🔴 #آشنایی_با_علوم_اسلامی
#علم_درایه
#مصطلح_الحدیث
#علم_الحدیث
#نشست_علمی
بخش اول
🔶️توضیح اجمالی
درایه علمى است که در آن از سند و متن، چگونگی نقل و آداب حدیث گفتوگو میشود. اسمهای دیگری که برای این علم بیان شده است عبارتست از: علم مصطلح الحدیث، علم اصول الحدیث، علوم الحدیث و مصطلحه.
ادامه دارد...
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
#آشنایی_با_علوم_اسلامی
#علم_درایه
#مصطلح_الحدیث
#علم_الحدیث
#نشست_علمی
بخش دوم
موضوع علم درایه حدیث است؛ اعم از سند، متن، نحوه ی تحمّل (فرا گرفتن) و آداب نقل آن.
معنای حدیث
حدیث، کلامى است که بیانگر قول ، فعل و یا تقریر و امضاى معصوم علیه السّلام باشد. بنابر این، اطلاق حدیث بر کلام غیرمعصوم، مَجاز است.
فایده ی علم درایه
فایده ی علم درایه، بازشناسى حدیثِ پذیرفته از غیر پذیرفته استکه نتیجه ی آن، عمل به اوّلى و اجتناب از دومى خواهد بود.
ادامه دارد...
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
#آشنایی_با_علوم_اسلامی
#علم_درایه
#مصطلح_الحدیث
#علم_الحدیث
#نشست_علمی
بخش سوم
متن حدیث عبارت است از الفاظ و قالب حدیث که گویاى مفاد آن است.
#اقسام_متن_حدیث_از_نظر_وضوح_دلالت
متن حدیث به لحاظ وضوح یا عدم وضوح دلالت بر مقصود، به #نص، #مجمل، #ظاهر و #مؤوّل تقسیم مىشود؛ زیرا لفظ یا تنها یك معنا دارد و احتمال معنایى دیگر در آن نمىرود که به آن نصّ مىگویند، یا معنایى دیگر در آن محتمل است. در فرض دوم، یا احتمال هر دو معنا یكسان است که به آن مجمل گویند و یا یكى بر دیگرى رجحان دارد. در فرض دوم اگر احتمال مرجوح- به دلیلى- مقصود باشد، به آن مؤوّل، و اگر احتمال راجح،مقصود باشد، به آن ظاهر گویند.
ادامه دارد...
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
#آشنایی_با_علوم_اسلامی
#علم_درایه
#مصطلح_الحدیث
#علم_الحدیث
#نشست_علمی
بخش چهارم
#سند_حدیث
به سلسله ی راویان حدیث تا معصوم علیه السّلام، سند حدیث ،اطلاق مىشود.
#اقسام_حدیث_از_نظر_سند
حدیث به لحاظ سند به #متواتر و #واحد، و #خبر_واحد به #حدیث_صحیح ، #حدیث_حسن ، #حدیث_موثق و #حدیث_ضعیف ،تقسیم مىشود.
#تحمّل_حدیث
براى فراگرفتن حدیث، هشت طریق ذكر کردهاند:۱) #سماع، ۲) #قرائت، ۳) #اجازه، ۴) #مناوله، ۵)#کتابت، ۶) #اعلام، ۷)#وصیت ، ۸)و #جاده .
ادامه دارد...
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
#آشنایی_با_علوم_اسلامی
#علم_درایه
#مصطلح_الحدیث
#علم_الحدیث
#نشست_علمی
بخش پنجم
#آداب_نقل
۱) بنابه گفته ی عالمان علم درایه، چنانچه راوى، حدیث را با شرایط آن فراگرفته باشد، مىتواند آن را ازکتاب خود- در صورتى که تصحیح شده باشد- روایت کند و مستحب است ابتدا سند حدیث و سپس حدیث را نقل نماید.
۲)راوی مىتواند به نقل مفاد حدیث، اكتفا کند و لازم نیست عین الفاظى راکه فراگرفته نقل نماید؛ به شرط آنكه نقل به معنا موجب اخلال در مراد و تغییر معنا نشود. از این رو، لازم است راوى به خواصّ الفاظ و کیفیت تركیب صحیح آنها در ایفاى معانى از بعد ادبى آشنا باشد.
ادامه دارد...
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
#آشنایی_با_علوم_اسلامی
#علم_درایه
#مصطلح_الحدیث
#علم_الحدیث
#نشست_علمی
بخش ششم
#جرح_و_تعدیل
عالمان درایه، شناخت راویان حدیث از جهت عدالت و فسق، مورد اعتماد بودن و نبودن، امامى و غیرامامى بودن و دیگر جهات را بر فقیه لازم دانستهاند تا بتواند حدیث صحیح را از ضعیف باز شناسد؛ همان گونه که شناخت طبقات و مراتب راویان از لحاظ تقوا و دانش و توانایى حفظ حدیث را، جهت ترجیح روایتى بر روایتى دیگر هنگام تعارض بر فقیه ،واجب دانستهاند (تعادل و تراجیح).
الفاظ دلالت کننده بر تعدیل راوى-که درکتاب هاى رجالى آمده- عبارتند از:
۱) عدل (عادل)، ۲) ثقه، ۳) حجت، ۴) صحیح الحدیث (روایتش صحیح است)، ۵) متقن (حدیثش از اتقان لازم برخوردار است)، ۶) حافظ، ۷)ثبت، ۸) صدوق، ۹) شیخ، ۱۰) صالح، ۱۱) معتقد، ۱۲) وجه، ۱۳) عالم، ۱۴) و غیر آن.
الفاظ دلالت کننده بر جرح عبارتند از:
۱)ضعیف، ۲) کذاب، ۳) غالی، ۴) وضاع للحدیث (جعل کننده ی حدیث)، ۵) مضطرب، ۶) ساقط، ۷)متروک الحدیث، ۸) مخلط و غیر آن
ادامه دارد...
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
#آشنایی_با_علوم_اسلامی
#علم_درایه
#مصطلح_الحدیث
#علم_الحدیث
#نشست_علمی
بخش هفتم
#چگونگى_تدوین_و_ضبط_حدیث
۱)نوشتن و ثبت حدیث به منظور حفظ آن، جایز، بلكه واجب است.
۲)لازم است نویسنده، حدیث را به گونه ی صحیح، ضبط کند و حروف و کلمات آن را واضح بنویسد.
۳)سزاوار است نویسنده در آغاز- پس از نام خدا- مشخصات (نام، کنیه و نسب) استادى راکه حدیث را از او فراگرفته، بنویسد.
۴)چنانکه مستحب است به حمد و ستایش خداوند با نوشتن «عزّوجلّ» و مانند آن پس از نوشتن نام خدا و نیز نوشتن نام پیامبر اسلام صلّى اللّٰه علیه و آله و امامان معصوم علیهم السّلام همراه ذكر صلوات و سلام بر آنان اهتمام ورزد.
۵)مستحب است به یاد کردن راویان صالح و عالمان دین با ترضی (رضى اللّٰه عنه) یا ترحم(رحمه اللّٰه) اهتمام ورزد
پایان
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔️@valiasrk
#آشنایی_با_علوم_اسلامی
بخش دوم
#معیار_علوم _اسلامی
امّا معیار اسلامی بودن علم چیست؟ آیا هر علمی میتواند اسلامی باشد، یا این که اسلام بعضی علوم را مردود دانسته و آن را نفی کرده است؟ در هر صورت معیار و ملاک اسلامی بودن علوم چیست؟
ممکن است موضوع، مسائل، غرض و انگیزه و منبع و مستند هر علم و حتی تشویق و ترغیب اسلام به تعلیم و فراگیری یک علم بتواند ملاک و معیاری برای اسلامی بودن آن باشد. به علاوه که گاهی فهم و درک و یادگیری و یاددادن بعضی از علوم و بلکه فهم متون و منابع اسلامی، نیازمند فراگیری علم دیگری است،این جنبه مقدمی بودن نیز ممکن است بتواند ملاک و معیار دیگری به شمار آید، بنابراین میتوان علوم اسلامی را به چند دسته تقسیم کرد.
دسته اول از علوم اسلامی
با نظری به دانشهای مختلف اسلامی بودن برخی از علوم به آسانی قابل تحلیل است. چرا که علومی همانند تفسیر قرآن، فقه، حدیث، قرائت، کلام نقلی و... علومی هستند که همه برای فهم آموزههای دین اسلام تدوین شدهاند و همه بر اساس همان آموزهها و تحت تأثیر هدایت و فرمایشات پیامبر ـ صلّیاللهعلیهوآله ـ و ائمه اهل بیت ـ علیهمالسّلام ـ شکل یافتهاند. به تعبیری موضوع مسائل، غرض و منبع مطالعاتی این علوم همه در دوران خود دین اسلام میباشد و در این دسته همین است.
با نگرشی اجمالی به سیر تدوین این علوم در سرزمینهای اسلامی و مطالعه اولین جوانههای هر یک از این دانشها، این نکته به خوبی آشکار میشود. گسترش اسلام به ممالک غیرعرب، عدم آشنایی مردم آن کشورها و حتی خود مسلمانان عرب زبان مدینه و مکه با قرآن و حدیث و حتی زبان عربی، اختلاف قراءات و نسخههای دستنویس قرآن، در دهههای اول هجری، نیاز مسلمین به دانستن احکام و عدم دسترسی آنها به پیامبر و ائمه و اصحاب ایشان و اختلافات گوناگون بر سر مسائل عقیدتی، همه و همه جزو علل تشکیل این علوم میباشند.
و روشن است که نخستین و اصلیترین منبع مطالعاتی و تحقیقاتی دانش فقه، یا علوم قرآن و یا تفسیر و... خود قرآن کریم و سنت پیامبر ـ صلّیاللهعلیهوآله ـ و اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ میباشد.
علاوه بر نیاز مردم به ضرورت به کارگیری احکام اسلام (قرآن و سنت) برای بهتر زیستن در ابعاد مختلف زندگی (فردی، خانوادگی، اجتماعی) و مراحل آن، انگیزه و عامل اصلی تشویق مردم به فراگیری این علوم، آیات متعدد قرآن کریم و روایات فراوان از پیامبر اکرم ـ صلّیاللهعلیهوآله ـ و اهل بیت ـ علیهمالسّلام ـ است. چنان که بارها در قرآن، دستور به تدبّر در قرآن و فهم آن آمده است.و یا مردم به فراگیری دقیق و عمیق فقه یعنی همه آنچه در دین آمده است، دعوت شدهاند.
در روایات اهل بیت ـ علیهمالسّلام ـ نیز دستور به آموزش قرآن، آموزش فقه، ترویج و تعلیم حدیث فراوان یافت میشود.
ادامه دارد ...
•••✾•🌿🌺🌿•✾•••
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔@valiasrk
#آشنایی_با_علوم_اسلامی
بخش سوم
دسته دوم از علوم اسلامی
گروه دوم مجموعه دانشهایی که مقدمه علوم دسته اول محسوب میشوند، یعنی پس از شکلگیری هستههای اولیه علومی همچون فقه، تفسیر، کلام و ... در اثر گسترش مباحث و نیز ظهور دیدگاههای مختلف و متعدد، دانشمندان این علوم، نیازمند معیارها و ملاکهایی برای سنجش و نیز ترویج و آموزش دانستههای خود شدند و این عامل خود منجر به شکل گیری علوم دیگری هم چون اصول فقه و یا بخش عقلی علم کلام، فلسفه، منطق و رجال و ... گردید.
این علوم نیز در مواردی دارای منابع دینی هستند، بسیاری از مسائل علمِ اصول فقه، برگرفته از آیات قرآن و روایات است؛ و البته منبع اصلی این علوم برون دینی و عقلی است. با این حال به دلیل دینی بودن انگیزه فراگیری این علوم و نیز این که مقدمه علوم دسته اول هستند، و هم چنین تطبیق بسیاری از تعالیم دینی بر آموزههای این علوم، این علوم نیز اسلامی محسوب میشوند.
مثلاً دانش منطق، فلسفه، جزو علوم وارداتی هستند که در قرن سوم هجری و در پی نهضت ترجمه، به عالم اسلام منتقل شدهاند ولی در متون دینی مباحثی درباره توحید، و صفت خداوند و یا استدلال بر وجود خداوند آمده است که قابل تطبیق بر مسائل فلسفی هستند و بلکه در برخی موارد بدون مقدمات فلسفی قابل فهم نیستند. به عنوان مثال آیات اول سوره حدید و سوره اخلاص که طبق روایت فهم آن از عهده عالمان آخر الزمان برمیآید. و یا خطبه اول نهج البلاغه، که معارف بلند توحیدی را بیان میکند. و نیز برخی از آیاتی که حالت استدلالی دارند مثل آیه ۳۵ و ۳۶ سوره طه.
به علاوه که بسط و گسترش این علوم و پالایش آنها از موهومات و افزودن مسائل جدید و ترویج این علوم، همه مدیون مجاهدتهای بیدریغ عالمان مسلمان است.
ادامه دارد...
•••✾•🌿🌺🌿•✾•••
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔@valiasrk
#آشنایی_با_علوم_اسلامی
بخش چهارم
دسته سوم علوم اسلامی
در میان علومی که در تمدن اسلامی شکوفا شد، علومی میتوان یافت که مهمترین نکته اسلامی بودن آنها، یکی اسلامی بودن انگیزه یادگیری آن علوم و دیگری تشویق دین اسلام میباشد. و الا به لحاظ منبع و روش مطالعاتی این علوم، علوم غیر دینی محسوب میشوند.
ادبیات عرب، تاریخ، نجوم، جزو مثالهای بارز این دسته میباشند، البته ادبیات عرب که مانند منطق و اصول فقه از علوم آلی محسوب میشود مقدمه تمامی علوم و به خصوص علوم دینی نیز محسوب میشود و به این لحاظ میتواند در گروه دوم نیز قرار گیرد. به هر حال غرض از دانستن این علم، فهم دین بوده است، و نخستین قواعد ادبیات عرب را نیز امیر المؤمنین آموزش دادهاند. و در مراحل بعدی نیز امام باقر و امام صادق ـ علیهمالسّلام ـ از پایهگذاران این علوم محسوب میشوند.
درباره تاریخ این دو نکته قابل توجه است. زیرا نکات فراوانی از تاریخ زندگانی انبیاء و دشمنان آنان، در قرآن کریم آمده است. در روایات نیز به بسیاری از صالحان و طالحان گذشته اشاره شده است. و این خود عامل مهمی درگرایش مردم مسلمان به مطالعه تاریخ دارد. عامل دیگر دستور صریح قرآن به مطالعه احوال امتهای گذشته و عبرت گیری از سرنوشت ایشان میباشد.
علم نحو نیز در اثر این دو عامل، پیشرفت کرد. زیرا شناخت اوضاع اجرام آسمانی، جهت شناخت ایام روزه و حج و ساعات نماز و سایر عبادات و ... تأثیر اساسی دارد و در واقع علم نجوم را جزو علوم واجب اسلامی قرار داده است، در قرآن نیز میتوان اشارهای به این علم یافت.
علم طب نیز از جهتی جزو همین گروه از علوم است. در روایتی علم طب در کنار علم دین آمده است.
در همان آدرس در کتاب میزان الحکمه روایت دیگری آمده که چهار علم را در کنار هم آورده است: امام علی ـ علیهالسّلام ـ فرمودند علوم چهار قسمند:
علم فقه برای دین شناسی، علم طب برای بدن، علم نحو برای زبان شناسی، علم نجوم برای شناخت زمانها. به علاوه که توصیههای فراوان بهداشتی و بهزیستی فراوانی در روایات وجود دارد.
ادامه دارد...
•••✾•🌿🌺🌿•✾•••
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔@valiasrk
#آشنایی_با_علوم_اسلامی
بخش پنجم
دسته چهارم علوم اسلامی
دسته چهارم از علوم اسلامی، علومی هستند که عموما ریشه در بیرون از مرزهای عالم اسلام دارند ولی دانشمندان مسلمان، با مطالعات و پژوهشهای خود آنها را به کمال رسانده و نکات و مسائل جدید بسیاری به مسائل محدود آنها افزودهاند. توصیه اسلام به یادگیری و تعلیم و تعلّم و ترویج علم حتی از نزد غیرمسلمین و از دورترین سرزمینها، مسلمانان را به جستجوگرانی خستگی ناپذیر تبدیل کرد و آنان در پی فهم پیچیدگیهای جهان اطراف به تحقیق پرداختند.
چنان که پیامبر اسلام اسیران کفّار را در ازای آموزش به مسلمانان آزاد کردند.
بسیاری علوم تجربی مثل شیمی، فیزیک، زیست شناسی، علوم ریاضی و... بدین صورت پاگرفته و نضج یافتهاند. هر چند به شهادت تاریخ جوانههای ابتدایی همین علوم را نیز نزد اهل بیت ـ علیهمالسّلام ـ باید ردیابی کرد.
چنان که درباره طب و نجوم به آنها اشاره شده و نیز شاگردی جابر بن حیان شیمی دان نامی نزد امام صادق ـ علیهالسّلام ـ معروف است. پس اسلامی نامیدن این علوم به انگیزه دینی و نیز مسلمان بودن عالمان آنهاست.
•••✾•🌿🌺🌿•✾•••
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔@valiasrk
#آشنایی_با_علوم_اسلامی
بخش ششم
چند نکته
۱. در تمامی این علوم، منابع دین اسلام به عنوان یک معیار همیشه وجود دارد. یعنی حتی اگر منبع پژوهشی یک علم ، قرآن و حدیث نیز نباشد، یافتههای آن علم با آموزههای قطعی قرآن و سنت سنجیده میشوند، و در صورت تنافی با دین، آن مطلب و حتی آن علم از ارزش خواهد افتاد و به همین جهت علومی مثل سحر و نجوم احکامی و... هیچ گاه اقبال عام نیافتند و مورد توجه دانشمندان قرار نگرفتند.
۲. تقسیمبندی ذکر شده در نوشتار فوق بر اساس حصر عقلی نیست. و چنین نیست که یک علم فقط در یک گروه جا میگیرد و ممکن است یک علم از چند جهت متّصف به اسلامی بودن شود مثل ادبیات عرب یا طب، ما تلاش کردیم مهمترین عامل را معیار تقسیمبندی قرار دهیم.
۳. علومی که به آنها اشاره شد، از جهت حکم تکلیفی ممکن است احکام مختلفی پیدا کنند و واجب، حرام، مباح و یا مستحب و یا مکروه به شمار آیند که این جهت خارج از بحث ما قرار میگیرد، البته هر علمی بر اساس نیاز جامعه اسلامی به آن، واجب کفایی خواهد بود.
پایان
•••✾•🌿🌺🌿•✾•••
#کانال_وارثین( ارائه مطالب علمی وپژوهشی و مشاوره پژوهشی)
#مدرسه_علمیه_ولیعصر_کرمانیها
🆔@valiasrk