5️⃣1️⃣ «عسی أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ يَجْعَلَ اللَّهُ فيهِ خَيْراً كَثيراً»
هميشه خير و شرّ ما مطابق با تمايلات ما نيست،
چه بسا چيزى را ناخوشايند داريم، ولى خداوند خير زياد در آن قرار داده باشد. زيرا انسان به همهى مصالح خويش آگاه نيست.
📚 (تفسير نور، ج2، ص261)
@yekaye
.
6️⃣1️⃣ «فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ يَجْعَلَ اللَّهُ فيهِ خَيْراً كَثيراً»
در این فراز پایانی نمیفرماید که اگر آنان را خوش نداشتید چه کنید؛
بلکه میفرماید «پس اگر آنان را خوش نداشتید، پس چه بسا چیزی را خوش نمیدارید و خداوند در آن خیر فراوانی قرار میدهد.»
💢ظاهر آیه این است که در مقام توصیه به صبر است؛ یعنی اگر آنان را خوش نداشتید ولی با این حال در قبال آنان صبر پیشه کردید، بدانید که چه بسا چیزی را خوش نمیدارید و خداوند در آن خیر فراوانی قرار میدهد.
🔹اغلب مفسران این صبر را باقی ماندن بر ازدواج و تحمل وی قلمداد کردهاند،
🔖 اما از «أصم» نقل شده که گفته این ناظر به طلاق است، یعنی اگر طلاقشان دادید خداوند خیری در آن طلاق برای شما قرار میدهد و از این جهت مضمونش شبیه آیه «وَ إِنْ يَتَفَرَّقا يُغْنِ اللَّهُ كُلًّا مِنْ سَعَتِهِ» میباشد. (به نقل از مجمع البيان، ج3، ص41)
🔸بر او خرده گرفتهاند که این معنا بعید است
🔹 اما احتمال اینکه این هم یکی از معانی مورد نظر آیه باشد کاملا منتفی نیست؛
در واقع،
صبر در مسائل ازدواج،
▪️یکی صبر در ادامه بقای خانواده است؛
▪️یکی هم صبر در هنگام جدایی و طلاق است که شخص هنگام جدا شدن حریمها را نشکند و عدل و انصاف را زیر پا نگذارد؛
🤔 یعنی یک معنای آیه میتواند این باشد که اگر آنان را خوش نداشتید و مجبور به طلاق دادن شدید مضطرب و ناراحت نشوید که این چه زندگیای بود که من داشتم، زیرا چهبسا شما این روندی که برایتان رخ داد را دوست نمیداشتید اما در همین روند خداوند خیر فراوانی برای شما قرار داده بود که فعلا متوجهاش نیستید؛
مانند اینکه همین تجربه منفی باعث شود که وی در ازدواج بعدیاش چنان صمیمیتی را تجربه کند که اگر چنین تجربه بدی را قبلا نداشت هیچگاه به آن حد از صمیمیت و آرامش در ازدواج بعدیاش نمیرسید.
@yekaye
.
7️⃣1️⃣ «عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ يَجْعَلَ اللَّهُ فيهِ خَيْراً كَثيراً»
در جای دیگر فرمود «عَسى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ» (بقره/216)
اینجا تعبیر را تغییر داد و حتی نفرمود «وَ هُوَ خَيْرٌ کثیرٌ لَكُمْ» یا اینکه «وَ يَجْعَلَ اللَّهُ فيهِ خَيْراً»؛ بلکه هم بر این تاکید کرد که خداوند این خیر را در آن قرار می دهد ❗️
و هم بر کثیر بودنش اصرار ورزید‼️
🤔مسائل زندگی انسان پیچیدگیهایی دارد که بسیاری از اوقات در حسابهای ما و در حد فهم و تحلیل ما قابل محاسبه نیست؛
از این روست که خداوند فرمود «عَسى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ» (بقره/216).
اما
ظاهرا این آیه به امری فراتر از این اشاره میکند🤔
ا🤔
ا🤔
ا🤔
ا🤔
💢در عرصه خانواده وضعیت انسان به نحوی است که گاهی حتی اگر پیچیدهترین دستگاه محسباتی را هم داشته باشیم شاید خیری در برقراری این پیوند خانوادگی نیابیم، اما همین که طرفین زندگی مشترک را علیرغم ناخرسندیها ادامه دادند، خداوند در آن زندگی خیر فراوانی قرار میدهد.💢
این تعبیر «خدا در آن قرار میدهد» گویی اشاره است به اینکه این تفضلی اضافی از جانب خداست؛ نه صرفا اینکه در آن رابطه خیری بوده و شما نمیدانستهاید.
💠نکته تخصصی #جامعهشاختی
تقویت تدریجی #بنیان_خانواده
چنانکه در تدبر 14 اشاره شد پیوند ازدواج ماهیتی متفاوت با سایر شراکتهای اجتماعی دارد.
یکی دیگر از تفاوتهای آن این است که چون نیازی فطری و درونی و یک نحوه مکمل بودن زن و مرد را به سوی هم سوق داده است؛ مساله ماهیتی متفاوت پیدا کرده است.
عموم شراکتهای ما برای رفع نیازهای عادی فردیای است که آن نیاز در جمع سادهتر تامین میشود.
اما در پیوند ازدواج این گونه نیست که فقط یک نیاز فردی (حتی نیاز جنسی) عامل این پیوند باشد؛
چون یک نیاز روحی متقابل این پیوند را برقرار کرده، با خود ایجاد این پیوند، ارتقایی در زندگی و معرفت و عواطف طرفین حاصل میشود که وابستگی خاص و جدیدی را بین آنها رقم میزند و آنها را به تجربه عمیقتری از زندگی میرساند. 🤔
از این رو، یک ازدواج موفق، ازدواجی نیست که لزوما با عشق شروع شود❗️ اما ازدواجی است که حتی اگر در مقاطعی اختلاف و درگیریای بین زن و شوهر وجود دارد، بهتدریج به افقی وارد میشوند که روز به روز پیوند آنها عمیقتر میشود.🤔
شاید بدین جهت است که در روایات این اندازه بر صبر کردن و مدارا با همسر تاکید شده است:
🌹 گویی اگر کسی بتواند چند سال اول زندگی را با صبر و تحمل هم که شده سپری سازد، روحهای طرفین چنان سنخیتی مییابند که جدایی آنها دیگر از هم ناممکن میگردد.
🔅یک شاهد آن این است که هرچه سالهای تحقق پیوند بالاتر میرود، آمار طلاق کمتر میشود (آمار زوجینی که بعد از دو سال زندگی مشترک به طلاق رو میآؤرند بسیار بیشتر است از آمار کسانی که 5 سال به زندگی مشترک را ادامه دادهاند)
🔅شاهد دیگر بسیاری از پیرمرد و پیرزنهایی است که دائما از همدیگر ایراد میگیرند اما به محض اینکه به هر دلیلی (مسافرت، مریضی یا ...) برای مدتی بین آنها جدایی میافتد شدت وابستگیِ آنها به هم بر همگان آشکار میگردد.
🔅 و شاهد دیگر ...
@yekaye
.
8️⃣1️⃣ «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا ... فَعَسى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ يَجْعَلَ اللَّهُ فيهِ خَيْراً كَثيراً»
ای مومنان! اگر آنان را خوش ندارید، پس چه بسا چیزی را خوش نمیدارید و خداوند در آن خیر فراوانی قرار میدهد.
🤔گاهی انسان از چیزی خوشش نمی آید و فعلا واقعا هم آن چیز خوشایند نیست؛
اما کسی که مومن است میداند نهتنها هر چیزی در عالم به دست خداست، بلکه اثر گذاشتن امور هم کاملا به دست خداست.
(این آب و غذا نیست که حقیقتا انسان را سیر و سیراب میکند؛ بلکه سیر و سیراب شدن انسان هم به عنایت خداست: «وَ الَّذي هُوَ يُطْعِمُني وَ يَسْقين» (شعراء/79).
پس
مومن به خاطر خدا اقدام می کند؛ و
خدا در همان چیزی که چهبسا واقعیتش ناخوشایندی بود خیر فراوان قرار می دهد‼️
@yekaye
947) 📖 وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدالَ زَوْجٍ مَكانَ زَوْجٍ وَ آتَيْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبيناً 📖
💢ترجمه
و اگر خواستید همسری را جایگزین همسری کنید و به یکی از آنها مال فراوانی داده باشید پس چیزی از آن را باز نستانید! آیا [میخواهید] آن را به بهتان و به عنوان گناهی آشکار بگیرید؟!
سوره نساء (4) آیه 20
1398/5/28
17 ذیالحجه 1440
@yekaye
🔹اسْتِبْدالَ
▪️ماده «بدل» را در اصل به معنای اینکه چیزی در جای چیز دیگری قرار گیرد، دانستهاند (معجم المقاييس اللغة، ج1، ص210)
▪️برخی تذکر داداند که این جایگزینی اعم از «عوض» و «تعویض» است؛
▫️در عوض، حتما دومی به ازای اولی است، اما تبدیل به مطلق تغییر دادن چیزی و برداشتن آن گویند: «أَنْ يُبَدِّلَ دِينَكُمْ» (غافر/26) «فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ» (بقرة/181) «ما يُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَيَّ» (ق/29) «وَ إِذا شِئْنا بَدَّلْنا أَمْثالَهُمْ تَبْديلاً» (انسان/28) (مفردات ألفاظ القرآن، ص111).
▫️از تفاوتهای دیگر «تعویض» و «تبدیل» این است که در «عوض» همارزش و همقیمت بودن مورد توجه است؛ اما در «بدل» صرف تعاقب و این به جای آن آمدن مد نظر است (الفروق في اللغة، ص233)، خواه همرتبه و همارزش باشند: «وَ إِذا بَدَّلْنا آيَةً مَكانَ آيَةٍ» (نحل/101) یا نباشند و حتی کاملا نقطه مقابل هم باشند «فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُوا قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ» (بقرة/59)، «وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً» (نور/55) «فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ» (فرقان/70) «ثُمَّ بَدَّلْنا مَكانَ السَّيِّئَةِ الْحَسَنَةَ» (أعراف/95) «يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ» (إبراهيم/48) «بَدَّلْناهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَواتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَ أَثْلٍ وَ شَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَليلٍ» (سبأ/16)
▪️کلمه «بَدَل» (بِئْسَ لِلظَّالِمينَ بَدَلاً؛ کهف/50) را به معنای «بدیل» [= جایگزین] و صفت مشبهه دانستهاند (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج1، ص232)
▪️برخی بین ورود این کلمه در ابواب مختلف تفاوتی نگذاشته، و تمامی کلمات «إبدال» و «تَبديل» و «تَبَدُّل» و «استبدال» را صرفا همان چیزی را به جای چیز دیگر گذاشتن دانستهاند (مفردات ألفاظ القرآن، ص112)؛ اما اغلب به تفاوتهای ظریفی بین اینها اشاره کردهاند:
🔸فرق «إبدال» و «تبدیل» این است که تبدیل ناظر به جهت وقوع است (ما يَكُونُ لي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقاءِ نَفْسی، یونس/15؛ مَنْ ظَلَمَ ثُمَّ بَدَّلَ حُسْناً، نمل/11؛ ثُمَّ بَدَّلْنا مَكانَ السَّيِّئَةِ الْحَسَنَةَ، اعراف/95؛ وَ إِذا بَدَّلْنا آيَةً مَكانَ آيَة، نحل/11؛ الَّذينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً، ابراهیم/28) اما «ابدال» ناظر به جهت صدور (عَسى رَبُّنا أَنْ يُبْدِلَنا خَيْراً مِنْها، قلم/32؛ عَسى رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَكُنَّ أَنْ يُبْدِلَهُ أَزْواجاً خَيْراً مِنْكُنَّ، تحریم/5؛ فَأَرَدْنا أَنْ يُبْدِلَهُما رَبُّهُما خَيْراً مِنْهُ زَكاةً وَ أَقْرَبَ رُحْماً، کهف/81) (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج1، ص232).
شاید با همین عنایت بوده که اغلب گفتهاند «تبدیل» تغییر چیزی از حالت اولیه خود است، اما «ابدال» چیزی را به جای چیز دیگر گذاشتن. (الفروق في اللغة، ص: 309؛ التبيان في تفسير القرآن، ج7، ص456؛ التبيان في تفسير غريب القرآن، ص187)
همچنین کلمه «تبدیل» با «أتی به» نزدیک است؛ و در تفاوت این دو گفتهاند که وقتی تعبیر «تبدیل» میآید تاکید بر این است که چیزی کنار گذاشته شد تا اینکه چیز جدیدی به جایش آمد، اما در تعبیر «أتی به» ممکن است همان چیز قبلی هنوز باقی باشد و در عین حال چیز جدیدی در کنارش بیاید: « ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هذا أَوْ بَدِّلْهُ» (یونس/15) (الفروق في اللغة، ص233)
🔸همچنین «تَبَدُّل» چون به باب تفعل رفته، دلالت بر مطاوعهی [= پذیرشِ] تفعیل میکند، یعنی تبدیل را در خود پذیرفتن: (مَنْ يَتَبَدَّلِ الْكُفْرَ بِالْإيمانِ، بقره/108؛ لا يَحِلُّ لَكَ النِّساءُ مِنْ بَعْدُ وَ لا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْواجٍ، احزاب/52؛ يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ، ابراهیم/48؛ ْ وَ لا تَتَبَدَّلُوا الْخَبيثَ بِالطَّيِّبِ، نساء/2) (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج1، ص232)
🔸و بر این باورند که معنای «تبدل» از این جهت به معنای «استبدال» نزدیک است، چرا که باب استفعال هم دلالت بر «طلب» دارد اما چون طلب در این ماده به معنای پذیرفتن و امری انفعالی است، نه طلب کردن بالفعل، به «تبدل» که نوعی قبول و انفعال در مقابل تبدیل است نزدیک میشود: (أَ تَسْتَبْدِلُونَ الَّذي هُوَ أَدْنى بِالَّذي هُوَ خَيْرٌ، بقره/61؛ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدالَ زَوْجٍ مَكانَ زَوْجٍ، نساء/20؛ يَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَيْرَكُمْ، توبه/39 و محمد/38) (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج1، ص232)
البته استبدال برای خرید و فروش (شراء) هم به کار میرود؛ اما چنانکه در آیات فوق هم واضح است معنایش اعم از خرید و فروش است (الفروق في اللغة، ص234).
@yekaye
👇ادامه توضیح درباره ماده «بدل»👇
ادامه توضیح ماده «بدل»
🔸«اَبْدال» به بزرگان صالحی که خداوند آنان را جایگزین پیشینیان کرده، گویند؛ و چهبسا وجه تسمیهاش این باشد که آنان حالات زشت و بد خود را به حالات خوب و پسندیده تبدیل کرده و مصداق آیه «فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ»(فرقان/70) شدهاند. (مفردات ألفاظ القرآن، ص112)
📿ماده «بدل» و مشتقات آن 44 بار در قرآن کریم به کار رفته است.
@yekaye
🔹قِنْطاراً
▪️«قنطار» به معنای پول هنگفتی است که درباره مقدار آن اختلاف نظر است؛
آن را از چهل اوقیه (هر اوقیه، هفت مثقال است) از طلایی که رویش نقره باشد دانستهاند،
تا هشتاد هزار درهم (ابنعباس)
یا یک رطل از طلا که رویش هم نقره باشد (سدی)
و یا اینکه در زبانهای سریانی به اندازه یک پوست گاو پر از طلا و نقره؛
و در زبان بربری، هزار مثقال از طلا که رویش را نقره بریزند؛ و ... (كتاب العين، ج5، ص256 ) و
نیز رقمهایی مثل چهار هزار دینار طلا؛ صد من و صد رطل و صد مثال و صد درهم برایش مطرح است؛ و نیز مال فراوانی که روی هم انباشته شده باشد (المصباح المنير، ج2، ص508)
▪️اینکه اصل این کلمه ثلاثی است یا رباعی بین اهل لغت اختلاف است.
▫️برخی همچون خلیل (كتاب العين، ج5، ص256) و ابن منظور (لسان العرب، ج5، ص118) صریحا باب جداگانهای برایش باز کرده و آن را در کنار کلمه «قنطرة» (که به معنای «پُل» میباشد) کلمهای رباعی به حساب آوردهاند؛
▫️اما برخی مانند فیومی (المصباح المنير، ج2، ص508) و طریحی (مجمع البحرين، ج3، ص461) و مصطفوی (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج9، ص289) آن را ذیل ماده «قطر» بحث کردهاند هرچند برخی از آنها مانند فیومی تصریح کردهاند که وزن «فنعال» در زبان عربی نظیری ندارد.
▪️اگر از ماده «قطر» باشد، قبلا بیان شد که:
"ماده «قطر» در معانی متعددی به کار میرود، از «قُطر» (در هندسه) گرفته تا «قطره» باران و «قِطر» به معنای مسِ [یا آهن یا هر فلز] گداخته و «قَطار» (پشت سر هم ردیف شدن چیزهایی از یک سنخ) و «أقطار» به معنای جوانب و نواحی (جمعِ قُطر) (إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطارِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ، الرحمن/۳۳؛ وَ لَوْ دُخِلَتْ عَلَيْهِمْ مِنْ أَقْطارِها، أحزاب/۱۴). با توجه به چنین تنوعی، برخی از اینکه این معانی را به معنای واحدی برگردانند اظهار عجز کردهاند؛ و حداکثر برخی از اینها را در معنای «پشت سر هم بودن» مشترک دانستهاند؛ اما برخی دیگر معنای مشترک در همه کاربردهای این ماده را «پشت سر هم آمدن قطعاتی محدود و جدا شدن اجزاء از کل» دانستهاند؛ و مس [یا آهن یا سرب] مذاب را هم از این جهت «قِطر» گفتهاند همچون قطرات آب پشت سر هم سرازیر میشود"
🔖جلسه 678 http://yekaye.ir/al-kahf-18-96/
▪️ امثال مرحوم مصطفوی که «قنطار» و «قنطرة» را از ماده «قطر» دانسته و کل معانی ماده «قطر» را به معنای واحدی برگرداندهاند (که همان تتابع قطعات محدود در عین انفصال و جدایی آنها از همدیگر باشد)
و فرق «قِطْر» (که برای اشاره به مس مذاب به کار میرود) و «قُطْر» (که در زبان فارسی هم معروف است) و «قنطار» را در این دانستهاند که در «قِطر» نوع خاص و شکل مخصوصی از پشت سر هم آمدن مورد نظر است چنانکه به سیلان مس مذاب اطلاق میگردد؛ در «قُطْر» پشت سر هم بودن و در عین حال منفصل بودن در یک مکان وسیع مد نظر است؛ و در «قِنْطَار» مقدار وسیعی از مال و اموال که یکجا و در کنار هم پیمانه و حساب شده باشد. (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج9، ص289)
▫️ از تحلیل راغب اصفهانی هم چنین برمیآید که گویی ابتدا کلمه «قنطرة» به معنای «پل» [که یک نحوه اجزایش در پی هم است و همانند قطاری به چشم میآید] از ماده «قطر»ساخته شده؛ و سپس «قنطار» از باب تشبیه به «قنطره» ساخته شده است. «قنطار» به صورت کلمه «قناطیر» جمع بسته شده و و تعبیر «قناطیر المقنطرة» (الْقَناطيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّة؛ آلعمران/14) نیز به معنای مجموعهای است که قنطار قنطار در کنار هم قرار گرفته باشد. (مفردات ألفاظ القرآن، ص۶۷۷)
▪️لازم به ذکر است که مرحوم مصطفوی این را که این کلمه از زبانهای سریانی و آرامی وارد زبان عربی شده باشد منتفی ندانسته. (التحقيق، ج9، ص289) و شاید اینکه به مردمان ترک «بنو قَنْطُور» گفته شده و در وجه تسمیهاش گفتهاند که «قنطور» یکی از کنیزان حضرت ابراهیم ع بوده که از او فرزندانی آورد و نسل مردمان ترک و نیز مردمان چین به او برمیگردد (كتاب العين، ج5، ص257) نیز موید غیرعربی بودن اصل این کلمه بوده باشد؛ که در این صورت شاید حق با کسانی باشد که از ابتدا این ماده را یک کلمه رباعی و مستقل از ماده «قطر» قلمداد کرده بودند.
📿ماده «قنطر» را اگر مستقل از ماده «قطر» در نظر بگیریم مشتقات آن 4 بار در قرآن کریم به کار رفته (با سه کلمه قنطار، قناطیر و مقنطرة)؛ و اگر آن را ذیل ماده «قطر» قرار دهیم، باید گفت ماده «قطر» و مشتقاتش 9 بار در قرآن کریم به کار رفته است. (یعنی کلمات قِطر، قِطران، و أقطار هم به لیست فوق اضافه میشود)
@yekaye
🔹بُهْتاناً
▪️ماده «بهت» در اصل به معنای گیج شدن (دَهِش) و حیرت به کار میرود (معجم المقاييس اللغة، ج1، ص307؛ التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج1، ص346)
بر همین اساس، «فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ« (بقرة/258) یعنی او را مبهوت و حیران و شگفتزده کرد. (مفردات ألفاظ القرآن، ص148) و
قیامت هم چون یکدفعه سر میرسد کافران را گیج و مبهوت میسازد و فرصت هرگونه عکسالعملی را از آنها میگیرد: «بَلْ تَأْتيهِمْ بَغْتَةً فَتَبْهَتُهُمْ فَلا يَسْتَطيعُونَ رَدَّها وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ» (انبیاء/40)
▪️«بهتان« دروغی است که از شدت بیشرمانه بودنش شنونده را مبهوت میسازد (مفردات ألفاظ القرآن، ص148)
▫️برخی گفتهاند از این بابت به دروغ «بهتان» گویند که امری بیاساس را به واقعیت نسبت میدهند و موجب حیرت میگردد و شخص را دچار دهشت و شگفتی میکند (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج1، ص346)
▫️ ویا به تعبیر دیگر، چون خود شخص از چنین تهمتی مبراست، با مشاهده اینکه وی را به آن امر متهم میکنند، گیج و متحیر میشود. (الکشاف، ج1، ص491)
▫️و این معنا در عموم کاربردهای قرآنی این واژه مشاهده میشود: «أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبيناً» (نساء/20) «وَ مَنْ يَكْسِبْ خَطيئَةً أَوْ إِثْماً ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَريئاً فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبيناً» (نساء/112) «وَ الَّذينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبيناً» (احزاب/58).
🔸البته در آيه »وَ لا يَأْتِينَ بِبُهْتانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَ أَرْجُلِهِنَ» (ممتحنة/12) برخی گفتهاند «بهتان» به کنایه از زناکاری به کار رفته؛ هرچند این احتمال را هم دادهاند که مقصود انجام هر کار شنیعی با دست و پا باشد، یعنی گرفتن چیزی با دست که گرفتنش سزاوار نیست و رفتن به جایی با پا که رفتنش روا نباشد (مفردات ألفاظ القرآن، ص148)
▫️و باید افزود که واقعا بعید نیست همان توضیح اول درستتر، و بار کنایی این کلمه در خصوص زناکاری پررنگ باشد و شاید به همین مناسبت بوده که نهتنها در آیه فوق، بلکه هم در مورد تهمتی که به حضرت مریم س (قَوْلِهِمْ عَلى مَرْيَمَ بُهْتاناً عَظيماً؛ نساء/156) و نیز به یکی از زنان پیامبر ص (وَ لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ ما يَكُونُ لَنا أَنْ نَتَكَلَّمَ بِهذا سُبْحانَكَ هذا بُهْتانٌ عَظيمٌ؛ نور/16) زده شد از این واژه استفاده شده باشد؛ اما هرچه باشد وجه مشترک همه اینها آن است که «بهتان» مطلبی است که شنونده و بویژه خود کسی که مورد تهمت قرار گرفته را کاملا گیج و شگفتزده میسازد. (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج1، ص346)
▪️با این توضیح تفاوت «کذب» و «زور» و «بهتان» نیز معلوم میشود:
🔸«کذب» مطلق دروغ و سخن خلاف واقع است،
🔸 «زور» دروغی است که تزیین داده شده و در ظاهری نیکو بیان شده چنانکه از عمر نقل شده که «زورت يوم السقيفة كلاما: در روز سقیفه کلامی را مزورانه گفتم» و
🔸«بهتان» آن دروغی است که مواجهه با آن انسان را مبهوت و شگفتزده میکند. (الفروق في اللغة، ص38)
📿ماده «بهت» و مشتقات آن 8 بار در قرآن کریم به کار رفته است.
🔹«بهتان» مصدری است که در این آیه آن را عموما حال دانستهاند، که مقصود این است که: «آیا آن اموال را میگیرید در حالی که این گرفتنتان بهتان است». و در عین حال که تصریح کردهاند که در این جمله نمیتواند غایت و غرض باشد، جایز دانستهاند که آن را مفعول له بدانیم، که ظاهرا در این صورت معنایش چنین میشود «آیا آن اموال را از روی بهتان [= با بهتان زدن] میگیرید»
📚(الكشاف، ج1، ص492 ؛ التبيان في إعراب القرآن، ص101)
@yekaye
🔹إثْماً
قبلا بیان شد که
▪️ ماده «أثم» در اصل بر تعلل ورزیدن و به تاخیر انداختن میکند؛ و
بر همین اساس، برخی گفتهاند که اساسا اسمی شده است برای کارهایی که ثواب را به عقب میاندازد؛
و ظاهرا به همین مناسبت است که در زبان فارسی، گاه آن را به «گناه» ترجمه میکنند.
البته برخی از اهل لغت گفتهاند که اصل کلمه «إثم» دلالت بر «تقصیر» (= کوتاهی ورزیدن، چرا که تقصیر از «قصر» به معنای «کوتاهی» میآید) میکند که در زبان فارسی کلمه «تقصیر» (خصوصا وقتی به صورت تعبیر «قصور و تقصیر» به کار میرود؛ اولی برای کمکاریای که شخص در آن مقصر نباشد، و دومی در جایی است که شخص مقصر باشد)، بخوبی معنای «إثم» را میرساند.
و برخی گفتهاند «إثم» گاه در مستقیما به معنای «خمر (= شراب) به کار میرود و از این جهت است انسان را به باز ماندن از خیرات میاندازد.
🔖جلسه 849 http://yekaye.ir/ale-imran-3-178/
▪️درباره تفاوت «إثم» با «خطا» و «ذنب» «قبیح» و «معصیت» هم بیان شد که:
🔸در «خطا» لزوما تعمدی در کار نیست، اما
🔸«إثم» در جایی است که تنبلی و کمکاری در انجام وظیفه رخ دهد؛ و
🔸«ذنب» مشخصا در مورد کار زشت و قبیحی که بد بودنش مورد اذعان و اعتراف خود فرد است به کار میرود.
🔸در کلمه «قبح» لزوما عقاب و مواخذه در کار نیست؛ و از این رو، ممکن است به کاری که از طفل سر میزند هم قبیح بگویند؛ اما «ذنب» در مورد کارهایی است که مستحق عقاب است.
🔸در ماده «عصی» هم مخالفت کردن شخص با نهی مولا مورد اهتمام است، اما در ذنب توجه اصلی به عقوبتی است که در پی دارد. در «وزر» هم تاکید بر سنگینی است که بار گناه بر دوش انجام دهندهاش تحمیل میکند.
🔖جلسه 916 http://yekaye.ir/ale-imran-3-193/
@yekaye
💐💐💐عید سعید ولایت مبارک باد 🌹🌹🌹
صاحب اسرار «سُبْحان الَّذی أسری» علی است
مقصد سیر رسول از مسجد الاقصی علی است
طاق جفت ابروانش قاب قوسین رسول
آیت حق در مقام قرب «اَو اَدْنی» علی است
شاهد ما بر علوّش آیه های بَیّنه
بین آیات الهی آیت کبری علی است
«قُلْ هو الله احد» تفسیری از اخلاص اوست
در کمال بندگی یکتای بی همتا علی است
حافظ جان علی «فالله خَیْرٌ حافظا»
حافظ قرآن به «إنّا نحن نَزَّلْنا» علی است
آیت الکرسی به اسم اعظمش مستمسک است
ای مسلمانان به قرآن «عُروهُ الوُثقی» علی است
شرح آن را از «اَلَمْ نَشْرَح لک صَدْرَک» بپرس
آنکه شرح صدر میافزود بر طاها علی است
سیرْ در «ما فی السَّموات وَ ما فیِ الارض» کُن
چشم دل وا کن ببین پیدا و ناپیدا علی است
با حدیث طِیر، تا اوج خدا پرواز کن
آنکه با این بال ما را میبرد بالا علی است
«اُدْخُلوُها بسلامٍ ذلک یَوْمُ الْخُلود»
در مقام قاف قرآن جنت الاعلی علی است
از «اَلَمْ اَعْهَد الیکم یا بنی آدم» بپرس
تا بدانی در وفای عهدِ حق «اَوْفی» علی است
آسمانِ «رَبَّنا اَنْزِل علینا مائده»
سفرهدارِ «اَنْتَ خیرُ الرّازقین» مولا علی است
نور علمش «عَلَّم الانسانَ ما لم یَعلم» است
«عَلّم القرآن» علی و «علّم الاسما» علی است
در طریقت، رایت«إنّا هَدَیْناه السَّبیل»
رهنمای «اَلَّذینَ جاهدوا فینا» علی است
اختر تابندهی «إنَّ علینا للهدی»
ماه ظلمتسوز «واللیل إذا یغشی» علی است
نوح، ایمن ماند از طوفان به یمن نام او
باء «بسم اللَّهِ مَجْرَیها و مُرْسَیها» علی است
سجده، راز سر به مُهری بود و آخر فاش شد
رازدار «سَبّح اسم ربک الأعلی» علی است
@yekaye
🔹در شان نزول این آیه گفتهاند که در جاهلیت چنین روالی بود که گاه مردی که از زنش خوشش نمیآمد و تصمیم میگرفت با زن دیگری ازدواج کند زن خودش را متهم به فحشاء میکرد تا وی را مجبور سازد که آنچه به عنوان مهریه به او داده را به وی بازپس دهد تا آن را به عنوان مهریه به همسر جدیدش بدهد. (مفاتيح الغيب، ج10، ص13)
@yekaye
☀️1) عمر بن یزید میگوید: به امام صادق ع عرض کردم به من خبر دهید درباره کسی که بر اساس مهریهای بیش از مهر السنه ازدواج میکند؛ آیا جایز است؟
فرمودند: وقتی از مقدار مهر السنه بیشتر باشد، «مهر» نیست، بلکه «نحل» (= عطیه و بخشش) است زیرا خداوند میفرماید: «و اگر ... به یکی از آنها مال فراوانی داده باشید پس چیزی از آن را باز نستانید!» ... همانا مهر زنان مومن پانصد [درهم] است که همان مهر السنه است؛ و گاه میشود که کمتر از پانصد باشد، اما بیش از آن نیست.
🔹توجه: با توجه به سایر روایات، این روایت حمل بر استحباب شده است.
📚تفسير العياشي، ج1، ص229
عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَخْبِرْنِي عَمَّنْ تَزَوَّجَ عَلَى أَكْثَرَ مِنْ مَهْرِ السُّنَّةِ أَ يَجُوزُ ذَلِكَ؟
قَالَ: إِذَا جَاوزَ مَهْرَ السُّنَّةِ فَلَيْسَ هَذَا مَهْراً إِنَّمَا هُوَ نُحْلٌ؛ لِأَنَّ اللَّهَ يَقُولُ «وَ إِنْ ... آتَيْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئاً» ... إِنَّ مَهْرَ الْمُؤْمِنَاتِ خَمْسُمِائَةٍ وَ هُوَ مَهْرُ السُّنَّةِ، وَ قَدْ يَكُونُ أَقَلَّ مِنْ خَمْسِمِائَةٍ وَ لَا يَكُونُ أَكْثَرَ مِنْ ذَلِكَ.
@yekaye
☀️2) از امام صادق ع روایت شده است که هنگامی که رسول الله ص فضیلت امیرالمومنین ع را آشکار کرد منافقون ناراحت شدند ولی ناراحتیشان را از ترس رسول الله ص مخفی میکردند تا اینکه بزرگان قریش از حضرت فاطمه س خواستگاری کردند و آماده بودند که هزینهها برای این کار خرج کنند، اما رسول الله ص او را به ازدواج هیچیک از آنان درنیاورد تا اینکه حضرت علی ع به خواستگاری او آمد و پیامبر نهایتا به وی فرمود: ای علی! تو به خواستگاری نیامدی مگر اینکه پیش از این خداوند در آسمانها این ازدواج را مقدر فرموده بود.
در این میان گفتگوهایی با برخی از اصحاب درباره این تقدیر الهی رد و بدل شد تا اینکه نوبت به حذیفه رسید که گفت:
یا رسول الله ص! از وضعیت آسمانیاش خبر دادی، مهریه فاطمه در زمین چه اندازه است؟
فرمود: مهریهاش همان است که در میان زنان امتم، آن دسته از آنان که ایمان آوردند و تقوا پیشه کردند، سنت است.
حذیفه گفت: و آن چه اندازه است؟
فرمود: پانصد درهم.
حذیفه گفت: زنان این امت بر این پیشی نخواهند گرفت؛ خاندانهای عرب این مهریه را بزرگ خواهند شمرد و در رعایت آن آن سبقت خواهند جست.
پیامبر ص فرمود: این پانصد درهم رعایت ادب الهی است و اینکه امتم برادرم و دخترم را اسوه قرار دهند.
حذیفه گفت: یا رسول الله! اگر کسی کمتر از پانصد درهم قرار دادن چطور؟
فرمود: مهریه آن مقداری است که طرفین رضایت دهند.
حذیفه گفت: یا رسول الله! اگر کسی از این امت دوست داشت بیش از پانصد درهم مهریه کند چطور؟
فرمود: آن مرد آنچه را که از دارایی دنیا به آن زن داده به حساب نیکوکاری بگذارد و مهریه را همان پانصددرهم قرار دهد [یعنی با اینکه بیشترش را توافق میکنند و شرعا باید پرداخت کند، اما نیتش این باشد که همان پانصدتا مهریه باشد تا به مهرالسنه عمل کرده باشد]
حذیفه کرد: درست فرمودید یا رسول الله، چرا که در آن آیاتی که از خداوند عز و جل برای ما آوردهاید آمده است: «و به یکی از آنها مال فراوانی داده باشید پس چیزی از آن را باز نستانید! آیا [میخواهید] آن را به بهتان و به عنوان گناهی آشکار بگیرید؟! و چگونه آن را می گیرید در حالی که با هم نزدیکی کردهاید و آن زنان از شما میثاقی محکم گرفتهاند»
پیامبر ص فرمود: و آن [مهریه] برای آنان واجب نشد مگر به خاطر همین نزدیکی با آنان؛ ای حذیفه! آیا ندیدی و نشنیدی این سخن خداوند عز و جل را که فرمود: «و اگر پيش از آنكه با آنان نزديكى كنيد، طلاقشان گفتيد، در حالى كه براى آنان مَهرى معين كردهايد، پس نصف آنچه را تعيين نمودهايد [به آنان بدهيد]، مگر اينكه آنان خود ببخشند، يا كسى كه پيوند نكاح به دست اوست ببخشد و اینکه ببخشید به تقوا نزديكتر است. و در ميان يكديگر فضیلت و برتری را فراموش مكنيد، که خداوند به آنچه انجام مىدهيد بيناست» (بقره/237) و معلوم کرد که مادامی که نزدیکی و تماسی برقرار نشود نمیتوانند [مهریهشان را به طور کامل] بگیرند...
امام صادق ع در ادامه داستان ازدواج حضرت علی ع و حضرت زهرا س را به تفصیل شرح میدهند و بیان میکنند چگونه در این ماجرا منافقان به بهانه تنگدستی و عدم برخورداری امیرالمومنین ع از مال و ثروت، زخم زبان زدنها را شروع کردند و ... .
📚الهداية الكبرى، ص113-114
@yekaye
👇متن روایت👇
متن روایت ازدواج امیرالمومنین ع و حضرت زهرا س
عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ بِشْرٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ عَامِرٍ الطَّاطَرِيِّ عَنْ زَيْدِ بْنِ شِهَابٍ الْأَزْدِيِّ عَنْ زَيْدِ بْنِ كَثِيرٍ اللَّخْمِيِّ عَنْ أَبِي سُمَيْنَةَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ مَوْلَانَا الصَّادِقِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) قَالَ: لَمَّا أَظْهَرَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) فَضْلَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ كَانَ الْمُنَافِقُونَ يَتَخَافَتُونَ بِذَلِكَ وَ يَسْتُرُونَهُ خَوْفاً مِنْ رَسُولِ اللَّهِ إِلَى أَنْ خَطَبَ أَكَابِرُ قُرَيْشٍ فَاطِمَةَ، وَ بَذَلُوا فِي تَزْوِيجِهَا الرَّغَائِبَ، فَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) لَا يُزَوِّجُ أَحَداً مِنْهُمْ حَتَّى خَطَبَهَا أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ): يَا عَلِيُّ مَا خَطَبْتَهَا إِلَّا وَ اللَّهُ زَوَّجَكَ إِيَّاهَا فِي السَّمَاءِ لِأَنَّ اللَّهَ وَعَدَ ذَلِكَ فِيكَ وَ فِي ابْنَتِي فَاطِمَةَ.
فَقَامَ إِلَيْهِ أَبُو أَيُّوبَ خَالِدُ بْنُ زَيْدٍ الْأَنْصَارِيُّ وَ قَالَ: ...
قَالَ حُذَيْفَةُ بْنُ الْيَمَانِ: مَا نِحْلَتُهَا فِي الْأَرْضِ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟
قَالَ: يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ نِحْلَتُهَا مَا تَكُونُ سُنَّةً مِنْ نِسَاءِ أُمَّتِي مَنْ آمَنَ مِنْهُنَّ وَ اتَّقَى.
قَالَ: وَ كَمْ هُوَ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟
قَالَ خَمْسُمِائَةِ دِرْهَمٍ، قَالَ حُذَيْفَةُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ لَا يَزِيدُ عَلَيْهَا فِي نِسَاءِ الْأُمَّةِ فَإِنَّ بُيُوتَاتِ الْعَرَبِ تُعْظِمُ النِّحْلَةَ وَ تَتَنَافَسُ فِيهَا. [قَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص الْخَمْسُمِائَةِ دِرْهَمٍ] تَأْدِيباً مِنَ اللَّهِ وَ رَحْمَةً مِنْهُ [وَ لِلْأُمَّةِ] فِي ابْنَتِي وَ أَخِي [ُسْوَةٌ] .
قَالَ حُذَيْفَةُ بْنُ الْيَمَانِ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَمَنْ لَمْ يَبْلُغِ الْخَمْسَمِائَةِ دِرْهَمٍ؟
قَالَ لَهُ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) تَكُونُ النِّحْلَةُ مَا تَرَاضَيَا عَلَيْهِ.
قَالَ حُذَيْفَةُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ فَإِنْ أَحَبَّ أَحَدٌ مِنَ الْأُمَّةِ الزِّيَادَةَ عَلَى الْخَمْسِمِائَةِ دِرْهَمٍ؟
فَقَالَ لَهُ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) يَجْعَلُ مَا يُعْطِيهَا مِنْ عَرَضِ الدُّنْيَا بِرّاً وَ لَا يَزِيدُ عَلَى الْخَمْسِمِائَةِ دِرْهَمٍ ،
فَقَالَ حُذَيْفَةُ: صَدَقْتَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فِيمَا بَلَّغْتَنَا إِيَّاهُ عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي قَوْلِهِ عَزَّ مِنْ قَائِلٍ: «وَ آتَيْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبِيناً وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى بَعْضُكُمْ إِلى بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْكُمْ مِيثاقاً غَلِيظاً»
قَالَ النَّبِيُّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ): مَا وَجَبَ لَهُنَّ ذَلِكَ إِلَّا عِنْدَ الْإِفْضَاءِ إِلَيْهِنَّ، أَ لَا تَرَى يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ حُذَيْفَةُ، وَ تَسْمَعُ قَوْلَهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ إِنْ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ وَ قَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَرِيضَةً فَنِصْفُ ما فَرَضْتُمْ إِلَّا أَنْ يَعْفُونَ أَوْ يَعْفُوَا الَّذِي بِيَدِهِ عُقْدَةُ النِّكاحِ وَ أَنْ تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوى وَ لا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَيْنَكُمْ إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ» فَأَعْلَمَ عَزَّ ذِكْرُهُ أَنَّهُ إِذَا لَمْ يُفْضَ إِلَيْهِنَّ وَ لَمْ يُمْسَسْنَ أَنْ لَا تَأْخُذُوا شَيْئاً. ...
@yekaye
☀️3) از امام صادق ع از پدرانشان از رسول الله ص روایت شده است که:
خداوند هر گناهی را میبخشد مگر شخصی که مهریه زنش یا اجرت کارگرش را غصب کند و یا فرد آزادی را [به عنوان برده] بفروشد.
📚دعائم الإسلام، ج2، ص220
رُوِّينَا عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ أَنَّ عَلِيّاً ص قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:
إِنَّ اللَّهَ غَافِرُ كُلِّ ذَنْبٍ إِلَّا رَجُلٌ اغْتَصَبَ امْرَأَةً مَهْرَهَا أَوْ أَجِيراً أُجْرَتَهُ أَوْ رَجُلٍ بَاعَ حُرّاً.
@yekaye
☀️4) الف. از امیرالمومنین ع روایت شده است که:
در مورد مبلغ مهریه زنان افراط نکنید که مایه عداوت خواهد شد.
📚دعائم الإسلام، ج2، ص221
عَنْ عَلِيٍّ ع أَنَّهُ قَالَ:
لَا تُغَالُوا فِي مُهُورِ النِّسَاءِ فَتَكُونَ عَدَاوَةً.
☀️ب. از امام صادق ع روایت شده است:
کسی که با زنی ازدواج کند و تصمیم نداشته باشد که مهریهاش را بپردازد نزد خداوند عز و جل زناکار محسوب میشود.
📚من لا يحضره الفقيه، ج3، ص398
قَالَ الصَّادِقُ ع:
مَنْ تَزَوَّجَ امْرَأَةً وَ لَمْ يَنْوِ أَنْ يُوَفِّيَهَا صَدَاقَهَا فَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ زَانٍ.
@yekaye
☀️5) از امام رضا ع روایت شده است:
اگر مردی با زنی ازدواج کرد و مهریهاش را بیست هزار [درهم یا دینار] قرار داد، و برای پدرش هم بیست هزار قرار داد، آن مهریه قابل اجراست ولی آنچه برای پدر وی قرار داده فاسد است. [= دادنش ضرورتی ندارد.]
📚تهذيب الأحكام، ج7، ص361
مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِيعاً عَنِ الْوَشَّاءِ عَنِ الرِّضَا ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ:
لَوْ أَنَّ رَجُلًا تَزَوَّجَ امْرَأَةً وَ جَعَلَ مَهْرَهَا عِشْرِينَ أَلْفاً وَ جَعَلَ لِأَبِيهَا عَشْرَةَ آلَافٍ كَانَ الْمَهْرُ جَائِزاً وَ الَّذِي جَعَلَهُ لِأَبِيهَا فَاسِداً.
@yekaye
.
1️⃣«وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدالَ زَوْجٍ مَكانَ زَوْجٍ وَ آتَيْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبيناً»
در این آیه نیز به یکی دیگر از روشهای سوءاستفاده مردان در برابر زنان میپردازد و آنان را از این سوءاستفادهها برحذر میدارد.
در واقع،
بعد از اینکه هشدار داد که مبادا با در تنگنا و مضیقه قرار دادن زنانتان آنان را مجبور کنید که مقداری از مهریهای که به آنان دادهاید، به شما پس بدهند،
فرمود که تنها استثنایش آنجاست که آنان به طور کاملا آشکار و انکارناپذیر مرتکب فحشاء شوند؛
اکنون بلافاصله هشداری میدهد که مبادا همین حکم مایه سوءاستفاده شما شود؛ یعنی اگر با زنی نتوانستید به زندگی مشترک ادامه دهید و قصد داشتید همسر دیگری را جایگزین وی کنید، مبادا بخواهید با بهانهتراشی و تهمت زدن به وی، مهریه و خرجی که برای او کردهاید را پس بگیرید.
💠نکته تخصصی #انسانشناسی:
«زن انسان است نه کالایی برای مرد»
▪️این آیه از دو جهت در مسیر احیای حقوق و جایگاه زنان اقدام میکند:
🔹اولا آوردن این حکم بلافاصله بعد از حکم قبل، برای این است که مبادا آن عرصهای که در حکم قبل مجاز شمرده شد مورد سوءاستفاده علیه زنان قرار بگیرد.
🔹 ثانیا درصدد است حرمت زن را بالا ببرد و با تلقی زن را به عنوان یک کالا مبارزه کند: کسی که در حالت عادی مهریه زنش را داده است، اما وقتی که دید ادامه زندگی با این همسر میسر نیست و اکنون که قصد دارد ازدواج دیگری انجام دهد، به فکر این افتاده که مهریهای را که به او داده بازپس بگیرد و خرج زن دوم کند، در حقیقت، ذهنیتش این بوده که زن صرفاً یک کالای مصرفی است که باید هزینهاش را داد و از آن استفاده کرد، و همان طور که در مورد یک کالا، وقتی انسان نتواند بهره لازم را از آن ببرد و قصد عوض کردنش را داشته باشد، به خودش حق میدهد که هزینهای که برای آن خرج کرده را پس بگیرد و خرج کالای جدیدی که به دست آورده، بکند، اینجا نیز به خودش حق میدهد به هر نحوی که شده هزینهای که برای آن زن کرده را پس بگیرد و خرج ازدواج جدیدش کند❗️
🤔اینجاست که قرآن این نوع مواجهه با زن را نکوهش میکند و در آیه بعد هشدار میدهد که آخر چگونه شما حاضر به چنین کاری هستید در حالی که این زن صرفا یک کالا نبوده، بلکه کسی بوده که با او نزدیکی و رابطه عاطفی برقرار کرده و آنها از شما پیمان محکمی گرفتهاند؛ اخر چرا با یک انسان همچون یک کالا برخورد میکنید‼️
@yekaye