✅توجه آیه 30 سوره یس قبلا کاملا جدا از آیات قبل و بعد در جلسه 34 ( در تاریخ 3/2/1395) مورد بحث قرار گرفت http://yekaye.ir/ya-seen-36-30/ اما به نظر رسید مناسب است دوباره مورد توجه قرار گیرد و بحث آنجا کاملتر شود

777) 🌺 يا حَسْرَةً عَلَی الْعِبادِ ما يَأْتيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ 🌺 💐 ترجمه دریغا بر این بندگان! هیچ فرستاده‌ای به نزدشان نیامد مگر اینکه روال را بر استهزای او گذاشتند. [= پیوسته او را مسخره می‌کردند] سوره یس (36) آیه30 1397/3/29 5 شوال 1439 ؛ سالروز ورود مسلم بن عقیل به کوفه @yekaye

@yekaye

🔹حَسْرَةً قبلا بیان شد که ▪️ماده «حسر» در اصل به معنای «آشکار کردن» بوده، که ابتدا در مورد کسی که لباسش را کنار می‌زده و قسمت‌هایی از بدن که زیر لباس مخفی شده را نمایان می‌ساخته به کار می‌رفته است ▪️و برخی بر این باورند که اصل این ماده به معنای «کنار زدن و عقب زدن» است و «آشکار شدن» از لوازم این معناست، نه اصل معنای آن. ▪️در هر صورت از مشتقات بسیار پرکاربرد این واژه «حسرت» (جمعِ آن: «حَسَرات») است که به معنای افسوس خوردن بر چیزی است که از دست رفته و غالبا همراه با پشیمانی می‌باشد، و متناسب با اینکه اصل ماده آن چه معنایی داشته درباره وجه تسمیه‌اش هم اختلاف دارند. 🔸در زبان عربی سه کلمه «غمّ» و «حسرت» و «أسف» (تأسّف) به لحاظ معنایی بسیار به هم نزدیکند که هریک از اینها به ترتیب، اعمّ از بعدی است: ▫️#غم برای هرگونه ناراحتی به کار می‌رود؛ ▫️#حسرت غمی است که به خاطر فایده‌ای که از دست رفته، مرتب در یاد انسان زنده می‌شود؛ ▫️#أسف حسرتی است که همراه با غیظ و غضب باشد؛ و بقدری همراهی با غیظ و غضب در آن پررنگ شده که گاه صرفا در معنای کسی که عصبانی است نیز به کار می‌رود. ▪️به فرد عاجز و درمانده، هم «حاسر» و هم «محسور» گفته می‌شود؛ حاسر از این جهت که گویا خودش قوا و توانایی‌های خود را پوشانده و کنار زده؛ و محسور از این جهت که گویی مشکلات او را از موقعیتش کنار زده است (فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً؛ اسراء/۲۹) ▫️ و کلمه «حسیر» (يَنْقَلِبْ إِلَيْكَ الْبَصَرُ خاسِئاً وَ هُوَ حَسِيرٌ؛ ملک/۴) هم می‌تواند در معنای حاسر باشد و هم محسور. ▪️و وقتی ماده «حسر» به باب استفعال می‌رود تعبیری بلیغ‌تر برای «حسرت خوردن» می‌باشد: «لا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ لا يَسْتَحْسِرُونَ؛ انبیاء/۱۹) 🔖جلسه 708 http://yekaye.ir/al-fater-35-8/ 🔹«العباد» ▪️«عباد» جمع «عبد» به معنای «بندگان» است و درباره ماده «عبد» در آیه 22 همین سوره توضیح داده شد. 🔖جلسه 769 http://yekaye.ir/ya-seen-36-22/ ▪️«الـ» در کلمه «العباد» ▫️می‌تواند «الـ» عهد باشد (به معنای «این بندگانی که درباره‌شان در آیات قبل صحبت می‌کردیم) ▫️و می‌تواند «الـ» استغراق باشد (به معنای «همه بندگان») و ظاهرا هر دو معنا با هم قابل جمع است؛ یعنی در آیات قبل درباره این رویه در عده‌ای از بندگان سخن گفته، سپس در این آیه برای این گونه بندگان، که متاسفانه عمومیت هم دارد، اظهار تاسف کرده است. 📖 «يا حَسْرَة علی العباد» ▪️این عبارت در اغلب قرائات‌ها به همین صورت «يا حَسْرَةً عَلَی الْعِبادِ» قرائت شده است؛ اما برخی قرائت‌های غیرمشهور به اشکال دیگری نیز قرائت شده است؛ از جمله: ▪️در قرائت اعرج و مسلم بن جندب و ابوزناد و ابن‌ذکوان و ابن‌هرمز «يا حَسْرَهْ عَلَی الْعِبادِ» یعنی «یا حسره» را همان طور در وصل خوانده شود که در حال وقف می‌خوانند، که این حالت مبالغه در حسرت را می‌رساند بویژه که به نحوی بر حرف «ه» تاکید می‌شود که دلالت بر آه دارد. ▪️در قرائت أبي بن كعب و ابن عباس و ضحاك و مجاهد و حسن و نیز قرائتی از امام سجاد ع با حذف «علی» و به صورت مضاف (یا حَسْرَةَ العباد) روایت شده است، که در این صورت عباد هم می‌تواند در معنای فاعل حسرت تحلیل شود و هم مفعول حسرت (که در حالت دوم معنایش شبیه «یا حسرةً علی العباد» می‌شود) ▪️در قرائتی از ابن‌عباس، به صورت «يا حَسْرَةَ عَلَی الْعِبادِ» (فتحه به جای تنوین) هم قرائت شده که در این صورت فتحه بدل از ضمیر متکلم در حالت نداست یعنی ای حسرت من بر این بندگان؛ و البته به صورت «يا حَسْرَتا» هم که به همین معناست قرائت شده است. 📚(مجمع البيان، ج8، ص657-658 ؛ معاني القرآن، ج2، ص375 ؛ البحر المحيط، ج9، ص60 ) @yekaye

🔹 «کانوا ...» وقتی «کان» قبل از فعل مضارع بیاید دلالت بر استمرار و وجود یک وضعیت همیشگی‌ای در آن فعل می‌کند که گویی قرار نیست فاعلش از آن وضعیت بیرون آید. در این گونه موارد غالبا به صورت فعل مضارع ترجمه می‌شود، اما چنین ترجمه‌ای معنا را کامل منتقل نمی‌کند و ظاهرا در زبان فارسی معادل معینی برای چنین ترکیبی نداریم. مترجمان قدیمی‌تر از تعابیری مانند «همی ... کردند» استفاده می‌کردند و به علت نامانوس بودن این تعبیر، برخی مترجمان در چنین مواردی با افزودن تعابیری مانند «پیوسته چنین است»، «روال بر این است»، «قرار بر این گذاشتند» «به جز ... کاری نمی کردند» و ... سعی می‌کنند بر این مشکل غلبه کنند. @yekaye

🔹«یستهزؤن» چنانکه قبلا بیان شد ▪️برخی اصل ماده «هزأ» را به معنای «مسخره کردن» ویا «مزاح وشوخی مخفیانه» دانسته‌اند؛ ▫️اما دیگران تفاوت «استهزاء» با «مزاح» را در این دانسته‌اند که ماده «هزأ» برای مزاح و شوخی‌ای است که ناشی از حقیر دانستن ویا همراه است با تحقیر ردن شخصی که مورد استهزاء قرار می‌گیرد ▫️تا حدی که برخی اصل معنای آن را هر سخن یا کاری که در آن تحقیر و اهانت نهفته باشد، قلمداد کرده‌اند و شاید بتوان آن را درست نقطه مقابل «جدی گرفتن» دانست. ▪️اغلب اهل لغت بین «هزأ» و «استهزأ» تفاوت محسوسی را قائل نیستند؛ حداکثر این است که «استهزاء» را "در «هزؤ» وارد شدن" دانسته‌اند، یعنی می‌توان گفت فرق «هزأ» با «استهزء» در این است که «هزء» آن وضعیت حقارت‌آمیزی است که حاصل شده؛ ولی «استهزاء» درصدد ایجاد آن وضعیت برآمدن است. ▪️همچنین در تفاوت «استهزاء» با «سُخریه» (= مسخره کردن) دو وجه مطرح شده است. ▫️یکی اینکه در مسخره کردن حتما چیزی در شخص مورد نظر هست که به خاطر آن وی مسخره می‌شود؛ اما در استهزاء لزوما چنین نیست، و شاید واقعا هیچ نکته‌ای در شخصی نباشد اما او را مورد استهزاء قرار دهند. ▫️دوم اینکه «مسخره کردن» از آنجا که از ماده «سخر» گرفته شده، در آن نوعی سلطه‌جویی و به تسخیر درآوردن شخص مد نظر است. 🔖جلسه 637 http://yekaye.ir/al-kahf-18-56/ @yekaye

☀️1) امام صادق عليه السّلام فرمود: يك خبر كه آن را عمیقا درك كنى بهتر است از ده خبر كه صرفا آن را روايت می‌كنى، همانا برای هر حقی، حقیقتی؛ و برای هر امر صواب و درستی، نوری هست. سپس فرمود: به خدا سوگند، ما كسى از شيعيان خود را فقيه [= دارای فهم عمیق] نمی‌شماريم تا اينكه به کنایه سخنى به او گفته شود و او آن کنایه را دريابد، همانا امیرالمومنین ع بر منبر کوفه فرمود: همانا در پشت سرتان فتنه‌ای ظلمانی و کورکننده و در خود فروبنده است که از آن نجات نیابد مگر نَوَمَه! گفته شد: یا امیرالمومنین ! نَوَمه چیست؟ فرمود: کسی که مردم را می‌شناسد در حالی که او را نمی‌شناسند. و بدانيد كه زمين از حجّت خداى عزّ و جلّ خالى نمىماند ولى خداوند بزودى ديده خلایق را به خاطر ظلم و جورشان و زيادهروى آنان در حق خویش، از [مشاهده] او کور کند؛ و اگر زمين يك لحظه از حجّت خدا خالى بماند اهل خود را فرو مىبرد، لكن آن حجّت مردم را مىشناسد در حالی که او را نمىشناسند، چنان كه يوسف مردم [= برادرانش] را مىشناخت و آنها او را نمىشناختند. سپس تلاوت فرمود: «دریغا بر این بندگان! هیچ فرستاده‌ای به نزدشان نیامد مگر اینکه او را مسخره می‌کردند.» (یس/30) 📚الغیبة (نعماني)، ص142 أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ هَمَّامٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ جَمِيعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: خَبَرٌ تَدْرِيهِ خَيْرٌ مِنْ عَشْرٍ تَرْوِيهِ إِنَّ لِكُلِّ حَقٍّ حَقِيقَةً وَ لِكُلِّ صَوَابٍ نُوراً. ثُمَّ قَالَ إِنَّا وَ اللَّهِ لَا نَعُدُّ الرَّجُلَ مِنْ شِيعَتِنَا فَقِيهاً حَتَّى يُلْحَنَ لَهُ فَيَعْرِفَ اللَّحْنَ. إِنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ عَلَى مِنْبَرِ الْكُوفَةِ: إِنَّ مِنْ وَرَائِكُمْ فِتَناً مُظْلِمَةً عَمْيَاءَ مُنْكَسِفَةً لَا يَنْجُو مِنْهَا إِلَّا النُّوَمَةُ قِيلَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ وَ مَا النُّوَمَةُ؟ قَالَ الَّذِي يَعْرِفُ النَّاسَ وَ لَا يَعْرِفُونَهُ؛ وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَكِنَّ اللَّهَ سَيُعْمِي خَلْقَهُ عَنْهَا بِظُلْمِهِمْ وَ جَوْرِهِمْ وَ إِسْرَافِهِمْ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ خَلَتِ الْأَرْضُ سَاعَةً وَاحِدَةً مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا وَ لَكِنَّ الْحُجَّةَ يَعْرِفُ النَّاسَ وَ لَا يَعْرِفُونَه كَمَا كَانَ يُوسُفُ يَعْرِفُ النَّاسَ وَ هُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ ثُمَّ تَلَا «يا حَسْرَةً عَلَى الْعِبادِ ما يَأْتِيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ. @yekaye

✅ امروز سالروز ورود مسلم بن عقیل به کوفه است؛ همان فرستاده امام حسین ع که کوفیان عملاً او را به مسخره گرفتند و کاری کردند که تا ابد بر حال و روز آنان باید حسرت خورد❗️ تقارن چنین روزی با زمان بحث از این آیه می‌تواند به فهم عمیق‌تر و کاربردی‌ترِ ما از این آیه کمک کند، ان شاء الله تعالی. یکبار دیگر آیه و ترجمه آن را مرور کنیم: 🔹يا حَسْرَةً عَلَی الْعِبادِ ما يَأْتيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ 🔸دریغا بر این بندگان! هیچ فرستاده‌ای به نزدشان نیامد مگر اینکه روال را بر استهزای او گذاشتند. [= پیوسته او را مسخره می‌کردند] https://eitaa.com/yekaye

. 1⃣ «يا حَسْرَةً عَلَی الْعِبادِ ما يَأْتيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ» این تنها موردی در قرآن کریم است که خود خداوند برای بندگان حسرت خورده است❗️ پس، 🔻اینکه فرستادگان خدا مسخره گرفته می‌شوند و پیام خدا جدی گرفته نمی‌شود، حسرت‌بارترین واقعه برای انسان است.🔻 @yekaye

. 2⃣ «ما يَأْتيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ» مسخره کردن پیامبران صرفا به معنای ریشخند گرفتن آنان نیست؛ بلکه جدی نگرفتن و غیر مهم (حقیر) دانستن پیام ایشان، هم مصداق مسخره گرفتن آن است. جدی گرفتن مثل وضعیت کسی است که بیماری حاد قلبی دارد و نزد دکتر می‌رود و دکتر نسخه می‌نویسد و پرهیز هم می‌دهد. وی چگونه در خوردن قرص‌ها و رعایت پرهیزها مراقبت می‌کند؟ 🔰تاملی با خویش 🔹آیا ما پیام‌های خدا را جدی می‌گیریم؟ 🔹آیا قلب ما سالم است؟ (یکی از علامت‌های سلامتش، حضور قلب در نماز است. اگر سالم نیستیم نسخه را خیلی باید جدی بگیریم. البته گویی آنها که قلبشان سالم است جدی‌تر می گیرند تا امثال من!) @yekaye

. 3⃣ «ما يَأْتيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ» متاسفانه معیار برخی برای انتخاب مطلب، #جذابیت است؛ نه #حقیقت . یادمان باشد حقیقت در بسیاری از موارد تلخ است؛ اما مبادا #تلخ بودنش بهانه شود که آن را مسخره کنیم❗️ 🔻کسی که ملاک انتخابش جذابیت است، منتظر است دلش را ببرند‼️ و وقتی پیامبران چنین نمی‌کنند، آنها را مسخره می‌کند و ناتوان می‌شمرد؛ 🔺اما کسی که ملاک انتخابش حقیقت است؛ به حقیقت، حتی اگر تلخ باشد، دل می‌دهد. (به حقیقت دل دادن = ایمان) یکبار دیگر حدیث1 را مرور کنیم: https://eitaa.com/yekaye/1661 @yekaye

. 4⃣ «رَسُولٍ إِلاَّ كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ» متاسفانه جدی نگرفتن حقیقت و رسولان الهی یک عادت شده است، نفرمود: «یستهزؤن»، فرمود: «کانوا یستهزؤن». (توضیح در نکات ادبی: https://eitaa.com/yekaye/1658 ) 🔰تاملی با خویش از کاری که کوفیان با مسلم کردند چندان تعجب نکنیم❗️ خود ما در زندگی‌مان پیام‌های خدا را چقدر جدی می‌گیریم و حاضریم به خاطر دین خدا هزینه بدهیم و سختی را تحمل کنیم⁉️ @yekaye

. 5⃣ «ما يَأْتيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ» «مِنْ رَسُولٍ» یعنی هر رسولی؛ یعنی تمام انبيا مورد استهزا قرار گرفتند. پس مبلّغان دينى در انتظار زخم زبان ديگران باشند❗️ 📚 (تفسیر نور، ج9، ص537) @yekaye

. 6⃣ «ما يَأْتيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ» فرستاده الهی منحصر در پیامبر نیست. اگر همه اشیای عالم و همه وقایع عالم آیت خداست، پس همه چیز برایمان پیامی از جانب خدا دارد؛ تا اینکه ما چقدر اهل کنایه باشیم❗️ اگر فقیه شویم (به معنای مورد نظر در حدیث1 https://eitaa.com/yekaye/1661 ) ، خواهیم دید هر کاری که در این عالم به ما ارجاع ‌شود، فرستاده‌ای از خداست❗️ حتی مراجعه یک نیازمند: 🔹حضرت علی ع فرمود: «نیازمند، فرستاده‌ی خداست؛ کسی که از او دریغ کرد، از خدا دریغ کرده . کسی که به او بخشید به خدا بخشیده است. 📚(نهج‌البلاغه، حکمت 304: إِنَّ الْمِسْكِينَ رَسُولُ اللَّهِ فَمَنْ مَنَعَهُ فَقَدْ مَنَعَ اللَّهَ وَ مَنْ أَعْطَاهُ فَقَدْ أَعْطَى اللَّه) @yekaye

✅ با توجه به کثرت نکات مربوط به این آیه، فردا نیز به ادامه بحث از همین آیه اختصاص خواهد یافت؛ ان شاء الله.

✅ با توجه به کثرت نکات مربوط به آیه دیروز، امروز نیز به بحث همان آیه اختصاص خواهد داشت

☀️2) از امام صادق ع روایت شده است: کسی که اختلاط و فرورفتنش در دنیا زیاد شود، حسرتش هنگام فراق آن شدیدتر خواهد بود. 📚الكافي، ج2، ص320 عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ حَفْصِ بْنِ قُرْطٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ كَثُرَ اشْتِبَاكُهُ بِالدُّنْيَا كَانَ أَشَدَّ لِحَسْرَتِهِ عِنْدَ فِرَاقِهَا. @yekaye

7⃣ «يا حَسْرَةً عَلَی الْعِبادِ» آیا بر ما هم حسرت خواهند خورد؟! از کجا بفهمیم؟ 🔸هرکس که روز قیامت حسرت بخورد، کسی است که خدا در اینجا بر او حسرت خورده‌ است.🔸 اما چه کسی در آن روز حسرت می‌خورد؟ 🔷کسی که: 🔹هم و غم‌اش در محدوده دنیا تمام ‌شود و دیدار خدا را باور نمی‌کند (انعام/31) 🔹و از فرصتی که خدا به او داده بهره لازم را نمی‌برد و با مسخره بازی، عمر هدر می‌دهد (زمر/56) 🔹و کار تمام می‌شود و او به غفلت سپری کرده است (مریم/39) ؛ و خلاصه اینکه، 🔹زیادی در دنیا فرو می‌رود (حدیث2 https://eitaa.com/yekaye/1677) در عوض، 🔹به جهادگران و مدافعان حرم و حریم دین انتقاد می‌کند که چرا خودتان را به کشتن می‌دهید (آل‌عمران/156) 🔹و به پیروی از کسانی روی می‌آورد که روز قیامت کاری از دستشان ساخته نیست (بقره/167) 🔹 ویا اموالش را به بهانه‌های مختلف در راه مقابله با دین خدا و دستورات خدا خرج می‌کند (انفال/36) ♦️ یادآوری: برای خدا و آخرت کار کردن، صرفا نماز و روزه و ... نیست؛ یعنی هرکاری می‌کنیم خدا را در نظر بگیریم. مثلا کسب روزی حلال برای خانواده، در حد جهاد شمرده شده است. @yekaye