فتوای عدالت‌خواهانه
مسأله مسکن امروز ابرچالش کشورماست که بخش زیادی از مردم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. بر اساس آمار حدود ۴۰ درصد، ۳۲ میلیون مردم ایران مستأجر هستند که در مناطق شهری ۴۳٪ و بعضاً در شهرهای بزرگ بعضی دهک‌ها تا ۶۰٪ درآمدشان صرف اجاره بهای مسکن می‌شود! میانگین انتظار خانه‌دار شدن حدود ۳۹سال و در بعضی دهک‌ها در تهران بیش از یک قرن است. اخیراً شورای سران قوا تصویب کردند که حد افزایش اجاره ۲۵٪ است و موجر حق افزایش بیش از این درصد و اخراج مستاجر را ندارد. برای این امر ضمانت قضایی نیز گذاشته شد. این امر به لحاظ اولی خلاف اسلام است چون در اجاره صرفاً تراضی طرفین شرط است و موجور به علت مالکیت می‌توان هر تصمیمی اعم از افزایش اجاره، اخراج مستاجر را بگیرد اما این حکم شورای سران قوا یک حکم اسلامی با یک رویکرد متفاوت فقهی است.
سؤال: در پی گرانی بازار مسکن، سران سه قوه مصوب کرده‌اند که اجاره‌بها در کلان شهرها، ۲۵ درصد بیشتر نباید افزایش پیدا کند و در غیر این‌صورت حکم تخلیه خانه به صاحب خانه داده نمی‌شود. سؤالی که می‌خواستم بپرسم اینکه اگر صاحب‌خانه به این میزان افزایش راضی نباشد و قصد افزایش بیشتر اجاره‌بها و ودیعه را داشته باشد و مستأجر هم بنا به این قانون، ترک منزل نکند و صاحب‌خانه ناراضی و غصب کرده بخواند، مستأجر چه باید کند؟ آیا واجبات مانند نماز در این خانه درست است؟
#آیت_الله_خامنه_ای: به طور کلی اگر حکومت اسلامی با ملاحظه مصالح عمومی کشور، مقرراتی را اعلام کردند، همه باید عمل کنند و مستأجر اگر می‌تواند با موجر مصالحه نماید و در صورتی که چاره‌ای ندارد، سکونت او در آن با پرداخت اجاره براساس قانون، اشکال ندارد و نماز و روزه صحیح است.(۱)
#شهید_صدر در کتاب الاسلام یقود الحیاة دو طرح اجمالی و تفصیلی اقتصاد اسلامی را طرح می‌کند. در جواب به این سؤال چگونه اسلام بعد از ۱۴ قرن می‌تواند راهبری اجتماعی کند؟ احکام اسلام را به عناصر ثابت و متغییر تقسیم می‌کند. تحقق کامل اقتصاد اسلامی مشروط به این می‌داند که این دو ساحت به خوبی فهم و امتزاج آنها در بیرون شکل بگیرد. لذا برای استخراج نظریه اسلام علاوه بر اجتهاد در بخش ثابتات، باید متغیرات نیز منطبق بر ثابتات و با تکیه بر یک سری اصول و قواعدی فهم شود. اینگونه نیست که مسائل متغییر مثل مسائل مستحدثه و اجتماعی را جز مباحات بمعنی الاعم بدانیم و صرف عدم مخالفت قطعیه با شرع اکتفا کنیم. شهید صدر در این بخش ۵ شاخصه ذکر می‌کنند خلاصه شاخص پنجم این است.
هدف‌های تعیین شده برای ولی امر مسلمین
در نصوص کلی و احکام ثابت شریعت اسلامی اهدافی برای ولی امر مسلمانان وضع شده و از او خواسته تا آنها را تحقق بخشد مثلاً در روایتی از امام کاظم علیه‌السلام آمده که بر ولی امر مسلمین لازم است در صورت کافی نبودن زکات فقرا را "از نزد خود" به اندازه گنجایش آنها بی نیاز کند. جمله "از نزد خود" نشان می‌ده ولی امر نباید به موارد نه گانه کفایت کند و با تمام امکاناتی که دارد به رفع مشکل بپردازد. مطابق اقتصاد اسلامی حکومت اسلامی باید سط معیشتی یکسان یا نزدیک به همی برای تمامی افراد جامعه آماده کند. حکومت اسلامی موظف است مانع از تمرکز اموال، عدم توزیع آن، تعادل اجتماعی را حفظ کند.جهت‌گیری حکومت اسلامی بایستی به سوی بازگرداندن نقدینگی به نقش طبیعی خود به مثابه ابزاری برای تبادل- نه ابزاری برای رشد سرمایه به وسیله ربا یا احتکار- باشد و مالیت‌هایی بر اندوخته‌های راکد و متراکم ثروت وضع کند و کلیه عملیات سرمایه‌داری واسطه‌گری را تا آنجا که ممکن است حذف کند. حکومت اسلامی بایستی به سوی تغییر نفش نظام بانکی از حالت وسیله‌ای برای رشد مال به شیوه سرمایه داری به وسیله ای برای ثروتمند نمودن امت به مثابه یک کل باشد.(۲)
در اجرای تقسیم اراضی و سلب مالکیت از مالکان زمین‌های بایر در شهریور ۵۸ که مصوبه اول شورای انقلاب قانون لغو مالکیت اراضی موات بود یک شورای هفت نفره برای تقسیم زمین‌های ملاکین بزرگ به کشاورزهای بی زمین و... شکل گرفت. در قضیه تصاحب زمین‌ها در جهت مسکن محرومین اختلافاتی بین شورای نگهبان به ویژه آیت‌الله صافی با امام خمینی رحمةا مشهور و شنیدنی است. در ادامه بعضی علمای دیگر من جمله آیت‌الله گلپایگانی بزرگ نیز اعتراضاتی داشتند. این دو بخشی از نامه #امام_خمینی ره به مرحوم آیت‌الله گلپایگانی است که نشان می‌دهد ما شاهد دو نوع از فقاهت هستیم.
ادامه دارد
#نسل_آفتاب در ایتا، تلگرام، سروش
@sunshinegeneration
#شهید_صدر
اعطاء به فقرا حق آنان است
و منتی بر آنها نیست
#نسل_آفتاب در #ایتا، #روبیکا، #سروش، #تلگرام
@sunshinegeneration
بانکداری اسلامی- شهید صدر.pdf
374.1K
چند بار مطالعه کردن و فهم این بخش از کتاب "اسلام راهبر زندگی" شهید صدر از هر مطالعه دیگری ضروری‌تر است
به مناسبت سالگرد شهادت #شهید_صدر
#بانکداری_خصوصی
#نسل_آفتاب
در جامعه اسلامی دولت از طریق یک بانک رسمی، عملیات جمعآوری اموال و به‌کارگیری آن را بر عهده دارد و به #بخش_خصوصی اجازه نمی‌دهد که وارد عرصه سودبری‌های بانکی شود
بدین‌سان، هدف توسعه‌ای این عملیات بانکی از محتوای سرمایه‌داری آن جدا می‌شود؛ چه اینکه عملیات جمعآوری اموال، فرایندی اجتماعی می‌شود که حکومت به یک معنا آن را به نیابت از جانب خود صاحبان اموال، انجام می‌دهد
لذا برخلاف جوامع #سرمایه_داری که در آن افرادی خاص بر نظام بانکی سیطره یافته‌اند و زمام کل حیات اقتصادی را در اختیار دارند، در جامعه اسلامی قدرت جدیدی که از راه جمعآوری سرمایه‌ها به‌دست می‌آید در ملکیت یک فرد یا افراد محدود نخواهد بود
#شهید_صدر #نه_به_بانک_خصوصی #نه_به_سرمایه_داری
#نسل_آفتاب
مدعیان گفتمان اقتصاد اسلامی
جریان‌های مختلفی خود را مدعی پرچمداری اقتصاد اسلامی می‌دانند و گاهی یکدیگر را هم به ضدیت با اقتصاد اسلامی متهم می‌کنند
این جریان‌های فکری را می‌توان در دسته‌های زیر جای داد:
#نئولیبرالهای_مسلمان
برخی به واقع #توهم_اقتصاد_اسلامی دارند و اندیشه اقتصاد سرمایه‌داری را با افزودن چند آیه و روایت، به عنوان اسلام ناب به خورد جامعه می‌دهند
ما با برخی از این #جماعت_متوهم برخورد داشتیم که فکر می‌کنند با خواندن #ترجمه_کتاب_مکاسب اسلام‌شناس شده‌اند
این #نئولیبرالهای_مسلمان بسیار خطرناک‌اند، مبانی نظریه‌پرداز آنها اعتقاد به خدا و پیغمبر است، ولی مبانی نظریه آنها مبانی الحادی نئولیبرال است
آنها حتی ممکن است ریش داشته باشند و شب‌ها نماز شب هم بخوانند، ولی روزها در اقتصاد به امثال فریدمن و هایک اقتدا می‌کنند و نسخه تجویزی‌شان #اجماع_واشنگتنی است
#مهندسان_اقتصادخوانده
برخی از همین گروه تفکری مهندسی دارند و فکر می‌کنند با ایجاد سامانه‌های مختلف همه مشکلات اقتصادی کشور را حل می‌کنند
این #مهندسان_به_ظاهر_حزب‌اللهی مفاهیمی چون عدالت و مبارزه با رانت را هم چاشنی طراحی مهندسی خود می‌کنند و بدین وسیله خود را به کمپ اقتصاد اسلامی ملحق می‌کنند
#فقه_ضوابطی_ها
برخی از آنها نیز اسیر #فقه_ضوابطی شده‌اند و راهی به #فقه_مقاصدی پیدا نکردند، آنها شده‌اند لشکری برای توجیه ساختارهای معیوب اقتصاد سرمایه‌داری از بانک گرفته تا بورس، و تنها در همین ساختار ابزارسازی می‌کنند
آنها اقتصاد اسلامی را وارد مرحله #اوراق_سازی کرده‌اند
#انحصارگرایان_سطحی
در مقابل، برخی نیز گفتمان اقتصاد اسلامی را به نفع خود مصادره می‌کنند و جایی برای تکثر در اندیشه نمی‌گذارند
این گروه نیز خطرناک‌اند
در برخی موارد آنها مبانی مستحکمی ندارند و ادعاهایشان سر از قیاس و استحسان درمی‌آورد
گاهی خیلی قشری رویکردی اخباری می‌گیرند و آنچه در دوره صدر اسلام بوده را به زور به دوران کنونی می‌خورانند
#کلیشه_گرایان
گروهی نیز دچار برخی کلیشه‌ها شده‌اند و تفکری سطحی دارند و مباحثشان عمق ندارد
آنها برخی کلید واژه‌های رایج را صبح و ظهر و شب تکرار می‌کنند و عملاً نسخه عملیاتی هم برای آن ندارند
این افراد گاهی اطلاعات اقتصادی کمی دارند و فهم عمیقی از آن ندارند
#کاسبکاران
گروهی از منسوبین به اقتصاد اسلامی هم نان به نرخ روز می‌خورند به خصوص وقتی به منصبی می‌رسند
آنها هیچ خط قرمزی ندارند؛ با همه فالوده می‌خورند، آنها اقتصاد اسلامی را ابزار ترقی خود می‌کنند و تنها به ظاهر از آن دم می‌زنند
تفکر اصیل اقتصاد اسلامی را می‌توان در متفکرانی همچون #شهید_صدر یافت که هم پایه‌های فلسفی قوی دارند و هم به فقه و اصول مسلط‌اند و به واقع اسلام شناس‌اند
نسل آفتاب