📚 نگاهی به طنز در ادبیات فارسی 😊
#علیرضا_باوندیان
#خنده_های_زیر_لب
بخش اول✏️
یکی از سخن آورانی که در کنایه، توانی فراوان داشت و از قویترین شاعران دورهی خود به حساب میآمد، منجیک ترمذی بود. آنچنان که رضاقلیخان هدایت در مورد او چنین مینویسد: "کسی از تیر طعنش نرستی و از کمند هجوش نجستی".
از شگردهای جذاب او جابجایی هنرمندانه اجزای جمله برای تاثیرگذاری عمیق بر مخاطب است. همانطور که میدانیم هر تغییری در بافت عادی زبان، جلب توجه مخاطب را در پی خواهد داشت و اگر گوینده بتواند توجه را بر روی واژههای کلیدی سخنش جلب کند، تأثیر آن واژهها را افزایش داده است.
تغییر مکان واژه در جمله، یکی از ابزارهای کارساز برای این جلبتوجه است. اگر این واژه به آغاز یا انتهای جمله برود، بیشتر به چشم خواهد رسید، چون ما به طور طبیعی در این دو محل بیشتر درنگ میکنیم.
#تئوری_طنز
#خوانش_اشعار_طنز
#شگردهای_طنزپردازی
#یادداشت_ها_و_مقالات
#معرفی_طنزپردازان_ایرانی_و_آثارشان
@tarzetanz
📚 نگاهی به طنز در ادبیات فارسی 😊
#علیرضا_باوندیان
#خنده_های_زیر_لب
بخش دوم✏️✏️
مثلاً در این بیت عنصری، کلمهی «نارَوان» (نا+روان=ساکن) به آخر جمله رفته است. شاید این جابجایی از روی اضطرار و برای رعایت قافیه بوده باشد ولی بههرحال تأثیر خود را نهاده است:
گفتم هزار قلعه روان است شاه را
گفتا که صد هزارش بیشاست ناروان
ولی جابجایی آنگاه تأثیر شگفتآوری دارد که خواننده را نخست به یک معنی و سپس به معنی متضاد آن هدایت کند. این قطعه از منجیک ترمذی را ببینید:
ای خواجه! مر مرا به هجا قصد تو نبود
جز طبع خویش را به تو بر، کردم آزمون
چون تیغ نیککُش به سگی آزمون کنند
و آن سگ بود به قیمت آن تیغ، رهنمون
شاعر نخست پوزش میطلبد و میگوید که قصد بدی از هجو مخاطب نداشته و فقط میخواسته طبع خویش را امتحان کند
چگونه؟ آنگونه که تیغ تیز را بر بدن سگ امتحان میکنند!
اینجاست که منظور اصلی آشکار میشود و ضربهی کاری فرود میآید. اگر شاعر مضمون بیت دوم را برای آخر نگه نمیداشت، گره کار پیش از موعد گشوده شده و تمام لطف شعر از میان رفته بود.
📎📎📎
منبع:
http://www.bashgah.net/fa/content/show/16919
https://www.google.com/amp/s/rasekhoon.net/article/amp/show/124040/%25D8%25AE%25D9%2586%25D8%25AF%25D9%2587-%25D9%2587%25D8%25A7%25D9%258A-%25D8%25B2%25D9%258A%25D8%25B1-%25D9%2584%25D8%25A8-1
#تئوری_طنز
#خوانش_اشعار_طنز
#شگردهای_طنزپردازی
#یادداشت_ها_و_مقالات
#معرفی_طنزپردازان_ایرانی_و_آثارشان
@tarzetanz