🌐 انتخابات پارلمانی اردن ‏و سوپاپ اطمینان اخوان برای حکومت #تحلیل_کوتاه #اردن 🔹 یک موضوع مرتبط با جنگ غزه که در میانه افزایش تنش‌های منطقه در دو هفته اخیر کمتر به آن توجه شد برگزاری ‏انتخابات بیستمین دوره مجلس نمایندگان اردن در روز ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۴ و نتایج غیرمنتظره آن بود. 🔸 به رغم تبلیغات دولت ‏اردن و برنامه‌های این کشور برای نوسازی سیاسی در قالب «کمیته سلطنتی نوسازی ساختار سیاسی»، بر طبق آمار منتشر ‏شده نسبت مشارکت (۳۲ درصد) در این کشور نسبت به انتخابات پیشین تنها ۲.۳۵ درصد افزایش داشت. علاوه بر این، ‏مشارکت در انتخابات اخیر، تا حد زیادی متأثر از شکاف اجتماعی اصلی اردن یعنی شکاف فلسطینی تبار-اردنی تبار بوده ‏است به گونه‌ای که درصد مشارکت در مناطق دارای پیشینه قبایلی شرق اردنی بالاتر از مناطقی بود که فلسطینی تبارها دارای ‏اکثریت بودند. با این وجود، مهم ترین برونداد این انتخابات، پیروزی نسبی اسلامگرایان اخوانی در قالب جبهه عمل اسلامی ‏اردن بود. این حزب توانست ۳۱ کرسی از ۱۳۸ کرسی پارلمان این کشور را به دست آورد که نسبت به دوره قبل، بیست و ‏یک کرسی بیشتر به دست آورده است. از این ۳۱ کرسی ۱۷ کرسی در سطح ملی و ۱۴ کرسی از حوزه‌های محلی بوده است.‏ 🔸 دو سال پیش اصلاحیه‌های جدیدی برای قانون انتخابات پارلمان اردن (مصوب ۲۰۱۶) تصویب شد که مطابق آن برای اولین ‏بار لیست‌های حزبی به رسمیت شناخته شد و با تقسیم کرسی‌ها به دو دسته ملی و محلی ۴۱ کرسی برای احزاب در سطح ‏ملی و ۹۷ کرسی برای حوزه‌های محلی و قبایل (۱۸ حوزه) در نظر گرفته شد که البته احزاب برای حوزه‌های محلی نیز ‏می‌توانند نامزد معرفی کنند اما در حوزه‌های دارای ۳ نماینده یا بیشتر برندگان باید از ۳ حزب یا لیست متفاوت باشند؛ به ‏عبارتی یک حزب نمی‌تواند همه کرسی‌های حوزه را به خود اختصاص دهد. همچنین مقرر شده است در انتخابات بعدی ۵۰ ‏درصد و انتخابات بعد از آن ۶۵ درصد کرسی‌ها به احزاب ملی اختصاص یابد. در واقع حکومت اردن در پی تجربه موفق کنترل ‏اسلام‌گراها بعد از حزب شدن آن‌ها به دنبال کنترل بیشتر قبایل که تمایل به چپ سنتی دارند با تغییر ساختار قبایلی به ‏ساختار حزبی و از سوی دیگر کنترل بهتر احزاب با شکل‌دهی به یک نظام تعدد حزبی و تعیین شرایط برای احزاب مقبول ‏بوده است.‏ 🔸 ساختار سیاسی اردن را می‌توان نوعی پادشاهی شبه مطلقه دانست که در آن پادشاه عمده اختیارات سیاسی، امنیتی، ‏تنفیذی و حتی تقنینی را در اختیار دارد. با این وجود، پارلمان این کشور در برخی از حوزه‌ها دارای اختیارات قابل‌ملاحظه‌ای ‏است.‏ طی سال‌های اخیر، ساختار سیاسی و امنیتی اردن با استفاده از ابزارهای مختلف امنیتی و سیاسی تلاش می‌نمود تا کنترل ‏پارلمان را در اختیار داشته باشد و از نفوذ احزاب مخالف به ویژه اسلامگرایان بکاهد. در حال حاضر نیز اسلامگرایان به رغم ‏پیروزی نسبی نتوانسته‌اند حضور قابل ملاحظه‌ای را در پارلمان به دست آوردند. در حال حاضر دو حزب اصلی نزدیک به دربار ‏یعنی حزب میثاق ملی و حزب اراده روی هم رفته ۴۰ کرسی در اختیار دارند و به نظر می‌رسد به همراه احزاب درباری ‏کوچکتر، جناح نزدیک به حاکمیت تا ۵۰ کرسی را به دست آورده است. بنابراین مهم‌ترین رقابت در پارلمان آینده میان ‏اسلامگرایان و حاکمیت رقابت بر سر جذب نمایندگان و احزاب مستقل است.‏ 🔸 به نظر می‌رسد حاکمیت اردن به دلیل برخورداری از امکانات و ظرفیت‌های بالاتر توفیق بیشتری در این زمینه داشته باشد. ‏اما از جانب دیگر، جبهه عمل اسلامی نیز به دلیل تغییرات عمده در بازنمایی خود در عرصه عمومی (مانند استفاده از چهره ‏های شرق اردنی، فرستادن یک مسیحی به عنوان نماینده حزب در مجلس، پیروزی ۸ زن از سوی حزب در انتخابات) نیز ‏رقیب سرسختی در زمینه جذب مستقلین خواهد بود. به هر حال، به نظر می رسد پارلمان اردن در دوره آینده شاهد بحث ها ‏و مجادلات مهم میان اسلامگرایان و مخالفان آن ها در عرصه عمومی و در صحن پارلمان باشد. ‏ ✔️ پیروزی نسبی اسلامگرایان در انتخابات اخیر اردن را می توان تا حد زیادی متأثر از نارضایتی عمومی مردم اردن از نقش این ‏کشور در حمایت از رژیم صهیونیستی در جنگ غزه دانست. در این انتخابات حزب عمل اسلامی تلاش کرد تا با برانگیختن ‏احساسات مردم اردن و اعلام حمایت از مقاومت و مردم غزه، مردم را پای صندوق های رأی بسیج نماید. از جانب دیگر، به ‏نظر می رسد نظام سیاسی اردن نیز در بحبوحه فشارهای همه جانبه داخلی و خارجی در میانه جنگ غزه، حضور اسلامگرایان ‏و افزایش سهم سیاسی آنان را نوعی سوپاپ اطمینان و مسیری برای تخلیه خشم عمومی می‌داند. از این رو می‌توان گفت ‏نظام اردن تا حدی از نتایج به دست آمده رضایت دارد به ویژه اینکه به دلیل در اکثریت بودن مستقلین و احزاب طرفدار دربار، ‏امکان مدیریت اسلامگرایان در پارلمان فراهم است. ‏ 🌐اندیشکده راهبردی تبیین🌐 💎 @Tabyincenter01

♦️یک سال پس از جنگ غزه: امنیت اردن در چه وضعیتی است؟ ◼️معهد السیاسة و المجتمع –اردن 📝محمد أبو رمان- حسن جابر #تحولات_الدولية_في_الدراسات_العربية #اردن 🔹جنگ غزه به‌عنوان محور اصلی سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، تأثیرات مستقیمی بر امنیت ملی اردن داشته است. با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک اردن و نقش تاریخی و سیاسی این کشور در مسئله فلسطین، تحولات جاری از اهمیت ویژه‌ای برای امان برخوردار است. جنگ کنونی، موضوعات حساسی را مطرح می‌کند؛ از جمله وخامت اوضاع امنیتی در کرانه باختری، شدت فزاینده سیاست‌های راست‌گرایان افراطی در اسرائیل و خطرات منطقه‌ای ناشی از تشدید تنش‌ها در جنوب لبنان. 🔹اردن نگران است که احتمال انتقال جنگ از غزه به کرانه باختری، منجر به تشدید تنش‌های نظامی گردد و این وضعیت بر تحولات منطقه‌ای تأثیر بگذارد. کرانه باختری به دلیل نزدیکی به مرزهای اردن از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است و اولویت ثبات در این منطقه به‌واسطه پیوندهای عمیق اجتماعی میان مردم کرانه باختری و اردن، بسیار حیاتی است. 💢ظهور دو گرایش در اردن 🔹در این راستا، دو گرایش اصلی در محافل سیاسی اردن شکل گرفته است: یک بلوک محافظه‌کار که عمدتاً شامل نخبگان مسن است که خواستار تلطیف مواضع‌ اردن می‌باشد و در مقابل آن، ایمن صفدی نماینده جریانی است که خواهان اتخاذ موضع قاطع‌تری از سوی اردن است. این جریان بر این باور است که امنیت اردن و ثبات کرانه باختری پیوندی ناگسستنی دارند. رویداد ۷اکتبر ۲۰۲۳ این حقیقت را نمایان ساخت که جداسازی امنیت ملی اردن از تحولات فلسطین غیرممکن است. 🔹موضوع آوارگی اجباری فلسطینی‌ها در سال گذشته به‌شدت مورد توجه قرار گرفته و نگرانی‌ها درباره هجوم احتمالی آوارگان فلسطینی به اردن افزایش یافته است. در این زمینه، اردن به‌صراحت اعلام کرده که هرگونه جابجایی فلسطینی‌ها از کرانه باختری توسط اسرائیل، عبور از خطوط قرمز محسوب می‌شود و آن را «اعلان جنگ علیه خود» تلقی می‌کند. با این حال، رهبران اسرائیلی نظیر وزیر دارایی «اسموتریچ» به‌طور علنی از مواضع تحریک‌آمیزی نظیر ایده «اسرائیل بزرگ» سخن می‌گویند که شامل اردن نیز می‌شود؛ این امر تهدیدی جدی برای امان به شمار می‌آید. 🔹مواضع تحریک‌آمیز فزاینده دولت اسرائیل، اردن را به اتخاذ مواضع قاطعانه‌تری در دفاع از حقوق فلسطینیان، به‌ویژه در خصوص بیت‌المقدس و اماکن مقدس اسلامی و مسیحی، سوق می‌دهد چرا که تولیت اردن بر اماکن مقدس از جمله عناصر اساسی هویتی و مذهبی آن محسوب می‌شود. 💢 چالش بحران‌های منطقه‌ای برای اردن 🔹بحران‌های منطقه‌ای نظیر تنش‌های شدید میان اسرائیل و حزب‌الله لبنان و تداوم بی‌ثباتی در سوریه، چالش‌های جدی برای اردن به‌وجود آورده است. اردن ناگزیر است برای حفظ ثبات، روابط خود را با بازیگران کلیدی بین‌المللی مانند ایالات متحده و اتحادیه اروپا که همچنان از دولت راست‌گرای افراطی اسرائیل حمایت می‌کنند، به‌دقت مدیریت کند. با این حال، روابط با قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران به دلیل نگرش تهران به اردن به‌عنوان متحد غرب، سرشار از تنش است و به لحاظ استراتژیک گزینه مناسبی برای امان به شمار نمی‌آید. 💢جمع‌بندی 🔹با گذشت یک سال از جنگ غزه و فقدان شرایط مناسب برای تفاهم و آتش‌بس، گزینه‌های اردن در مواجهه با بحران‌های منطقه‌ای تا حدی محدود شده است. وضعیت کنونی ایجاب می‌کند که اردن راهبردهای دقیقی را اتخاذ کند تا بتواند تعادل لازم را میان تقویت ثبات داخلی و ادامه حمایت از حقوق فلسطینیان برقرار سازد. همچنین، اردن به‌منظور مقابله با چالش های آینده و حفاظت از امنیت ملی خود، باید با ادامه تلاش برای بازگرداندن عمق استراتژیک در کشورهای عربی، به تقویت جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی خود ادامه دهد. 🌐اندیشکده راهبردی تبیین🌐 💎 @Tabyincenter01