نشست هفتم
چالشهای فیزیک با فلسفه اسلامی و مناسبات آن ها با یکدیگر
با ارائهی حجت الاسلام محمدعلی لطفی (فارغ التحصیل دکتری فلسفه فیزیک دانشگاه باقرالعلوم(ع))
با موضوع : چیستی و هستی انرژی
پنجشنبه: ۹ آذرماه ماه ۱۴۰۲
ساعت ۱۴ تا ۱۷ (با توجه به محدود بودن زمان جلسه لطفا رأس ساعت تشریف بیاورید)
موسسه نفحات واقع در قم، خیابان شهید عطاران، کوچه ۸
ویژه برادران
چکیده:
برای درک عمیق مفاهیم علمی، راهی جز رهیافت تحلیلی-تاریخی وجود ندارد. انرژی از جمله مفاهیم مهم در فیزیک به شمار می آید و از زمان معرفی در قرن هفدهم تا کنون تحولات بسیاری به خود دیده است. اینکه ماهیت انرژی اساساً چیست و صورتهای مختلف آن همواره محل بحث فیلسوف-فیزیکدانان به خصوص در قرن نوزدهم میلادی بوده است. علیرغم کاربرد فراوان آن در فیزیک کلاسیک و مدرن و در کلام دانشمندان، اتفاق نظری درباره هستی انرژی وجود ندارد. برخی از آنها اساساً جوهری بودن آن را منکر هستند و عدهای نیز واقیعت هستیشناختی انرژی پتانسیل را انکار میکنند. رویکرد مقابل نیز واقعیت جوهری را صرفاً به انرژی نسبت میدهد و جرم و... را مظاهر آن برمیشمارد؛ به عبارتی قائلند همه چیز از انرژی ساخته شده است.
در این گفتاره، در نظر داریم تا با اشاره به تحولات فیزیکی-فلسفی که این مفهوم از زمان معرفی در قرن هفدهم و اندیشه لایبنیتس تا آغاز قرن بیستم به خود دیده است، بتوانیم تصویری نسبتاً روشن از چیستی و هستی (واقعی بودن/نبودن) انرژی ارائه دهیم.
🔰 تحول فکری و نقش دانشگاه در جامعه (مصاحبه با دکتر رضا منصوری، سال ۸۴)
🔸 الآن #دانشگاهها دارند تفکر میکنند در این کشور چه جایگاهی دارند، چه کار میتوانند انجام دهند، در نتیجه به سمت عقد قرارداد با #صنعت و گرفتن پروژه رفتهاند و این کار به شدت رو به رشد است. اگر چه سندهای مکتوب آن نیست ولی کماکان، مطالعات، مقالات و یا جلساتی هست و خود دانشگاهها در این خصوص فکر میکنند.
🔹 این به نظر من عمده ترین تحولی است که در جهت فرهنگی در دانشگاهها اتفاق افتاده است یعنی کم کم خود اساتید و نه فقط مدیریت دانشگاه به فکر افتادهاند که نقش آنها چیست، آیا در همین حد که درس بدهند؟ چه نقشهایی به عنوان یک استاد دانشگاه دارند؟ و این همان تحول فکری است که بسیار با ارزش است و راحت هم به دست نمیآید به عنوان مثال در مصر این اتفاق نیفتاده و ما از لحاظ تحول فکری از آنها جلوتر هستیم.
📚 شریف از آغاز تا کنون به روایت اساتید(جلد اول)
👤مهندس محمد میرزایی
👤مهندس اکبر سیهبازی
🔻صفحه ۱۹۵
#فیزیک_تجربی_در_ایران
#پیشرفت_با_فیزیک_تجربی
🆔️ @Zharfa90
🔰انجمن علمی ژرفا معرفی و پیشنهاد میکند:
🧬 "چهارراه علم"
درنگ بر پدیدهای به قدمت تاریخ
💭 با دعوت از:
👤 دکتر مهدی گلشنی؛ علم و دین
🕰 دوشنبهها، ۱۳ و ۲۰ آذر | ساعت ۱۳:۳۰ تا ۱۵:۳۰
📍دانشکده فیزیک، تالار جناب
👤 دکتر سیاوش شهشهانی؛ علم و دانشگاه
🕰 دوشنبهها، ۱۳ و ۲۰ آذر | ساعت ۱۵:۳۰ تا ۱۷:۳۰
📍دانشکده فیزیک، تالار جناب
👤 دکتر سیدمحمدتقی موحد ابطحی؛ علم و سبک زندگی
🕰 شنبهها، ۱۱ و ۱۸ آذر | ساعت ۱۳ تا ۱۵
📍 ساختمان ابنسینا، دفتر بسیج دانشجویی
👤 آقای علیرضا شفاه؛ علم و سیاست
🕰 یکشنبهها؛ ۱۲ و ۱۹ آذر و ۳ دی | ساعت ۱۵ تا ۱۷
📍ساختمان ابنسینا، دفتر بسیج دانشجویی
🧾 جهت شرکت در برنامه و ورود به دانشگاه میتوانید از طریق این فرم ثبت نام کنید.
🆔️ @Basij_SharifU
🆔️ @Zharfa90
#پیشنهادی_برای_خواندن
🚶♂به راه بادیه رفتن...
📘 موسسه علم و سیاست اشراق با همکاری موسسه علومشناختی صدرا یادنامهای برای سالگرد شهید فخریزاده منتشر کرده است، که پیشنهاد میکنیم، مطالعه کنید.
📎https://scienceandpolitics.net/article.aspx?id=70204
🆔 @ScienceAndPolitics
🆔 @Zharfa90
🔴 در بخشی از این پرونده میخوانیم...
🟠 آیا دانشمند دروغ میگوید که با سیاست کاری ندارد؟ اگر دانشمند کاری به سیاست و مسائل آن ندارد چرا همواره پایی در میدان سیاست دارد؟ و چرا وقتی سلجوقیان به بغداد حمله میکنند کرسی تدریس شیخ طوسی را به آتش میکشند؟ دانشمند مدعی است که صرفاً احکام حقیقت را میگوید اما چطور احکام حقیقت پای دانشمند را به میان صحنه سیاست میکشد؟ چرا فیلسوفی که از وجود و ماهیت و ذات و عرض میگوید، باید طعمه و طمع دربار باشد؟
کسی در خطر است که وجودش خطیر باشد. علم در ذات خود خطیر است و لذا همواره و به نحو ضروری پای دانشمند به سیاست باز میشود و خطری برای سیاست محسوب میشود. اگر پرسیده شود: «اهل علم زیادی هستند که مشغول تحقیق و تدریس هستند، پس چرا خطری متوجه ایشان نیست؟»، در پاسخ باید از ماهیت علم پرسید و اینکه کدام علم خطیر است. آیا هر کس که مشغول به تحقیق و تدریس است به اساس علم راه یافته و خطیر شده است؟ علم چیست؟ و چه کسی مرد علم است؟
🟡 علم، اطلاعات و مفاهیمی نیست که ما میخوانیم و از بر میکنیم. چه بسیار اهل فضل که اقوال و نظریههای علمی را خوب میدانند و خوب میگویند اما عالم نیستند. علم، بصیرتی است که ما نسبت به جهان هستی داریم. علم، جهتی است که ما را برای زندگی در این دنیا راهنمایی میکند. علم اطلاعات ما نیست، نظر و جهت ما به زندگی است. علم آنچیزی است که ما آن را زندگی میکنیم؛ علم، عمل ماست. اهل علم از آنجهت خطیراند که نظر و جهت ایشان، زندگی مردمان را بی سامان یا به سامان میکند.
🟢 شهید فخریزاده در ابتدای سخنرانی خود درباره ضرورت علوم هستهای این شعر سعدی را به خاطر حضار آورد که :
همه عمر برندارم سر از این خمار مستی
که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی
این شعر چه ارتباطی با دانش هستهای دارد؟ او جهتی را در زندگی به خاطر میآورد که زبان منطق و فلسفه و علوم دقیقه نمیتوانند عهدهدار بیان آن باشند. حال عاشقی، زبان گرم و شورانگیز طلب میکند و چنین جهانی را میخواهد و میسازد. اگر هم فخریزاده فیزیک میخواند و علاقهمند به فلسفه است، به قول خودش در پی عرفان است. نیروی علم از این نقطه انسانی بر میخیزد. فیزیک و فلسفه هم در سرآغاز خود، سر از این شورش و مستی برداشته است. علم هر چه باشد از فیزیک و نجوم تا پزشکی و مهندسی و فلسفه و شعر، در ذات خود وضع انسانی دارد. علم در هر نقطهای با انسان آغاز میشود تا از معنای این جهان پرسش کند که سر آخر این زندگی چه قدر و اهمیتی دارد؟
🔵 این عشق است که مایۀ علم مرد علم است. او در مطلبی زیر عنوان «فلسفه فیزیک: چالش اساسی فیزیک جدید(3) »، به بحث از مبانی فلسفی نظریه نسبیت انیشتین میپردازد تا میرسد به این که بگوید: «پس باید دقت کرد که در این جا هم با یک نمیدانم ذاتی سرو کار داریم» و این «نمیدانم» را ذات علم میداند. چگونه ذات علم، ندانستن است؟ مگر برای اهل ظاهر و کسانی که علم، شغل و نان آنهاست، علم دانستن نیست؟ مگر اهل علم به دانستن شناخته نمیشوند؟ چگونه ماهیت علم از نظر فخریزاده، ندانستن است؟ این همان وجه زیباییشناسانۀ علم است. علم از ندانستن و نیایش با این ضعف انسانی بر میآید. انسان خود را در برابر عظمت و بیپایانی هستی ضعیف میبیند، از معنای هستی پرسش میکند و قدر و مقام خود را در نظام هستی آزمون میکند.
🆔@ScienceAndPolitics
🆔@Zharfa90
هدایت شده از مجله خلقت
24.29M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
⁉️ آیا طبق #کوانتوم جهان ما بر اساس تصادف و شانس کار میکنه؟ نظریههای رقیب مثل #مکانیک_بوهمی چی میگن؟
🎲 بر اساس باور عمومی، از نگاه مکانیک کوانتومی همه چی تصادفی و شانسیه و ماده قبل از مشاهده، واقعیت عینی نداره و ذرات در حالت دوگانه موج و ذره هستن. ولی این برداشت فقط حول یه تعبیر خاص از مکانیک کوانتومی به اسم تعبیر کوپنهاگی شکل گرفته در حالیکه نظریههای دیگهای هم وجود دارن که بر اساس همین آزمایشات کوانتوم شکل گرفتن اما کاملا در نقطه مقابل این دیدگاه رایج هستن که از اونها به عنوان تعابیر مختلف مکانیک کوانتومی یاد میشه. توی این ویدئو به یکی از این نظریات به اسم مکانیک بوهمی یا نظریه موج-خودران میپردازم.
🌐 تلگرام | یوتیوب | اینستاگرام | ایتا | بله
📚 محتواهای علمی بیشتر در کانال مجله خلقت:
@khelghatmag
17.35M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🎥 سلسله جلسات مصاحبه با افراد متخصص فیزیک تجربی:
🔺 قسمت دوم از گفتگو با دکتر #رضا_رضایی عضو هیئت علمی #دانشگاه_صنعتی_شریف و از اساتید برجسته حوزه #نجوم در کشور
🔹 موانع موجود بر سر راه رشد فیزیک تجربی در ایران
🔹 لینک این قسمت در آپارات:
https://aparat.com/v/oFlWI
#پیشرفت_با_فیزیک_تجربی
#فیزیک_تجربی_در_ایران
🆔@Zharfa90
38.12M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🎥 سلسله جلسات مصاحبه با افراد متخصص فیزیک تجربی:
🔺 قسمت اول از گفتگو با دکتر #رضا_رضایی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و از اساتید برجسته حوزه #نجوم در کشور
🔹در این قسمت، کمی با #رصدخانه_ملی_ایران و تاریخچه آن آشنا می شویم.
🔹 این قسمت را در آپارات ژرفا نیز میتوانید مشاهده کنید.
https://www.aparat.com/v/ofIcm
#فیزیک_تجربی_در_ایران
#پیشرفت_با_فیزیک_تجربی
🆔@Zharfa90
🔰آنچه در چند بریده آتی با #مکانیک_کوانتومی خواهید خواند، توضیحی روان از سه تفسیر مکانیک کوانتومی است:
🌃 جهانهای متعدد
🔸 تفسیر "چندجهانی" امروز در برخی دوایر فلسفی رواج دارد، در بین برخی فیزیکدانان نظری و کیهانشناسان نیز همینطور؛ ایده این است که نظریه شرودینگر را جدی بگیریم. به عبارت دیگر، موج Ψ را به مثابه احتمال تفسیر نکنیم، بلکه آن را موجودی واقعی بدانیم که عملاً وضع موجود جهان را توصیف میکند.
🔹 از منظری خاص، نظر بر این است که جایزه نوبلی را که به ماکس #بورن داده شد، چون فهمید موج ψ صرفاً تخمینی از احتمالات است، به هیچ انگاریم. #گربه_شرودینگر، اگر اوضاع همین باشد در واقع با تابع Ψ آن که کاملاً واقعی است توصیف میشود؛ در نتیجه، واقعاً در یک برهمنهی گربه-بیدار و گربه-خواب قرار دارد: هر دو به شکل عینی وجود دارند. پس چرا اگر جعبه را باز کنم، میبینم که گربه یا خواب است یا بیدار و نه هر دو حالت همزمان؟!
🔸 محکم بنشینید! دلیلش طبق تفسیر چندجهانی این است که من -کارلو- نیز با موج ψ خود توصیف میشوم. وقتی گربه را مشاهده میکنم، موج کاملاً واقعی با من با موج گربه اندر کنش دارد و موج کاملا واقعی ψ من به دو بخش تقسیم میشود: یکی نشانگر نسخهای از من که گربه را در حالت بیداری میبیند، و یکی نشانگر نسخهای از من که گربه را در حالت خواب میبیند. از این دیدگاه، هر دو واقعی هستند.
🔹 پس كل ψ الآن دو قسمت دارد: دو جهان. جهان دو شاخه شده است: یک جهان که در آن گربه بیدار است و من آن را در حالت بیداری میبینم و جهانی دیگر که در آن خواب است و من او را در حالت خواب میبینم. اکنون دو نسخه از من وجود دارد: برای هر یک از جهانها یکی. پس چرا من فقط گربه را مثلا بیدار میبینم؟
🔶 پاسخ این است که من اکنون فقط یکی از دو نسخۀ خودم هستم. در جهانی موازی که همین قدر واقعی و همین قدر عینی است، یک من موازی دارد گربۀ خوابیده را میبیند. به همین دلیل است که گربه میتواند همزمان بیدار و خواب باشد ولی اگر نگاهش کنم فقط یک حالت را میبینم. چون وقتی نگاه کنم، من نیز دوتایی میشوم.
🔹 با توجه به اینکه ψ کارلو دائماً با بیشمار سیستم غیر از گربه تعامل دارد، میتوان نتیجه گرفت که بینهایت جهان موازی دیگر نیز هست که به همین اندازه موجود و به همین اندازه واقعی هستند و در آنها تعداد بینهایت نسخه از من وجود دارد و همه شکل از واقعیتهای بدیل را تجربه میکنند.
🔸 این نظریه چند جهانی است. آیا این به نظر جنون آمیز میآید؟ به نظر جنون آمیز است چون جنون آمیز هست. اما فیزیکدانان برجسته و فلاسفه برجستهای هستند که میگویند این بهترین خوانش ممکن از نظریه کوانتومی است. آنها مجنون نیستند: جنون در درون این نظریه باورنکردنیاست، نظریهای که صد سال به این خوبی کارایی داشته است.
📚هلگولند
👤کارلو #روولی
#مکانیک_کوانتومی
#پیشنهادی_برای_خواندن
🆔@Zharfa90
💢مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، به مناسبت سالگرد شهادت دکتر محسن فخری زاده، برگزار میکند:
🔸نشست «فلسفه اسلامی و فیزیک؛ بررسی یک گفتگوی ناتمام»
👤سخنرانان:
✔️دکتر عسکر دیرباز (رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران):
«سخنرانی افتتاحیه»
✔️دکتر میثم توکلی (هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران):
«ملاحظاتی فلسفی در باب مدلسازی تصادفی»
✔️دکتر نعمتالله ریاضی (هیئت علمی گروه فیزیک دانشگاه شهید بهشتی):
«نور چیست؟»
✔️حجهالاسلام و المسلمین دکتر سیدامیر سخاوتیان (هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی قم):
«سیر تحول مفهوم علّیت؛ از فلسفه تا فیزیک»
⏰زمان: سهشنبه 14 آذرماه 1402، ساعت 10 تا 12
🏫مکان: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران ـ سالن دکتر نصر
✅ این نشست تنها به صورت حضوری برگزار میگردد.
@ENOEnsani
🆔 @Zharfa90
✅ عدم قطعیتی ورای اصل عدم قطعیت
تعمیمات اخیر مکانیک کوانتوم نشان میدهد که عدم قطعیت فقط برای دو عملگر مزدوج نیست و برای یک عملگر کوانتومی هم از لحاظ نظری نمیتوان دقت را بالاتر برد.
در وبگاه انجمن فیزیک ایران بخوانید:
🚩http://www.psi.ir/news2_fa.asp?id=3990
🆔 @Zharfa90
🔰اساس ریاضیات بر آزادی بنا نهاده شده
🔸دانشگاه باید کارخانه آدمسازی باشد.
وظیفه ما در دانشگاه تدریس نیست، ما باید محیط را فراهم بکنیم که دانشجویان بتوانند فکر کنند و آزاداندیش باشند.
🔹در جامعه ارزشها و ضد ارزشها جابجا شده است. متأسفانه حکومتها دوست دارند به مردمی حکومت کنند که اندیشههایشان گروگان گرفته شده، مردمی که گوسفندگونه باشند؛ یعنی هر چه به آنها گفته شود، بگویند: "باشد".
🔸کانتور:
اساس ریاضیات بر آزادی آن بنا نهاده شده است.
اندیشه و آزاداندیشی از دانشجویان ما گرفته شده است. دانشجویان باید این قدرت را داشته باشند که حقیقت را فریاد بزنند، هر چند بخاطر آن صدمه ببینند.
سخنرانی دکتر امیرجعفری
گردهمایی فارغالتّحصیلان شریف
https://www.aparat.com/v/mCaeb
#ریاضیات
#دانشگاه
🆔@Zharfa90