#گوهر_دین_در_قرآن #چرا_التزام_به_شريعت؟
✍️ حامد ساجدی
قبلا در اين كانال، پستي با عنوان فوق ارائه شد:
ر.ك.: https://eitaa.com/sajedi_ir/339
در آن پست پس از اشاره به ديدگاه كانت، هگل و مصطفي ملكيان، بيان شد كه گوهر تدين، بندگی خالصانه خداوند و تسلیم قلبی و عملي نسبت به اوست.
مطالب فوق از سوی برخی مورد چالش واقع شده که به پاسخ آن مي پردازم:
1. در مورد مطالبی که به کانت، هگل و ملکیان نسبت داده شده، بعضي از مخاطبین، منبع خواسته اند که اينك تقدیم می شود:
کانت: دین در محدوده عقل تنها، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، 1381، تهران، نقش و نگار، چاپ اول، ص 251، 252، 234 و 235
هگل: استقرار شریعت در مذهب مسیح، ترجمه باقر پرهام، 1369، تهران، موسسه انتشارات اگاه، چاپ اول، ص38 تا 41 و 126
ملکیان: سنت و سکولاریسم، 1381، تهران، موسسه فرهنگی صراط، چاپ اول، ص308، 330 و 332
2. در مورد ارتباط میان اخلاق مداری و اطاعت از خداوند پرسش شده است که چه دلیلی بر آن وجود دارد.
پاسخ: بین دو گزاره باید تفکیک کرد:
الف: انسانهای اخلاق مدار، اطاعت پذیری بیشتری از خدا دارند
ب: لازمه منطقی اخلاقی بودن، اطاعت از خداست.
گزاره اول یک گزاره پسینی است و قطعا اثبات آن منوط به آمارگیری و تجربه است.
اما گزاره دوم مربوط به «منطق بایدها و نبایدها» است و به یک معنی پیشینی است.
به این مثال توجه کنید:
کمک به محرومان خوب است.
شهرام محروم است.
پس کمک به شهرام خوب است.
این یک نمونه از استدلال اخلاقی است و مثل استدلال منطقی که نیاز به تجربه ندارد، درک صحت این استنتاج هم نیاز به تجربه و آمارگیری ندارد. البته اینکه دو مقدمه این استدلال صحیح هستند یا نه بحث دیگری است.
حال با این توضیحات عرض می کنم هر کس - با هر مبنایی - اگر این گزاره اخلاقی را تصدیق کند که:
اگر کسی به من نیکی کرده باشد، قدردانی از او (تلاش برای خرسند کردن او با زبان و عمل) خوب است و هر قدر این نیکی بیشتر باشد، قدردانی از او ضرورت بیشتری دارد.
همچنین بپذیرد که خداوند با دادن تمام هستی من به من بالاترین نیکی ممکن را به من کرده است
از نظر منطق بایدها، این استنتاج را صحیح می داند که قدردانی از خداوند و تلاش برای کسب رضایت او بیشترین ضرورت را دارد. (توضيح بيشتر آن مجال وسيعتري مي طلبد.)
3. گفته شده که در این بحث فلسفه دین و الهیات خلط شده است. در پاسخ مي توان گفت برخي گمان مي كنند که هر گاه نویسنده ای از یک آیه قرآن در متن خود استفاده کند، از دایره فلسفه دین خارج می شود، اما با مراجعه به آثار غربی خواهیم دید که آنها در کتب فلسفه دین از عبارات تورات و انجیل استفاده می کنند! مگر می شود نگاه درجه دوم به دین داشت و از متون دینی غافل شد! البته بدیهی است کاربرد متون دینی در فلسفه دین و الهیات متفاوت است. در الهیات متن دینی سند و منبع اثبات است اما در فلسفه دین، دلیل عقلی بیان میشود، در عین حال، متن دینی با نگاه پدیدارشناسانه مورد توجه قرار می گیرد و در رویکرد انسجام گرایانه می تواند تاییدکننده استدلالهای فیلسوف دین باشد.
#فلسفه_دین #گوهر_دين #شريعت
🆔 https://eitaa.com/sajedi_ir/
https://www.instagram.com/sajedi_ir/