یک آیه در روز
908) 📖 كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ وَ إِنَّما تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَمَنْ
.
2⃣1⃣ «وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلَّا مَتاعُ الْغُرُورِ»
دنیا را «کالای فریب» خواند؛ از این جهت که همانند کالایی است که فروشنده آن را رنگ و لعاب میدهد؛
و واضح است که فروشندهای که چنین فریبی میدهد شیطان است.
و از سعید بن جبیر نقل شده که گفت: این متاع غرور بودنش برای دنیازدگان است؛ وگرنه همین دنیا برای اولیای خداوند ابزار رسیدن به خداست
(الکشاف، ج1، ص449)
چنانکه امیرالمومنین ع فرمود: دنیا مسجد دوستان خدا و تجارتکده اولیاء الله است
(نهجالبلاغه، حکمت 132)
@Yekaye
یک آیه در روز
908) 📖 كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ وَ إِنَّما تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَمَنْ
.
13) «كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ وَ إِنَّما تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فازَ وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ مَتاعُ الْغُرُورِ»
📜حکایت
گویند از جمله سفارشهای لقمان به فرزندش این بوده است:
فرزندم! وای بر کسی که سرکشی و سرفرازی کند؛ چگونه خود را بزرگ میبیند کسی که از گِل آفریده شده و به گِل برمیگردد؛ و نمیداند که سرانجامش چه خواهد شد؛ آیا به بهشت میرود و نجات مییابد؛ یا به آتش میرود و آشکارا زیان میکند و بدبخت میشود.
📚الإختصاص، ص338
بعض وصايا لقمان الحكيم لابنه ع
يَا بُنَيَّ وَيْلٌ لِمَنْ تَجَبَّرَ وَ تَكَبَّرَ كَيْفَ يَتَعَظَّمُ مَنْ خُلِقَ مِنْ طِينٍ وَ إِلَى طِينٍ يَعُودُ ثُمَّ لَا يَدْرِي إِلَى مَا ذَا يَصِيرُ إِلَى الْجَنَّةِ فَقَدْ فازَ أَوْ إِلَى النَّارِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْراناً مُبِيناً وَ خَاب.
@Yekaye
یک آیه در روز
908) 📖 كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ وَ إِنَّما تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَمَنْ
.
14) «كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ وَ إِنَّما تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فازَ وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ مَتاعُ الْغُرُورِ»
📜حکایت: تعزیت اهل بیت ع در رحلت پیامبر ص 📜
عامر بن واثله میگوید: در شورای شش نفرهای که عمر برای تعیین جانشین خود قرار داد، من جلوی درب ایستاده بودم و آنها در خانه بودند و شنیدم که حضرت علی ع با پنج نفر دیگر محاجه میکرد. فرازی از این محاجه قبلا گذشت.
در فراز دیگری از آن محاجه آمده است که امیرالمومنین ع فرمود:
شما را به خدایی که جز او معبودی نیست سوگند میدهم ای پنج نفر! آیا در میان شما کسی هست که تسلیتی از جانب خداوند عز و جل برای او بیاید آن گونه که برای ما آمد؛ همان وقتی که رحلت رسول الله ص ما را مصیبتزده کرده بود؛ و در خانه من و حسن ع و حسین ع کسی نبود و پیکر پیامبر پیش روی ما بود؛ پس خطاب آمد که «السلام علیکم اهل البیت و رحمة الله و برکاته؛ «هر جانی چشنده مرگ است؛ و جز این نیست که پاداشهایتان را روز قیامت تماماً دریافت میکنید. پس هر که را از آتش برکنار دارند و داخل در بهشت کنند بیشک نجات یافته است؛ و زندگی دنیا جز کالای فریب نیست.» همانا خداوند خود تسلیتبخش هر مصیبت و جبرانکننده هر چیز از دست رفته، و جایگزین هر امر ازبینروندهای است؛ پس تنها به خداوند اعتماد کنید و تنها به سوی او بازگردید و تنها او را بپرستید؛ و بدانید که مصیبتزده واقعی کسی است که از ثواب محروم شود؛ و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته»؟
گفتند: خدا شاهد است که کس دیگری چنین نبوده است.
📚شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار عليهم السلام، ج2، ص188
📝این تسلیتی که بعد از رحلت پیامبر اکرم ص از جانب ملکوت خطاب به اهل بیت ع آمد
🔹نهتنها با سندهای دیگر از امامان مختلف در دهها منبع شیعی نقل شده
(مثلا:
📚تفسير العياشي، ج1، ص209-211 ؛
📚الكافي، ج1، ص445-446 ؛ و ج3، ص221-222 ؛
📚 الأمالي( للصدوق)، ص274-275 ؛
📚كمال الدين و تمام النعمة، ج2، ص391 و ص392 ؛
📚الأمالي (للطوسي)، ص660 ؛
📚 شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار ع، ج2، ص420 )،
🔹 بلکه در بسیاری از منابع اهل سنت (مانند
📚تفسیر ابن ابی حاتم، ج9، ص3076؛
📚تفسیر الماوردی، ج4، ص292؛
📚نفسیر السمعانی، ج4، ص190؛
📚تفسیر ابنکثیر، ج2، ص187؛
📚الدر المنثور، ج2، ص399؛
📚المسند للشافعی، ج1، ص361؛
📚السنن المأثورة للشافعی، ج1، ص334؛
📚الدعاء للطبرانی، ج1، ص366؛
📚المعجم الاوسط، ج8، ص109؛
📚المعجم الکبیر للطبرانی، ج3، ص128؛
📚المستدرك على الصحيحين، ج3، ص58-60؛
📚الدعوات الکبیر للبیهقی، ج2، ص303؛
📚شرح السنة للبغوی، ج5، ص459؛
📚السنن الکبری للبیهقی، ج4، ص99؛
📚اتحاف الزائر لابن عساکر، ج1، ص163؛
📚البداية و النهاية، ج5؛ ص297- 299)
نیز روایت شده است.
@Yekaye
909) 📖 لتُبْلَوُنَّ في أَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ مِنَ الَّذينَ أَشْرَكُوا أَذىً كَثيراً وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ 📖
💢ترجمه
مسلّماً در مورد اموالتان و جانهایتان آزمایش خواهید شد؛ و حتماً از کسانی که پیش از شما بدانان کتاب [آسمانی] داده شده و از کسانی که شرک ورزیدند، [سخنان] آزار[دهنده] فراوان خواهید شنید؛ و اگر صبر و تقوا پیشه کنید، بیشک این از [نشانههای/موجبات/ ثمرات] جدّیّت در امور است.
سوره آل عمران، (3) آیه 186
1397/12/20
4 رجب1440
@Yekaye
🔹لَتُبْلَوُنَّ
قبلا بیان شد که این کلمه از ماده «بلو» (ویا «بلی») میباشد.
▪️به نظر میرسد ماده «بلو» در اصل به معنای «اختبار» (امتحان کردن به منظور خبر گرفتن و معلوم کردن یک وضعیت) است و «بلی» به معنای کهنه شدن و پوسیدن میباشد.
اینکه آیا واقعا اینها دو ماده مستقلند یا اینکه هردو به یکی برمیگردند، بین علمای لغت اختلاف است که این اختلاف در خصوص کلماتی مانند بلاء (که از کدام است) بیشتر آشکار میشود. تا حدی که برخی گفتهاند حروف «ب» و «ل» و حرف عله (ی یا و) دو اصل با دو معنا (امتحان کردن و پوسیدن) است و ظاهر سخن آنان این است که با اینکه به دو اصل معنایی برای مادهای که از «ب» و «ل» و حرف عله تشکیل شود باور دارند، اما این دو اصل معنایی را مرتبط به حرف و یا ی نمیدانند و ماده «بلو» و «بلی» از نظر آنان فرقی ندارد.
▪️در مقابل، دیگرانی هستند که همین دو اصل را هم به هم ارجاع دادهاند که اینها دو دستهاند:
▫️ برخی اصل را بر معنای کهنه شدن و پوسیدن قرار داده، و گفتهاند به این جهت به معنای امتحان کردن (اختبار) به کار میرود که گویی از کثرت امتحان و خبر گرفتن از او، او را پوساندم! و بلاء را هم از این جهت بلا گفتهاند که جسم را میپوساند
▫️و برخی هم «ایجاد تحول به منظور رسیدن به نتیجه مطلوب» (که به معنای «امتحان کردن» نزدیکتر است) را معنای اصلی این ماده دانستهاند و آنگاه گفتهاند لفظ «بَلِیَ» به خاطر کسره در عینالفعل بر «تحول رو به سقوط» دلالت دارد و به همین جهت است که معنای پوسیدن میدهد.
▪️ابتلاء با اینکه به باب افتعال رفته اما معنای متعدی میدهد (وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ؛ بقره/۱۲۴) و ابتلی را عموما به معنای امتحان کردن و به بلا انداختن دانستهاند.
🔖جلسه 886 http://yekaye.ir/al-fajr-89-15/
@Yekaye
🔹عَزْمِ
▪️کلمه «عَزم» به معنای آن چیزی است که دل بر انجام آن مصمم شده است
(كتاب العين، ج1، ص363؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص565)
و قصد قطعی بر انجام آن دارد؛ و در واقع، به مراتب بالای قصد و تصمیم، عزم گویند
(وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً، طه/115؛ وَ إِنْ عَزَمُوا الطَّلاق، بقره/227؛ وَ لا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّكاحِ، بقره/235؛ ِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّه، آلعمران/159)
(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج8، ص120)
▪️برخی توضیح دادهاند که اصل ماده «عزم» دلالت دارد بر قطعیت و بریدن و تمام کردن کاری؛ وصف «أُولُوا الْعَزْمِ» (احقاف/35) برای پیامبران از این جهت است که آنان چنان قاطعیتی داشتند که هرگونه علاقه بین خود و کسانی که بدانان ایمان نمیآوردند را بریده بودند و مخالفت آنان تزلزلی در کارشان پدید نمیآورد.
(معجم المقاييس اللغة، ج4، ص308)
▪️از این ماده کلمه «عزیمة» (جمع آن: عزائم) معروف است، که به معنای «حرز» (دعایی که برای در امان ماندن از آفات و طلسمات استفاده میشود) میباشد؛ و به برخی از آیات سورههای قرآن، عزائم گویند؛ برخی گفتهاند وجه تسمیهاش از این باب است که این آیات را بر کسی که به بلایی مبتلا شده میخوانند تا از آن آسوده شود (كتاب العين، ج1، ص363) و آفاتی که متوجه او شده از او بریده و قطع شود (معجم المقاييس اللغة، ج4، ص309)
برخی هم گفتهاند وجهش این است که گویی با آن راه بر شیطان بسته میشود و میتوانی ارادهات را قاطعانه علیه کید او اجرا کنی (مفردات ألفاظ القرآن، ص565)
▪️سه کلمه اراده و مشیت و عزم به هم نزدیکاند؛ در تفاوت اینها گفتهاند:
مشیت در جایی است که فاصلهای بین آنچه شخص اراده انجامش را کرده و انجام دادنش نیست؛ در حالی که اراده مفهوم اعم است و ممکن است بین اراده و زمان انجام کار فاصله باشد؛ و در تفاوت اینها با «عزم» گفتهاند عزم، ارادهای است که انجامدهندهاش قصد قطعی بر انجامش دارد.
(الفروق في اللغة، ص117-118)
📿ماده «عزم» فقط به صورت مصدر یا فعل ثلاثی مجرد و جمعا 9 بار در قرآن کریم به کار رفته است.
🔹عَزْمِ الْأُمُورِ
▪️تعبیر «عَزَمْتُ الأمرَ» به معنای عزم و تصمیم گرفتن به انجام کاری است (مفردات ألفاظ القرآن، ص565) پس ترکیب «عزم الامور» از باب اضافه به مفعول است، یعنی «عزم و تصمیم قطعی بر امور گرفتن»
@Yekaye
🔷شأن نزول
🔹1) از ابنعباس نقل شده است که این آیه «و حتماً از کسانی که پیش از شما بدانان کتاب [آسمانی] داده شده و از کسانی که شرک ورزیدند، رنج فراوان خواهید شنید.» (آل عمران/186) در خصوص پیامبر اکرم ص و اهل بیت ایشان نازل شد.
📚تفسير فرات الكوفي، ص99؛ ما نزل من القرآن في علي ع، (مرزبانی، م384) ص42 ؛ شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، ج1، ص173؛ مناقب آل أبي طالب ع (لابن شهرآشوب)، ج4، ص2
فُرَاتٌ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ الْحَكَمِ [قَالَ حَدَّثَنَا حَسَنُ بْنُ حُسَيْنٍ قَالَ حَدَّثَنَا حِبَّانُ عَنِ الْكَلْبِيِّ عَنْ أَبِي صَالِحٍ] عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ [رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ] قَوْلُهُ «وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ مِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا أَذی كَثِيراً» [قَالَ] نَزَلَتْ فِي رَسُولِ اللَّهِ ص خَاصَّةً وَ فِي أَهْلِ بَيْتِهِ [خَاصَّةً ع].
🔹2) گفته شده كعب بن اشرف يهودی شاعری بود که در اشعار خود پيامبر (ص) را هجو میگفت و كفار قريش هم او را تشويق ميكردند، وقتی پيامبر (ص) به مدينه آمد، مردمان مدينه چند گروه بودند: عدهای مسلمان، عدهای مشرك، و عدهای هم يهودی. پيغمبر (ص) تصميم گرفت بين آنان سازگاری برقرار كند. اما مشركان و يهوديان پيامبر (ص) و يارانش را بسیار آزار میدادند، و خداوند متعال پيامبر خود را امر كرد كه بر اذيت و آزار آنان شكيبا باشد و اين آيه را در باره آنان فرو فرستاد که «و حتماً از کسانی که پیش از شما بدانان کتاب [آسمانی] داده شده و از کسانی که شرک ورزیدند، رنج فراوان خواهید شنید...» (آل عمران/186)
📚أسباب نزول القرآن (الواحدي)، ص139 ؛ مجمع البيان، ج2، ص903
🔹3) نیز گفتهاند این آیه بعد از آن نازل شد که عبدالله بن أبَیّ (منافق معروف مدینه) در مجلسی درباره پیامبر ص سخنان توهینآمیزی زد؛ و کسی هم بر او خرده نگرفت!
📚أسباب نزول القرآن (الواحدي)، ص139-140
@Yekaye
☀️1) از امام رضا ع سوالاتی به صورت مکتوب پرسیده شد. حضرت در فرازی از پاسخ آنها نوشتند:
علّت [وجوب زكات] اين است كه: زكات، قوت فقراء بوده و مایه حفظ و صیانت اموال اغنياء است؛ زيرا خداوند متعال افراد صحيح و سالم را به رسیدگی به احوال افراد زمين گير مکلف كرده چنانچه فرمود « مسلّماً در مورد اموالتان و جانهایتان آزمایش خواهید شد» (آل عمران/186) که منظور از «در اموالتان» زكات است؛ و منظور از «در جانهایتان» آماده كردن خویشتن است بر صبر ...
📚علل الشرائع، ج2، ص369؛ عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج2، ص89-90
حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْعَبَّاسِ قَالَ حَدَّثَنَا الْقَاسِمُ بْنُ الرَّبِيعِ الصَّحَّافُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ أَنَّ أَبَا الْحَسَنِ عَلِيَّ بْنَ مُوسَی الرِّضَا ع كَتَبَ إِلَيْهِ فِيمَا كَتَبَ مِنْ جَوَابِ مَسَائِلِهِ:
أَنَّ عِلَّةَ الزَّكَاةِ مِنْ أَجْلِ قُوتِ الْفُقَرَاءِ وَ تَحْصِينِ أَمْوَالِ الْأَغْنِيَاءِ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی كَلَّفَ أَهْلَ الصِّحَّةِ الْقِيَامَ بِشَأْنِ أَهْلِ الزَّمَانَةِ مِنَ الْبَلْوَی كَمَا قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ «لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ» فِي أَمْوَالِكُمْ إِخْرَاجُ الزَّكَاةِ وَ فِي أَنْفُسِكُمْ تَوْطِينُ النَّفْسِ عَلَی الصَّبْرِ...
@Yekaye