"تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً قالُوا وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا وَ اللَّهُ أَمَرَنا بِها قُلْ إِنَّ اللَّهَ لا يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ أَ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ «28»
و هرگاه كار زشتى كنند، (در توجيه آن) گويند: ما پدران خود را بر اين كار يافتيم و خداوند ما را به آن دستور داده است. بگو: خداوند هرگز به كارهاى زشت فرمان نمى‌دهد. آيا چيزى را كه نمى‌دانيد به خدا نسبت مى‌دهيد؟!
جلد 3 - صفحه 47
نکته ها
در تفاسير مى‌خوانيم كه اين آيه مربوط به برهنگى، مشركان در حال طواف است كه در جاهليّت مرسوم بوده است. آنان اين كار را به تقليد از نياكان خود انجام مى‌دادند؛ امّا مدّعى مى‌شدند كه خداوند دستور داده اينچنين طواف كنند!
زشتكاران از نياكان خود تقليد مى‌كنند و شرك خود را به خدا نسبت مى‌دهند و مى‌گويند: «لَوْ شاءَ اللَّهُ ما أَشْرَكْنا» «1»، «لَوْ شاءَ اللَّهُ ما عَبَدْنا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ» «2» اين خواست خداوند بوده كه ما مشرك شديم و مى‌پنداشتند چون خدا به آنان مهلت داده، پس يا راضى به فحشا و زشتى‌هاى آنان است و يا به آن فرمان داده است.
در اين آيه، آنها ابتدا نياكان خود را مطرح كردند، «وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا» سپس فرمان خدا را «وَ اللَّهُ أَمَرَنا بِها»، شايد به اين دليل باشد كه كار نياكان، نزد آنان مهم‌تر از فرمان خداست.
پیام ها
1- توجيه گناه، بزرگ‌تر از خود گناه و نشانه‌ى سلطه و نفوذ شيطان است. «أَوْلِياءَ لِلَّذِينَ ... قالُوا وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا» چه توجيه اجتماعى (نياكان) و چه توجيه مذهبى (امر خدا به زشتى‌ها).
2- پايبندى به روش زشت و غلط نياكان و بدعت در دين، نشانه ولايت شيطان و عدم ايمان است. إِنَّا جَعَلْنَا الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ لِلَّذِينَ ... إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً قالُوا وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا ...
3- فساد و زشتى برخى اعمال، روشن و فطرى است. «فاحِشَةً» («فاحشه» به گناهى گفته مى‌شود كه قباحت و زشتى آن روشن باشد)
4- گاهى انحرافات انسان، براى نسل‌هاى بعدى الگو مى‌شود و منحرفان، بار گناه نسل‌هاى آينده را نيز به دوش مى‌كشند. «وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا»
5- روش گذشتگان، هميشه ارزشمند نيست و تقليد نابجا از پيشينيان ممنوع
«1». انعام، 148.
«2». نحل، 35.
جلد 3 - صفحه 48
است. «قالُوا وَجَدْنا عَلَيْها آباءَنا»
6- خداوند در هيچ زمانى به زشتى فرمان نمى‌دهد. وَ اللَّهُ أَمَرَنا ... إِنَّ اللَّهَ لا يَأْمُرُ (پاسخ فعل ماضى را با فعل مضارع مى‌دهد تا نشانه‌ى استمرار باشد)
پانویس
پرش به بالا↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی"
#تفسیر_سوره_اعراف_آیه۲۸_جز۸
@tafsir_qheraati ایتا
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
قُلْ أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ وَ أَقِيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَ ادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ كَما بَدَأَكُمْ تَعُودُونَ «29»
بگو: پرودگارم به عدل و داد فرمان داده و اينكه نزد هر مسجدى (هنگام نماز) روى خويش را به سوى او بداريد و او را بخوانيد، در حالى كه دين را براى او خالص مى‌سازيد. آنگونه كه شمارا در آغاز آفريد، باز خواهيد گشت.
نکته ها
«قسط»، در برابر تبعيض است، يعنى حقّ هر كس را به خودش بدهند، نه ديگرى.
در اين آيه، مفاهيم متعدّدى مطرح شده است؛ تربيت «رَبِّي»، عدالت «القسط»، عبادت «أَقِيمُوا»، جماعت «وُجُوهَكُمْ»، وحدت «مسجد»، دعا «وَ ادْعُوهُ»، نيّت و اخلاص «مُخْلِصِينَ لَهُ»، و حشر و قيامت «تَعُودُونَ».
مرحوم طبرسى، «وَ ادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ» را امر به دعا و تضرّع خالصانه پس از نماز مى‌داند. امام صادق عليه السلام فرمود: «تسبيح حضرت زهرا عليها السلام بعد از هر نماز، بهتر از هزار ركعت نماز است». «1»
معاد، جسمانى است. آن گونه كه ذرّات خاك، از راه غذا در شما جمع شده است، استخوان‌هاى پوسيده شما نيز در قيامت جمع مى‌شود. «كَما بَدَأَكُمْ تَعُودُونَ» همان قدرتى كه شما را از يك سلّول و اسپرم آفريد، بقاياى شما را هم مى‌تواند در قيامت احيا كند. در روايتى نيز مى‌خوانيم كه مراد از «كَما بَدَأَكُمْ تَعُودُونَ»، يعنى بر همان اعتقادى كه مرده‌ايد برانگيخته مى‌شويد؛ مؤمن بر ايمان و كافر بر كفر. «المؤمن على ايمانه و الكافر على كفره» «2»
«1». تفسير اثنى‌عشرى.
«2». تفسير مجمع‌البيان.
جلد 3 - صفحه 49
در حديث مى‌خوانيم: «در قيامت مردم عريان و پابرهنه محشور مى‌گردند» «1» همانند روزى كه از مادر متولّد شده‌اند.
پیام ها
1- انسان، مأمور به قسط و عدالت است. «أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ» و كردار زشت، خارج از دائره‌ى قسط است. لا يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ ... أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ
2- پايبندى خالصانه به دين، زمينه‌ى گسترش قسط و عدل است. «أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ وَ أَقِيمُوا وُجُوهَكُمْ»
3- جلوگيرى از تبعيض، در كنار عبادت مطرح است و عبادت ونماز، همراه قسط ارزش بيشترى دارد. «بِالْقِسْطِ وَ أَقِيمُوا»
4- تربيت صحيح، در نظامِ عادلانه است و قسط، از شئون ربوبيّت الهى. «أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ»
5- دين، دربردارنده‌ى ابعاد اجتماعى، عبادى و اعتقادى انسان است. أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ وَ أَقِيمُوا ... وَ ادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ
6- مسجد، پايگاه اخلاص است، نه ريا و شرك. أَقِيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ ... مُخْلِصِينَ
7- يكى از شرايط دعا، خلوص نيّت است. «وَ ادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ»
8- توجّه و ايمان به معاد، عامل اقامه‌ى قسط و اخلاص انسان است. «كَما بَدَأَكُمْ تَعُودُونَ»
9- آفرينش نخستين، دليل امكان معاد است. «كَما بَدَأَكُمْ تَعُودُونَ»
«1». تفسير فرقان.
تفسير نور(10جلدى)، ج3، ص: 50
پانویس
پرش به بالا↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی"
#تفسیر_سوره_اعراف_آیه۲۹_جز۸
@tafsir_qheraati ایتا
"تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَرِيقاً هَدى وَ فَرِيقاً حَقَّ عَلَيْهِمُ الضَّلالَةُ إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ «30»
(خداوند) گروهى را هدايت فرمود، و (لى) گروهى، گمراهى بر آنان سزاوار است، زيرا آنان به جاى خداوند، شيطان‌ها را سرپرست خويش گرفته‌اند و مى‌پندارند كه آنان راه يافته‌گانند.
پیام ها
1- هدايت كار خداست، «فَرِيقاً هَدى» ولى گمراهى، به خاطر سوء انتخاب خود ماست. «اتَّخَذُوا الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ»
2- تا زمانى كه از خدا نبريده‌ايم، وسوسه‌هاى شيطان با ياد او و توبه قابل جبران است، «مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا» «1» ولى بريدن از خدا سبب افتادن در دام شيطان و سلطه‌ى او مى‌شود كه قابل جبران نيست. «حَقَّ عَلَيْهِمُ الضَّلالَةُ إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ»
3- انسان آزاد است و مى‌تواند ولايت الهى را انتخاب كند يا ولايت شيطان را. «إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّياطِينَ»
4- ديدگاه منحرفان، واقع‌بينانه نيست، بلكه خيال‌پردازانه است. «يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ»
5- انحراف فكرى و جهل مركّب، (گمراه بودن ولى خود را در راه حقّ ديدن،) از بدترين انحرافات است. «يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ» چنانكه در جاى ديگر مى‌خوانيم: «قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمالًا. الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ هُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعاً» «2»
«1». اعراف، 201.
«2». كهف، 103- 104.
تفسير نور(10جلدى)، ج3، ص: 51
پانویس"
#تفسیر_سوره_اعراف_آیه۳٠_جز۸
@tafsir_qheraati ایتا