مجموعه مباحث #کودک_از_نظر_تربیت_و_وراثت_در_اسلام
دوره دوم؛
موضوع:
#اصول_تربیت_دینی
جلسه بیست و دوم
اصل چهارم: #برقراری_ارتباط(1)
انسان موجودی اجتماعی است، که در پرتو ارتباط با اجتماع به کمال و آرزوهای خود میرسد.ارتباط یکی از بهترین وعالی ترین دستاوردهای بشر بوده است. انسان برای بقا وحفظ حیات خود به برقراری ارتباط با دیگران نیاز دارد. بسیاری آرزو می کنند تا با دیگران ارتباط صحیح و سالم داشته باشند.
در تربیت دینی، اصلی ترین و ضروری ترین اصل برقرارری ارتباط با مخاطب است؛ چون اگر ارتباط صورت نگیرد، دستیابی به اهداف مورد نظر در حوزۀ تربیت دینی بسیار دشوار است. از این رو، مربی باید تلاش کند به طور هنرمند با مخاطبان ارتباط برقرار کند. باید گفت: برقراری ارتباط و ایجاد عاطفه و نفوذ در مخاطب به فن و تخصص نیاز دارد و مربی ، خصوصاً مربیان باید در این مهم متخصص باشند .
ارتباط هم هنر است ، هم مهارت و هم علم.
مهارت است به این معنا که بعضی از فنون اساسی و قابل یادگیری را در برمی گیرد. فنونی نظیر هدف گیری ، تمرکز دادن ، کار کردن و ... و هنر است، به این معنا که در برگیرندة خلاقیت هایی است. و علم است، به این معنا که می توان از اصول معین قابل اثباتی در کار ارتباط استفاده کرد، تا با اثر بخشی بیشتری به اهداف خاصی دست یافت. مربی باید هم هنر ،هم علم و هم مهارت برقراری ارتباط را داشته باشد.
تعریف ارتباط:
ارتباط به معنای در معرض عموم قراردادن آمده است؛ یعنی مفهومی که از درون فردی برخاسته است، به میان دیگران راه یافته و به آنان انتقال می یابد.
در تعاریف جدیدتر، ارتباط مفاهیم یا معانی معنا شده است،و یا ارتباط را انتقال و تبادل پیامها می دانند. همچنین ارتباطات به گونه ای وسیع و گسترده، تسهیم تجارب نیز تعریف شده است.
در این معنا هر موجود زنده ای تجارب و آنچه در درون خود دارد، با دیگران، چه همنوعان و چه دیگران در میان می-گذارد.
بعضی نیز ارتباطات را فراگرد تفهیم، تفاهم و تسهیم معنی، معنا کرده اند.
از نظر ما ارتباطات در تربیت، توانایی نفوذ در مخاطب برای انتقال پیام ها ومفاهیم دینی موردنظر واصلاح اخلاق و رفتار او برای دست یافتن به تربیت دینی است.
اگرتوانستیم در مخاطب نفوذ کنیم ومفهوم وپیام مورد نظر را به او انتقال دهیم واو را همراه سازیم، ارتباط صورت گرفته است. و در غیر این صورت در برقرای ارتباط ناموفق بوده ایم.
ادامه دارد...
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
مجموعه مباحث #کودک_از_نظر_تربیت_و_وراثت_در_اسلام
دوره دوم؛
موضوع:
#اصول_تربیت_دینی
جلسه بیست و سوم
اصل چهارم: #برقراری_ارتباط(2)
نکته های ارتباطی
قبل از اينكه به راه هاي برقراري ارتباط با ديگران اشاره كنيم، به چند نكته كه در برقراري ارتباط ضرورت دارد مورد توجه قرار گيرد اشاره میکنیم.
نکته اول
ارتباط یک خیابان دوطرفه است.ارتباط؛ یعنی دادن و گرفتن اطلاعات مفید هنگام برقراری ارتباط.
همان طور که پیام را به مخاطب می دهید، باید پیام مناسب را هم از او دریافت کنید، تا ارتباط مناسب انجام بپذیرد.
نکته دوم
درارتباط، برخورد اولیه بسیار سرنوشتساز است؛ زیرا هر نوع نگاه که مخاطب نسبت به شما پیدا می¬کند، همان نگاه را تا آخر خواهد داشت. وضعیت ظاهر، برخورد و بیان شما این فضاوت اولیه را درست می¬کند. از اين¬رو در برخورد اوليه با مخاطب بايد خيلي دقت نمود.
نکته سوم
درهر ارتباطی که برقرار میشود؛ شش نوع نگاه متصور است. به عبارت دیگر هر فرد را با نگاه متفاوت شش گونه تصور کرد:
1. اینکه شما در مورد خود چه تصوری دارید: لایق، شایسته، توانا یا برعکس؟
2. شما طرف مقابل را چگونه ارزیابی میکنید: آیا منطقی میدانید یاغیر منطقی؟ آیا حرف شما را می فهمد یا نه؟
فرزند: پدرم حرف مرا نمیفهمد. پدر: فرزندم حرف مرا نمیفهمد.
3. نظرتان درباره اینکه آن شخص، نسبت به شما چه نگاهی دارد؟
همیشه در ارتباط به فکر این هستیم که طرف مقابل درباره ما چه نظری دارد: آیا ما را منطقی و با انصاف، میداند یا از خودراضی؟
4. اینکه شخص مقابل به خود چگونه می نگرد، در ارتباط مؤثر است؛ اگر خود را فردی نالایق میداند، هر چقدر از قدرت بیان بالایی برخوردار باشید، نمی توانید با او ارتباط برقرار کنید.
5. اینکه شخص مقابل به شما چگونه مینگرد؟
اگر شما را خیرخواه و توانا و با حسن نیت بداند، در ارتباط مؤثر است و برقراری ارتباط با او آسان میگردد؛ اما اگر شما را متكبر و خودخواه تصور مي¬كند، ارتباط با چنين شخصي سخت خواهد بود.
6. اینکه شخص مقابل شما از نگاه شما به خود چه تصوری دارد؟
ما در ارتباط اولیه هر نگاهی و تصوری داشته باشیم، در برقراری یا عدم برقراری ارتباط اثر دارد. باید گفت: موفقیت در برقراری ویا عدم برقراری ارتباط بستگی به نگاهی دارد که دو نفر به همديگر دارند. از اين رو مربي بايد تلاش كند نگاه¬هاي مخاطب و خود را مثبت كند تا بتواند با او ارتباط برقرار كند.
نکته چهارم
کسانی میتوانند در ارتباط با دیگران موفق شوند که بتوانند با خود ارتباط برقرار کنند. کسی که قادر به برقراری ارتباط با خود نیست، با دیگران هم نمیتواند ارتباط برقرار کند.
نکته پنجم
ما هنگام ارتباط وظایفی داریم که باید تلاش کنیم به آن وظایف برسیم، در غیر این صورت موفق نشدهایم ارتباطی حسنه و کامل برقرار کنیم، از جمله:
1. ایجاد و ابقا روابط اجتماعی؛ارتباط بايد منجر به برقراري روابط اجتماعي و ثبات و دوام آن شود.
2. انتقال پیام برای تفهیم و تفاهم؛ در ارتباط بايد پيام را به مخاطب انتقال داد و فهم و تفاهم صورت گيرد.
3. تأثیرگذاری بر دیگران و نفوذ در آنها؛ نتيجة ارتباط بايد اثرگذاري بر مخاطبان باشد.
4. تصمیمگیری؛ تصمیمگیری درست برای دستیابی به یک موضوع و یا حل یک مشکل.
5. تصدیق؛ پذیرش مداوم یا غیر مداوم یک تفکر، باور و رفتارِ محصولِ تصمیم.
اگر به وظایف و اهداف فوق رسیدیم، ارتباط کامل انجام شده است.
نکته ششم
الفاظ 10 الی 30 درصد پیام رابه مخاطب انتقال میدهند و 70 الی 90 درصد پیام بستگی به مهارتهای غیر کلامی شما دارد. اگر از مهارت ارسال پیام، آن هم به صورت غیر کلامی و فراکلامی خوب بهره بردیم، در برقراری ارتباط و انتقال پیام به مخاطب موفق شدهایم.
ادامه دارد...
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
مجموعه مباحث #کودک_از_نظر_تربیت_و_وراثت_در_اسلام
دوره دوم؛
موضوع:
#اصول_تربیت_دینی
جلسه بیست و چهارم
اصل چهارم: #برقراری_ارتباط(3)
#عوامل_برقراری_ارتباط
1- ویژگی ظاهری: گاهی ویژگیهای ظاهری باعث میشود در اولین برخورد شخص را دوست بداریم و به او علاقهمند شویم.
چون ویژگیهای ظاهری قابل مشاهده هستند، عواطف را بر میانگیزند. از این رو در اسلام به امور زیر تأکید شده است:
أ)رعایت نظافت
پيامبرصلی الله علیه و آله و سلم مي فرمايند: «إِنَّ اللّهَ تَعَالى جَميلٌ يُحِبُ الْجَمالَ، سَخىّ يُحِبّ الْسّخاءَ، نَظيفٌ يُحِبّ النَّظافَةَ؛ خداوند متعال زيباست و زيبايى را دوست دارد. [خداوند] سخى است و سخاوت را دوست دارد. [خداوند] پاك است و پاكى را دوست دارد.»
ب)آراستگی مو و لباس و صورت
«مَنْ اِتَّخَذَ ثوباً فَلْینَظِّفْهُ؛ هر کس لباسی میپوشد، باید آن را نظیف نگه دارد.»
ت)عطر زدن
«کانَ رَسوُلُ الله صلی الله علیه و آله وسلم ینْقِقُ علی الطیب أَکْثَر مِمّا ینْقِقُ علی الطعام؛ پیامبر اکرم برای بوی خوش، بیشتر از غذا هزینه میکرد.»
ث)زیبایی
خودآرایی از اخلاق مؤمنان است.
2- همدلی و همدردی: اینکه غم ومشکل طرف مقابل، مشکل نیز باشد، ما را هم آزار میدهد، و باید در حد توان خود به فکر حل آن مشکل و گرفتاری باشیم و اگر خوشحال و شادمان است، ما هم احساس خوشحالی و شادی کنیم. در واقع در همدلی ما به دیگران میفهمانیم که برای ما ارزش دارند و نسبت به آنها بیتفاوت نیستیم.
بـنـــي آدم اعـضــاي يـكــديـگــرنــد كـه در آفــريـنش ز يـك گـوهـرنــد
بیا تا مونس هم، یار هم، غمخوار هم باشیم انیس جان هم، فرسوده و بیمار هم باشیم
3- ابراز عواطف مثبت هنگام برخورد : عواطف مثبت، به ارزیابی مثبت از دیگران منجر میشود و بالعکس.
نشانههای عواطف مثبت دراسلام:
أ)سلام کردن: در روایت داریم که: سلام کردن کینه ها را از بین میبرد.
ب)دست دادن و معانقه:
فشردن دست به هنگام رویارویی موجب رفع کینه و زمینهساز ازدیاد محبت میشود. در روایت داریم که در ملاقات همدیگر با هم دست دهید و دستها را هم بفشارید.
ت)تبسم و گشادهرویی:
حضرت علی: «گشادهرویی دام دوستی و موجب انس دوستان است.» چینیها ضرب المثلی دارند که میگویند: «کسی که خنده بلد نیست، مغازه باز نکند.»
ث)احترام گذاشتن به مخاطب
يكي از شيوه هاي ارتباط کلامي اين است كه گوينده يا مربي در ابتداي مطلب، به توانايي¬ها و جايگاه مخاطبان احترام بگذارد.
در اين روش، مخاطب بعد از احترام ديدن از سوي مربي، احساس خود ارزشمندي پيدا كرده و به گفته¬هاي مربي گوش فرا میدهد و در سطحي ظاهر مي¬شود كه مربي او را در آن سطح معرفي كرده است. مثلاً: خوشحالم از اينکه درجمع فرهيختگان و دانشوران پرتلاش هستم.
خداوند نیز در قرآن کريم از اين روش استفاده کرده است، آنجا که میفرماید: (يا أيُّهَاالَّذينَ آمَنوُا) « خطاب به تمام مخاطبين مي فرمايد و یا درآیه ای دیگر میفرماید: (وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني آدَم) ؛ «به راستي ما فرزندان آدم را گرامي داشتيم.»
میزان محبوبیت شما در طرف مقابل به میزان احترام شما نسبت به او بستگی دارد.
روایت: «احترام میان خود و برادرت را از بین مبر و از آن چیزی را باقی بگذار؛ زیرا از بین رفتن آن موجب از بین رفتن شرم است و برجای بودن احترام، عامل ثبات دوستی.»
هر کسی ارزشها و مقدساتی برای خود دارد. باید در ارتباط آنها را احترام کرد. همین ارزشها هستند که میتوان به وسیله آنها نحوه عملکرد افراد را بدست آورد. ارزشهای مشترک، اساس روابط صمیمانه هستند. برای پیبردن به این ارزشها میتوان با راههای شخصیتشناسی به آنها رسید.
ج)پرسیدن از نام و حال افراد
افراد به نام خود علاقة ویژهای دارند و پرسیدن از نام واحوال مخاطب و به زبان آوردن آن، احساس خوشایندی در وی ایجاد میکند و به دوستیها استحکام میبخشد.
ح)اعلام دوستی و محبت:
امام صادق علیه السلام: هر گاه کسی را دوست داشتی، او را به آن آگاه ساز که این کار دوستی میان شما را پایدارتر میکند.
خ)هدیه دادن:
پیامبر صلی الله علیه وآله:«نِعْمَ الشَّيْءُ الْهَدِيَّةُ أَمَامَ الْحَاجَةِ وَ قَالَ تَهَادَوْا تَحَابُّوا فَإِنَّ الْهَدِيَّةَ تَذْهَبُ بِالضَّغَائِن؛ چه خوب است چيزى كه هديه باشد جلو درخواست حاجت، و فرمود: بهم هديه كنيد تا دوست هم باشيد زيرا هديه كينهها را ببرد.»
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
مجموعه مباحث #کودک_از_نظر_تربیت_و_وراثت_در_اسلام
دوره دوم؛
موضوع:
#اصول_تربیت_دینی
جلسه بیست و ششم
اصل چهارم: #برقراری_ارتباط(5)
#عوامل_برقراری_ارتباط(3)
10– خوب گوش دادن به حرف های مخاطب
بخش مهمی از زندگی روزمرّة مردم با حرف زدن و گوش دادن سپری می شود، در حالیکه غالب مردم تلاش می کنند حرف بزنند و از گوش دادن شانه خالی کنند. غالباً یاد گرفتهایم که گوش ندهیم، از کودکی آموختهایم که نباید گوش بدهیم؛ چون اولیای ما بین حرف دیگران می پریدند و یا معلم به حرف های ما گوش نمی داد و بالاخره ... فهمیدیم که گوش ندهیم.
11– خوب حرف زدن و حرف های خوب زدن
مربی هم باید بیان خوبی داشته باشد و هم حرف های خوبی بزند؛ چرا که زیبایی در کلام، چه از نظر صورت و چه از نظر محتوا، در برقراری ارتباط مؤثر است.
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
مجموعه مباحث #کودک_از_نظر_تربیت_و_وراثت_در_اسلام
دوره دوم؛
موضوع:
#اصول_تربیت_دینی
جلسه بیست و پنجم
اصل چهارم: #برقراری_ارتباط(4)
#عوامل_برقراری_ارتباط(2)
4- طرح مطالب مورد علاقه افراد
صحبت کردن از چیزهایی که مورد علاقه آنهاست این خود طرف مقابل را نسبت به شما رام تر میکند و احساس میکند شما با او هم احساس و هم عقیده اید. مطالب مورد علاقه هر کس همان آرزوها و هدفهای افراد است.
حضرت علی علیه السلام: «إِنَّ لِلْقُلُوبِ شَهْوَةً وَ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً فَأْتُوهَا مِنْ قِبَلِ شَهْوَتِهَا وَ إِقْبَالِهَا فَإِنَّ الْقَلْبَ إِذَا أُكْرِهَ عَمِي؛ دلها گاهى آماده هستند و گاهي آماده نيستند، هرگاه كه آماده هستند از آنها استفاده كنيد؛ ولى اگر بخواهيد با زور آنها را وادار بكار كنيد كور مىشوند.»
5- از طریق ايجاد سؤال در ذهن مخاطب
يكي از شيوه هاي ارتباط کلامي و ايجاد انگيزه در مخاطب اين است كه مطلب را طوري بيان كنيم كه در ذهن مخاطب سؤال ايجاد كند. در اين موقع مخاطب براي اينكه به پاسخ دست يابد، سعي مي كند به سخناني كه ارائة ميشود به خوبي گوش فرا دهد.
مثل اینکه بگوییم: چرابعضي اوقات دعا مستجاب نمي شود؟! يا چه کنيم که در زندگي به آرامش دست پيدا کنيم؟ يا چرا بعضي از کودکان پرخاشگرند؟
نمونة هايي از اين روش در كلام معصوميین علیهم السلام نیز دیده می شود:
روزي پيامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم درجمع اصحاب فرمودند: «أَ لَا أَدُلُّكُمْ عَلَى سِلَاحٍ ينْجِيكُمْ مِنْ أَعْدَائِكُمْ وَ يدِرُّ أَرْزَاقَكُمْ؟ قَالُوا: بَلَى. قَالَ: تَدْعُونَ رَبَّكُمْ بِاللَّيلِ وَ النَّهَارِ فَإِنَّ سِلَاحَ الْمُؤْمِنِ الدُّعَاءُ» ؛ آيا شما را از كلامي كه از دشمن نجات تان مي دهد و روزي را بر شما سرازير مي سازد، آشنا نسازم؟ اصحاب عرض كردند: بفرماييد! فرمود: شب و روز پروردگار خود را بخوانيد؛ زيرا سلاح مؤمن دعا است.»
6- بیان هیجانی واحساسی در ارتباط
هیجانات و عواطف از منطق و عقل قویتر هستند. مردم عاطفیترند تا منطقی. مثلاً: ما می دانیم دروغ بد است؛ اما دروغ میگوییم. می دانیم گناه بد است. اما باز گناه میکنیم. از خیلی کم دیده شده است که کسی خلاف عواطف و هیجانات خود عمل کند.
7- توجه به چهارچوب های ذهنی و صفات شخصیتی افراد در ارتباط
طرز قانعسازی و برقراری ارتباط با افراد به چارچوبهای ذهنی و اوصاف شخصیتی آنها بستگی دارد که در ارتباط با آنها باید مورد توجه قرار داد. مثلاً: بعضی منطقیاند، بعضی احساسی و زود رنج، و بعضی مغرور و متکبر، و ... .
چند نکته
• کسی که احساسی است، نمیشود با منطق با او صحبت کرد.
• کسی که تمایل به آزادی نامحدود، دارد نمیتوانید با رفتارهای محدود کننده با او ارتباط برقرار کنید و مسئوليت نمي پذيرد.
• کسی که تمایل به استقلال فردی دارد، گوشهگیر است و به روابط سوء ظن دارد.
• کسی که تمایل به محدود شدن خود و خواسته هایش دارد، تسلیم، مطیع وحلیم خواهد بود.
• کسی که تمایل به وقار ومتین بودن ، و گرفتن خود در اجتماع دارد ، از بگو بخند، مسخره بازي و ادا و اطفار درآوردن خودداری میکند.
• کسی که خودکم بین است، نقاط مثبت خود را نمی بیند؛ لذا قدرت ابتکار وخلاقیت ندارد.
• کسی که تمایل به جلب محبت دیگران دارد، تلاش می کند تا دیگران را ازخود راضی نگه دارد.
• کسی که تمایل به قدرت دارد، تشنة نفوذ بر دیگران و در اختیار داشتن دل آنهاست.
• کسی که تخیّل گراست، خیال باف و رؤیاپرست است.
• کسی که تمایل به انحرافات دارد، شهوتخواهی افراطی، انحرافات جنسی، فحاشی از ویژگی های او خواهد بود.
8- رفع نیازهای مادی ومعنوی افراد
شناخت نیازها و رفع آن در حد توان، عامل جلب محبت و دوستی است. کسی که نان شب ندارد، وقتی شما برای او غذای شب را آماده میکنید، به شما علاقهمند میشود.
کسی که مضطرب است، کمبود محبت دارد،یا غمگين است و... . وقتی شما این نواقص را برطرف میسازید، این خود عامل ارتباط و نفوذ میشود.
9- زبان مکالمه(ادبیات مخاطب) و رعایت سطح درک و فهم او
با زبانی صحبت کنیم که او بفهمد و درک کند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله وسلم: «إِنَّا أُمِرْنَا مَعَاشِرَ الْأَنْبِيَاءِ أَنْ نُكَلِّمَ النَّاسَ بِقَدْرِ عُقُولِهِمْ؛ ما گروه پیامبران ماموریم متناسب با درک وفهم مردم سخن بگوییم.»
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
مجموعه مباحث #کودک_از_نظر_تربیت_و_وراثت_در_اسلام
دوره دوم؛
موضوع:
#اصول_تربیت_دینی
جلسه بیست و هفتم
اصل چهارم: #برقراری_ارتباط(5)
#موانع_برقراری_ارتباط
در راه برقراري ارتباط آسيب هايي وجود دارد كه هر كدام از آنها مي توانند عامل از بين رفتن ارتباط شوند. كه ما با توجه به آيات و روايات به برخي از آنها در ذيل اشاره خواهيم كرد:
1) ظاهر سازی و خود نمایی:
در ظاهر عملی دارد؛ ولی در باطن به آن باور ندارد، یا خود خلاف آن را مرتكب مي¬شود. دوگانگي در رفتار و گفتار عامل به هم خوردن ارتباط است. چنانچه خداوند میفرماید: (لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ) ؛ «برای چه چیزی میگویید که خود عمل نمی کنید؟».
واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می کنند چود به خلوت می روند آن کار دیگر می کنند
مشکلـــی دارم زدانشمنـد مجــلس بــازپـرس توبـه فـرمایان چـرا خـود توبـه کمتر می کنند
مربی باید به آنچه که می گوید و اظهار می کند باور داشته باشد و در عمل به کار بندد.
«قال الصادق علیه السلام : رَحِمَ اللَّهُ قَوْماً كَانُوا سِرَاجاً وَ مَنَاراً- كَانُوا دُعَاةً إِلَيْنَا بِأَعْمَالِهِمْ وَ مَجْهُودِ طَاقَتِهِمْ ؛ خدا رحمت کند قومی را که چراغ روشن و کانون و پایگاه نو هستند و با رفتار و تلاش های خود، مردم را به سوی ما دعوت می کنند.
اين گونه رفتار آثار مخربي را به همراه خواهد داشت، از جمله: ایجاد تنفر در مخاطب، ایجاد تزلزل و بی اعتمادی، تعلیم ریا ونفاق، جرأت پیدا کردن بر گناه، دروغ گویی، از دست رفتن آبرو و اعتبار.
2) تعریف بیش از حد از خود
انسان هایی که بیش از حد از خود تعریف می کنند، نزد مخاطب فردی از خود راضی جلوه می نمایند. در نتیجه وقتی نگاه مخاطب نسبت به او منفی شد، باعث قطع ارتباط و یا به پایان خوش نرسیدن آن خواهد شد.
3) دست انداختن، مسخره کردن و تحقیر افراد
بعضی برخوردها به فرد میفهماند که او را دست انداختهایم، و این امر او را خیلی ناراحت میکند و به نوعی او را تحقیر کرده و او از ما بیزار میشود. امام صادق علیه السلام میفرماید: «کسی که مردم را دست میاندازد نباید انتظار دوستی راستین داشته باشد.»
مثلاً بگوییم: تو خنگی، احمقی، بیاحساسی، بیشعوری و ... باید دانست چه به قصد توهین و یا بدون قصد، نام زشت گذاشتن بر دیگران حرام است.
قرآن کریم می فرماید:
(وَلا تَنابَزُوا بِالْاَلْقاب) ؛ «دیگران را با القاب زشت نخوانید.»
زیرا این کار کرامت و عزت فرد را خدشهدار میکند و به نوعی عقده و حقارت را در او به وجود میآورد، و مانع برقراري ارتباط مي شود.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «لا تَحْقِّرنَّ اَحَداً مِنَ الْمُسْلِمينَ فَاِنَّ صَغيرَهُمْ عِنْدَ اللَّهِ كَبيرٌ...؛ احدی از مسلمانان را تحقیر و خوار نکنید؛ زيرا كوچكترين آنان نزد خداوند بزرگ است.»
امام صادق علیه السلام فرمود: «خداوند فرموده است: ِيَأْذَنْ بِحَرْبٍ مِنِّي مَنْ أَذَلَّ عَبْدِيَ الْمُؤْمِنَ وَ لْيَأْمَنْ غَضَبِي مَنْ أَكْرَمَ عَبْدِيَ الْمُؤْمِن ؛ كسى كه بنده مؤمن مرا خوار سازد (و يا به چشم حقارت در او بنگرد) خود را آماده مبارزه با من كرده است (و يا به من اعلان جنگ داده است)، و اگر كسى بنده مؤمن مرا گرامى و عزيز بدارد از خشم من در امان خواهد بود.»
تحقير كردن پيامدهایي دارد، از قبيل: ناديده گرفتن حرمت ديگران، دوري از كار خير، تكبر ، نفاق و دورويي
4) عیب جویی:
يكي از دلایلي كه باعث فرار افراد از يكديگر مي شود، واکاوی رفتاری واخلاقی دیگران، خصوصاً وارد شدن به زندگي شخصي و يا بزرگ جلوه دادن و به رخ كشيدن بعضی از عيوب آنان است كه زياد مهم نيستند.
امام صادق علیه السلام میفرماید: «نهان مردم را مکاو، که بی دوست میمانی.»
همچنین می فرماید: «هرکه تنها با افراد بیعیب برادری کند، دوستانش اندک شوند.» .
در روايت ديگري امام علي علیه السلام مي فرمايد: « بايد دشمن ترين مردم نزد تو و دورترين آنها از تو كساني باشند كه بيشتر در صدد يافتن خطاهاي مردم هستند.»
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
مجموعه مباحث #کودک_از_نظر_تربیت_و_وراثت_در_اسلام
دوره دوم؛
موضوع:
#اصول_تربیت_دینی
جلسه بیست و هشتم
اصل چهارم: #برقراری_ارتباط(5)
#موانع_برقراری_ارتباط(2)
5) تندی کردن ودرشتی کردن:
برای برقراری ارتباط باید اخلاق خوش ونرمی داشت. در غیر اینصورت، دیگران با شما ارتباط برقرار نمیکنند و از محیط پیرامون شما دوری می¬كنند. تا جايي كه خداوند تندخويي و درشتي را عامل متفرق شدن افراد اطراف پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم مي داند و مي فرمايد:
(فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ ؛ از پرتو رحمت الهى در برابر آنها نرم (و مهربان) شدى و اگر خشن و سنگدل بودى از اطراف تو پراكنده مىشدند بنا بر اين آنها را عفو كن و براى آنها طلب آمرزش نما و در كارها با آنها مشورت كن اما هنگامى كه تصميم گرفتى (قاطع باش و) بر خدا توكل كن زيرا خداوند متوكلان را دوست دارد.»
خصوصيت انسان اين است؛ از هر کسی که تندخو باشد از او دوري مي گزيند و سخن او را نمیپذیرد. امام علي علیه السلام مي فرمايد: «مَنْ سَاءَ خُلُقُهُ مَلَّهُ أَهْلُه؛ هر كه بدخو شود خاندانش را تنگدل سازد.»
6) سرزنش کردن و فحش دادن
امام علی علیه السلام می فرماید: «سرزنش بسیار ، دلها را کینهور میکند و یاران را می¬پراکند.»
پیامبر اکرم فرمود: «نسبت به هم خشمگين نشويد و دشنام و ناسزا مگویيد.»
7) انتقاد اولیه و بی جا
بعضی فکر میکنند که اگر انتقاد نکنند دیگران پیشرفت نمیکنند. در حالی که انتقاد، خصوصاً در برخورد اولیه عامل بهم خوردن ارتباط میشود. در روایت داریم : «انتقاد دوستیها را به دشمنی تبدیل میکند.»
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
مجموعه مباحث #کودک_از_نظر_تربیت_و_وراثت_در_اسلام
دوره دوم؛
موضوع:
#اصول_تربیت_دینی
جلسه بیست و نهم
اصل چهارم: #برقراری_ارتباط(6)
#موانع_برقراری_ارتباط(3)
8) نگرش منفی
مراد، نگرش منفي به مقدسات است، از طرف مخاطب باشد، يا از طرف مربي، عامل بر هم زدن ارتباط است. اگر مخاطب به مقدسات مربي و ارزشهاي او نگرش منفي داشته باشد و يا مربي براي مقدسات مخاطب و ارزشهاي او شأني قائل نباشد، ارتباط صورت نمي گيرد.
9) علت گذاری در رفتار(قضاوت عجولانه)
براي رفتار ديگران علتي را مشخص مي كنيم و رفتار ديگران را تفسير به راي مي كنيم؛ البته در اين گونه برداشت هاي شخصي، عقل و خرد به كار گرفته نمي شود؛ بلكه هوا و هوس برداشت هايمان را مديريت مي كند.
مثلاً: تو به خاطر فلاني اين كار را انجام دادي. می دونم واسه چی این کار را میکنی میخواهی لج کنی؟ میخواهی با این عملت نشان دهی که کسی هستی.
10) تعریف بي جا همراه با ارزیابی بعضی در مقابل تعریف دیگران از خود مقاومت نشان میدهند.مثلاً با اينكه کار را عالی انجام داده است؛ اما مقاومت نشان مي دهد و اين مقاومت در عكس العمل هايي كه نشان مي دهد، كاملاً مشهود است. مثلاً میگوید: میتوانم بهتر از این انجام دهم. کار من نبود. شانسی بود.
11) گفتگوی آمرانه و تحکمی:
بعضي عادت كرده اند كه دستور بدهند و اصرار دارند كه گفته هاي آنان انجام شود، در حالي كه اين اصرار و پافشاري عامل گسست ارتباط خواهد بود و از طرفي باعث بروز مخالفت و اخلال و خرابكاري خواهد شد.
يكي از موانع برقراري ارتباط اجبار و تحكم در رفتار و گفتار است. انسانها با توجه به نوع آفرينش (مختار و آزاد بودن)، اجبار و تحكم را، مگر در شرايطي خاص، برنمي تابند. خداوند متعال نيز در آيات فراواني انسانها را در انتخاب خود آزاد گذاشته و انتخاب مسير را بر آنها تحميل نمي كند؛ بلكه اين كار را خلاف خلقت مي¬داند:
(وَ عَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَ مِنْها جائِرٌ وَ لَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعِينَ ؛ و بر خداست كه راه است را به بندگان نشان دهد، اما بعضى از راهها بيراهه است و اگر خدا بخواهد همه شما را (به اجبار) هدايت مىكند (ولى اجبار سودى ندارد).»
(إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً ؛ ما راه را به او نشان داديم، خواه شاكر باشد (و پذيرا گردد) يا كفران كن.»
امام علی علیه اسلام میفرماید: «شما زندگی وبقا را در این دنیا دوست دارید ومن نمیتوانم شما را به چیزی که دوست ندارید مجبور سازم. من کسی را به چیزی که اکراه دارد اجبار نمیکنم.»
اكراه، تحكم و اجبار، نه تنها در غالب اوقات بي فايده است؛ بلكه به عكس، مضراتي را نيز در پي دارد. از قبيل: تربیت نشدن، تضعیف عزت نفس، نفاق و دورویی، اقدام تلافی جویانه.
12) طرح سؤالهای زیاد و نامناسب(پرسشگری منفی)
يكي از موانع ارتباط، گير دادن به مخاطب با طرح سوالات زياد و نامناسب است كه بسياري از مخاطبان با شنيدن آن كلافه مي¬شوند. سؤال¬هايي از قبيل: کجا رفتی؟ چه کار کردی؟ چرا دیر کردی؟ چرا نیامدی؟
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
مجموعه مباحث #کودک_از_نظر_تربیت_و_وراثت_در_اسلام
دوره دوم؛
موضوع:
#اصول_تربیت_دینی
جلسه سی ام
اصل چهارم: #برقراری_ارتباط(6)
#موانع_برقراری_ارتباط(3)
13) نصیحت و موعظه بیش از حد و بدون رعایت شرایط آن: انشاالله در روش های تربیت به آنها اشاره خواهیم کرد.
14) بیتفاوت بودن و اجتناب از نگرانیهای مخاطب
برخي در هنگام گفتگو با ديگران، با رفتار هاي متفاوت، بيتفاوتي خود را به مخاطب نشان مي دهند، ازجمله:
أ) منحرف ساختن مسیر بحث از طریق حواس پرتی فرد به مربی مراجعه میکند و میگوید: نمیدونی چقدر دلم گرفته است! مربی میگوید: آیا دیروز به فلان جا رفتی يا مي گويد من هم دلم گرفته بود و !!! .
ب) بحث منطقی برای متقاعد کردن، بدون در نظر گرفتن عوامل مثلاً: آقا! واقع بینانه فکر کن، اگه آن کار را نمیکردی! این حادثه رخ نمیداد.
چون بحث منطقی از حقائق خبر میدهد ، سرد و خشک و بیروح است. و با احساسات کاری ندارد، در حالی که طرف مقابل دارای احساسات و هیجانات است. الان هم احساساتی است، در نتیجه این دو با هم نمیسازد و حرف هاي شما را نوعي بيتفاوتي قلمداد مي¬كند و از شما دور مي شود.
ج) اطمینان آفرینیهای بی جا و بدون دلیل چون نمیخواهد مشکل فرد را بشنود و یا بپذیرد، با اطمینان دادن به او میخواهد حرف او را قطع کند. او فکر میکند خیلی گرفتار است ومشکل او با این حرفها حل نمیشود مربي مي¬گويد: آقا مشکلی نیست حل میشود.
15) بی عدالتی و تبعیض
بیعدالتی و فرق گذاشتن بینافراد، باعث دل زدگی فرد نسبت به ما میشود، همانگونه که فرزندان حضرت یعقوب از اینکه پدرشان یوسف را از دیگر فرزندان بیشتر دوست میداشت، تصميم به قتل حضرت يوسف گرفتند. بيعدالتي در رفتار آثار مخربي دارد، از جمله:
الف: احساس حقارت ب: ایجاد حسادت ج: ایجاد دشمنی د:بدآموزی و الگوبرداری منفی
16) جر و بحث و مراء
امام علی علیه السلام فرمود: «اَلْمِراءُ بَذْرُ الشَّرِ ؛ جر و بحث بذر بدیهاست.»
و باز فرمود: «محور لجاجت، و جر و بحث زیاد است.»
جر و بحث كردن آثار مخرب فراواني دارد از جمله:
أ)از بین رفتن آبرو ومروت انسان امام صادق فرمود: «هرکس با مردم به نزاع بپردازد، مروتش از بین می رود.»
ب)همراه شدن با نادانان و تباه ساختن برادران:
امام علي علیه السلام در وصيتي به «كميل ابن زياد نخعي» مي فرمايد:
«يا كُمَيْلُ! إِيَّاكَ وَ الْمِرَاءَ فَإِنَّكَ تُغْرِي بِنَفْسِكَ السُّفَهَاءَ إِذَا فَعَلْتَ وَ تُفْسِدُ الْإِخَاءَ ؛ اى كميل از جدال بپرهيز؛ زيرا خود را به نادانان مىچسبانى و برادران را تباه ميكنى.»
ج)ایجاد دشمنی
نصیحت حضرت سلیمان به فرزندش: «قالَ سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ ع لِابْنِهِ: يَا بُنَيَّ! إِيَّاكَ وَ الْمِرَاءَ فَإِنَّهُ لَيْسَتْ فِيهِ مَنْفَعَةٌ وَ هُوَ يُهَيِّجُ بَيْنَ الْإِخْوَانِ الْعَدَاوَة ؛ پسرم! از جدال بپرهیز؛ زیرا هیچ نفعی درآن نیست؛ بلکه میان برادران دشمنی ایجاد میکند.»
د)نفاق و دورویی:
پیامبر اکرم فرمود: «إِيَّاكُمْ وَ الْمِرَاءَ وَ الْخُصُومَةَ فَإِنَّهُمَا يُمْرِضَانِ الْقُلُوبَ عَلَى الْإِخْوَانِ وَ يَنْبُتُ عَلَيْهِمَا النِّفَاق؛ از جدال ودشمنی بپرهیزید؛ چراکه این دو قلوب انسانها را نسبت به برادران خود بیمار میکند و نفاق را در آنها میرویاند.»
17) خجالت دادن مخاطب
بعضی فکر میکنند کاری انجام دهند که فرد خجالت بکشد، در حالیکه به خجالت کشاندن مخاطب عامل به هم خوردن ارتباط خواهد شد و فرد را نسبت به شما بدبین خواهد کرد.
علی علیه اسلام می فرماید: «هرگاه شخص مؤمن برادرش را خجالت دهد، از او جدا شده است.»
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan