«مَنْ رَأَى أَخَاهُ عَلَى أَمْرٍ يَكْرَهُهُ فَلَمْ يَرُدَّهُ عَنْهُ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَيْهِ فَقَدْ خَانَهُ؛
هر كه برادرش را در كارى ناپسند ببيند و بتواند او را از آن باز دارد و چنين نكند، به او خيانت كرده است»
#سعدی در باب اول گلستان (در سیر پادشاهان) می‌گوید:
«گروهی حکما به حضرت کسری در به مصلحتی سخن همی گفتند و بزرگمهر که مهتر ایشان بود خاموش.
گفتندش: چرا با ما در این بحث سخن نگویی.
گفت: وزیران بر مثال اطبااند و طبیب دارو ندهد جز سقیم را. پس چو بینم که رأی شما بر صواب است مرا بر سر آن سخن گفتن حکمت نباشد.
چو کاری بی‌فضول من بر آید
مرا در وی سخن گفتن نشاید
و گر بینم که نابینا و چاه است
اگر خاموش بنشینم گناه است»
احمدحسین شریفی
🟢چگونگی مواجهه با بی‌ادبی و بی‌ادبان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ادب از مهم‌ترین سرمایه‌های اخلاقی و وجودی هر انسانی است: «ادب مرد، به ز دولت اوست»
مع‌الاسف این فضیلت بزرگ اخلاقی در جامعه ما، قدری کم رنگ شده است. البته هیچ جامعه معصومی را نمی‌توان یافت؛ بی‌ادبان در همه‌جا حضور دارند؛ ما باید مهارت اخلاقی مواجهه با بی‌ادبی و بی‌ادبان را بیاموزیم و در خود و متربیان‌مان تقویت کنیم.
به نظر می‌رسد برای مهار بی‌ادبی و در مواجهه با بی‌ادبان چند نکته مهم را باید مورد توجه قرار دهیم:
یک، توجه کنیم که خود ما هم معصوم نبوده و نیستیم. خود نیز در مواقعی نسبت به افرادی بی‌ادبی کرده‌ایم!
دو، بدانیم که خواهی نخواهی در همه ساحت‌های زیست اجتماعی خود با افراد بی‌ادب و گستاخ مواجهه می‌شویم. بی‌ادبان در همه جا حضور دارند: در خیابان، در بیابان، در کلاس درس، در شهر در روستا در حوزه، در دانشگاه ...؛ به همین دلیل باید تلاش کنیم مهارت مواجهه با بی‌ادبان را بیاموزیم.
سه، تلاش کنیم منشأ، علت یا دلیل بی‌ادبی او را بفهمیم؛ شاید مشکلات خانوادگی داشته باشد، شاید از جای دیگری ناراحت باشد، شاید اساساً رفتار خود را بی‌ادبی نداند! شاید به دلیل ساده‌لوحی یا ویژگی‌های شخصیتی خاصش، ابزار افراد دیگری قرار گرفته باشد! در عین حال هرگز سعی نکنید دلیل بی‌ادبی را در همان حین بی‌ادبی، از خودشان جویا شوید. زیرا افراد بی‌ادب و گستاخ، عصبانی هم هستند؛ و در حین عصبانیت هیچ اعتمادی به سخنان آنان نمی‌توان داشت.
چهار، قلب و ذهن خود را درگیر آن گستاخی و بی‌ادبی نکنید. تمرکز و توجه ویژه به آن ممکن است خود شما را هم دچار رذایل اخلاقی دیگری کند: ممکن است دچار سوء ظن یا کینه و بغض نسبت به آن شخص شوید. که اینها نیز به نوبه خود گناهانی بزرگ‌اند.
پنج، هرگز مقابله به مثل نکنید. و این دشوارترین اما مطمئن‌ترین راه مواجهه با بی‌ادبان است. دشواری آن از این جهت است که بی‌ادبی از مُسری‌ترین رفتارهای اجتماعی است. چون شخص بی‌ادب اصل شخصیت و هویت ما را نادیده می‌گیرد و به آن حمله می‌کند! و در چنین شرایطی همه ما تمایل به دفاع از خود داریم و مع الاسف عموماً راه دفاع را در مقابله به مثل می‌بینیم! اما باید بدانیم که رفتار متقابل فقط اوضاع را بدتر می‌کند. و این همان نتیجه مورد علاقه فرد بی‌ادب است.
اما در هر شرایطی باید مواظب باشید که در زمین افراد گستاخ و بی‌ادب بازی نکنید. باید چرخه و زنجیره بی‌ادبی را قطع کنید. و راه قطع این چرخه آن است که مواظب باشیم رفتار یا سخن ما تحت‌الشعاع رفتار یا سخن افراد بی‌ادب قرار نگیرد. حتی نباید سعی کرد که بلافاصله فرصت بی‌ادبی و گستاخی را از فرد بی‌ادب گرفت! سکوت و طمأنینه و آرامش شما، موجب می‌شود فرد گستاخ و بی‌ادب خلع سلاح شود. مهم‌ترین پادزهر بی‌ادبی، آرامش و خونسردی و مهربانی است.
به تعبیر هاینریش بل، نویسنده بزرگ آلمانی قرن بیستم و برنده جایزه ادبی نوبل: «هنوز هم که هنوز است اظهار ادب، در مقابله با یک فرد بی‌ادب، مطمئن‌ترین، طریق تحقیر است» البته قصد ما از اظهار ادب در برابر فرد بی‌ادب، هرگز نباید تحقیر او باشد چرا که قصد تحقیر دیگران را داشتن نیز خود نوعی بی‌اخلاقی است.
شش، اگر بی‌ادبی در جمع صورت می‌گیرد، سعی کنید با شوخ‌طبعی و مزاح و بیان حکایت‌های خنده‌دار مناسبی فضا را تلطیف کنید. چون افراد بی‌ادب همه فضا را پر از انرژی منفی می‌کنند. آنان قدرتی شیطانی در آلوده کردن فضا دارند. شوخی و خنده می‌تواند انرژی‌های منفی را از فضا دور کند.
هفت، بی‌ادبی و گستاخی دیگران را باید پلی برای صعود و تعالی خود قرار دهیم؛ یعنی نه تنها در زمین بی‌ادبان بازی نکنیم که از دامی که برای ما تنیده‌اند، ریسمان صعود به تعالی و کمال نفس ببافیم. این شیوه برخورد حکیمان و فرزانگان عالم با بی‌ادبان بوده است:
به #حضرت_عیسی علیه السلام گفته شد: «مَنْ أَدَّبَكَ؟» (ادب از که آموختی؟)
در پاسخ فرمود: «مَا أَدَّبَنِي أَحَدٌ رَأَيْتُ قُبْحَ الْجَهْلِ فَجَانَبْتُه؛ کسی مرا ادب نکرد. من، زشتی نادانی و سفاهت را دیدم و از آن پرهیز کردم.»
به قول #سعدی:
«لقمان را گفتند: ادب از که آموختی؟ گفت: از بی‌ادبان، که هر چه از ایشان در نظرم ناپسند آمد، از فعل آن پرهیز کردم.»
#امیرمؤمنان (علیه السّلام) فرمود:
إِذَا رَأَيْتَ فِي غَيْرِكَ خُلُقاً ذَمِيماً فَتَجَنَّبْ مِنْ نَفْسِكَ أَمْثَالَهُ؛ هر گاه در دیگری اخلاق ناپسندی را دیدی، بپرهیز که آنگونه رفتار در خودت نباشد!»
احمدحسین شریفی
🟢ماندگاری نیکی و محبت
محبت‌ها و خدمت‌های خالصانه هرگز فراموش نمی‌شوند؛ حتی اگر خود ما هم آنها را فراموش کنیم، خدای متعال نظام عالم را به گونه‌ای طراحی کرده است که به نحوی نتیجه آنها را خواهیم دید.
به تعبیر حکیمانه #امیرمؤمنان علیه السلام:
«اَلْخَيْرُ لايَفْنی؛ كار خير هرگز فانى نمی‌شود»
و به ترجمه شعری #سعدی:
تو نیکویی کن و در دجله انداز
که ایزد در بیابانت دهد باز
احمدحسین شریفی
◻️نبینی هیچ‌کس عاجزتر از خویش
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یکی از توصیه‌های مهم قرآن این است که پیش و بیش از آنکه دغدغه هدایت یا ضلالت دیگران را داشته باشیم، باید مراقب گفتار و رفتار و عملکرد خودمان باشیم. مع الاسف بسیاری از افراد وضعیتی برعکس دارند. دائماً در جستجوی عیوب دیگران‌اند و غافل از خویشتن!
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ لَا يَضُرُّكُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (مائده، ۱۰۵)
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! مراقب خود باشید! اگر شما هدایت یافته‌اید، گمراهی کسانی که گمراه شده‌اند، به شما زیانی نمی‌رساند. بازگشت همه شما به سوی خداست؛ و شما را از آنچه عمل می‌کردید، آگاه می‌سازد»
#امیرمؤمنان علیه السلام: يَا أَيُّهَا النَّاسُ، طُوبَى لِمَنْ شَغَلَهُ عَيْبُهُ عَنْ عُيُوبِ النَّاسِ؛ (نهج،خ۱۷۶) اى مردم خوشا كسى كه پرداختن به عيب خويش وى را از عيب ديگران بازدارد.»
#سعدی در گلستان در باب اخلاق درویشان می‌گوید:
یاد دارم که در ایام طُفولیّت مُتَعَبِّد بودمی و شب‌خیز و مُوْلَعِ زهد و پرهیز.
شبی در خدمتِ پدر، رَحْمَةُ اللهِ عَلَیْهِ، نشسته بودم و همه شب دیده بر هم نبسته و مُصْحَفِ عزیز بر کنار گرفته و طایفه‌ای گردِ ما خفته.
پدر را گفتم: از اینان یکی سر بر نمی‌دارد که دوگانه‌ای بگزارد. چنان خوابِ غفلت برده‌اند که گویی نخفته‌اند که مرده‌اند.
گفت: جانِ پدر! تو نیز اگر بخفتی به از آن که در پوستینِ خلق افتی.
نبیند مدّعی جز خویشتن را
که دارد پرده‌ی پندار در پیش
گرت چشمِ خدابینی ببخشند
نبینی هیچ‌کس عاجزتر از خویش
احمدحسین شریفی