یک آیه در روز
842) 📖 يَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ وَ أَنَّ اللَّهَ لا يُضيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِ
.
🔟 «أَنَّ اللَّهَ لا يُضيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنينَ»
خداوند اجر «مومنان» را ضایع نمیکند، نه اجر هرکس را❗️
یعنی «کسانی که ایمان ندارند» معلوم نیست که اجرشان باقی بماند و ضایع نشود‼️
📝بحثی در #فلسفه_اخلاق و #فلسفه_دین
💠آیا عمل خیر از کسانی که خدا و آخرت را قبول ندارند، پذیرفته میشود⁉️
🤔برخی میپندارند چون کار خوب خوب است، هرکس آن را انجام دهد شایسته پاداش الهی است، هرچند که خدا را قبول نداشته
باشد.
⛔️اشتباه این افراد آن است که توجه نکردهاند که «کار خوب» برای «واقعا خوب بودن» دو جنبه را با هم باید داشته باشد:
🔺حُسن فاعلی و
🔺حسن فعلی؛
یعنی هم خود کار، کار خوبی باشد و هم انجام دهندهاش انگیزه صحیح و واقعا خوبی از انجام آن کار داشته باشد.
💢و شاهد واضحش هم این است که همه میدانیم کار فرد ریاکار، بیارزش و بلکه گاه گناه و بد است❗️
به تعبیر دیگر،
کسی میتواند از دیگری اجری طلب کند که آن کار را برای او انجام داده باشد؛
نه اینکه در اموال او بدون اجازه او تصرف کند و کار دلخواه خویش را انجام دهد و انتظار پاداش هم داشته باشد❗️
اگر کسی بیاید و در زمین شما و با مصالح ساختمانی شما، بدون اجازه شما و بلکه برخلاف نقشه شما، خانهای به دلخواه خود بسازد، آیا حق دارد در پایان مطالبه اجر کند، یا همین کارش وی را شایسته مجازات میکند⁉️
پاداش اخروی هم برای کسی که جهتگیری خود را به سوی خدا و آخرت قرار نداده است، بیمعناست
و شاید بدین جهت است که خداوند در آیات متعدد از «حبط» [= نابود شدن] عمل کافران سخن گفته است:
«مَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دينِهِ فَيَمُتْ وَ هُوَ كافِرٌ فَأُولئِكَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ» (بقره/217)
«مَنْ يَكْفُرْ بِالْإيمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ» (مائده/5) و0
این حبط عمل آنان به خاطر کفر ورزیدن، جزای عمل [یعنی جزای کفر ورزیدنِ] آنان است:
«وَ الَّذينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ لِقاءِ الْآخِرَةِ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ هَلْ يُجْزَوْنَ إِلاَّ ما كانُوا يَعْمَلُونَ» (اعراف/147)
✳️تکمله
مقصود از «کفر»ی که عمل را هبط میکند، کفر واقعی و عناد و سرکشی در برابر خداوند است،
نه صِرف بیخبر بودن از دین الهی.
یعنی
اگر کسی در معرض دین حق قرار نگرفته باشد و بر اساس فطرت خود کارهای خوب را انجام دهد، در واقع بر اساس گرایش خداجویانه خویش کار را انجام داده،
و علیالقاعده چنین کسی ثواب و بهرهای از عمل خویش در آخرت خواهد برد.
📚(برای تفصیل این بحث: ر.ک: مطهری، عدل الهی، فصل «عمل خیر از غیرمسلمان»)
@Yekaye
843) 📖 الَّذينَ اسْتَجابُوا لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ ما أَصابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذينَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَ اتَّقَوْا أَجْرٌ عَظيمٌ 🌹
💢ترجمه
آنان که دعوت خدا و رسول را اجابت کردند پس از آنکه زخم بدیشان رسیده بود؛ برای کسانی که نیکی کردند از آنان، و تقوا پیشه نمودند، پاداشی عظیم است.
سوره آلعمران (3) آیه 172
1397/7/28
10 صفر 1440
@Yekaye
🔹الْقَرْحُ
▪️ماده «قرح» در اصل دلالت دارد بر درد حاصل از جراحت و امور مشابه آن
📚(معجم المقاييس اللغة، ج5، ص82)
ویا هر اثری از جراحت که بر بدن باقی بماند.
📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج9، ص230)
▪️فعل «قَرَح» دو مصدر دارد: قَرح و قُرح؛
▫️برخی بر این باورند که «قَرْح» اثر حاصل از جراحتی است که از اصابت چیزی بیرون از بدن رخ دهد؛ و «قُرْح» زخمی است که از درون برخاسته مانند دمل و جوش.
📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص665)
▫️و برخی هم گفتهاند «قَرْح» خود زخم و جراحت است؛ ولی «قُرْح» درد حاصل از زخم و جراحت میباشد.
📚(مجمع البيان، ج2، ص842)
📿در قرآن کریم این ماده تنها در قالب همین کلمه و سه بار در قرآن کریم به کار رفته است.
(دو مورد دیگر در آیه «إِنْ يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ» ؛ آل عمران/140)
📖اختلاف قرائت
▪️این کلمه در قرائت اهل مدینه (نافع) و مکه (ابن کثیر) و شام (عامر) و بصره (ابوالعلاء) به صورت «الْقَرْحُ» قرائت شده است؛
▪️اما در قرائت اغلب اهل کوفه (یعنی قرائت حمزه و کسائی و روایت شعبه از عاصم) و خَلَف (از قراء عشرة) و اعمش (از قرائات اربعة عشر) به صورت «الْقُرْحُ» قرائت شده است.
▪️و در برخی قرائات غیرمشهور (ابو سمال و ابن سمیفع) به صورت «الْقَرَحُ» قرائت شده است؛ که این سومی را اختلاف لهجه دانستهاند.
📚مجمع البيان، ج2، ص842 ؛ البحر المحيط، ج3، ص354
@Yekaye
📜شأن نزول
در شأن نزول این آیات،
🔹غالبا بیان کردهاند که ابوسفيان و جماعت قريش از احد به طرف مكه مراجعت كردند، و ابوسفیان مورد شماتت قرار گرفت که نه محمد ص را کُشتی و نه ما را به کنیزکان رساندی! و نهایتا در منزلگاه «روحاء» پشيمان شده قصد مراجعت كردند رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلم از اين مطلب مطلع شد و امر فرمود که فقط آنهايى كه در جنگ احد حاضر بودند و مجروح شدهاند، دوباره برای نبرد با ابوسفیان حرکت کنند. که ابوسفیان وقتی خبردار شد فرار کرد و ...
(توضیحش در ضمن آیه بعد خواهد آمد؛ ان شاءالله.)
📚تفسير القمي، ج1، ص125 ؛ اسباب نزول القرآن، ص134 ؛ مجمع البيان، ج2، ص887
✳️ ضمنا در نقلهای متعددی از ابنعباس و دیگران (از جمله در کتب اهل سنت) و نیز از ائمه اطهار ع (که در قسمت احادیث خواهد آمد) چنین بیان شده است که پیامبر اکرم ص حضرت علی ع و جمعی را – که همگی از شرکتکنندگان در جنگ احد بوده و مجروح شده بودند – را پیشقراول فرستادند (و این جمع را برخی ده نفر و برخی هفتاد نفر گفتهاند) و آنها منزل به منزل ابوسفیان تعقیب کردند؛ و در برخی نقلها هست که آنها را تا منزلگاه حمراء الاسد تعقیب کردند تا پیامبر بدانان رسید (و از این جهت، این واقعه به «غزوه حمراء الاسد» معروف شده، که البته به درگیریای منجر نشد) و ممکن است عبارت «منهم» در «للذین احسنوا منهم و اتقوا» ناظر به این گروه خاص بوده باشد.
📚مناقب آل أبي طالب، ج1، ص194 ؛ ج3، ص125 ؛ مجمع البيان، ج2، ص887 ؛ تفسير فرات الكوفي، ص99
🔹البته به نظر مجاهد و عکرمه و بر اساس روایتی از امام باقر ع چهبسا این واقعه مربوط به غزوه بدر صغری (که آن هم به درگیریای منجر نشد) باشد.
📚مجمع البيان، ج2، ص888
@Yekaye
☀️1) از امام صادق ع روایت شده است که فرمودند:
همانا رسول خدا ص حضرت علی ع را در آن ده نفری فرستاد «که دعوت خدا و رسول را اجابت کردند پس از آنکه زخم بدیشان رسیده بود» و همانا این مطلب که «برای کسانی که نیکی کردند از آنان، و تقوا پیشه نمودند، پاداشی عظیم است.» در مورد امیرالمومنین ع نازل شد.
📚تفسير العياشي، ج1، ص206؛ شواهد التنزيل، ج1، ص173
أَ
بُو النَّضْرِ الْعَيَّاشِيُ قَالَ: [حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ أَحْمَدَ قَالَ: حَدَّثَنِي الْعَمْرَكِيُّ بْنُ عَلِيٍّ، وَ حَمْدَانُ بْنُ سُلَيْمَانَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ يُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ الْأَشَلِّ] عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِي مَرْيَمَ قَالَ: قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ:
إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص بَعَثَ عَلِيّاً فِي عَشَرَةٍ «اسْتَجابُوا لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ ما أَصابَهُمُ الْقَرْحُ» [وَ قَوْلِهِ:] لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَ اتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِيمٌ إِنَّمَا أُنْزِلَتْ فِي أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع.
✳️اینکه این آیه در وصف امیرالمومنین ع نازل شده است مطلبی است که ابن عباس، ابورافع و دیگران نیز نقل کردهاند.
📚شواهد التنزيل، ج1، ص172 ؛ ما نزل من القرآن في علي ع (مرزبانی، م384)، ص43
@Yekaye
☀️2) از پیامبر اکرم ص روایت شده است:
کسی که تقوای الهی پیشه کند قدرتمند زندگی کند و در سرزمین دشمنش هم ایمن باشد.
📚الدعوات (للراوندي)، ص292
قَالَ النَّبِيُّ ص:
مَنِ اتَّقَى اللَّهَ عَاشَ قَوِيّاً وَ سَارَ فِي بِلَادِ عَدُوِّهِ آمِنا.
@Yekaye
☀️3) از رسول الله ص روایت شده که فرمودند:
هیچکس در راه خدا مجروح نمیشود – و خداوند آگاهتر است به هرکسی که در راه او مجروح شود – مگر اینکه روز قیامت میآید در حالی که [خونین است:] رنگ، رنگ خون است، اما بویش بوی مُشک است.
📚سنن سعيد بن منصور، ج2، ص261
حَدَّثَنَا سَعِيدٌ قَالَ: حدثنا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ أَبِي الزِّنَادِ، عَنْ أَبِيهِ، عَنِ الْأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ [آله و] سَلَّمَ :
«لَا يُكْلَمُ أَحَدٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَنْ يُكْلَمُ فِي سَبِيلِهِ إِلَّا جَاءَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، اللَّوْنُ لَوْنُ دَمٍ، وَالرِّيحُ رِيحُ مِسْكٍ»
@Yekaye