#تفسیر_سوره_حجرات_جلسه_هشتم 8️⃣ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ ﴿٦﴾ ای اهل ایمان! اگر فاسقی خبری برایتان آورد، خبرش را بررسی و تحقیق کنید تا مبادا از روی ناآگاهی، گروهی را آسیب و گزند رسانید و بر کرده خود پشیمان شوید. (۶) ⬅️ در ادامه‌ی مباحث قبل، باید عرض کنیم که شأن نزول آیه‌ی شریفه در مورد «ولید بن عُقبَه» هست. این آیه زمانی نازل شد که پیامبرﷺ فردی به نام ولیدبن‌عُقبه را به سوی قبیله بنی‌مُصطلق فرستاد تا زکات و تکالیف مالی آن‌ها را جمع‌آوری کند و به مدینه آورد. ولید با این قبیله در زمان جاهلیت اختلافاتی داشت. هنگامی که به نزدیک قبیله رسید، جمعی از بزرگان با اطلاع از اینکه نماینده پیغمبر به نزدشان آمده، از سر تکریم و احترام وی، به استقبال آمدند. ولید با دیدن سواران، ناگهان یاد حال‌و‌هوای جاهلیت کرد و با خود گفت: "اینان که به سوی من می‌آیند، قصد گرفتن انتقام روزهای گذشته را دارند." لذا از همانجا پا به فرار گذاشت و به طرف مدینه گریخت و با آن وضع، خودش به پیامبر رساند و با سراسیمگی گفت: آنان از دین برگشته‌اند، نه تنها زکات شرعی و تکلیف مالی‌شان را ندادند؛ بلکه به من نیز حمله کردند. شیوه‌ی انتقال گزارش و وضعیت متشنّجی که حاصل شد، فضا را برای نشان‌دادن رفتاری شدید و تند مهیا کرد. بعضی از اصحاب پیامبر تا این صحنه را دیدند، به اعتراض برخاستند که کار این جماعت به جایی رسیده که فرستاده‌ی شما را تعقیب کنند، شمشیر بکشند و اسب بتازند؟ در این حال، پیامبر تأملی فرمود به گزارشگر، محتوای گزارش و به رفتار اطرافیان دقت کرد. آنگاه جبرئيل نازل شد و آیه‌ی ۶ را آورد. واژه‌ی «فاسق» یعنی کسی که از حدود شریعت خارج شده است، حال این خروج ممکن است در فروع یا اصول دین باشد. البته #فسق درجاتی دارد، کسی ممکن است یک درجه فاسق باشد و کسی دیگر صد درجه. کسی که #دروغ می‌گوید به مقدار دروغش فاسق است و کسی که #غیبت می‌کند به مقدار غیبتش فاسق. کسی هم که از اصول دین خارج شد، فاسق می‌شود؛ منتها چنان فسقی با کفر برابر است. حال در شأن نزول این آیه باید گفت که ولید این مشکل را داشت. او کسی بود که بعدها چهره‌ی واقعی خود را نشان داد. وقتی از زمان رحلت پیامبرﷺ قدری جلوتر می‌آییم و برگ‌های تاریخ را ورق می‌زنیم، به کلمات سهمگین حضرت امام حسن مجتبی(ع) خطاب به ولید برمی‌خوریم. ولید از مهم‌ترین ارکان قوّت معاویه است و از جمله کسانی است که بر روی علی علیه‌السلام شمشیر می‌کشد و بر ریشه و دودمان اهل بیت علیهم‌السلام تیشه می‌زند. او در بعضی پرونده‌های شوم بعد از پیامبر نقش کلیدی دارد. در چنین فضایی، وقتی امام حسن(ع) می‌خواهد با وی صحبت کند، می‌فرماید: «ای ولید! تو همان کسی هستی که خدا در شأن تو گفت (إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا) اگر خداوند آن روز این جمله را به تو گفت در واقع حقیقت چهره‌ی تو را بازگو فرمود.» به بیانی، تصویر آینده‌ی زمان در این آیه دیده می‌شود. 🟢 شیوه‌ی برخورد با اخبار و گزارشات تبیین یعنی روشن‌گری، تحقیق و تفحّص تا روشن‌شدنِ ماجرا. باید روشن شود تا جامعه یا فرد دچار گمراهی نگردد. اینجا اصلاً حسن‌ظن یا سوءظن مطرح نیست. هر خبری هم نَبَأ نیست. مثلاً دیروز چه غذایی خوردیم، خبر است ولی نبا نیست. نَبَأ، خبری بسیارمهم و تعیین‌کننده است. 📵 قضاوت جاهلانه؛ عامل ندامت انسان ☆ حسرت: احساس تأسف بر کارهای انجام‌نداده است. ☆ ندامت: افسوس از کارهای انجام‌شده‌ی قبلی است. #تفسیر #تفسیر_سوره_حجرات @yousof_e_moghavemat