"تفسیر نور (محسن قرائتی)
قُلْ فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ فَلَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعِينَ «149»
بگو: دليل روشن و رسا تنها براى خداوند است، پس اگر مى‌خواست همه‌ى شما را (به اجبار) هدايت مى‌كرد.
نکته ها
خداوند، با فطرت توحيدى كه در انسان قرار داده و با هدايت انبيا و عقل، حجّت را بر مردم تمام كرده و راه خير و شرّ و پايان نيك يا بد هر كدام را هم بيان نموده است.
براى خطاكاران هم راه توبه و جبران را باز گذاشته است. معجزه‌هاى روشن انبيا وشيوه‌ى نيكوى دعوت و استدلال‌هاى محكم آنان وسازگارى دين با فطرت وعقل، حجّت را برمردم تمام كرده است.
و با اين همه، مشركان جز گمان بى اساس، دليلى بر شرك خود ندارند و اگر راه غير خدا را بپويند، از خطاها، ضعف‌ها، محدوديّت‌هاى علمى و فكرى و هوسها پيروى كرده‌اند.
در روايات آمده كه خداوند در قيامت به انسان مى‌فرمايد: راه حقّ را مى‌دانستى يا نمى‌دانستى؟ اگر بگويد: مى‌دانستم، مى‌پرسد: چرا عمل نكردى؟ و اگر بگويد: نمى‌دانستم، مى‌پرسد: چرا در پى ياد گرفتن نبودى، اين است حجّت بالغه‌ى خدا بر مردم. «1»
«1». تفسير نورالثقلين.
جلد 2 - صفحه 579
پیام ها
1- تنها خداست كه حجت بالغه دارد و همه‌ى ما در پاسخ او عاجز و تهيدست و مقصّريم. «فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ»
2- در راه خدا هيچ گونه ابهام و بهانه‌اى كه دستاويز مخالفان باشد نيست، نه در استدلال، نه در سابقه، نه در صفات پيامبر و نه در شيوه‌ى برخورد با آنان. «فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ»
3- مشيّت خداوند، بر هدايت آزادانه و ارادى انسان و آزادى و اختيار اوست. «فَلَوْ شاءَ لَهَداكُمْ»
4- اراده‌ى خداوند، تخلّف‌ناپذير است. «فَلَوْ شاءَ لَهَداكُمْ»
پانویس
پرش به بالا↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی"
#تفسیر_سوره_انعام_آیه۱۴۹جز۸
@tafsir_qheraati ایتا
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
قُلْ هَلُمَّ شُهَداءَكُمُ الَّذِينَ يَشْهَدُونَ أَنَّ اللَّهَ حَرَّمَ هذا فَإِنْ شَهِدُوا فَلا تَشْهَدْ مَعَهُمْ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَ هُمْ بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ «150»
(اى پيامبر! به كسانى كه بهره بردن از حيوانات و زراعت‌ها را نابجا بر خود حرام كرده‌اند) بگو: گواهان خود را كه گواهى دهند خداوند اين را حرام كرده، بياوريد. پس اگر شهادت دادند، تو همراه با آنها گواهى مده و از خواسته‌هاى كسانى كه آيات مارا تكذيب كردند و كسانى كه به آخرت ايمان نمى‌آورند، همان‌ها كه براى پروردگارشان شريك قرار مى‌دهند، پيروى نكن.
نکته ها
اسلام، دين منطق و آزادى است، در دو آيه‌ى قبل خداوند از مشركان پرسيد: آيا شما از چيزى اطّلاع داريد كه ما نداريم؟ «هَلْ عِنْدَكُمْ مِنْ عِلْمٍ»، در اينجا هم مى‌فرمايد: اگر گواه داريد بياوريد. «هَلُمَّ شُهَداءَكُمُ»
در اين آيه، ابتدا مى‌فرمايد: اگر دليل و گواه دارند بياورند، سپس مى‌فرمايد: اگر هم شهادت
جلد 2 - صفحه 580
دادند، تو قبول نكن (چون صادقانه نيست).
«يَعْدِلُونَ» از «عدل» به معناى همتاست. پس «بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ» يعنى براى خداوند، شريك و همتا و شبيه قرار مى‌دهند.
پیام ها
1- يكى از وظايف مبلّغان دينى، برخورد با بدعت‌هاست. قُلْ هَلُمَّ شُهَداءَكُمُ ... أَنَّ اللَّهَ حَرَّمَ هذا
2- هر گواهى و شهادتى، اعتبار ندارد. «فَإِنْ شَهِدُوا فَلا تَشْهَدْ مَعَهُمْ»
3- مواظب باشيم شرايط و جوّ اجتماع، ما را به اشتباه نيافكند. «فَإِنْ شَهِدُوا فَلا تَشْهَدْ مَعَهُمْ» (تصديق كردن و همگام شدن با گواهان ناحق حرام است)
4- قوانين بشرى اگر برخاسته از هوس‌هاى كفّار باشد، قابل پيروى نيست. لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا ...
5- انسان‌هاى با ايمان نبايد از سنّت‌هاى مشركان تقليد كنند. لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا ...
6- مشركان، خداوند را خالق مى‌دانند ليكن در تدبير و مديريّت امور هستى براى او شريك قائلند. «وَ هُمْ بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ»
پانویس
پرش به بالا↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی"
#تفسیر_سوره_انعام_آیه۱۵۰جز۸
@tafsir_qheraati ایتا
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلَّا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَكُمْ مِنْ إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَ إِيَّاهُمْ وَ لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ «151»
بگو: بياييد تا آنچه را پروردگارتان بر شما حرام كرده بخوانم: چيزى را با او شريك مگيريد، و به پدر و مادر نيكى كنيد، و فرزندانتان را از ترس تنگدستى نكشيد. ماييم كه به شما و آنان روزى مى‌دهيم، و به كارهاى زشت، چه آشكار وچه پنهان، نزديك نشويد، و نفسى را كه خداوند (كشتن آن را) حرام شمرده، جز به حقّ (مثل قصاص يا دفاع) نكشيد، اينهاست آنچه خداوند شمارا به آن توصيه فرموده، باشد كه تعقّل وانديشه كنيد.
جلد 2 - صفحه 581
نکته ها
در اين آيه و دو آيه بعد، به چند اصل مهم اشاره شده كه از مشتركات همه‌ى اديان آسمانى است، در تورات هم (سِفر خروج، باب 20) مشابه اين دستورها آمده است.
دو نفر از سران مدينه به حضور پيامبر صلى الله عليه و آله رسيدند. همين كه حضرت اين آيات را خواند، مسلمان شده و درخواست مبلّغ كردند. پيامبر نيز «مصعب‌بن عمير» را همراهشان فرستاد. اين حركت زمينه‌ساز مسلمان شدن مردم مدينه گشت.
قرآن در چهار آيه «1» نسبت به پدر و مادر سفارش كرده است و در هر چهار مورد همراه با مسأله‌ى توحيد و نهى از شرك است. ضمناً اين آيه چون محرّمات را مى‌شمرد، پس ترك احسان به والدين هم حرام است.
پنج دستور اين آيه چنان به يكديگر پيوند دارند كه گويا يك دستورند. «وَصَّاكُمْ بِهِ» ضمير «بِهِ» مفرد است.
امام صادق عليه السلام فرمود: احسان به والدين، يعنى كارى نكنيم كه آنان وادار به درخواست و سؤالى از ما شوند. «2»
پیام ها
1- بيان احكام الهى براى مردم، يكى از وظايف انبياست. «أَتْلُ ما حَرَّمَ»
2- چون اصل در همه چيز، حلال بودن است، از اين رو حلالها شمارش نشده و
«1». بقره، 83، نساء، 36، انعام، 151 و اسراء، 23.
«2». كافى، ج 2، ص 157؛ بحار، ج 71، ص 39.
جلد 2 - صفحه 582
فقط محرّمات گفته شده است. «أَتْلُ ما حَرَّمَ»
3- محرمات دين، از سوى خداست و پيامبر از پيش خود چيزى را حرام نمى‌كند. «حَرَّمَ رَبُّكُمْ»
4- ممنوعيّت منكرات، جهت تكامل و تربيت انسان است. «حَرَّمَ رَبُّكُمْ»
5- چون شرك، ريشه‌ى مفاسد است، در رأس محرّمات آمده است. «أَلَّا تُشْرِكُوا»
6- بعد از يكتاپرستى، احسان به والدين آمده است. «بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً»
7- دستورهاى اين آيه همه در قالب نهى است، مگر نيكى به پدر و مادر كه در قالب امر است. يعنى نه تنها نيازاريد، بلكه احسان كنيد. «وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً»
8- فرزندكشى و سقط جنين از ترس فقر، عملى جاهلانه است، اگر خدا ضامن روزى است، چه ترسى از فقر؟ «نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ»
9- هم اصلاح جامعه از مفاسد لازم است، هم اصلاح روح از رذايل. «ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ»
10- برخى گناهان چنان خطرناك است كه نزديك آنها هم نبايد رفت. «لا تَقْرَبُوا»
11- دستورات الهى، مطابق عقل يا زمينه شكوفايى آن است. «لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ»
پانویس
پرش به بالا↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی"
#تفسیر_سوره_انعام_آیه۱۵۱جز۸
@tafsir_qheraati ایتا