💠 چهار وجه شفاعت در قرآن
❖ «وَاتَّقُواْ یَوْماً لَّا تَجْزِی نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَیْئاً وَ لَا یُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَهٌ وَ لَا یُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَ لَا هُمْ یُنصَرُونَ» (بقره، ۴۸) و بترسید از روزی که هیچکس چیزی (از عذاب خدا) را از کسی دفع نمیکند و هیچ شفاعتی از کسی پذیرفته نمیشود، و از کسی غرامت و بدلی گرفته نشود و یاری نخواهند شد.
🔸 شفاعت از کلمه «شفع» به معنای جفت است؛ یعنی افرادی که مایهای از ایمان و تقوا و عمل داشته و در آن روز کمبودی دارند، لطفی به آن مایهها اضافه میشود و در اثر جفت و همراه شدن با لطف اولیای الهی، از قهر خداوند نجات مییابند.
🔹 بنابراین، شفاعت، تنها شامل کسانی میشود که تلاشگرند؛ ولی در راه مانده و کم آوردهاند و نیاز به مکمّل و تقویت کننده دارند که در کنار آنان باشد.
🔸 حدود سی آیه از قرآن مربوط به شفاعت است که به چند دسته تقسیم میشوند:
1⃣ یک دسته شفاعت را نفی میکنند، مانند: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لَا بَيْعٌ فِيهِ وَلَا خُلَّةٌ وَلَا شَفَاعَةٌ ۗ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ» (بقره ۲۵۴)، روزی که نه داد و ستد در آن است، نه معامله و نه دوستی و نه شفاعت.
2⃣ دستهای که شفاعت را مخصوص خداوند میداند، مانند: «مَا لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لَا شَفِيعٍ ۚ أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ»(سجده، ۴)، غیر از او هیچ یاور و شفاعت کنندهای نیست.
3⃣ دستهای که از شفاعت دیگران با اذن خداوند یاد میکند، مانند: «مَنْ ذَاالَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ» (بقره ۲۵۵)، چه کسی نزد خداوند شفاعت میکند، مگر به اذن او؟
4⃣ یک دسته شرایط شفاعت شوندگان را بیان میکند، مانند:
الف) کسی که مورد رضایت خدا باشد. «وَ لَا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَىٰ» (انبیاء، ۲۸)
ب) ظالمان، دوست شفاعت کنندهای ندارند. «مَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ وَ لَا شَفِيعٍ» (غافر، ۱۸)
ج) فرشتگان برای کسانی که ایمان آوردهاند، دعا و طلب استغفار میکنند. «الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا» (غافر، ۷)
🔹 با توجّه به آیات فوق، معلوم میشود که شفاعت بیقید و شرط نیست و به اجازه و اذن خداست و شفاعت شونده، باید واجد شرایطی باشد و اگر کسی شرایط شفاعت را نداشته باشد، هر چند همسر پیامبر خدا باشد، مورد شفاعت قرار نمیگیرد.
🔸 چنانکه همسر نوح و لوط علیهماالسلام به علّت فسق، مشمول شفاعت نشدند. «ضَرَبَ اللهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ كَفَرُوا امْرَأَتَ نُوحٍ وَ امْرَأَتَ لُوطٍ ۖ كَانَتَا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَيْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ يُغْنِيَا عَنْهُمَا مِنَ اللهِ شَيْئًا وَ قِيلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِينَ» (تحریم، ۱۰)
🔹 بنابراین، شفاعتی سازنده است که انسان را با اولیای خدا پیوند دهد و مانع یأس او شود؛ ولی اگر ایمان به شفاعت سبب جرأت بر گناه گردد - همانگونه که مسیحیان عقیده دارند که عیسی فدا شد تا گناهان ما بخشیده شود - هرگز قابل قبول نیست.
📕 گزیدهی تفسیر نور استاد قرائتی، جلد یک
#منبرک
#بینالصلاتین
🌐 «محراب»؛ محتوای راهبری برنامههای تبلیغی
🆔 @mehrabnote
✳️ برای دوستان خود بازارسال کنید.
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈